16
Thế giới 24 giờ
Quốc tế -
Thứ Tư17-7-2019
Tiêu điểm
l
Ý
: Cảnh sát Ý ngày 15-7 đã mở chiến
dịch truy xét nhiều ngôi nhà tại miền Bắc
nước này. Trong lúc khám xét, cảnh sát đã
phát hiện một quả tên lửa không đối không
Super 530 từng thuộc sở hữu của quân đội
Qatar, theo hãng tin
Reuters
. Bên cạnh đó,
26 khẩu súng, 20 lưỡi lê, hơn 800 viên đạn
và ống ngắm cũng được tịch thu. Kho vũ khí
này được cho là thuộc sở hữu của các đối
tượng cực hữu khi nhiều đồ vật và hình ảnh
của chế độ phát xít Đức cũng được tìm thấy.
l
Pakistan
: Cục Hàng không dân dụng
Pakistan ngày 16-7 thông báo không
phận của nước này đã được mở lại sau
năm tháng bị đóng cửa sau khi nổ ra
không chiến lớn với Ấn Độ trên bầu
trời khu vực tranh chấp Kashmir. Do
Pakistan nằm giữa một hành lang hàng
không quốc tế quan trọng, việc đóng
cửa không phận gây ảnh hưởng nghiêm
trọng tới nhiều tuyến bay giữa châu Âu
và châu Á.
l
Thổ Nhĩ Kỳ
: Liên minh châu Âu (EU)
ngày 15-7 đã thông qua một loạt biện pháp
chính trị và tài chính để trừng phạt việc Thổ
Nhĩ Kỳ tiếp tục khoan thăm dò bất hợp pháp
trong vùng lãnh hải của đảo Cyprus bất chấp
các cảnh báo. Ngoài ra, EU sẽ hạ cấp cuộc
đối thoại cấp cao với Ankara. Theo hãng tin
AP
, việc phát hiện ra các mỏ khí khổng lồ
ngoài khơi đảo Cyprus đã làm nảy sinh tranh
chấp về quyền và ranh giới hàng hải giữa các
quốc gia trong khu vực.
PHẠMKỲ
Cơ hội nào cho thỏa thuận kiểm
soát vũ khí Mỹ - Nga - Trung?
Tổng thống Donald Trump tỏ ýmuốn Trung Quốc thamgia cùng Nga vàMỹ vàomột thỏa thuận
kiểm soát vũ khí mới trước thềm cuộc gặp hai bên ởThụy Sĩ nhưng Bắc Kinh lại không nghĩ như vậy.
VĨ CƯỜNG
N
gày 17-7, hai phái
đoàn Mỹ và Nga theo
dự kiến sẽ gặp nhau
ở TP Geneva (Thụy Sĩ) để
thảo luận về khả năng ký
kết một hiệp ước giới hạn
vũ khí hạt nhân mới. Phái
đoàn Mỹ sẽ được dẫn đầu
bởi Thứ trưởng Ngoại giao
John Sullivan, còn phái đoàn
Nga sẽ do Thứ trưởng Ngoại
giao Sergei Ryabkov dẫn đầu.
Cuộc gặp diễn ra trong bối
cảnh căng thẳng Mỹ-Nga leo
thang do gặp phải nhiều bất
đồng, trong đó có vấn đề kiểm
soát vũ khí.
Theo tờ
The New York
Times
, chính quyền của Tổng
thốngDonaldTrump đã nhiều
lần tỏ ra không mặn mà với
việc gia hạn thêm Hiệp ước
Cắt giảm vũ khí chiến lược
(STARTmới) ký với Moscow
năm 2010 vốn sẽ hết hạn vào
năm 2021. Trước đó, hồi
tháng 2-2019, Ngoại trưởng
Mike Pompeo bất ngờ tuyên
bố Mỹ sẽ tiến hành rút khỏi
Hiệp ước Các lực lượng hạt
nhân tầm trung (INF) trong
sáu tháng với cáo buộc Nga
đã vi phạm hiệp ước này. Đáp
lại, điện Kremlin cũng tuyên
bố dừng thamgia INFvàTổng
thống Vladimir Putin chính
thức ký đạo luật liên bang để
chấm dứt việc tuân thủ vào
tháng 6 sau đó.
Thỏa thuận kiểm
soát vũ khí “thế hệ
kế tiếp” Mỹ - Nga -
Trung?
