9
Bật đèn xe cả ban ngày:
“Chính sáchmới thườngbị phản ứng”
HOA THI
thực hiện
Đ
ể rộng đường dư luận,
chúng tôi đã có cuộc
trao đổi với PGS-TS
Bành Quốc Tuấn, chuyên gia
về luật quốc tế; Phó Trưởng
Khoa luật, Trường ĐH Công
nghệ TP.HCM, về những vấn
đề pháp lý xung quanh đề xuất
của Bộ GTVT.
Phù hợp với pháp luật
quốc tế
.
Phóng viên
:
Thưa ông,
Công ước Viên 1968 về GTĐB
mà Việt Nam là thành viên quy
định như thế nào về việc bật
đèn xe máy?
+
PGS-TS Bành Quốc
Tuấn
: Tại khoản 6 Điều 32
“Quy tắc sử dụng đèn” của
Công ước quy định:
“Vào ban
ngày, xe gắn máy lưu thông
trên đường phải bật ít nhất
một đèn vượt phía trước và
một đèn đỏ ở sau. Pháp luật
nội địa có quyền cho phép sử
dụng đèn chạy ban ngày thay
cho đèn vượt
”. Như vậy, Công
ước Viên 1968 có quy định về
việc xe máy khi tham gia giao
thông phải bật đèn, kể cả lưu
thông ban ngày.
. Có phải nước nào tham gia
Công ước cũng phải làm theo
tất cả quy định trong đó? Quy
định vừa nêu có bắt buộc Việt
Nam phải tuân theo?
+ Đến thời điểm hiện tại, có
khoảng 78 quốc gia là thành
viên Công ước Viên; Việt
Nam là thành viên từ ngày
20-8-2014. Về nguyên tắc,
quốc gia thành viên của một
điều ước quốc tế có nghĩa vụ
phải tôn trọng những quy định
của điều ước đó.
Tuy nhiên, để áp dụng quy
định của điều ước vào thực
tiễn nướcmình, quốc gia thành
viên có thể chọn một trong hai
cách: Áp dụng
trực tiếp điều
ước quốc tế
nếu quy định
của điều ước
quốc tế đã chi
tiết hoặc ban
hành văn bản
pháp luật quốc
gia để thi hành điều ước quốc
tế đó trong trường hợp còn lại.
Điều này cũng đã được quy
định tại khoản 2 Điều 6 Luật
Điều ước quốc tế 2016 do
Quốc hội Việt Nam ban hành.
Mặt khác, khoản 5 Điều
54 Công ước cũng cho phép
các quốc gia được quyền bảo
lưu đối với Công ước và phụ
lục của Công ước. Ngoài ra,
Điều 53 của Công ước cũng
cho phép các quốc gia thành
viên có những hành động cần
thiết khác với Công ước nhằm
bảo đảm an
ninh quốc gia
hoặc đối nội,
đối ngoại.
Từ các lý do
trên, đến thời
điểm hiện tại,
không phả i
tất cả quốc
gia thành viên Công ước đều
đã làm theo tất cả quy định
trong đó mà tùy tình hình cụ
thể, thực tế của từng quốc gia
sẽ xây dựng lộ trình thực hiện
phù hợp.
Đối với Việt Nam, với tư
cách là một thành viên của
Công ước nên phải thực hiện
các quy định của Công ước.
Hầu hết các nước
đã áp dụng
. Vậy thông lệ các nước như
thế nào, thưa ông?
+ Các nước như Hàn Quốc,
Nhật Bản, Đài Loan,…xemáy
đều bật đèn vào ban ngày. Một
số dòng xe máy sản xuất và
lưu thông ở nội địa Nhật Bản
của Công tyHonda như Spacy,
SH thì không có công tắc để
tắt đèn phía trước, nghĩa là
cứ nổ máy là sáng đèn. Tại
Trung Quốc thì chưa có văn
bản bắt buộc bật đèn vào ban
ngày nhưng khuyến khích theo
từng vùng, từngmùa (vùng núi
nhiều sương mù, mùa đông).
