6
Pháp luật
&
cuộc sống -
ThứSáu29-11-2019
NGÂNNGA
C
uối năm 2010, Sở NN&PTNT
tỉnh Kon Tum có quyết định
phê duyệt hồ sơ thiết kế khai
thác tận dụng gỗ trên đất lâm nghiệp
chuyển sang làm đường giao thông
đoạn đi qua tiểu khu 95 (huyện Đăk
Glei). Công ty TNHH MTV Lâm
nghiệp Đăk Glei (gọi là Công ty
Đăk Glei) ký hợp đồng với Công
ty TNHH MTV Đoàn Kết (gọi là
Công ty Đoàn Kết) để khai thác
tận dụng số gỗ này.
Hai lần số lượng gỗ
bị giảm
Tháng 4-2012, ông Trần Văn
Tám, Hạt phó Hạt Kiểm lâm Khu
bảo tồn thiên nhiên (KBTTN) Ngọc
Linh và ông Nguyễn Xuân Nghĩa
(cán bộ kỹ thuật) đã phát hiện tại
tiểu khu 95 có nhiều cây gỗ tròn
bị hạ chặt và 200 m đường cơ giới
bị san ủi. Lãnh đạo Hạt kiểm lâm
đã chỉ đạo hai ông và ông Phạm
Hồng Kỳ (thanh tra pháp chế) kiểm
tra làm rõ.
Qua kiểm tra đã phát hiện 74
cây gỗ (khối lượng hơn 245 m
3
)
bị chặt trái phép nên tổ kiểm tra
đã lập biên bản để ông Hà Mạnh
Hùng ký với tư cách là đội trưởng
đội khai thác Công ty Đoàn Kết.
Mãi đến tháng 9-2013, Hạt Kiểm
lâm KBTTN Ngọc Linh mới lập
biên bản vụ khai thác gỗ trái phép
và cùng công an, VKS huyện khám
nghiệm hiện trường.
Lúc này cơ quan chức năng xác
định được số gỗ khai thác trái phép
chỉ còn 43 gốc (khối lượng hơn 128
m
3
). Từ đó Hạt Kiểm lâm KBTTN
Ngọc Linh đã ra quyết định khởi
tố vụ án vi phạm các quy định về
khai thác và bảo vệ rừng.
Tháng 9-2014, CQĐT, VKSND,
Hạt Kiểm lâm huyện, Hạt Kiểm
lâm KBTTN Ngọc Linh và Công
ty Đăk Glei xác minh lại thì lúc
này số gỗ lại tiếp tục giảm xuống
chỉ còn 23 cây (khối lượng 83 m
3
).
Trong đó gỗ còn lại hiện trường là
hơn 33 m
3
gỗ tròn, số gỗ đã vận
chuyển ra khỏi hiện trường là hơn
50 m
3
gỗ tròn.
Tháng 9-2014, Công an huyện
Đăk Glei khởi tố vụ án về tội thiếu
trách nhiệm gây hậu quả nghiêm
trọng tại Điều 285 BLHS 1999.
Theo kết luận định giá hơn 50
Kỳ lạ vụ án
quy gỗ ra gạo
để định tội
Cơ quan tố tụng các cấp tranh cãi
về cách xác định thiệt hại của CQĐT
trongmột vụ phá rừng.
Khu bảo tồn thiên nhiênNgọc Linh nơi xảy ra vụ việc. Ảnh: H.THANH
Cơ quan điều tra nói gì?
Trao đổi với
Pháp Luật TP.HCM
, Trung tá Nguyễn Bá Minh (Phó
Trưởng Công an huyện Đăk Glei, Kon Tum) cho biết cơ quan này
không thể phục hồi điều tra vụ án.
Trả lời câu hỏi tại sao không quy khối lượng gỗ bị mất ra tiền
mà lại quy ra gạo, Trung tá Minh cho biết nếu số gỗ bị mất là hơn
50 m
3
định giá thành tiền thì tương đương 165 triệu đồng. Điều
285 BLHS 1999 là tội thiếu trách nhiệmgây hậu quả nghiêm trọng
nhưng chưa quy định như thế nào là gây hậu quả nghiêm trọng.
