CHỦNHẬT 23-10-2016
2
TUẦN THỜI SỰ
Nướcmắm
côngnghiệpvà
“truyềnthông
bất lương”
Chiếndịch truyền thônghủy diệt thị trườngnướcmắmdựa vào việc
côngbốhàm lượng asenmột cáchmậpmờđượcBộ trưởngBộTT&TT
TrươngMinhTuấnnhậnđịnh là “códấuhiệu câu kết bất lương”.
Kịchbảnnàycóvẻđãgần thành
côngnhưng bâygiờ thì không.
“Truyền thông
bất lương”
Dư luận liên tụcbócmẽ.Chuyên
gia PRNguyễnPhạmKhánhVân
đã trưng ra những email mà theo
chị đượcgửi đến từngười củamột
đơnvị bảovệ người tiêudùng, đề
nghị chị công bố nhận định về sự
mất an toàn củanướcmắm truyền
thống.KhôngchỉKhánhVân,những
người cóảnhhưởng trong lĩnhvực
truyền thôngvàan toàn thựcphẩm
cũngđượcmờimọc côngbố.
SựtrùnghợpvềthờiđiểmVinastas
côngbốdanhsáchnướcmắmnhiễm
asenvàchiếndịchquảngcáo“nước
mắmkhôngnhiễmasen”củaMasan
khiếnngười ta cho rằngnhững sự
kiệnnàyđãđược sắpđặt.Dư luận
lập tứcphảnứng.Nhiềukháchhàng
tuyênbố trên trangcánhânvàdấy
lênphong trào tẩychaynướcmắm
côngnghiệp.NhàbáoHoàngCông
Tâm(NinhThuận)viếttrênFacebook
cánhân:“Ngàynào tôicònsống thì
bếp nhà tôi không bao giờ cómột
chainướcmắmcủaMasan”.Tương
tự, nhà báoVũMạnhCường, Phó
Vụ trưởngVụTruyền thông - Bộ
Y tế, cũng tuyênbố tẩychaynước
mắmcủaMasan.Chuyêngiaquản
trị doanhnghiệpĐỗHòavànhiều
ngườikháccũng tuyênbố tẩychay.
Nhiềungườikhácviết rằng:“Mắm
phải làm từ cá”… Có hàng vạn
Facebook đã nêu sự phản đối này
liên tục nhữngngàyqua.
Tới giờ, chưa thểnói chuyêngia
hoặccông ty truyền thôngnàođứng
sauvụnày.Tuynhiên,cóvẻnhưcó
âmmưu và kịch bản triệt hạ nước
mắmtruyềnthốngbằngtruyềnthông
bẩn. Ngày 21-10-2016, trả lời báo
chí,Bộ trưởngBộTT&TTTrương
MinhTuấngọiviệccôngbốvàđăng
tải các nội dungmậpmờ về hàm
lượngasen trongnướcmắm truyền
Bộ trưởngBộTT&TT
TRƯƠNGMINHTUẤN:
Loạibỏnhữngphầntử
lạmdụngquyềntựdo
báochí,bẻcongngòibút
Nếucósựcâukếtđểcốý tạo thànhmột
chiếndịch truyền thông lấyngười tiêudùng
làm“con tin”nhằm làm lợi choDNnày, gây
hại choDNkia thì trở thànhmộtvấnđề
khác.Đókhôngchỉ làsựbất lươngmàcòn
viphạmpháp luật.Ởđâycósựbất thường.
Bất thườngởchỗcùngmột sựkiệnmàmột loạtcơquanbáochí
đềucẩu thảvà thiếuchuyênnghiệphệtnhưnhau, thậmchí việc
rút títbản tincũngnanánhưnhau.
Tôi cònnghenói có thểnhữngngười tổchứcchiếndịch truyền
thôngnàybảovớinhau rằngchỉ cần thông tinbanđầuđó tồn tại
trênbáođiện tửvàingày, sauđódùcóbịgỡbỏ thì cũngđãđạt
đượcmụcđíchgâysợ…Cầnđiều tra làm rõđộngcơ, truy rasựcâu
kết, xácđịnhmứcđộsaiphạmvàhậuquảcủasaiphạmđểxử lý
nghiêmminhvà thôngbáođồng loạt trêncácphương tiện thông
tinđại chúng.Chỉđếnkhi ấymới thựcsựxóa tanđượcnỗihoang
mang, sợhãi củangườidân,mới cứuđượcngànhsảnxuấtnước
mắm truyền thống thoátkhỏi cơnđiêuđứng.
