16
Quốc tế -
Thứ Hai16-1-2023
Tiêu điểm
Liên minh châu Âu (EU) chắc chắn có ảnh hưởng lớn
đến tương lai của cuộc xung đột, theo tờ
El Pais
. Cần xác
định thực tế, EU là một bên đóng vai trò quan trọng trong
các biện pháp trừng phạt chống lại Nga và đảm bảo sự
ổn định tài chính của Ukraine nhưng các nước thành viên
khối này cũng là những nước mua lượng lớn dầu và khí từ
Nga.
Đã có nhiều lo ngại về tính thống nhất nội bộ EU. Tuy
nhiên, có những dấu hiệu mới nhất cho thấy EU vẫn thống
nhất trong việc hỗ trợ Ukraine. Ngày 2-12-2022, EU áp
đặt giá trần lên dầu thô của Nga. Hai tuần sau đó, EU
thống nhất được mức giá trần sẽ áp lên khí đốt Nga.
Điều đáng lưu ý là sự mệt mỏi và tình trạng bất ổn kinh
tế mà châu lục này phải chịu thời gian qua và chỉ có thời
gian mới trả lời liệu lục địa này có thể chống lại được
những điều này hay không.
Với Mỹ, cuộc bầu cử giữa nhiệm kỳ vào tháng 11 đưa
đến kết quả là một chính phủ bị chia rẽ: Đảng Dân chủ
kiểm soát Thượng viện và đảng Cộng hòa kiểm soát Hạ
viện. Trong chiến dịch tranh cử, ban lãnh đạo đảng Cộng
hòa vốn ủng hộ cựu Tổng thống Donald Trump tuyên bố
họ dự định giảm hỗ trợ cho Ukraine. Tuy nhiên, theo
El
Pais
, đến năm 2023, lưỡng viện Quốc hội Mỹ vẫn sẽ có
đủ số nghị sĩ Cộng hòa chống Nga và việc hỗ trợ quân sự
và tài chính cho Ukraine vẫn sẽ tiếp tục.
Chính quyền ông Biden thời gian qua đã thận trọng
tránh mọi nguy cơ leo thang, tránh xung đột trực tiếp với
Nga. Bản thân ông Biden đã bày tỏ sự ủng hộ đối với một
“đường tắt” có thể chấm dứt giao tranh vũ trang.
Từ nhận xét của tướng Milley có thể thấy Mỹ đang
cân nhắc khi nào có thể là thời điểm thích hợp để khuyến
khích đàm phán. Với sự hỗ trợ to lớn trong suốt một năm
cho Kiev, chính quyền ông Biden có uy tín vững chắc để
thuyết phục Ukraine ngồi vào bàn đàm phán.
Trung Quốc cũng là một yếu tố có thể ảnh hưởng đến
tương lai xung đột Nga - Ukraine. Chia sẻ với
El Pais
,
một nhà ngoại giao cho rằng “khoảng cách giữa phương
Tây và Nga là rất lớn… trung gian hòa giải là cần thiết và
nước duy nhất có thể là Trung Quốc”.
Hiện Tổng thống Pháp Macron đang vận động Chủ tịch
Trung Quốc Tập Cận Bình tham gia vào tiến trình
hòa bình.
THIÊN ÂN
Triển vọng đàmphán hòa bìnhNga - Ukraine - vốn bị đình trệ và bế tắc từ cuối tháng 3-2022 -
gần đây được giới ngoại giao đề cập nhiều, liệu xung đột Nga - Ukraine sẽ kết thúc trong năm2023?
ĐĂNGKHOA
C
uộc chiến Nga - Ukraine
đã kéo dài hơn 10 tháng.
Dù hai bên cómột số thay
đổi về chiến thuật trên chiến
trường trong bối cảnh mùa
đông lạnh giá, tuy nhiên cục
diện chiến sự vẫn giằng dai.
Về ngoại giao, triển vọng đàm
phán hòa bình - vốn bị đình
trệ và bế tắc từ cuối tháng
3-2022 - thời gian gần đây
đã xuất hiện trong giới ngoại
giao, theo tờ
El Pais
.
Mỹ, phương Tây
bật đèn xanh
Ngày 9-11-2022, Chủ tịch
Hội đồng Tham mưu trưởng
Liên quânMỹ, tướng lục quân
Mark Milley lưu ý rằng mặt
trận sẽ “tương đối tĩnh” trong
mùa đông và “một chiến thắng
quân sự có thể không đạt được,
cần chuyển sang các biện pháp
khác”, do đó “khi có cơ hội
đàmphán, khi có thể đạt được
hòa bình, phải tận dụng”.
