6
Pháp luật
&
cuộc sống -
ThứSáu6-9-2019
Tuy nhiên, hoạt động của các tổ
chức giám định tư pháp trong các
mảng khác như tài chính, ngân
hàng, xây dựng, cổ vật, di vật, bản
quyền tác giả… thì còn rất èo uột.
Đây là những lĩnh vực được xã hội
hóa theo tinh thần Nghị quyết 49
về cải cách tư pháp mà trong Luật
Giám định tư pháp gọi là giám định
tư pháp theo vụ việc.
Trong địa hạt này, đến nay cả
nước chỉ có duy nhất một văn phòng
giám định do tư nhân đầu tư tại
TP.HCM từ năm 2013. Hoạt động
của văn phòng này rất cầm chừng,
do ít khi được cơ quan tiến hành tố
tụng trưng cầu. Trong khi giám định
vụ việc lại thường liên quan nhiều
tới các vụ án tham nhũng, kinh tế.
VKSND Tối cao cho biết một
số vụ việc giám định bị kéo dài,
không đáp ứng được yêu cầu của
cơ quan tố tụng. Như vụ án Nguyễn
Đức Kiên ở ACB chậm giám định
giá trị cổ phần, cổ phiếu, bất động
sản; vụ án Nguyễn Anh Tuấn cố ý
làm trái ở Agribank năm năm mới
có kết quả giám định.
Tương tự, báo cáo chuyên đề của
Cục CSĐT tội phạm tham nhũng,
kinh tế, buôn lậu (Bộ Công an)
cho thấy vướng mắc rất lớn trong
các vụ án liên quan đến đầu tư xây
dựng cơ bản là cơ quan giám định
thường yêu cầu công trình phải
được quyết toán thì mới kết luận về
mặt tài chính, kế toán được. Như
vậy, kể cả khi có chứng cứ về giả
mạo chứng từ, tiền xuất khỏi quỹ
bỏ túi cá nhân thì cũng không quy
tội được vì chỉ được coi là tạm ứng,
chưa quyết toán…
Ngược lại, phía cơ quan giám
định cho rằng có cả khuyết điểm từ
phía cơ quan tố tụng. Thứ trưởng
Tài chính Trần Xuân Hà cho biết
yêu cầu trưng cầu giám định của cơ
quan tố tụng nhiều khi vượt ngoài
thẩm quyền, chuyên môn của cơ
quan quản lý. Chẳng hạn, đánh giá
hợp đồng tín dụng là việc của ngân
hàng thì lại yêu cầu giám định viên
tài chính đánh giá; hồ sơ gửi kèm
thì thiếu tính liên tục, khó giám định
chính xác. “Anh em có chuyên môn
sâu về tài chính nhưng trong vụ án
cụ thể lại phải đòi hỏi có thêm kiến
thức về đất đai thì mới có thể giám
định được tài chính của đất đai, nên
rất khó” - ông Hà nói.
Xã hội hóa để
chuyên nghiệp?
Thứ trưởng Công Thương Trần
Quốc Khánh cho rằng giám định
chuyên môn trong tố tụng đang bất
cập từ nguyên lý. Công chức làm
công việc chuyên môn là chính, đến
khi có vụ việc cụ thể thì bị lãnh đạo
chỉ định làm giám định viên, kiểu
kiêm nhiệm nhưng phải chịu trách
nhiệm cá nhân về kết quả giámđịnh.
Như thế là rất cưỡng ép, thiếu tính
tự nguyện. Đây là lý do chính khiến
ngành công thương, xây dựng, tài
chính, ngân hàng khó cử người giám
định, nhất là các vụ án tham nhũng,
kinh tế phức tạp.