Tuy nhiên, cần chú ý Trung
Quốc đã không cho đăng ký
mới xe máy ở các đô thị lớn
từ lâu nên ở các khu vực đô
thị gần như không còn xe máy.
Ở Đông NamÁ thì Singapore
cũng tương tự. Các nước Bắc
Âu, Tây Âu, Bắc Mỹ, theo
thông tin được biết đã áp dụng
quy định này từ rất lâu.
. Ông thấy việc bật đèn xe cả
ngày có ảnh hưởng như thế nào
đến giao thông, môi trường?
Khí hậu, hạ tầng giao thông ở
Việt Nam,... có phù hợp để áp
dụng đề xuất của Bộ GTVT?
+ Một chính sách pháp luật
mới chuẩn bị được ban hành
phải có cơ sở vững chắc. Phải
là kết quả của quá trình khảo
sát, đánh giá, tổng kết tình hình
thực tiễn. Mặt khác, nó phải
đảm bảo tính phù hợp cùng
sự thuyết phục đối với xã hội.
Bên cạnh đó, chính sách pháp
luật mới phải mang lại những
hiệu quả nhất định về mặt kinh
tế, xã hội so với hiện hành để
đảm bảo tính khả thi.
Vì vậy, tôi tin rằng ban soạn
thảo dự thảo Luật GTĐB (sửa
đổi) đã phải nghiên cứu kỹ các
vấn đề trên khi quyết định đề
xuất đưa ra quy định: Trong
suốt cả ngày, mô tô, xe máy,
xe đạp điện, xe máy điện khi
tham gia giao thông phải bật
sáng đèn nhận diện được trang
bị theo thiết kế của nhà sản
xuất hoặc phải bật sáng ít nhất
một đèn chiếu sáng gần phía
trước và một đèn đỏ phía sau.
. Vậy là ông ủng hộ đề xuất
của Bộ GTVT? Ông có “hiến
kế” gì thêm không?
+Một chính sáchmới thường
dễ bị phản ứng khi mọi người
chưa thích ứng. Tuy nhiên,
nếu đó là một chính sách hợp
lý thì sự phản ứng sẽ nhanh
chóng qua đi. Quy định bật đèn
ban ngày đối với xe máy lưu
thông trên đường nếu thật sự
góp phần tránh va chạm, nâng
cao mức độ an toàn cho người
đi xe may, sớm hay muộn, sẽ
được người dân chấp nhận
và tuân thủ tương tự như quy
định bắt buộc đội mũ bảo hiểm
trước đây. Và trong thời gian
đầu, khi mới ban hành cần chú
ý công tác tuyên truyền cho
người dân hiểu được nội dung
và ý nghĩa của quy định mới
cũng như cần có kế hoạch đánh
giá kết quả của quy định này
đối với tình hình tai nạn giao
thông liên quan đến xe máy
trên phạm vi cả nước.
. Vấn đề pháp lý nào khác
được xem là quan trọng và cần
phải tính tới xung quanh đề
xuất của Bộ GTVT, theo ông?
+ Về mặt pháp lý, cần chú
ý, vì các dòng xe máy được
sản xuất trước đây không thiết
kế đèn nhận diện mà chỉ thiết
kế đèn chiếu sáng, chỉ có các
dòng xemáy được sản xuất gần
đâymới thiết kế đèn nhận diện.
Do vậy, quy địnhmới của Luật
GTĐB (sửa đổi) không nên áp
dụng hiệu lực hồi tố với các
loại xe cũ chưa được thiết kế
đèn nhận diện mà chỉ áp dụng
với các xe sản xuất mới thay
vì buộc các dòng xe máy cũ
sử dụng đèn chiếu sáng thay
cho đèn nhận diện. Lộ trình
thay thế các dòng xe máy cũ
sẽ tiến hành dần dần, hợp lý,
thông qua các quy định pháp
luật có liên quan để đảm bảo
sự thích ứng của xã hội.
.
Xin cám ơn ông.•
Đề xuất của Bộ GTVT về việc xe máy phải bật đèn suốt cả ngày là phù hợp với Công ước quốc tế.