Hãng tin
AP
cho hay Tổng
thốngDonaldTrumptừngtuyên
bố ông kỳ vọng đạt được một
thỏa thuận kiểm soát vũ khí
“thế hệ kế tiếp” cùng Nga và
Trung Quốc (TQ) và sẽ bao
gồmtất cả loại vũ khí hạt nhân.
Cường quốc này
cho rằng cách tiếp
cận Nga-Mỹ truyền
thống chỉ là một di
sản sót lại từ thời kỳ
Chiến tranh lạnh và
không phù hợp trong
bối cảnh quan hệ
quốc tế hiện đại, khi
TQ đang trỗi dậy với
vị thế là một cường
quốc hạt nhân.
Đài
CNN
cho biết Quyền Bộ
trưởng Quốc phòng Mỹ Mark
Esper đã chính thức từ chức
hôm 15-7 và chiếc ghế này sẽ
được giao cho Bộ trưởng Hải
quân Richard Spencer. Ông
Spencer là người đã cho mở
chiến dịch tự do hàng hải đầu
tiên của Mỹ ở Bắc Cực nhằm
thách thức hiện diện quân sự
của TQ và Nga ở đây vào đầu
năm 2019.
Pháp muốn bàn cách cứu vãn thỏa
thuận hạt nhân Iran với Nga, Mỹ
Trả lời trước báo chí, Tổng thống Pháp Emmanuel Macron
hôm15-7 cho biết ông có kế hoạch thảo luận với người đồng
cấp Iran Hassan Rouhani, Tổng thống Nga Vladimir Putin và
Tổng thống Mỹ Donald Trump trong những ngày tới về việc
tuân thủ của Iran đối với thỏa thuận hạt nhân năm2015. Đây
cũng làmột vấn đề được ôngTrumpquan tâmtrong thời gian
gần đây, bên cạnh các hiệp ước liên quan đến vũ khí hạt nhân
với Nga. Theo hãng tin
TASS
, ông Macron khẳng định mục
tiêu chính của các cuộc thảo luận là để giữ gìn thỏa thuận
hạt nhân Iran 2015, cũng như tạo điều kiện đối thoại giữa các
nước liên quan không chỉ về vấn đề hạt nhân mà còn là vấn
đề tên lửa đạn đạo và an ninh của khu vực.
Ông Trump kỳ vọng đạt đượcmột thỏa thuận kiểmsoát vũ khí “thế hệ kế tiếp” cùngNga và
TrungQuốc. Ảnh: GETTY
25
ngườibịthươngvàítnhấtmộtngườiđãthiệtmạng
trong hai vụ đánh bom liên hoàn tại một nhà thờ
Hồi giáo Shiite ở thủ đô Baghdad (Iraq) hôm 15-7.
Theo Bộ Nội vụ Iraq, vụ tấn công đầu tiên xảy ra tại
một nhà thờ Hồi giáo ở quận al-Maalif. Một phút
sau, kẻđánhbom liều chết đã chonổquảbomđeo
trênngười,gâyravụnổthứhai.Hiệnchưacónhóm
nào thừa nhận thực hiện vụ tấn công,
Tân Hoa Xã
cho biết.
PHẠMKỲ
Chủ nhân Nhà Trắng cũng đã
trực tiếp đề cập dự định này
với Tổng thống Putin và Chủ
tịch TQTập Cận Bình tại Hội
nghị thượng đỉnh nhóm các
nền kinh tế phát triển và mới
nổi hàng đầu thế giới (G20)
2019 hồi tháng 6. Tổng thống
Putin tỏ ý quan tâm đến đề
xuất này nhưng cũng chia sẻ
rằng ông vẫn muốn tiếp tục
gia hạn Hiệp ước START
2010 thay vì một thỏa thuận
mới hoàn toàn.
Nhiều chuyên gia nhận
định các động thái gần đây
của Mỹ cho thấy giới lãnh
đạoWashington đã có sự biến
chuyển trong quan điểm về
cách tiếp cận song phương
Mỹ-Nga truyền thống về
kiểm soát vũ khí. Theo đó,
cường quốc này cho rằng
cách tiếp cận trên chỉ là một
di sản sót lại từ thời kỳ Chiến
tranh lạnh và không phù hợp
trong bối cảnh quan hệ quốc
tế hiện đại, khi TQ đang trỗi
dậy với vị thế là một cường
quốc hạt nhân.
