7
Pháp luật
&
cuộc sống -
ThứBảy 8-4-2023
Chưa có quy định về thu hồi đất để phục vụ
y tế, giáo dục?
Trình bày vấn đề liên quan đến các trường hợp thu hồi đất để phát triển
kinh tế - xã hội vì lợi ích quốc gia, công cộng, PGS-TS Đoàn Thị Phương
Diệp cho hay có một số dự án công cộng và nhằm phục vụ cộng đồng
nhưng không được liệt kê trong quy định này. Ví dụ như dự án về giáo
dục, y tế tại những khu vực không thuộc đô thị.
Bà Diệp nhận định đây là một thiếu sót có thể gây ảnh hưởng đến sự
đảm bảo về an sinh xã hội ở những vùng sâu, vùng xa khi không có căn
cứ để thu hồi đất phục vụ nhu cầu y tế, giáo dục của nhân dân các khu
vực này. Do đó, PGS-TS Diệp đề xuất dự thảo cần bổ sung nội dung này.
trường giữa chủ đầu tư dự án với
những người đang sử dụng đất...
Cùng về vấn đề này, TS PhạmVăn
Võ (Phó Trưởng khoa Luật thương
mại Trường ĐH Luật TP.HCM) cho
rằng bên cạnh cơ chế dịch chuyển
đất đai bắt buộc, việc dịch chuyển
đất đai theo cơ chế thỏa thuận có xu
hướng ngày càng mở rộng. Cơ chế
dịch chuyển đất đai tự nguyện là cơ
chế phù hợp nhất vì nó góp phần
giảm chi phí giao dịch, giảm gánh
nặng cho Nhà nước, góp phần đưa
quan hệ đất đai vận hành theo cơ
chế thị trường, giảm bớt gánh nặng
cho Nhà nước trong thu hồi đất.
Tuy nhiên, theo TS Võ, bên cạnh
những ưu điểm cơ bản nêu trên, việc
dịch chuyển quyền sử dụng đất thông
qua giao dịch dân sự cũng có một
số điểm hạn chế như Nhà nước với
tư cách đại diện chủ sở hữu khó có
thể điều tiết địa tô chênh lệch hay
phần giá trị gia tăng từ đất so với cơ
chế bắt buộc. Trong quá trình điều
phối đất đai, giá trị của đất thường
có xu hướng gia tăng.
Quyền định giá đất cụ thể
của cấp huyện chỉ nên là
cơ chế đặc thù?
Liên quan đến vấn đề giá đất,
ThS Trương Trọng Hiểu (Trường
ĐH Kinh tế - Luật, ĐH Quốc gia
TP.HCM) cho rằng ngoài việc tiếp
tục duy trì bảng giá và giá đất cụ
thể, điểm mới quan trọng của dự
thảo Luật Đất đai là trao quyền
quyết định về mức giá đất cụ thể
cho UBND cấp huyện trong một số
trường hợp như giao đất, cho thuê
đất, cho phép chuyển mục đích sử
dụng đất…
Theo ThS Hiểu, điều quan trọng
là trong đề xuất về chính sách đột
phá cho TP.HCM, dự thảo nghị
quyết trình Quốc hội cũng đã nêu
rõ việc cần thiết phải phân cấp việc
xác định giá đất để bồi thường, hỗ
trợ cho UBND các quận, huyện và
cả TP Thủ Đức thực hiện. Những
điều chỉnh mới nhất của dự thảo
Luật Đất đai đã tiệm cận với đề
xuất này.
Tuy nhiên, ThS Hiểu cũng đặt
vấn đề về việc có nên áp dụng cơ
chế định giá đất cụ thể cho chính
quyền cấp huyện cả nước hay xem
đó chỉ là chính sách đặc thù áp dụng
riêng cho TP.HCM và một số chính
quyền đô thị khác?