Một tuần sau đó, tại Hội
nghị thượng đỉnh G20 ở
Indonesia, một số nước lớn
như Ấn Độ và Indonesia kêu
gọi đàm phán chấm dứt chiến
sự. Kết thúc G20, Tổng thống
Pháp Emmanuel Macron đưa
ra ý tưởng rằng “Trung Quốc
có thể đóng vai trò hòa giải
quan trọng hơn trong những
tháng tới”.
Trong cuộc họp báo chung
với Tổng thốngMacron ngày
1-12-2022, Tổng thống Mỹ
Joe Biden nói rằng ông sẵn
sàng nói chuyện với Tổng
thốngNgaVladimir Putin liên
quan xung đột ởUkraine. Phát
ngôn của ông Biden rất được
chú ý, dù ông đưa thêm điều
Hầu hết chính trị
gia và chuyên gia
địa chính trị đều
nhất trí rằng triển
vọng đàm phán hòa
bình vẫn còn xa vời.
Lúc này có thể còn quá sớm
để các bên ngồi xuống và đối
thoại, song việc chuẩn bị cuộc
đàm phán vẫn là điều hợp lý.
Điều này sẽ gửi một thông
điệp tới thế giới - đặc biệt là
tới các quốc gia bị ảnh hưởng
vì cuộc xung đột, có thể là do
giá năng lượng tăng hoặc tình
trạng thiếu thực phẩm - rằng
ít nhất cộng đồng quốc tế có
ý chí chấm dứt xung đột - ông
BORJA LASHERAS, chuyên gia
về Ukraine tại Trung tâm Phân
tích chính sách châu Âu (Mỹ)
Ukraine, Nga tranh cãi về kế hoạch
hòa bình
Ngoại trưởngNga Sergey Lavrov ngày 29-12-2022 cho biết
Moscow không từ chối thamgia đàmphán với Ukraine, theo
đài
RT
. Ông Lavrov lưu ý đến các vòng đàmphán trước đó với
Ukraine, đồng thời cho rằng việc hai bên từng ngồi lại cho
thấy việc tìm kiếmmột sự thỏa hiệp không phải là nhiệm vụ
bất khả thi. Tuy nhiên, ông Lavrov cũng tuyên bố rằng Nga
không chấp nhận và sẽ không thảo luận về các điều khoản
trong “công thức hòa bình” do phía Ukraine đưa ra.
Trước đó, ngày 28-12-2022, người phát ngôn điện Kremlin
DmitryPeskov cũngbác kếhoạch“kếhoạchhòabình10điểm”
của phíaUkraine. ÔngPeskov tuyênbố rằng các đề xuất chấm
dứt xung đột “phải tính đến thực tế hiện tại liên quan bốn
khu vực đã sáp nhập vào Nga. Bất kỳ kế hoạch nào không
tính đến những thực tế này sẽ không thểmang lại hòa bình”.
Ý ông Lavrov và ông Peskov muốn nói đến kế hoạch hòa
bình mà Tổng thống Ukraine Volodymyr Zelensky công khai
hồi tháng 11. Kế hoạch yêu cầu Nga rút toàn bộ quân và tôn
trọng chủ quyền của Ukraine, bao gồm các tỉnh Donetsk,
Luhansk, Kherson, Zaporizhiamà Nga tuyên bố sáp nhập hồi
tháng 9 và cả bán đảo Crimeamà Nga sáp nhập từ năm2014.
Ngày 26-12-2022, Ngoại trưởng Ukraine Dmytro Kuleba
nói rằng nước này đề xuất tổ chứcmột hội nghị thượng đỉnh
hòa bình quốc tế vào tháng 2-2023 - thời điểm cuộc xung
đột Nga - Ukraine kéo dài đúngmột năm - tại Liên Hợp Quốc
để thảo luận về kế hoạch hòa bình trên.
Người
dân bị
thương
trong
giao
tranh
tại tỉnh
Kherson
trong
ngày
Giáng
sinh 24-
12-2022.
Ảnh: AFP/
GETTY
IMAGES
Các yếu tốảnhhưởngđến tương lai xungđộtNga -Ukraine
Tổng thốngUkraine Volodymyr Zelensky đến phát biểu tại
lưỡng việnQuốc hội Mỹ vào ngày 21-12-2022.