…“Mùi vị”tiêucực trong làngbáo làdễpháthiệnnhấtvànhưdân
gian thườngnói“câykim trongbọc trướcsaugì cũng lòi ra”.
BộTT&TTđangphốihợpvới cáccơquanchủquảnbáochíquyết
làm trongsạchđộingũnhữngngười làmbáođểbảovệsự trong
sángvàniềm tựhàocủađộingũnhữngngười làmbáochân
chính, trongđócóviệc loạibỏnhữngphần tử lạmdụngquyền tự
dobáochí,bẻcongngòibútđể tiếp taychocác thủđoạncạnh
tranhkhông lànhmạnhcủamộtbộphậnDNhoặcphụcvụcác
“nhóm lợi ích”mộtcáchphipháp.
ÝkiếnhaiFacebookerbịđánhsập
Facebooktrong“vụnướcmắm”
Sởdĩnhàbáobẩnngàycàng lộnghành,phảinói
thẳng làcósự tiếp taycủacáccơquanquản lýnhà
nước.Cứcho thanh lậpnhững tờbáomàphóng
viênkhông lương, cơquanbáochí “thảcửa”cho
phóngviênđiviếtbài,đedọa, lấyquảngcáođể
sống thìnềnbáochí “sạch” thếnàonổi?RồiBộcấp
phép từa lưacác trang thông tinđiện tử.Các trang
nàycanhcóbàinaođánhđấm trênbáo làdẫn link,
tríchnguồnngay.Khibàiviếtsai,bịkiện,báochínhchủgỡbàinhưng
các trangkhônggỡ,mà“ragiá”mớichịugỡ…Dùsaovụnướcmắm
cũngđánhđộngchomọingườibiếtcómột thể loạibáochínhư thế...
HÀNNI
, báo
SGGP
Truyềnthôngcócônglớnkhicảnhbáongườitiêudùng
vềthựcphẩmkhôngantoàn.Nhưngtruyềnthông,nói
thẳnglàbáochí,cầnnh ntộicủamìnhkhitạorasự
sợhãicủadưlu nvàtừđótiếptaygiếtchếtngườisản
xuấtthựcphẩmtruyềnthống.“Bánhphởlàmtừchất
ướpxác’’trênbáohơnth pniêntrướcvàcâuchuyện
thạchtíntrongnướcmắmhômnaythựcracócùng
mộtchỉhuythôi.
ĐỨCHIỂN
,báo
PhápLu tTPHCM
ĐỨCHIỂN
11
năm trước, nước
tương truyền thống
đã bị đánh gục trên
thị trường.Cách thức
xuấthiệncũnggiống
kịch bản hôm nay: Tạo ra sự sợ
hãi bằngviệc côngbố trongnước
tương có chất 3-MCPD có khả
năng gây ung thư.
Nước tươngChin-Su
và truyền thông
“khổnhụckế”
Tháng 7-2005.
Đầu tiên làmột tinđược tung ra
trên các tờ báo lớn, một tổ chức ở
Bỉ cáo buộc nước tương Chin-Su
chứa3-MCPD.Sauđó làmộtchiến
dịch truyền thôngrầmrộvềnguycơ
ung thưcủachấtnày.Tiếpnữa,một
vài siêu thị tronghệ thốngCitimart
rútChin-Sukhỏikệhàngvà truyền
thôngồạtđếnđưa tin.Sauđó,hàng
loạtnhãnnướctươngtruyềnthốngvà
côngnghiệpđượcđưađithửnghiệm
và rakết quả:Chin-Sukhôngchứa
chất 3-MCPD, trong khi... đại đa
số nhãn nước tương truyền thống
chứachấtnàyởmứcvượtngưỡng.