CQĐT trưng cầu giám định hơn 50 m
3
gỗ tương đương hơn 14
tấn gạo nên không đủ yếu tố cấu thành tội phạm.
Trung táMinh cũng thông tinTỉnh ủy có giao cho BanNội chính
theo dõi vụ án, nhiều lần họp để nghe quan điểmcủa các cơ quan
tố tụng. CQĐT thấy rằng Công văn 111 của TANDTối cao cần phải
trao đổi lại. “Thứ nhất, TAND Tối cao viện dẫn Nghị quyết 02 năm
2003 hướng dẫn về tội vi phạm quy định về điều khiển phương
tiện giao thông đường bộ từ 50 triệu đồng... Thứ hai, BLHS 2015
chưa có hiệu lực nên những cái gì mà bất lợi cho bị can thì không
áp dụng” - Trung tá Minh nói.
Cũng theo Trung tá Minh, CQĐT và VKS huyện đã thống nhất
là tiếp tục làm văn bản thỉnh thị lên cấp trên. Sau đó CQĐT của
Bộ Công an có hướng dẫn không thể vận dụng Điều 360 BLHS
2015, bởi hành vi thiếu trách nhiệm xảy ra trước khi BLHS 2015
có hiệu lực. Cho nên không thể lấy Điều 360 BLHS 2015 là gây
hậu quả nghiêm trọng 100-500 triệu đồng để áp dụng cho Điều
285 BLHS 1999.
Được bán vật chứng khi nào?
TheoTrung tá Nguyễn BáMinh, số gỗ còn sót lại tại hiện trường
hơn 33m
3
đã được đembán đấu giá vào cuối năm2015. Lý do, nếu
gỗ để ngoài trời một thời gian rất dài thì chất lượng gỗ bị xuống.
“Trong giai đoạn điều tra, CQĐT có quyền xử lý vật chứng, chúng
tôi đã chụp ảnh đưa vào hồ sơ vụ án, nếu sau này phục hồi điều
tra thì vẫn đủ căn cứ khởi tố bị can” - ông Minh nói.
Khi PV hỏi:“Điều 76 BLTTHS 1999 quy định việc xử lý vật chứng
do CQĐT quyết định nếu vụ án được đình chỉ ở giai đoạn điều
tra. Nhưng ở đây mới chỉ tạm đình chỉ vụ án về tội vi phạm các
quy định về khai thác và bảo vệ rừng?”. Ông Minh đáp: “PV hỏi gì
thì tôi trình bày, còn PV chất vấn tôi thì tôi không làm việc nữa”.
Tháng 12-2014, VKSND
tỉnh Kon Tum có văn
bản trả lời công an tỉnh
rằng Công an huyện
Đăk Glei khởi tố vụ án về
tội thiếu trách nhiệm là
có cơ sở.
m
3
gỗ tròn là gỗ vật chứng bị mất
tại thời điểm tháng 4-2012 tương
đương hơn 14 tấn gạo.
Không khởi tố bị can
vì chưa đủ 15 tấn gạo
CQĐT cho rằng hành vi thiếu
tinh thần trách nhiệm, không thực
hiện đầy đủ các quy trình công tác
của ông Tám và ông Kỳ trong quá
trình thực thi nhiệm vụ dẫn đến
tang vật của vụ án bị tẩu tán, gây
khó khăn cho công tác điều tra.
Tuy nhiên, căn cứ vào kết quả
định giá tài sản thì hành vi của hai
ông không đủ yếu tố cấu thành tội
tại Điều 285 BLHS 1999 nói trên.
Bởi hậu quả thiệt hại phải đủ 15
tấn gạo trở lên mới đủ định lượng
để truy cứu trách nhiệm hình sự.
Cạnh đó CQĐT còn cho rằng việc
xác minh, điều tra các đối tượng
có liên quan đến hành vi khai thác
gỗ trái phép gặp nhiều khó khăn
do thời gian xảy ra vụ việc đã lâu
(17 tháng). Thông tin cá nhân của
số công nhân đội khai thác cùng
toàn bộ máy móc, phương tiện đã
rời khỏi địa bàn.