Ảnh: BLOOMBERG/GETTY IMAGES
kiện là cuộc đối thoại chỉ có
thể diễn ra sau khi các đồng
minh NATO được hỏi ý kiến
và chỉ khi ông Putin thể hiện
thiện chí tìm cách chấm dứt
xung đột. Đây là quan điểm rõ
ràng nhất của ông Biden liên
quan khả năng ông đối thoại
với phía Nga, kể từ khi xung
đột Nga - Ukraine bắt đầu.
Ngày 2-12-2022, Thủ tướng
Đức Olaf Scholz đã có cuộc
điện đàmvới ông Putin và cởi
mở khả năng đàmphán. Tổng
thư kýNATOJens Stoltenberg
thì ám chỉ rằng “hầu hết các
cuộc chiến tranh đều kết thúc
trên bàn đàm phán… rất có
thể, cuộc chiến này cũng sẽ
như vậy”.
NgaycảTổng thốngUkraine
Volodymyr Zelensky - người
hồi đầu tháng 10-2022 đã ký
sắc lệnh loại trừ khả năng đàm
phán với ông Putin - những
ngày qua đã cho thấy lập
trường dịu hơn, thể hiện sự
sẵn sàng đối thoại, miễn là
phía Nga đáp ứng những điều
kiện tiên quyết.
Các bên rồi sẽ
ngồi lại?
Những phát ngôn của lãnh
đạo các nước lớn đã làm dấy
lên hy vọng về khả năng các
bên sẽ ngồi lại và thống nhất
được cách chấm dứt xung đột
Nga - Ukraine. Tuy nhiên, bất
chấp tất cả những quan điểm
công khai này, hầu hết chính
trị gia và chuyên gia địa chính
trị đều nhất trí rằng đàm phán
hòa bình Nga - Ukraine sẽ
không sớm diễn ra
.
Lý do,
đến lúc này các bên vẫn không
đạt được các điều kiện để có
thể ngồi lại đàm phán, theo
tờ
El Pais
.
Ukraine đã thể hiện ý chí
kiên định tiếp tục chiến đấu
cho đến khi chiếm lại toàn bộ
lãnh thổ.CácnướcphươngTây
vẫn kiên quyết cam kết trừng
phạt Nga và tăng cường viện
trợ quân sự cho Kiev.
Trong vài tháng qua, lực
lượng vũ trang Ukraine đã
thành công đáng kể trong việc
đẩy lùi bước tiến của Nga và
giành lại lãnh thổ. Nhà nghiên
cứu cấp cao Carmen Claudín
tại Trung tâmCác vấn đề quốc
tế Barcelona (tổ chức tư vấn
các vấn đề quốc tế ở Tây Ban
Nha) chỉ ra rằng “lãnh đạo
Ukraine đã nói rất rõ ràng
rằng họ đang tìm kiếm chiến
thắng hoàn toàn”.
Những chiến thắng quan
trọng trên khắp mặt trận
phía đông của phía Ukraine
đã cổ vũ tinh thần, đồng thời
khuyến khích các đồng minh
tiếp tục hỗ trợ. Cả các chính
phủ phương Tây và các công
ty tư nhân lớn đã tăng cung
cấp cho Ukraine nhiều vũ khí,
hỗ trợ kỹ thuật và tình báo.
Trong khi đó, Nga huy động
quân và sáp nhập lãnh thổ từ
Ukraine, không có dấu hiệu
sẽ từ bỏ chiến dịch.
Hầu hết chuyên gia đồng ý
rằng phương Tây sẽ tiếp tục
hỗ trợUkraine để nước này tái
chiếm lãnh thổ do Nga kiểm
soát. Hiện tại, phương Tây
không có ý định làm áp lực để
chính phủ của ông Zelensky
ngồi vào bàn đàm phán, đặc
biệt là khi phíaNga dường như
không sẵn sàng trao trả lãnh
thổ cho Ukraine. Tuy nhiên,
những suy nghĩ đã xuất hiện
đây đó trong vài tuần qua cho
thấy phương Tây xem xét
nghiêm túc một kịch bản thay
thế cho chiến thắng quân sự
toàn diện trước Nga.•
Hòa đàm Nga - Ukraine có được
nối lại trong năm 2023?
