16
Quốc tế -
ThứBảy20-8-2022
Tiêu điểm
DƯƠNGKHANG
K
inh tế Nga sau nhiều
tháng bị phương Tây
trừng phạt đã bắt đầu
“ngấm đòn” và Moscow phải
đôn đáo tìm kiếm đối tác sẵn
sàng làmăn với mình. Phương
Tây và Ukraine lo ngại rằng
Nga đang tìm kiếm sự hỗ trợ
của Thổ Nhĩ Kỳ để lách trừng
phạt trong các lĩnh vực ngân
hàng, năng lượng và công
nghiệp, trong bối cảnh lãnh
đạo hai bên gặp nhau tới hai
lần trong chỉ hơn hai tuần.
Ngấm trừng phạt,
kinh tế Nga lao đao
Theo tờ
The Washington
Post,
Tổng thốngNgaVladimir
Putin khẳng định rằng các
lệnh trừng phạt của phương
Tây đã thất bại, Nga vẫn đảm
bảo nguồn thu ổn định từ
việc bán năng lượng và Quỹ
Tiền tệ Quốc tế (IMF) cũng
dự báo kinh tế Nga chỉ giảm
6% trong năm nay.
Tuy nhiên, các nhà kinh tế
lại nói rằng những con số này
không phản ánh đúng thực
trạng nền kinh tế Nga, đặc
biệt ở lĩnh vực ngân hàng và
sản xuất. Mặc dù Nga đã tìm
cách chuyển hướng dòng chảy
thương mại qua các quốc gia
như Ấn Độ và Trung Quốc
nhưng việc phươngTây áp đặt
lệnh cấm nhập khẩu các linh
kiện công nghệ cao đã khiến
một số ngành công nghiệp
Moscow rơi vào bế tắc.
Số liệu mới được cơ quan
thốngkê nhà nướcNgaRosstat
Nga nỗ lực tìm đối tác để vượt qua
khó khăn kinh tế
Phương Tây và Ukraine lo ngại rằng Nga đang nỗ lực tìmđối tác giúpmình né trừng phạt,
màThổ Nhĩ Kỳ làmột bên tiềmnăng
.
Trả lời phỏng vấn đài
WABC
(Mỹ) mới đây, cựu Tư
lệnh tối cao các lực lượng vũ trang thuộc Tổ chức Hiệp
ước Bắc Đại Tây Dương (NATO) James Stavridis dự đoán
rằng cuộc xung đột Nga - Ukraine sẽ kết thúc vào năm
nay. Một số chuyên gia khác thì cho rằng cuộc chiến sẽ
nguội dần và trở về trạng thái căng thẳng quân sự, không
còn giao tranh ác liệt như hiện tại vì các bên tham chiến
tổn thất nặng về người và của. Dù vậy, GS Christopher
Blattman thuộc ĐH Chicago (Mỹ) lại có cách nghĩ khác.
Ông nhận định có hai lý do có thể khiến xung đột Nga -
Ukraine sẽ kéo dài đến ít nhất sang năm, theo tờ
The Hill
.
Thứ nhất, NATO và Ukraine gần như chắc chắn sẽ
không thuận theo bất kỳ điều kiện đình chiến nào mà phía
Nga đưa ra. Phe này lo ngại rằng bất kỳ sự nhượng bộ nào
cũng có thể tạo lợi thế về mặt chính danh cho chiến dịch
quân sự của Nga, từ đó tạo điều kiện để Moscow có thêm
những hành động đe dọa an ninh châu Âu theo diễn giải
của NATO, chẳng hạn mở thêm các chiến dịch quân sự ở
những quốc gia khác. Đó cũng là một phần lý do NATO
quyết tâm hỗ trợ Ukraine và không ngừng cung cấp cho
nước này những vũ khí hiện đại nhất.
Một trong những lĩnh vực ởNga bị ảnh hưởng nặng từ trừng phạt của phương Tây là sản xuất ô tô.
Ảnh: TASS
Quan hệ Nga - Thổ Nhĩ Kỳ xưa và nay
Theo
The Washington Post
, trong quan hệ với Thổ Nhĩ Kỳ,
Nga trước đây đứng ở vị thế khá áp đảo và thậmchí từng bày
tỏ sự không hài lòng đối với Ankara. Bằng chứng là Moscow
từng cắt giảmdòng khách du lịch và cấmnhập khẩu các sản
phẩm nông nghiệp từ Thổ Nhĩ Kỳ.
