6
Pháp luật
&
cuộc sống -
ThứTư6-10-2021
gây tranh cãi, có thể là vấn đề
niềm tin nữa.
+ Người ta có thể tin các tổ chức
chính trị - xã hội, hay tổ chức xã
hội làm từ thiện nhưng có người
không tin thì sao? Người ta có
thể lập ra một tổ chức riêng của
mình thì sao?
Như Ủy ban Xã hội Quốc hội có
một nhóm “Kết nối yêu thương -
Chủ nhật yêu thương” không thuộc
vào đâu theo Nghị định 64/2008
cả. Nhiều cá nhân, tổ chức, quỹ
từ thiện đóng góp cho chúng tôi
để đi từ thiện vào Chủ nhật cuối
mỗi tháng.
. Vậy theo ông, quy định của
pháp luật về hoạt động từ thiện
đang cần bổ sung gì?
+ Chúng ta thiếu cơ chế huy động
từ thiện, lòng tốt để đi làm thiện
nguyện. Thiện nguyện là vấn đề
đạo đức xã hội, là hành động chia
sẻ trách nhiệm của công dân với
Nhà nước. Lòng tốt, thiện nguyện
thì không thể độc quyền. Bởi nó
xuất phát từ trái tim của con người,
trải dài trong cuộc sống, nó không
thể nằm gọn trong cái rọ nào cả.
Ngoài việc lòng tốt phù hợp với
truyền thống “lá lành đùm lá rách,
nhiễu điều phủ lấy giá gương” thì
nó còn phù hợp với nguyên lý “cái
gì người dân làm tốt hơn thì Nhà
nước không cần làm”. Thế kỷ 21
là thế kỷ của nhân cách mà chúng
ta không thúc đẩy nhân cách trong
thiện nguyện là không đúng.
. Có phải do quán tính lo ngại
rằng cái gì cũng có tiêu cực nên
chưa mở rộng việc đóng góp thiện
nguyện không, thưa ông?
+ Phải tạo ra cơ chế giám sát việc
thực hiện lòng tốt để lòng tốt trở
thành một mạch máu nuôi dưỡng
lương tri của xã hội, truyền thống
tốt đẹp của dân tộc chứ không
phải để thiện nguyện trở thành
“lũ quét” làm xói mòn nhân cách,
lòng tin. Lòng tốt, thiện nguyện
chính là cội nguồn cứu vớt con
người khỏi rơi vào khủng hoảng.
Tại sao chúng ta không làm
được việc ấy? Là vì chúng ta
thiếu cả cơ chế thúc đẩy mặt tốt
và cơ chế kiểm soát rủi ro đối với
thiện nguyện. Từ năm 2008 đến
nay, lòng tốt vẫn lấp lánh như sao
trên bầu trời cuộc sống. Thực tế
đã có những người có ảnh hưởng
trong xã hội còn huy động được
nhiều hơn các tổ chức được pháp
luật cho phép.
Ai cũng xứng đáng được
vinh danh khi làm từ thiện
. Mới đây, Phó Thủ tướng Lê
Minh Khái chỉ đạo phải hoàn
thiện dự thảo nghị định theo
hướng khuyến khích tổ chức, cá
nhân và toàn xã hội tham gia vận
động, tiếp nhận, phân phối nguồn
đóng góp tự nguyện rồi.
+ Đường hướng chỉ đạo và dự
thảo theo hướng đó là rất đúng.
Lòng tốt luôn thường trực và chỉ
cần cơ chế để phát triển nảy nở.
Một cá nhân cũng có quyền làm từ
thiện và được vinh danh xứng đáng.
Gần đây, chúng ta thấy trong hoàn
cảnh dịch COVID-19, nếu TP.HCM
không có sự từ tâm và hoạt động
thiện nguyện của người dân thì
chắc sẽ còn gặp nhiều khó khăn.
. Dường như vẫn có lo ngại nếu
để cá nhân làm từ thiện sẽ xảy ra
tiêu cực?