Theo ông Khánh, cần xã hội hóa
mạnh công tác giám định tư pháp
để thành một nghề có tính chuyên
nghiệp cao với đòi hỏi cụ thể về
đạo đức nghề nghiệp. Đây cũng là
ý kiến của Thứ trưởng Công an Lê
Quý Vương khi mong muốn lĩnh
vực giám định tư pháp phải trở nên
chuyên nghiệp như luật sư, có hiệp
NGHĨANHÂN
G
iám định tư pháp đang là một
khâu yếu, ảnh hưởng đến
hiệu quả của công tác phòng,
chống tham nhũng. Đánh giá này
được nhắc tới nhiều lần trong các
cuộc họp của Ban chỉ đạo Trung
ương về phòng, chống tham nhũng.
Ngày 5-9 vấn đề này tiếp tục được
mổ xẻ toàn diện trong cuộc giám
sát của Ủy ban Tư pháp của Quốc
hội về chấp hành pháp luật giám
định tư pháp trong tố tụng hình sự.
Tồn tại nhiều hạn chế
Báo cáo của đoàn giám sát được
trình bày tại phiên họp toàn thể Ủy
ban Tư pháp cho thấy các lĩnh vực
truyền thống như pháp y, pháp y
tâm thần, kỹ thuật hình sự… về cơ
bản đáp ứng được yêu cầu của các
cơ quan tố tụng. Đây là mảng mà
cơ quan pháp y của ngành y tế và
công an đã dày dạn kinh nghiệm.
Bộ trưởng Bộ Tư pháp Lê Thành Long tại buổi giámsát. Ảnh: NN
hội để thúc đẩy tính chuyên nghiệp
và trách nhiệm.
Cùng thời điểm Ủy ban Tư pháp
thực hiện cuộc giám sát chuyên đề
này, Chính phủ cũng đề nghị Quốc
hội sửa Luật Giám định tư pháp.
Bộ trưởng Tư pháp Lê Thành Long
cho biết việc thiếu quy định về thời
hạn giám định là một nguyên nhân
khiến công việc này bị kéo dài,
ảnh hưởng tới tiến độ xử lý vụ án.
Tương tự, luật hiện hành thiếu quy
định “phân tuyến” khiến việc giám
định bị đẩy lên, gây quá tải cho các
bộ ở trung ương. Trong khi các tổ
chức giám định ở địa phương được
đầu tư nhân, vật lực lại không có
việc để làm…•
Không đơn thuần là sửa luật
Kết luận cuộc họp, Chủ nhiệm Ủy ban Tư pháp Lê Thị Nga cho rằng
không nên kỳ vọng là cứ sửa luật thì sẽ tháo gỡ hết vướng mắc trong
giám định tư pháp. Do đó, ngoài việc sửa những điểm thực sự cần thiết,
có giá trị tháo gỡ thì cần tăng cường kỷ luật chính trị, kỷ luật hành chính
để buộc lãnh đạo các bộ, ngành chuyên môn trách nhiệm hơn khi tham
gia giám định tư pháp các vụ án tham nhũng.
Ông Lê Quý Vương
mong muốn lĩnh vực
giám định tư pháp phải
chuyên nghiệp như luật
sư, có hiệp hội để thúc
đẩy tính chuyên nghiệp
và trách nhiệm.
Tòakết luậnvụmang1.000 tờUSDgiảmệnhgiáđổi ngânhàng
Ngày 5-9, TAND TP.HCM xử sơ thẩm, tuyên phạt
Nguyễn Văn Tâm Dũng (SN 1968) 12 năm tù và Phạm
Ngọc Du (SN 1973) 11 năm tù về tội lưu hành tiền giả.
Tại tòa, luật sư bào chữa cho rằng không đủ căn cứ
buộc tội các bị cáo. HĐXX không đồng tình với quan
điểm trên mà cho rằng cáo buộc của VKS là có căn cứ và
tuyên án như trên.
Theo hồ sơ, ngày 28-8-2017, Du đến Ngân hàng
TMCP Ngoại thương Việt Nam - Chi nhánh TP.HCM
(Vietcombank TP.HCM) yêu cầu đổi 100.000 USD sang
tiền Việt. Khi kiểm đếm tiền, nhân viên ngân hàng phát
hiện số USD trên là tiền giả. Sau đó, công an tiến hành bắt
quả tang đối với Du và thu giữ toàn bộ tang vật.
