14
THỨSÁU
27-10-2017
Hồ sơ - Phóng sự
ChínhphủMỹcũngđanggặpkhótạiQuốchội.Đầutháng
này,ChủtịchỦybanQuânvụThượngviệnJohnMcCaintuyên
bốhoãnđiều trần xác nhậnhàng loạt vị trí trongBộQuốc
phòngđến chừngnàoôngMattis có chiến lược rõhơn về
Iraq vàAfghanistan. KhảnăngQuốchội cũng sẽ khôngdễ
dãi với chiến lượccủaMỹởSyriahậu tái chiếmRaqqa.Nghị
sĩMcCainmới đây lên tiếng longại việcMỹkhôngcóchiến
lược rõ ràngởSyria.
“LâunayMỹ tiếp cậnTrungĐông thôngqua conđường
hẹpchốngkhủngbố. Chúng tacầncómột chiến lược toàn
diện, tính toánđến tất cả yếu tố khu vực, xác định rõ ràng
quyền lợi củachúng ta, cũngnhưcách thứcvàphương tiện
đạt được cácmụcđích.Vắngbóngmột chiến lượcnhưvậy
làđiềuđángbuồn sâu sắc dù chúng ta có ănmừng thành
côngquan trọngnày”-ôngMcCain tuyênbố sau thông tin
tái chiếmRaqqa.
ĐĂNGKHOA
H
ãng tin
Vox
hồi đầu tháng 10 thống kê trong khi tại
Iraq còn khoảng 10.000 nhân sựMỹ thì ở phía bên
kia biên giới trên đất Syria, Mỹ cũng còn khoảng
1.000 quân mang nhiệm vụ huấn luyện và cố vấn cho
các lực lượngmà nước này chống lưng. Thượng tá Ryan
Dillon, người phát ngôn chiếndịchđánh IS, thì nói con số
này chỉ là 600 người.
Mỹvà lực lượngDânchủSyria (SDF - liênquânchủyếu
gồm các tay súngngườiKurdvà ngườiẢRậpSunni) đánh
bật tổchứcNhànướcHồigiáo tựxưng (IS) rakhỏiRaqqa từ
tuần trước.ViệcMỹvàSDFhoàn tất táichiếmTPAlbukamal
(tỉnhDeir el-Zour), căncứcuối cùngcủa ISởSyria sát biên
giới Iraq, chỉ còn là vấn đề thời gian.
AsiaTimes
dẫn dự đoán của nhiều nhà quan sát rằng đến
cuối nămnaySyria sẽkhông cònbóngdáng IS.Đây làmột
chiến thắngquan trọngcủaMỹvà liênquân trongsuốtbanăm
thựchiệnchiếndịchnhổ tậngốcdoTổng thốngMỹBarack
Obama phát động năm 2014. Kết quả này thoạt nhìn có vẻ
là thànhcôngcủaMỹnhưng thực ra lạimở ra thách thức lớn
hơnWashingtondự tính.ĐếngiờTổng thốngDonaldTrump
vẫn chưa có thông báo chính thức nào về thành công này.
Lo sợhành lang của Iran
Theo
LosAngelesTimes
,vớiMỹcuộcchiếnđánh ISkhông
còn là trọng tâmchính.Nhậmchứcđầunămnay,Tổng thống
MỹDonaldTrump khoanh vùng bamục tiêu ở Syria: Tiêu
diệt IS, tăng lực chongườiKurdvà loại Irankhỏi Syria.Hai
mục tiêuđầugầnnhưđãđạtđược,Mỹgiờdồnchúývào Iran.
ChínhphủMỹmớiđâyđã tuyênbốmục tiêu lầnnày trong
chiến lược củaMỹởTrungĐông là Iran. “Iranvẫn lànước
đứng đầu thế giới về tài trợ khủng bố. Càng bỏ qua đe dọa
nàynócàngnguyhiểm” -Tổng thốngTrumpnóingày13-10
vàchobiếtMỹ sẽ tăngcácnỗ lựcchính trị, kinh tế, quân sự
để ngăn chặn Iranmở rộng ảnh hưởng.
