6
Pháp luật
&
cuộc sống -
ThứBảy12-1-2019
Theo dòng
Tiêu điểm
(Tiếp theo trang 1)
CHÂNLUẬN
T
rên các số báo trước, chúng tôi đã giới
thiệu quy định “công dân không được
quay phim, chụp ảnh, ghi âm khi chưa
được sự đồng ý của người tiếp công dân”
trong nội quy về việc tiếp công dân tại trụ sở
tiếp công dân của UBND TP Hà Nội. Trên
thực tế, không chỉ Hà Nội mà một số địa
phương khác như Đồng Nai, Bà Rịa-Vũng
Tàu, TP.HCM… cũng có quy định tương tự.
Không chỉ vậy, ở cấp trung ương, nội quy
trụ sở tiếp công dân trung ương do Thanh
tra Chính phủ ban hành vào tháng 8-2015
cũng có quy định này.
Để khép lại vấn đề gây tranh cãi này,
Pháp
Luật TP.HCM
xin giới thiệu ý kiến của đại
biểu Quốc hội khóa XIII và đại biểu Quốc
hội khóa XIV.
Ông
NGUYỄNVĂN PHA
,
Phó Chủ nhiệm
Ủy ban Tư pháp của Quốc hội khóa XIV:
Luật không cấm thì không
nên quy định phải xin phép
Lúc còn làm phó chủ tịch Ủy ban Trung
ương MTTQ Việt Nam, tôi cũng đã từng
tiếp dân. Cũng có trường hợp người dân đưa
máy chụp ảnh, ghi âm. Tôi giải thích với bà
con rằng: “Chúng ta cùng lắng nghe nhau để
đưa kiến nghị đến những nơi có thẩm quyền
giải quyết. Ở góc độ nào đó, chúng ta cùng
chung ý chí với nhau. Bởi vậy, chúng ta nên
tạo điều kiện thuận lợi cho nhau và tạo điều
kiện cho tôi ghi nhận ý kiến của bà con một
Chủ tịchUBNDTPHàNội NguyễnĐức Chung tiếp công dân tại trụ sở tiếp công dân
của TPHàNội. Ảnh: THANHHẢI
Quy định “xin
phép quay phim”
là chưa phù hợp!
Luật Tiếp công dân đã không cấmnênHà Nội và
các địa phương không nên buộc dân phải xin phép
khi “quay phim, chụp ảnh, ghi âm”.
Cục Kiểm tra văn bản đang
nghiên cứu
Trả lời
Pháp Luật TP.HCM
, ông Đồng Ngọc Ba,
Cục trưởng Cục Kiểm tra văn ban, Bộ Tư pháp,
cho hay:“Chúng tôi bắt đầu nghiên cứu để đối
chiếu, so sánh quy định này với hiến pháp, các
luật, nghị định có liên quan. Chủ tịch UBND cấp
tỉnh, ngươi đứng đầu cơ quan hành chính có
thẩm quyền ban hành nội quy làm việc của cơ
quan, đơn vị trong địa bàn phụ trách.Tuy nhiên,
phạmvi, mức độđiều chỉnh của nội quy thế nào,
yêu cầu về tính phù hợp với hiến pháp, luật…
ra sao thì cần có đánh giá, phân tích cụ thể, ca
tính hợp pháp, hợp lý”.
Chủ tịch UBND cấp tỉnh ban
hành quy chế tiếp công dân là
đúng thẩm quyền nhưng cũng
không được ban hành những
quy định vượt trên luật, ngoài
khuôn khổ luật.
cách tự nhiên nhất”. Khi tôi nói thế thì người
dân hiểu và vui vẻ.
Thực ra các luật liên quan đến vấn đề này,
chẳng hạn như Luật Tiếp công dân, Luật Tố
cáo đều không cấm việc công dân ghi âm, ghi
hình khi được cơ quan nhà nước tiếp. Nên
theo tôi, các cơ quan nhà nước không nên
quy định người dân phải xin phép ghi âm,
ghi hình khi cán bộ tiếp công dân.