Tuy nhiên, kể từ khi xung đột Nga -Ukraine nổ ra, Ankara
đã nâng tầm vị thế khi trở thành trung gian hòa giải giữa
Moscow và Kiev. Thổ Nhĩ Kỳ cùng Liên Hợp Quốc cũng đóng
vai trò trung gian thỏa thuận nối lại hoạt động xuất khẩu ngũ
cốc Ukraine. Ông Putin đã cám ơn ông Erdogan vì đã giúp
dàn xếp nỗ lực này.
The Washington Post
dẫn lời hai doanh nhân Thổ Nhĩ Kỳ
rằng Ankara đang giúp xây dựng lại chuỗi cung ứng bán lẻ ở
Nga. Dữ liệu gần đây của Viện Thống kê Thổ Nhĩ Kỳ cho thấy
trong khoảng từ tháng 2 đến tháng 6, xuất khẩu hằng tháng
của Ankara sang Moscow đã tăng khoảng 400 triệu USD.
Ông Sergei Aleksashenko,
cựu Phó Chủ tịch Ngân hàng
Trung ươngNga, nhận định để
cứu vãn tình hình kinh tế ảm
đạmtrongnước,Moscowbuộc
phải tìmcác kênh tài chính thay
thế cho các ngân hàng nội địa.
Tổng thốngNga
Vladimir Putin và
người đồng cấpThổ
Nhĩ KỳRecepTayyip
Erdogan đã gặp
nhau tới hai lần trong
chỉ hơn hai tuần.
XungđộtNga -Ukraine sẽ kết thúc khi nào?
Lý do thứ hai liên quan tới vấn đề cam kết, khi hai bên
đều cho rằng bên còn lại không có động cơ nào để tuân
thủ thỏa thuận đình chiến dù hòa đàm có thành công.
Hồi tháng 5, trong nỗ lực nhằm kết thúc xung đột Nga -
Ukraine trong hòa bình, Ý công bố một dự thảo thỏa thuận
đình chiến bao gồm các bên đồng ý ngừng bắn, Ukraine
đồng ý trung lập và đồng ý trao quyền tự trị cho các khu
vực ly khai ở vùng Donbass. Ngược lại, Nga đồng ý rút
quân hoàn toàn và được phương Tây nới lỏng trừng phạt.
Những điều khoản này đều khá sát với những điều
khoản mà hai bên từng thống nhất trước đó, bao gồm cả
thỏa thuận Minsk. Tuy nhiên, đến nay những điều khoản
này vẫn chưa được Nga và Ukraine phát triển thành thỏa
thuận chính thức bởi hai nước đều có những lý do của
riêng mình để cho rằng bên còn lại sẽ không tuân thủ.
Nhìn từ phía Ukraine, Kiev tin rằng những quan chức
Nga có lập trường cứng rắn sẵn sàng trả giá để mở rộng
lãnh thổ và phạm vi ảnh hưởng của Moscow. Họ cũng cho
rằng Nga có thể sử dụng những lệnh ngừng bắn tạm thời
để tái tổ chức lực lượng và tiếp tục thực hiện các cuộc tấn
công. Cuối cùng, Ukraine tin rằng các thỏa thuận với Nga
có thể đặt nước này vào thế yếu. Điều đó sẽ giúp Nga có
động cơ để từng bước chia cắt lãnh thổ Ukraine.
Những nỗ lực không mấy nhiệt tình nhằm thông qua và
thực hiện các thỏa thuận trên cũng từng vấp phải sự phản
đối. Tổng thống Ukraine Volodymyr Zelensky có thể cam
kết một thỏa thuận tương tự kế hoạch của Ý nhưng bất kỳ
nền hòa bình nào đạt được cũng cần sự ủng hộ rộng khắp
từ phía người dân và trong bối cảnh chiến tranh hiện nay
thì đây là việc rất khó.