Tại CQĐT, Du khai số ngoại tệ đó là của Dũng nhờ Du
đi đổi, hứa cho tiền hoa hồng. Ngay sau đó công an tiến
hành bắt khẩn cấp Dũng.
Quá trình điều tra, cơ quan chức năng xác định vào
ngày 27-1-2018, Dũng đến Phòng CSGT Công an
TP.HCM gặp Phạm Kim Tiến ký kết hợp đồng vay và cầm
cố 1.000 tờ USD mệnh giá 100 USD. Theo hợp đồng,
Dũng vay Tiến một tỉ đồng với lãi suất 8%, thời hạn vay
một tháng. Tiến giao ra 920 triệu đồng (trừ trước 80 triệu
đồng tiền lãi) và nhận lại 1.000 tờ tiền mệnh giá 100 USD.
Sau đó, Tiến nhận thấy số tiền này có thể là tiền giả nên
nhờ người kiểm tra và gọi Dũng đến bàn bạc. Dũng nhờ
Du đi đổi tiền và hứa chi 1% hoa hồng. Du đến ngân hàng
thực hiện việc đổi tiền thì bị cơ quan công an phát hiện và
bắt giữ.
Giải quyết vụ án, cơ quan tố tụng đã trưng cầu giám định
đối với 1.000 tờ USD trên và phát hiện những tờ tiền này
không phải do cùng một bộ chế bản in ra. Đồng thời, cơ
quan giám định phát hiện dấu vết tẩy xóa số 1 thành 100,
nghĩa là tờ tiền bị sửa mệnh giá từ 1 USD thành 100 USD.
Còn Dũng không thừa nhận số USD giả mệnh giá nói trên
là của mình. Dũng khai rằng số tiền này của ông Phan Văn
Hoàng đưa cho Dũng đem thế chấp cho Tiến để vay một tỉ
đồng. Dũng hưởng lợi 20 triệu đồng sau khi xong việc.
Tuy nhiên, những người liên quan phủ nhận nội dung
Dũng khai. Còn Du
khẳng định bản thân
không hay biết số ngoại
tệ trên là tiền giả mệnh
giá. Dũng nói với Du
rằng số USD trên phát
hành năm 1950. Do tiền
đã cũ nên Dũng cần nhờ
người quen trong ngân
hàng đổi ra tiền Việt.
Theo VKS, Du và
Dũng không thừa nhận hành vi phạm tội nhưng hồ sơ vụ
án đủ căn cứ xác định hai đối tượng biết số ngoại tệ trên
là giả nhưng vẫn đem lưu hành. Việc này có lời khai nhân
chứng, chứng từ giao dịch yêu cầu đổi tiền.
Đây là vụ án các cơ quan tố tụng có sự thay đổi tội danh
đối với các bị cáo theo thời gian. Ban đầu hai bị cáo bị
khởi tố, truy tố về tội lừa đảo, sau đổi thành tội lưu hành
tiền giả.
HOÀNG YẾN
Giámđịnh tư
pháp phải có
tính chuyên
nghiệp cao
Nhiều giải pháp đã được đưa ra để tháo gỡ
nhữngtồntại tronglĩnhvựcgiámđịnhtưpháp.
Gỡ được chút nào
hay chút đó
Rà soát sâu thì thấy ngoài nguyên
nhân thực thi pháp luật như đoàn
giámsát đã chỉ ra, để điều tra án tham
nhũng hiệu quả, có lẽ phải sửa nhiều
luật khác, kể cả BLTTHS. Nhưng như
vậy thì lớn quá nên mới rà soát Luật
Giámđịnh, thấy cái gì có thể sửa được,
không mắc các luật kia mà có thể
tháo gỡ được chút nào đó cho công
tác phòng, chống tội phạm thì sửa.
Bộ trưởng Bộ Tư pháp
LÊ THÀNH LONG
Họ đã nói
Hai bị cáo được dẫn giải về trại
giamsau khi tòa tuyên án. Ảnh: HY