“Một cuộc gặp mặt tốt đẹp
sẽ cho thấy lập trường củaNga
về sự tham gia của TQ trong
tương lai” -
AP
dẫn lời một
quan chứcMỹ giấu tên tiết lộ.
Cũng theo quan chức này,
hiện vẫn chưa rõ liệuBắcKinh
phản ứng như thế nào với đề
nghị của ông Trump. Trong
tuyên bố đưa ra một tháng
trước Hội nghị thượng đỉnh
G20, Bộ Ngoại giao TQ cho
biết nước này sẽ không bao giờ
tham gia một thỏa thuận cùng
Mỹ vàNga do “chưa có tiền lệ
và cơ sở cho sự tồn tại củamột
thỏa thuận kiểmsoát vũ khí ba
bên”. Bắc Kinh vì vậy cũng sẽ
không cử phái đoàn tham gia
cuộc gặp ở Geneva sắp tới.
Cường quốc châu Á này từ
lâu luôn khẳng định chỉ duy
trì số lượng vũ khí hạn chế
để tự vệ. Tuy nhiên, Cơ quan
Tình báo Quốc phòng Mỹ đã
dự báo kho vũ khí hạt nhân
của Bắc Kinh sẽ tăng gấp đôi
trong 10 năm tới.
Tại Diễn đàn hòa bình thế
giới lần thứ támdoĐHThanh
Hoa và Học viện Ngoại giao
TQ tổ chức mới đây, nhiều
học giả nhận định chỉ khi cả
Mỹ và Nga phải cắt giảm số
lượng vũ khí của mình xuống
mức rất nhỏ và tiến tới giải trừ
hoàn toàn vũ khí hạt nhân thì
BắcKinhmới đồng ý thamgia
thỏa thuận kiểm soát chung.
Các chuyên gia TQ cũng cho
rằng TQ thật sự không cần
phải tuân theo bất kỳ yêu cầu
kiểm soát vũ khí nào do nước
này đã đề ra nguyên tắc không
tấn công phủ đầu bằng vũ khí
hạt nhân trừ khi bị tấn công
trước. Một động thái khác là
quân đội TQ cũng không đặt
đầu đạn hạt nhân lên tên lửa
trong thời bình.
Theo ý kiến chuyên gia
Daryl Kimball thuộc Hiệp hội
Kiểm soát vũ khí (ACA), khả
năngMỹ, Nga chịu từ bỏ hoàn
toàn Hiệp ước START 2010
để ký một thỏa thuận tay ba
khác cùng TQ sẽ rất khó xảy
ra. Ông nhận định các bên sẽ
không thể nào đàm phán kịp
trước thời hạn năm 2021 và
một giải pháp khả dĩ hơn sẽ
là gia hạn START 2010 thêm
năm năm nữa.
Mỹ bắt được tín hiệu
tốt từ Nga
Trả lời phỏng vấn của hãng
tin
Bloomberg
, hai quan chức
Mỹ giấu tên cho biết sở dĩ
Washington chịu ngồi vào
bàn đàm phán vấn đề kiểm
soát vũ khí vào lúc này là bởi
các đánh giá mới cho thấy
Moscow đã dừng những hành
động mà Mỹ cho là “gây bất
ổn” ở nhiều khu vực. Vị này
sau đó viện dẫn vụ bắt giữ 24
thủy thủ Ukraine ở biểnAzov
hồi tháng 11-2018 và vụ đầu
độc cựu điệp viên Nga Sergei
Skripal ởAnhhồi tháng3-2018
là ví dụ điển hình của các hành
động trong quá khứ của Nga.
Cũng theo hai người này,
đánh giá trên cũng là lý do
khiến Tổng thống Trump cho
đến giờ vẫn chưa chính thức
tuyên bố áp đặt lệnh trừng
phạt Nga sau vụ đầu độc
ông Skripal.
Bloomberg
cho
biết lệnh trừng phạt đã được
soạn thảo từ đầu năm nay và
sẽ được công bố vào tháng
4-2019 theo kế hoạch. Nhiều
khả năng đoàn Mỹ vẫn sẽ sử
dụng chiêu bài trừng phạt để
làm “đòn bẩy” trước các đại
diện của Nga trên bàn đàm
phán Geneva.
“Chúng tôi có linhcảmmình
có thể đạt được gì đó trong lần
này” - một quan chức khác
nhận định.•