PHẠM KỲ
Một binh sĩ Ukraine vác trên vai tên lửa chống tăng
NLAWở tỉnhDonetsk hồi tháng 4. Ảnh: AP
công bố vào cuối tháng 7 cho
thấy một số lĩnh vực kinh tế
của nước này đã bị ảnh hưởng
nặng nề. Sản xuất ô tô, ngành
công nghiệp phụ thuộc nhiều
nhất vào các linh kiện nước
ngoài, đã giảm 89% trong
tháng 6 so với cùng kỳ năm
ngoái. Trong khi đó, ngành
sản xuất máy tính và chip
bán dẫn giảm 40%, con số
này đối với ngành sản xuất
máy giặt là gần 59%.
Theo tờ
Hindustan News
Hub
, do tác động của các lệnh
trừng phạt phươngTây, ngành
công nghiệp dược phẩmNga
(vốn phụ thuộc rất nhiều vào
thiết bị nước ngoài) cũng phải
đối mặt với nhiều vấn đề, thậm
chí nhiều hãng dược đang trên
bờ vực đóng cửa. Một cuộc
khảo sát do Ngân hàng Trung
ương Nga thực hiện hồi tháng
7 cho thấy 40% công ty dược
không tìm được nguồn cung
nguyên liệu và thiết bị thay
thế, tờ
The Moscow Times
đưa tin.
TheoôngSergeiGuriev -GS
tại Viện Nghiên cứu Chính trị
Paris (Pháp) và từng là nhà
kinh tế trưởng tại Ngân hàng
Tái thiết và Phát triển châu
Âu, “tình hình sẽ còn ảm đạm
hơn trong năm tới, không ai
biết mọi thứ sẽ như thế nào
khi lệnh cấm dầu của châu
Âu bắt đầu”.
Moscow nỗ lực
tìm đối tác
Trong tuyên bố chung sau
cuộc hội đàm ngày 5-8 tại TP
Sochi (tỉnh Krasnodar, Nga),
Tổng thống Nga Vladimir
Putin và người đồng cấp
Thổ Nhĩ Kỳ Recep Tayyip
Erdogan đã nhất trí thúc đẩy
thương mại song phương và
thắt chặt hợp tác trong các
lĩnh vực giao thông vận tải,
nông nghiệp, công nghiệp và
tài chính.
Tuyên bố không đề cập
gói đề xuất hợp tác kinh tế
- thương mại song phương
mà ông Putin nêu trước đó.
Theo
The Washington Post
,
dự thảo đề xuất mà tình báo
Ukraine thu thập được cho
thấy ông Putin muốn kêu gọi
chính phủ của ông Erdogan
cho phép Nga mua cổ phần
trong các nhà máy lọc dầu,
kho lưu trữ và bể chứa của
Thổ Nhĩ Kỳ. Các nhà kinh tế
cho rằng động thái này có thể
giúp che giấu nguồn gốc dầu
xuất khẩu từ Moscow trong
bối cảnh Liên minh châu Âu
(EU) sẽ hoàn toàn cấm loại
năng lượng này vào năm tới.
Theo văn bản tuyên bố
chung công khai không cho
thấy có dấu hiệu phía Thổ
Nhĩ Kỳ ủng hộ đề xuất của
Moscow. Phát ngôn viên điện
Kremlin Dmitry Peskov từ
chối trả lời câu hỏi liệu hai
bên có ký kết một thỏa thuận
như vậy hay không.
Một số quan chức phương
Tây giấu tên nói rằng họ lo
ngại Nga đang tìm cách lách
các lệnh trừng phạt và giảm
thiểu thiệt hại cho nền kinh
tế của Moscow. Theo các
quan chức này, Nga đang nỗ
lực tìm kiếm đối tác sẵn sàng
làm ăn với họ, mà Ankara là
một bên tiềm năng.
Trước đây, Nga từng hy
vọng có thể vượt qua các lệnh
trừng phạt bằng cách tạo ra các
hệ thống thanh toán thay thế
thông qua ngân hàng Trung
Quốc. Tuy nhiên, theo
The
Washington Post
, các ngân
hàng Trung Quốc đã chùn
bước do lo ngại bị phương
Tây “phạt lây”. Giới chức
phương Tây cũng cho rằng
BắcKinh không phải lựa chọn
thích hợp để Nga giảm thiểu
tác động của các lệnh trừng
phạt, buộc điện Kremlin phải
tìm kiếm các đối tác khác.•