Traođổi với báo chí ngày20-10, Bộ trưởngQuốc phòng
Mỹ JamesMattis nói Mỹ sẽ không thay đổi chủ trương ở
IraqvàSyria từchống IS sangchống Iran.Tuynhiên, tuyên
bốnàykhông thayđổi được suynghĩ của thànhphầnủnghộ
Syria và Iran. Các lực lượngShi’ite cho rằngMỹ can thiệp
vào Syria nhằm chống Tổng thống Bashar al-Assad, loại
bỏ ảnh hưởng của Nga và cô lập Iran ởTrungĐông. Nga
đã từng lên tiếng cáo buộcMỹ chỉ giả vờ đánh IS ở Syria
cũng như Iraq.
Ảnhhưởngcủa Iran tạiSyriangàymột rõ rệt.Tổng thống
Assaddựa rất nhiềuvàohỗ trợquân sựvà kinh tế của Iran.
Bên ngoài quân đội chính phủ Syria còn cómột lực lượng
đáng kể các nhóm vũ trang thân
Iran tham gia bảo vệ vị thế của
Tổng thốngAssad trong nội chiến.
Từ cuối năm 2016, khi phe đối lập
thất thủ ởAleppo, quân chính phủ
và lực lượng thân Iran đang thắng
thế, kiểm soát phần lớnTâySyria.Với đà sụpđổcủa IS, các
lực lượngnàyđang tiếnvềphíaĐôngSyria.Tuần trước, họ
đã vào thị trấn al-Mayadeen, Đông NamRaqqa, nơi SDF
từng hy vọng sẽ kiểm soát.Al-Mayadeen vừa là điểm giao
vớibiêngiới Iraq lạivừagầnmộtmỏdầukhí lớnnhấtSyria.
NóinhưcựuquanchứcngoạigiaoMỹFredericC.Hof,hiện
làgiámđốcTrung tâmRafikHariri nghiêncứuTrungĐông
thuộcHội đồngAtlantic (Mỹ),Mỹphải ở lại Syrianếu thật
sựmuốnkiềmchế Iran.Đó làchưakể rủi ro ISquay trở lại.
Không còn IS,Mỹgặp khó
Theo bình luận của
Asian Times
, vẫn chưa rõMỹ sẽ có
những bước đi gì để đạt được mục tiêu trụ lại Syria. Đầu
tháng này, Nhà Trắng công bố “chiến lược mới về Iran”,
tuy nhiên tài liệu bốn trang này không nêu rõ ràng bước đi
sắp tới.Thời điểmnàyMỹđốimặt với thếkhóxử:Tiếp tục
cung cấp vũ khí, huấn luyện, hỗ trợ không kích cho SDF
thì sẽ dẫn đến xung đột với các lực lượngSyria đang được
cả IranvàNga bảo trợ.Yếu tốngườiKurd trongSDF cũng
làm tăngnguy cơ đối đầu.
Viễn cảnh này ngàymột rõ rệt. Sau chiến thắngRaqqa,
BộQuốc phòngMỹ đang tính toán cho quânMỹ tiến vào
sâuhơn tạiSyria.Trongmột cuộchọpbáogầnđây,Thượng
tá Ryan Dillon, người phát ngôn chiến dịch đánh IS, cho
biết liên quân đang bàn với SDF tiếp tục tiến về các khu
vực ISkiểm soát dọc sôngEuphrates.Điềunày sẽđưaMỹ
và SDF tiến đến tỉnhDeir el-Zour, điểm nóng nhất Syria
hiện nay. Nơi này đang diễn ra cuộc tranh giành từng tấc
đất giữamột bên là liên quân gồm quân chính phủ Syria,
không lựcNga và dânquânngười Shi’ite thân Iranvà bên
kia là ISvà lực lượngquânđộiSyria tựdo (FSA- lực lượng
đối lập chính phủSyria).Vài tháng qua, không lựcMỹ đã
nhiều lần đụng độ với quân ủng hộ ôngAssad. Tháng 6
vừa rồi,Mỹ bắn rơi một máy bay không người lái vàmột
máy bay chiến đấu Su-22 của Syria đang tiến về khu vực
SDF bám trụ.