“Việt Nam, với tư
cách là một thành
viên của Công ước
Viên 1968 nên phải
thực hiện các quy
định của Công ước.”
ỞchâuÁ, Malaysia đưa quy địnhbật đènban
ngày (DRL - daytime running light) cho xemáy
vào luật từ năm1992.Theo khảo sát sơ bộ năm
1996 của một nhóm nghiên cứu về tác động
ngắn hạn của việc bật đèn xe máy, số tai nạn
xe máy do hạn chế trong quan sát của nước
này giảm đến 29%.
Singaporebắt buộc xemáybật đènbanngày
từ năm 1995. Một nghiên cứu của Yuan năm
2000 ghi nhận các tai nạn xe máy chết người
trong 14 tháng tại quốc gia này giảm 15% sau
khi luật này được thông qua.
Tại Philippines, vùng đô thị Manila bắt buộc
xe máy phải bật đèn ban ngày từ năm 2007.
Hàn Quốc cũng có sự bắt buộc tương tự từ
năm 2014, Ấn Độ và lãnh thổ Đài Loan thì từ
năm 2017, Brunei thì từ năm 2019.
Về tác động tới môi trường, theoWikipedia,
tiêu thụ điện năng của đèn ban ngày rất khác
nhau tùy thuộc vào từng công nghệ. Các loại
đèn hiện tại có công suất từ 5W (hệ thống đèn
LED chuyên dụng) đến hơn 200W (đèn pha và
tất cả đèn đỗ xe, đuôi và đèn báo bên hông).
Tiêu thụ nhiên liệu của đèn ban ngày có thể
được giảmđếnmức không đáng kể bằng cách
sử dụng các hệ thống 8-20Wdựa trên đèn LED
hoặc bóng đèn dây tóc hiệu suất cao.
Liênquanđến longại đènbanngày gây chói
mắt, đèn ban ngày được các nhà sản xuất thiết
kế để các xe khác có thể nhìn thấy nhau chứ
không phải để chiếu sáng đường. Do vậy, nếu
được thiết kế đúng về mặt kỹ thuật thì đèn xe
ban ngày không gây chói mắt.
LAN PHƯƠNG
Rất nhiều nước đã bắt buộc xe máy bật đèn ban ngày
PGS-TS BànhQuốc Tuấn, chuyên gia về luật quốc tế, Phó Trưởng
Khoa luật, TrườngĐHCông nghệ TP.HCM. (Nguồn: HUTECH)
Tiêu điểm
Vàocuốinăm2015,trongmột
hội nghị về giao thông, Ủy ban
An toàn giao thông quốc gia
từng đề xuất xe máy phải bật
đèn (đèn position light hay gọi
là đèn đờ mi), phía trước hoặc
sau xe trong suốt quá trình lưu
thông. Tuy nhiên, thời điểm đó
có quá nhiều ý kiến phản đối
nên đề xuất này dường như bị
bỏ ngỏ.
Vừa qua, Chính phủ giao cho
Bộ GTVT chủ trì soạn thảo sửa
đổi, bổ sung Luật GTĐB 2008,
ỦybanAn toàngiao thôngquốc
gia và một số thành viên ban
soạn thảo tiếp tục có nghiên
cứu, kiến nghị về đề xuất trên
và thống nhất đưa vào dự luật
để lấy ý kiến.
LTS:
Những ngày qua,
Pháp Luật
TP.HCM
nhận được nhiều ý kiến trao
đổi của bạn đọc xung quanh đề xuất
của Bộ GTVT về việc xe máy phải bật
đèn cả ban ngày. Đại diện Bộ GTVT
cho rằng các quy định vừa nêu được
tham khảo từ Công ước quốc tế Viên
1968 (gọi tắt là Công ước) về giao thông
đường bộ (GTĐB).
Đề xuất của BộGTVT về việc xemáy phải bật đèn cả ban ngày nhận được nhiều ý kiến trái chiều.
Ảnh: HOÀNGGIANG