+ Bên cạnh cơ chế tạo điều kiện
thì phải có cơ chế kiểm soát. Pháp
luật cũng đã quy định các tội danh
có thể áp dụng để xử lý người có
tiêu cực trong hoạt động từ thiện
như tội lừa đảo hoặc lạm dụng tín
nhiệm chiếm đoạt tài sản. Nếu cần
thì có thể bổ sung các biện pháp
xử phạt vi phạm hành chính trong
lĩnh vực này.
. Dự thảo mới nhất mà Bộ Tài
chính đang xin ý kiến đóng góp
có quy định cá nhân, tổ chức làm
thiện nguyện phải công khai, minh
bạch như là thông báo, phối hợp
với UBND cấp xã, lập sổ sách…
+ Chúng ta cứ lấy địa bàn hay
chính quyền ra làm “bà đỡ” thì
chưa hợp lý lắm. Làm từ thiện
điều đòi hỏi đầu tiên là kịp thời,
nhanh chóng, đúng đối tượng và
đáp ứng mong muốn của người
đóng góp.
Chẳng hạn, ông A gửi tôi 100
triệu đến giúp bà B xây nhà thì
quan trọng nhất là bà B có nhận
và xác nhận đã nhận được khoản
thiện nguyện đó chưa. Hiện nay,
có những cá nhân ngày ngày vẫn
làm từ thiện và công khai chi tiết
các hoạt động, các khoản đóng
góp và việc sử dụng các khoản
đóng góp ấy.
CHÂNLUẬN
thực hiện
“H
ạn chế lớn nhất của Nghị
định 64/2008 là chưa tiếp
cận được chủ trương,
đường lối, quan điểm chung, thực
tiễn của xã hội về huy động mọi
nguồn lực xã hội vào an sinh”.
Phó Trưởng ban Dân nguyện của
Quốc hội Lưu
Bình Nhưỡng
(ảnh)
đã nói như
vậy khi trao đổi
với
Pháp Luật
TP.HCM
về việc
thay thế Nghị
định 64/2008
về vận động, tiếp nhận, phân phối
và sử dụng các nguồn đóng góp
tự nguyện hỗ trợ nhân dân khắc
phục khó khăn do thiên tai, hỏa
hoạn, sự cố nghiêm trọng, các
bệnh nhân mắc bệnh hiểm nghèo.
“Lòng tốt, thiện nguyện
thì không thể độc quyền”
.
Phóng viên
:
Dựa vào đâu mà
ông cho rằng không cần tập trung
lòng tốt của con người như Nghị
định 64/2008 quy định?
+
Ông
Lưu Bình Nhưỡng
: Con
người có sẵn lòng tốt. Nếu không
có cơ chế để mọi người thực hiện
lòng tốt của mình thì khó chấp nhận
và ngăn cản lòng tốt là không được
phép. Vì thế, Nghị định 64/2008
chỉ cho MTTQ và Hội Chữ thập
đỏ… được phép tiếp nhận, phân
phối nguồn lực thiện nguyện thì
không phù hợp, là đã bỏ quên phần
còn lại tốt đẹp của xã hội.
. Thực tế thì vấn đề này đang
Các nhómthiện nguyện chèo thuyền đưa lương thực hỗ trợ người dân bị lũ lụt ởmiền Trung hồi tháng 10-2020.
Ảnh: A.TÙNG
Còn việc người làm từ thiện
có phối hợp với chính quyền hay
không lại là một điều khác nhưng
cũng không thể để chính quyền
nói rằng ai muốn làm từ thiện thì
phải thông qua tôi.
. Nếu pháp luật khuyến khích,
vinh danh mọi cá nhân, tổ chức
thiện nguyện thì có cần lo ngại gì
về việc các cơ quan, tổ chức chính
trị, xã hội khác bị phương hại về
uy tín hay áp lực gì trong lĩnh vực
này không, thưa ông?
+ Phải nói rõ là: MTTQ hay Hội
Chữ thập đỏ không chỉ có nhiệm
vụ quyên góp và đi làm từ thiện.
Thậm chí, chỉ cần các cơ quan này
ra lời kêu gọi đóng góp từ thiện
là đã thực hiện đúng chức năng,
đóng góp cho xã hội rồi. Chuyện
quyên góp được nhiều tiền từ thiện
không đồng nghĩa với việc như
thế là “giỏi” hơn các cá nhân, tổ
chức khác.