Vì thế, tháng 5-2015, CQĐT
ra quyết định tạm đình chỉ điều
tra vụ án vi phạm các quy định
về khai thác, bảo vệ rừng và đình
chỉ điều tra cả vụ án thiếu trách
nhiệm gây hậu quả nghiêm trọng.
Với vật chứng là hơn 33 m
3
gỗ
tròn thì đã được vận chuyển về
quản lý tại Hạt Kiểm lâm KBTTN
Ngọc Linh chờ xử lý.
Điều đáng nói là trước đó,
vào tháng 11-2014, ba cơ quan
tố tụng của huyện Đăk Glei đã
họp liên ngành. Tại đây CQĐT
và VKS cho rằng đủ cơ sở để
khởi tố ông Tám và ông Kỳ về
tội thiếu trách nhiệm. Riêng tòa
án thì cho rằng tội này không có
cơ sở định khung, tức là không
có hướng dẫn cụ thể. Từ đó ba cơ
quan thống nhất rằng nếu khởi tố
vụ án thì CQĐT cần xin ý kiến
thỉnh thị của cấp trên.
Tháng 12-2014, VKSND tỉnh
Kon Tum có văn bản trả lời công
an tỉnh rằng Công an huyện Đăk
Glei khởi tố vụ án về tội thiếu
trách nhiệm là có cơ sở. TAND
tỉnh này cũng có văn bản khẳng
định việc đề xuất khởi tố ông
Tám và ông Kỳ là có căn cứ. Bởi
hai ông này là người có chức vụ
được giao nhiệm vụ đi kiểm tra,
xác minh số cây gỗ bị chặt hạ trái
phép nhưng vì không thực hiện
đầy đủ những công việc thuộc
chức năng, nhiệm vụ được giao
nên dẫn đến việc số gỗ bị mất.
Tính thiệt hại bằng tiền
để xử lý
Cuối tháng 4-2016, TAND Tối
cao có Công văn số 111 gửi TAND
tỉnh Kon Tum cho rằng Điều 285
BLHS 1999 quy định: “Người nào
vì thiếu trách nhiệm mà không
thực hiện hoặc thực hiện không
đúng nhiệm vụ được giao gây
hậu quả nghiêm trọng nếu không
thuộc trường hợp quy định tại các
điều 144, 235 và 301 của bộ luật
này thì bị phạt cải tạo không giam
giữ đến ba năm hoặc phạt tù từ
sáu tháng đến năm năm”.
Cho đến nay, liên ngành trung
ương và Hội đồng Thẩm phán
TAND Tối cao chưa có văn bản
hướng dẫn cụ thể về tình tiết gây
hậu quả nghiêm trọng đối với tội
trên mà mới chỉ hướng dẫn về tình
tiết gây thiệt hại nghiêm trọng đối
với tội vi phạm quy định về điều
khiển phương tiện giao đường bộ
(Điều 202 BLHS 1999).
Tuy nhiên, tại Điều 306 BLHS
2015 quy định tình tiết định tội
đối với tội thiếu trách nhiệm gây
hậu quả nghiêm trọng là gây thiệt
hại về tài sản từ 100 triệu đồng
đến dưới 500 triệu đồng.
Vì vậy TAND Tối cao cho rằng
theo nguyên tắc có lợi cho người
phạm tội, nếu thiệt hại là tài sản
thì cần xác định gây hậu quả
nghiêm trọng quy định tại Điều
285 BLHS 1999 là gây thiệt hại
từ 100 triệu đồng đến dưới 500
triệu đồng là phù hợp.
Sau khi nhận được công văn
của Tòa Tối cao, đầu năm 2017,
liên ngành công an tỉnh, VKSND
tỉnh, TAND tỉnh Kon Tum họp
và thống nhất chỉ đạo cấp huyện
phục hồi điều tra vụ án thiếu trách
nhiệm. Tuy nhiên, cơ quan tố tụng
cấp dưới không làm theo.
Trong vụ này có sự đánh giá
khác nhau giữa cơ quan tố tụng
về việc quy đổi số gỗ thành gạo
hay định giá ra thành tiền để làm
cơ sở truy tố bị can. Chúng tôi sẽ
phản ánh phân tích của chuyên
gia pháp lý về vụ án gây nhiều
tranh cãi này trong số tới.•