Mỹ cũng cần phải quyết định có nên duy trì hiện diện
quân sự tại Syria. Rút về đồngnghĩa bỏ rơi SDF, lực lượng
Mỹ đã bỏ công ủng hộ thành lập, cung cấp vũ khí và huấn
luyện. Rút về cũng cónghĩaMỹkhông cònbiệnphápgiúp
kiềm chế các lực lượngSyriavà Iran chiếm lại các lãnh thổ
SDF đang kiểm soát. SDF gần đây đã nói rõ hy vọngMỹ
ở lại Syria càng lâu càng tốt. Trướcmắt, Thượng tá Ryan
Dillon nói hơn 600 binh sĩ Mỹ đang huấn luyện và hỗ trợ
SDF sẽkhôngở lạiSyria“vĩnhviễn”nhưng trướcmắt “vẫn
còn trậnđánhphải giải quyết”. Thế nhưngMỹ cũngkhông
muốn đi ngược lại lời nói củamình, từng tuyên bố cố vấn
quân sựđược triểnkhai nhằmhuấn luyệnSDFđánh IS chứ
khôngphải tham gia vào cuộc nội chiến.
Nguy cơ sa lầy
Sau thời gianđầuphảnđối chiếndịchnhổ tậngốc“không
hợppháp”, ôngAssad cũngdầnngầmđồngý choMỹở lại
đánh IS.Lầnnàycũng tương tự, thái độcủachínhphủSyria
về chuyệnMỹ ở hay đi khá hờ hững.Mỹ có thể để quân ở
lại, cùngvới rủi rovướngvàonội chiếnSyria.HoặcMỹ có
thể kéo quân về, đồng nghĩa đểmặc Iran tăng ảnh hưởng,
điều ôngTrump tuyênbốkhông thể để xảy ra.
Theo
LosAngelesTimes
, dựđoándễnhìn thấynhất làMỹ
tới đây sẽ bị sa lầy ở Syria vàmất phương hướng. Đây là
điềuMỹđã trảiquaở Iraqsau thànhcôngquânsựbướcđầu,
lậtđổTổng thốngSaddamHussein
năm 2013. Không phải vô lýmà
nhiều quan chức quân độiMỹ đã
viện tớimột cụm từđầy cayđắng
đểmô tảchiến thắngcủaMỹ trước
IS tại Syria, là “thành công thảm
họa”, theo
Los Angeles Times
. Ông James F. Jeffrey, nhà
ngoại giao cấp cao thời chínhphủGeorgeW. Bush, hiện là
nhànghiêncứu tạiViệnChínhsáchTrungĐôngWashington,
đềxuất bướcđi khảdĩ choMỹ làcủngcố liênminhvớiThổ
NhĩKỳ, SaudiArabia, Israel vàcácnướckhuvựckhácủng
hộSDF, kiềm chế Iran.■
QuânđộiMỹsẽ
tiếptụcsa lầyởSyria?
MỹcóthểvẫnphảiduytrìhiệndiệntạiSyriađểkiềmchếIranvàcónguycơ
vướngsâuvàonộichiếnSyria,trongbốicảnhquânchínhphủđangthắngthế.
Dựđoándễnhìnthấynhất làMỹtớiđâysẽbị
sa lầyởSyriavàmấtphươnghướng.Đây là
điềuMỹđãtrảiquaởIraq.
Haiquânnhânthuộc lực lượngđặcnhiệmcủaMỹ(đượcđiềuđộngđếnSyriacốvấnchoSDF)bịchụpảnh
ởphíaBắcSyriatháng5-2016.Ảnh:AFP
CáctaysúngSDFbênngoài tỉnhDeirel-Zour.Ảnh:CNN
CáctaysúngSDFtạiRaqqasaukhiđánhbật IS.Ảnh:REUTERS