Đối với MTTQ hay Hội Chữ
thập đỏ thì làm từ thiện chỉ là một
trong những nhiệm vụ của các tổ
chức ấy chứ không phải là nhiệm
vụ chính hay chức năng của họ.
Phải nhìn nhận rằng: Kể cả trong
thiên tai, dịch bệnh… thì các tổ
chức này thậm chí không huy động
được đồng nào cũng là chuyện
bình thường vì các tổ chức này
còn nhiều nhiệm vụ quan trọng
khác như giám sát, phản biện,
cùng với Nhà nước thực hiện các
vấn đề liên quan đến dân nguyện,
chính sách.
. Xin cám ơn ông.•
MTTQ hay Hội Chữ thập
đỏ còn nhiều nhiệm vụ
quan trọng khác như
giám sát, phản biện, cùng
Nhà nước thực hiện các
vấn đề liên quan đến dân
nguyện, chính sách... chứ
không chỉ là làm từ thiện.
Cần cơ chế
để thực hiện
lòng tốt
Theo phó trưởng BanDân nguyện
của Quốc hội, con người có sẵn lòng tốt,
không ai được quyền ngăn cản, do đó
cần cơ chế để mọi người thực hiện
lòng tốt củamình.
Từ kỳ họp thứ bảy Quốc hội khóa XIV đến nay, cử tri
tại nhiều địa phương phản ánh Nghị định 64/2008 đã
bộc lộ nhiều bất cập, không còn phù hợp thực tiễn, cần
bổ sung, sửa đổi. Bộ Tài chính cho hay đã xây dựng dự
thảo nghị định và ngày 22-12-2020 đã gửi lấy ý kiến
bộ, ngành. Tuy nhiên, đến nay (tức tháng 3-2021 - PV),
nghị định mới vẫn chưa được ban hành.
Qua giám sát, Ban Dân nguyện của Quốc hội nhận
thấy Nghị định 64/2008 đã khuyến khích, tôn vinh và
tạo điều kiện thuận lợi để các tổ chức, cá nhân trong
nước và ngoài nước, với tinh thần đoàn kết, tương thân
tương ái, lá lành đùm lá rách đóng góp và tổ chức vận
động đóng góp giúp người dân gặp các sự cố, bệnh
hiểmnghèo ổn định cuộc sống, nhanh chóng phục hồi
và khôi phục sản xuất.
Tuy nhiên, cùng với sự phát triển của kinh tế - xã hội,
nhiều quy định tại Nghị định 64/2008 chưa điều chỉnh
được những vấn đề phát sinh trong thực tiễn như chưa
quy định việc cá nhân thực hiện vận động, tiếp nhận,
phân phối nguồn đóng góp tự nguyện trực tiếp để
giúp người dân gặp khó khăn do thiên tai, dịch bệnh,
sự cố; chưa có quy định về quỹ xã hội, quỹ từ thiện cơ
sở y tế, cá nhân thực hiện vận động, tiếp nhận, hỗ trợ
bệnh nhân mắc bệnh hiểm nghèo; quy định về thời
gian tổ chức tiếp nhận tiền, hiện vật sau mỗi đợt sự cố,
thiên tai còn ngắn…
Để khắc phục những hạn chế đó, từ năm 2018, Thủ
tướng đã giao Bộ Tài chính chủ trì, phối hợp với các cơ
quan liên quan và Ban thường trực Ủy banTrung ương
MTTQ Việt Nam nghiên cứu, đề xuất sửa đổi, bổ sung
Nghị định 64/2008 nhưng đến nay hơn ba năm nghị
định này vẫn chưa được chính thức ban hành.
(Báo cáo của Ban Dân nguyện tại kỳ họp thứ XI,
Quốc hội khóa XIV hồi tháng 3)
Hơn ba năm chờ ngày nghị định mới về từ thiện được ban hành
Tiêu điểm
Chậm sửa đổi
Nghị định 64/2008
Theo ông Lưu Bình Nhưỡng,
tháng10-2020,Thủ tướngchỉ đạo
phải khẩn trương sửa đổi Nghị
định64/2008nhưngquá trìnhsửa
đổi, thay thế vẫn rất chậm chạp.