Tiếpnữa làchiếndịch“pha loãng
thôngtin”(mộtchiêunhỏtrongquản
trị khủnghoảng truyền thông)bằng
các tin tíchcực liênquanđếnChin-
Su, những thông tinbanđầubị đẩy
xuốngdướitrongbảng tìmkiếm trên
mạng. Các báomạng gỡ bài về vụ
Bỉcáobuộcnước tươngChin-Sucó
chất cấm, nóbiếnmất như chưahề
xuấthiện.Thayvàođó,quảngcáovề
Chin-Suxuấthiệntrêntờbáođầutiên
“đánh”Chin-Su.Tiếpnữa,Chin-Su
tungramộtchiếndịchquảngcáotiền
tấn,muanguyên trangnhiều tờbáo
trongnhiềusốvàcácgiờvàngquảng
cáo truyềnhìnhđể đưa duynhất là
một công văn cam kết Chin-Su…
khôngchứa3-MCPD.
Vài tháng sau, với tâm lý “Trời
ơi, lâunayănchất gâyung thưmà
khôngbiết”,cácbànội trợ loạinước
tương truyền thống rakhỏi bữaăn
giađình.Thayvàođó,Chin-Sucó
mặt trong tất cả nhà bếpViệt.
Kịchbản lặp lại với
nướcmắm
Tháng10-2016.
Kịchbản lặp lại với nướcmắm.
Tuy nhiên, lần này đại gia nước
mắm côngnghiệp tỏ ravô cankhi
khởi đầu làHộiBảovệngười tiêu
dùng, một cách tự phát, mang cả
trămmẫumắmđikiểmnghiệm.Và
“dokinhphíeohẹp”(nhưgiải thích
của PhóTổngThư ký hội Vương
NgọcTuấn)nênhọchỉkiểmnghiệm
thạch tín (asen) trong nướcmắm.
Kếtquả lànướcmắm truyền thống
có chỉ số asenvượt ngưỡng: “Đặc
biệt, có khoảng 67%mẫu không
đạt chỉ tiêu asen tổng theo quy
định của BộY tế. Tuy nhiên, khi
thửnghiệm20mẫu trongcácmẫu
khảosát cóasen tổngvượtngưỡng
quy định thì đều không phát hiện
asen vô cơ”.
Tuynhiên, cơquannàykhônghề
giải thíchgiữahai loại asenhữu cơ
vàvôcơ loạinào làđộchại, loạinào
làkhôngđộchạimàkết luận:“Theo
quyđịnhQCVN8-2:2011/BYT,hàm
lượng asen (thạch tín) cho phép có
trongsảnphẩmnướcchấm tốiđa là
1,0mg/lít. Tuy nhiên, kết quả thử
nghiệmasen tổngcho thấy101/150
mẫukhảosát(chiếm67,33%)không
đạtquyđịnhcủaQCVNnày”.Đồng
thờinhấnmạnh“cácmẫunướcmắm
có độ đạm càng cao, tỉ lệmẫu có
hàm lượng asen tổng vượt ngưỡng
quyđịnhcàng tăng”nhằmámchỉsự
độchạicủanướcmắm truyền thống.
Báochí theođóồạt đưa tin.
Điều khiến dư luận nghi ngờ
động cơ của việc kiểm nghiệm
và công bố là tại sao chỉ kiểm
nghiệmmỗi hàm lượng asen và
cứ thế công bố nướcmắm truyền
thống chứa asenvượt ngưỡngmà
lờđi chuyệnquan trọngnhất:Asen
trong mắm truyền thống là asen
hữu cơ, không có hại.
Vài ngày sau khi hội này công
bố hàm lượng asen như đã nói ở
trên,Masan(Công tyCổphầnCông
nghiệpMasan,chủnhãnhàngnước
mắmNamNgư)đưaraquảngcáoồ
ạtviệchàm lượngasen trongnước
mắm củamình an toàn.
Kịch bản lần này được đẩy lên
một cấpcaohơnvụnước tương11
năm trước, dù vẫn trên nền tảng
tâm lý sợhãi củangười tiêudùng.
Đấy là thay đổi tâm lý tiêu dùng
dựa trên nhận thức sản phẩm. Từ
chỗ “mắmphải làm từ cá” thì nay
“mắm cómùi vị và tinh chất cá”
+ “không asen”.
Tờrơi liệtkêcácthươnghiệuvànóixấunướcmắmtruyềnthống
đượcphânpháttớingườitiêudùngvàtiểuthươngkhắpcácchợ.