Có thể hiểu lý do để hạn chế ghi âm, ghi
hình là nhằm đề phòng những đối tượng ghi
âm, ghi hình rồi cắt cúp, xuyên tạc. Thực ra
cán bộ tiếp dân chịu rất nhiều áp lực. Bởi
nguồn gốc của những vấn đề làm người dân
phải bức xúc, khiếu nại không nằm ở chỗ
tiếp dân. Đôi lúc người dân bức xúc thì lại
đem bức xúc của mình đến cán bộ tiếp dân.
Thực tế cũng có một số người quá khích…
Nhưng điều quan trọng hơn, nếu cán bộ,
cơ quan nhà nước làm đúng quy định của
pháp luật thì người dân có quay phim, chụp
ảnh cũng không sao cả. Tôi muốn nhấn mạnh
rằng nếu luật đã không cấm quay phim, chụp
ảnh khi tiếp công dân thì nếu có đưa quy định
này vào nội quy của cơ quan nào đó là đã
ảnh hưởng tới quyền hiến định của công dân.
Ông
LÊ NAM
,
đại biểu Quốc hội khóa XIII:
Chủ tịch UBND tỉnh
không thể… to hơn luật!
Theo tôi, việc tiếp công dân, nếu chỉ viện
dẫn các quy định chung của hiến pháp về
quyền giám sát của công dân, được công
khai, thông tin… thì chưa đủ. Trong Luật Tiếp
công dân đã có những quy định về nguyên
tắc tiếp công dân.
Luật Tiếp công dân có hai nguyên tắc đáng
chú ý. Một là tiếp công dân thì phải công khai.
Vậy phải hiểu công khai như thế nào? Điều
này phụ thuộc vào hai chủ thể là cơ quan tiếp
dân và công dân được tiếp. Hai là những vấn
đề thuộc về bí mật trong nội dung tiếp công
dân thì phải được đảm bảo giữ bí mật.
Công khai và không công khai là hai thành
tố đi liền với nhau. Việc đảm bảo bí mật phụ
thuộc vào nội dung của buổi tiếp công dân,
đó là những vấn đề liên quan đến an ninh,
quốc phòng, hay những vấn đề công dân yêu
cầu bí mật và những vấn đề mà các luật khác
quy định không công khai.
Như vậy, lẽ ra các cơ quan nhà nước phải
căn cứ vào luật để quy định rõ cái gì được
công khai và cái gì không được công khai.
Mà những điều này là nguyên tắc của pháp
luật nên cần phải được tuân thủ.
Theo tôi, quy định phải xin phép cán bộ
hoặc cơ quan tiếp công dân mới được quay
phim, chụp ảnh là chưa đúng. Phải quy định
những nội dung nào thì được quay phim, chụp
ảnh, nội dung nào thì không được. Điều ấy
tránh được việc có những trường hợp quay
phim, chụp ảnh rồi cắt cúp đưa lên mạng xã
hội không đảm bảo tính chính xác của sự việc.
Nếu có quy định rõ ràng về việc này thì
người dân cũng chủ động hơn trong việc
quay phim, chụp ảnh trong những trường
hợp được phép theo luật định. Còn nếu công
dân phải xin phép cán bộ để được quay phim,
chụp ảnh thì hóa ra cán bộ… to hơn luật!?