ThS Hiểu cho biết nhiều ý kiến
tỏ ra lo ngại về phương án này khi
chúng được áp dụng quân bình, phổ
quát ở tất cả địa phương và ông cũng
đồng quan điểm với ý kiến này. Ông
cho rằng quyền định giá đất cụ thể
đối với chính quyền cấp huyện cần
được xem như một cơ chế đặc thù
YẾNCHÂU
N
gày7-4,ĐHQuốcgiaTP.HCM
phối hợp với UBNDTP.HCM
tổ chức hội thảo cơ chế chuyển
dịch đất đai và chính sách pháp lý
đột phá cho TP.HCM.
Phát biểu tại hội thảo, Chủ tịch
UBNDTP.HCMPhanVănMãi cho
rằng cần thừa nhận công tác quản lý
đất đai, quản lý đô thị, sử dụng đất
đai tuy có những điểm sáng nhưng
cũng có nhiều bất cập, có những
địa bàn có những bất ổn nhất định.
Do đó, TPmong muốn được lắng
nghe các góp ý từ hội thảo, giúp cho
TP nhận diện đúng vấn đề, sử dụng
hiệu quả nguồn lực đất đai để TP
phát triển nhanh nhưng bền vững.
Xu hướng chuyển dịch
đất đai theo cơ chế
thỏa thuận
Trình bày tham luận, PGS-TS
Đoàn Thị Phương Diệp (Trường
ĐH Kinh tế - Luật, ĐH Quốc gia
TP.HCM) cho rằng tại Việt Nam,
khái niệm chuyển dịch đất đai chưa
được quan tâm nhiều ở góc độ lý
luận và pháp luật.
Theo PGS-TS Diệp, chuyển
dịch đất đai và chuyển mục đích
sử dụng đất có xu hướng trộn lẫn
vào nhau và khó tách rời. Tuy
nhiên, chuyển mục đích sử dụng
đất chỉ là một trường hợp cụ thể
của chuyển dịch đất đai và có thể
định nghĩa: “Chuyển dịch đất đai
là một thủ tục pháp lý nhằm làm
thay đổi hiện trạng sử dụng đất từ
loại đất này sang loại đất khác trên
cơ sở yêu cầu của chủ sử dụng đất
hoặc trên cơ sở quyết định của cơ
quan nhà nước có thẩm quyền”.
Từ khái niệm này, có thể thấy tồn
tại hai loại hình chuyển dịch đất
đai. Một là chuyển dịch đất đai bắt
buộc dựa trên quyết định hành chính
của cơ quan có thẩm quyền. Hai là
chuyển dịch đất đai tự nguyện dựa
trên các giao dịch đất đai trên thị
Ban chủ trì hội thảo cơ chế chuyển dịch đất đai và chính sách pháp lý đột phá cho TP.HCMvào ngày 7-4. Ảnh: TRẦNMINH
TP.HCMđề xuất nhiều
chính sách đột phá về đất đai
và sử dụng hạn chế.
Về vấn đề thu hồi đất, ThSTrương
Trọng Hiểu cho biết TP.HCM đã
đề xuất cho phép TP tách dự án
bồi thường, hỗ trợ, tái định cư,
giải phóng mặt bằng ra khỏi dự án
đầu tư công. Cụ thể, khi phê duyệt
chủ trương đầu tư dự án tổng thể
có quy mô dự án nhóm B, HĐND
được quyết định tách riêng công tác
bồi thường, hỗ trợ, tái định cư, giải
phóng mặt bằng thành dự án độc lập
cũng như mục tiêu, quy mô, tổng
mức đầu tư, cơ cấu nguồn vốn, địa
điểm đầu tư của dự án độc lập này.
HĐND TP cũng sẽ ban hành danh
mục các dự án đầu tư công thực
hiện tách dự án bồi thường độc lập.
Trên cơ sở đó, UBNDTP sẽ quyết
định đầu tư hoặc điều chỉnh dự án
bồi thường, hỗ trợ, tái định cư, giải
phóng mặt bằng trong phạm vi dự
án bồi thường độc lập mà HĐND
đã quyết định. Điều quan trọng là
quyết định đầu tư các dự án bồi
thường độc lập này là căn cứ để cấp
có thẩm quyền quyết định bố trí vốn
kế hoạch đầu tư công hằng năm để
thực hiện. Đồng thời là căn cứ để cơ
quan nhà nước có thẩm quyền thu
hồi đất ban hành thông báo thu hồi
đất, quyết định thu hồi đất.
ThS Trương Trọng Hiểu đánh giá
đây là một đề xuất mang tính đột
phá vì có thể giải quyết được vấn
đề nghẽn vốn và nguồn kinh phí để
bồi thường trong các dự án đầu tư
công có thu hồi đất.•
Chênh lệch lợi tức khi chuyển loại đất khác sangđất ở là rất lớn
“Quyền định giá đất cụ
thể đối với chính quyền
cấp huyện cần được xem
như một cơ chế đặc thù
và sử dụng hạn chế.”
ThS
Trương Trọng Hiểu
Ngày 7-4, hội nghị đại biểu Quốc hội hoạt động
chuyên trách tiếp tục cho ý kiến về dự án Luật Đất đai
(sửa đổi).
Nêu ý kiến, Ủy viên chuyên trách Ủy ban Kinh tế của
Quốc hội Đinh Ngọc Minh cho rằng chênh lệch lợi tức từ
việc chuyển các loại đất không phải đất ở sang đất ở rất
lớn, nhất là khu vực đô thị.
“Có nơi chênh lệch hàng chục triệu đồng 1 m
2
. Phần lợi
tức này chủ yếu do doanh nghiệp bất động sản đang được
hưởng. Điều này cũng trả lời cho câu hỏi hầu hết các đại
gia của ta đều kinh doanh bất động sản và nhà thầu” - ông
Minh nói.
Từ đó, vị đại biểu Quốc hội tỉnh Cà Mau hỏi cơ quan
soạn thảo: “Đất đai thuộc sở hữu toàn dân thì có thu lại
cái địa tô này không, để phân phối cho toàn dân và hướng
điều tiết như thế nào cũng chưa thấy trong dự luật”.
Hồi đáp, Phó Thủ tướng Chính phủ Trần Hồng Hà nói
đây là vấn đề ông “rất tâm đắc”. “Nếu đấu giá, đấu thầu
cho thật đúng thì địa tô đó Nhà nước sẽ thu được” - ông
Hà nhấn mạnh.
Tuy nhiên, chính sách điều tiết thế nào, Phó Thủ tướng
nói cần nghiên cứu, làm rõ hơn. “Chia tỉ lệ thế nào chúng
tôi không đưa vào luật này, bởi nội dung chủ yếu nằm
trong luật về ngân sách và thuế…” - ông Hà nói.
Chia sẻ thêm, Phó Thủ tướng Chính phủ cho hay thực
tế cơ quan soạn thảo đã tính toán bao nhiêu phần trăm cho
người dân tại chỗ, bao nhiêu phần trăm đưa thành ngân
sách nhà nước để điều tiết cho những khu vực có các dự
án đầu tư công ích khác như an ninh, quốc phòng hoặc
không phát sinh địa tô.
“Vấn đề điều tiết địa tô, chúng tôi mới dự kiến sẽ điều
tiết (giữa) địa phương và trung ương để tránh các địa
phương lợi dụng chuyện đất đai” - ông Hà cho hay việc
này nhằm đẩy nhanh việc thu từ đất. Tuy nhiên, Phó Thủ
tướng cũng cho rằng không nên khuyến khích việc thu từ
đất mà phải thu đầu tư trên đất.
ĐỨC MINH
ỦyviênchuyêntráchỦybanKinhtếcủaQuốchộiĐinhNgọcMinh
phátbiểutạihộinghị.Ảnh:PHẠMTHẮNG
Tại hội thảo, đại biểu cho rằngmột số chính sách về đất đai đã được TP.HCMđề xuất trong dự thảo
nghị quyết gửi Quốc hội mang tính đột phá, giải quyết được nhiều vấn đề của TP.