Chủ tịch UBND cấp tỉnh ban hành quy chế
của việc tiếp công dân là đúng thẩm quyền
nhưng cũng không được ban hành những quy
định vượt trên luật, ngoài khuôn khổ luật.•
Viện dẫn nguyên tắc “dân được quyền làm những gì pháp luật
không cấm”, nhiều người cự nự liền “luật không cấm thì lấy quyền
gì mà Hà Nội cấm”. Có người còn lấy hiến pháp ra để đặt vấn đề
“cấmvậy là làmảnh hưởng đến quyền giámsát của nhân dân” (dù
chưa có cơquan có thẩmquyềnnàogiải thíchgiámsát làđược hay
không được tự ý quay phim, chụp ảnh). Cạnh đó là đủ kiểu phản
đối khác nhau như “bắt xin phép thì đố ông nào cho phép”, “làm
việc đàng hoàng mắc gì phải ngại”…
Trong các ý kiến ngược lại coi bộ hơi bị ít, Chủ tịch UBND TP Hà
Nội Nguyễn Đức Chung cho là “đến nhà người khác thì phải có
phép tắc, nếu có nhu cầu ghi âm, ghi hình thì cứ trao đổi với cán
bộ tiếp công dân” (Ngay cả ý kiến này người dân cũng có phản hồi
rằng nhà riêng khác với công sở.) ÔngNguyễnHồngĐiệp (Trưởng
ban Tiếp công dân trung ương) cũng có lý lẽ tương tự như nơi tiếp
công dân thì không thể quay, chụp tùy thích…
Trước khi xét ai đúng, ai sai thì cần phải minh định là không có
việc cấm chụp ảnh, quay phim, ghi âmở nơi tiếp dân. Các bản nội
quy của các tỉnh, thành và của Thanh tra Chính phủ đều không có
câu chữ nào cấm đoán việc này. Tất cả chỉ quy định là những việc
như thế phải được sự đồng ý của người có liên quan.
Như vậy, việc bàn luận chỉ nên tập trung ở chỗ “được đồng ý” là
sao. Còn như cứ tiếp tục “cấm sai, cấmbậy” thì là đã nhầm lẫn, đã
đẩy vấn đề đi quá xa, vì có ai cấm tiệt gì đâu.
Phải chăng “được đồng ý” là phải xin xỏ và có thể phần nhiều là
khôngđược cấpphép?Hay cómột cáchhiểu thứhai, đó là sự thông
báo, sự công khai với nhau khi chụp ảnh, quay phim, ghi âm để
cán bộ tiếp dân có sự chủ động sắp xếp nhằm đảm bảo được trật
tự ở chỗ tiếp dân. Kế đến là cả hai đều có những chú ý hơn để mọi
hành vi, cử chỉ, lời nói đều đạt chuẩn mực, tránh việc người này bị
người kia tùy tiện gí điện thoại vào sát mặt mà livestream (truyền
tải video trực tiếp qua Facebook) chẳng hạn...
Thực tế trước giờ và theo phát ngôn của ông Điệp thì người dân
vẫn được chụp ảnh, ghi âm… thoải mái. Theo giải thích của ông
Chung thì người dân cũng sẽ không gặp khó khăn gì và vấn đề chỉ
là hai bên nên thẳng thắn, minh bạch với nhau.
Vậy, nếu thực sự không có ý cản ngại các nhu cầu chụp ảnh, ghi
âm chính đáng, vì sao các nội quy lại tạo ra cách nghĩ có sự hạn
chế, xin-cho mà không phải là sự khẳng định về quyền ghi âm,
chụp ảnh công khai và tuyệt đối không chấp nhận việc làm hại
nhau? Ví dụ, sẽ có quy định mới thay cho quy định xin-cho đang
có, kiểu như “Nhu cầu quay phim, chụp ảnh, ghi âm buổi tiếp dân
cần được công khai và việc thực hiện không được làm ảnh hưởng
đến công tác tiếp công dân. Đồng thời, việc sử dụng hình ảnh, nội
dungghi âmđó khôngđược làmtổnhại đếndanhdự, nhânphẩm,
uy tín của cán bộ tiếp công dân”.
Không chỉ đơn giản hóa vấn đề, một khi được quy định theo
hướng tích cực ấy còn góp phần hạn chế sự quá đà của bên nọ
hay sự từ chối thiếu cơ sở của bên kia.
Và tất nhiên, bất luận có “được đồng ý” hay chưa thì người dân
đều không được “cắt xén nội dung buổi tiếp dân, sau đó đưa lên
mạng phục vụnhữngmục đích khác” nhưmột ý phát biểu của ông
Chung. Những trườnghợp làmsai dù làdânhay là cánbộ tiếp công
dân đều bị chế tài theo các quy định hiện hành.
NGUYÊN THY
Nênminhđịnh cách thực hiệnquyềnquay phim, chụpảnh thay vì cấm
