3
Thời sự -
Thứ Hai9-10-2023
TRẦNNGỌC -MINHHẬU - TỰ SANG
T
heo ThS - luật sư Trần Cao Đại Kỳ Quân (giảng
viên Học viện Tư pháp TP.HCM), hiện nay pháp
luật quy định khá chặt chẽ đối với việc hiến tặng
mô, tạng người.
Điều kiện để một người có thể hiến thận (mô, bộ phận
cơ thể) của mình khi còn sống hoặc sau khi chết được
quy định tại Điều 5 Luật Hiến, lấy, ghép mô, bộ phận cơ
thể người và hiến, lấy xác năm 2006 là người từ đủ 18
tuổi trở lên, có năng lực hành vi dân sự đầy đủ có quyền
hiến mô, bộ phận cơ thể của mình khi còn sống, sau khi
chết và hiến xác.
Và việc hiến, lấy, ghép mô, bộ phận cơ thể người và
hiến, lấy xác là tự nguyện đối với người hiến, người được
ghép vì mục đích nhân đạo, chữa bệnh, giảng dạy hoặc
nghiên cứu khoa học; không nhằm mục đích thương mại
và giữ bí mật về các thông tin có liên quan đến người
hiến, người được ghép, trừ trường hợp các bên có thỏa
thuận khác hoặc pháp luật có quy định khác.
Như vậy, nếu ai thực hiện hành vi mua, bán mô, bộ phận
cơ thể người thì có thể bị xử lý hình sự theo quy định tại
Điều 154 BLHS năm 2015 (sửa đổi, bổ sung năm 2017).
Mức hình phạt cao nhất đến 20 năm tù hoặc chung thân.
Cũng theo luật sư Quân, một người có nhu cầu hiến
tặng mô, tạng, bộ phận cơ thể người thì thực hiện việc
đăng ký theo hướng dẫn tại Quyết định 2002/QĐ-TTg.
Theo đó, người hiến tặng có thể đăng ký trực tiếp tại
Trung tâm Điều phối ghép tạng quốc gia tại Hà Nội hoặc
Đơn vị điều phối ghép các bộ phận cơ thể người tại BV
Chợ Rẫy. Người hiến tặng có thể đăng ký qua bưu điện
hoặc trực tuyến.
Sau khi nhận được thông tin thì Trung tâm Điều phối
ghép tạng quốc gia sẽ tiếp nhận hồ sơ của người có nguyện
vọng hiến tặng và gửi thông tin này về các cơ sở y tế có
đủ điều kiện (theo Điều 16 Luật Hiến, lấy, ghép mô, bộ
phận cơ thể người và hiến, lấy xác) để làm thủ tục đăng
ký cho người hiến.
Thời điểm đăng ký, người muốn hiến tạng không cần
làm bất cứ xét nghiệm hay biện pháp kiểm tra sức khỏe
nào. Cơ sở y tế sẽ tiến hành gặp, tư vấn cũng như khám
sức khỏe trực tiếp cho người hiến tặng.
Sau khoảng 2-4 tuần từ thời điểm gửi đơn đăng ký hiến
tạng, người đăng ký sẽ nhận được thẻ ghi nhận. Việc tiến
hành lấy mô, bộ phận cơ thể người ở người sống chỉ có
cơ sở y tế quy định tại Điều 16 của luật này mới có thẩm
quyền tiến hành lấy mô, bộ phận cơ thể người.
Điều 14 Luật Hiến, lấy, ghép mô, bộ phận cơ thể người
và hiến, lấy xác quy định: Chỉ lấy mô, bộ phận cơ thể con
người mà người hiến đã đăng ký hiến. Nếu chưa đăng
ký hiến mà thuộc trường hợp cấp cứu, cần phải ghép
mô hoặc cần ghép mô cho cha, mẹ, anh, chị, em ruột thì
được phép lấy mô của người chưa đăng ký hiến nhưng
phải có sự đồng ý của người đó.
Luật sư Quân cũng cho biết về bộ phận cơ thể người
không tái sinh của người sống thì phải thực hiện theo
quy định và phải có văn bản đồng ý của Hội đồng tư vấn
lấy, ghép bộ phận cơ thể người (hội đồng tư vấn này do
cơ sở y tế thành lập gồm ít nhất là năm người, bao gồm
các chuyên gia về y tế, pháp luật và tâm lý).
Đối với người có nguyện vọng được ghép tạng phải
đáp ứng các điều kiện: phải có chỉ định ghép của cơ sở
y tế được ghép mô, bộ phận cơ thể người và có đơn tự
nguyện xin ghép. Trường hợp người dưới 18 tuổi phải
có thêm sự đồng ý bằng văn bản của cha, mẹ hoặc người
giám hộ của người đó.•
làmmôi giới. Giúp đỡ Hiệp là Trương Thị Khuyến (57 tuổi, ở Bắc
Giang) và một số người khác.
Hiệp thường xuyên la cà quanh các bệnh viện lớn ở Hà Nội.
Khi tìm được người có nhu cầu bán thận, gan, Hiệp sẽ đưa họ đến
các bệnh viện để làm các thủ tục xét nghiệm, đánh giá tình trạng
của thận, gan…Theo điều tra, tổng chi phí ghép thận là 700 triệu
đồng/ca; ca ghép gan là 1,2-1,5 tỉ đồng/ca. Trong đó, Hiệp được
hưởng lợi chênh lệnh 100-200 triệu đồng/người ghép; Khuyến
được Hiệp trả công 20-30 triệu đồng.
hiện theo một quy trình chặt chẽ nhưng
nhóm này đã “bùa phép” để biến việc
mua, bán thận thành hiến tặng hợp pháp
để thu lợi hàng trăm triệu đồng cho
mỗi ca...
phát hiện đường dây “khủng”
hiện ghép thận. Sau đó, Hải
yêu cầu Phong và chúng tôi
về lại căn hộ chung.
Nợ nần
nên đi bán thận
Trong những ngày vật vờ ở
trong căn hộ chung để chờ bán
thận, chúng tôi làm quen, nói
chuyện, tìm hiểu hoàn cảnh
của Phong. Phong tâm sự: Do
nợ nần, túng quẫn nên đã lên
mạng xã hội đăng tải nhu cầu
cần bán thận, dù biết việcmua,
bán thận bị cấm ở Việt Nam.
Sau nhiều tháng, Hải liên hệ
và hẹn gặp để trao đổi, thỏa
thuận việc bán thận.
Phong cho hay: Ngày 29-9,
Phong đón xe từBà Rịa-Vũng
Tàu lênTP.HCMgặpHải theo
lịch hẹn tạimột quán nước trên
đường SưVạnHạnh, quận 10.
Tại đây, Hải báomột quả thận
Pháp luật cấmmua,
bán thận
Theo quy định, việc mua, bánmô, bộ phận cơ thể người có thể bị
xử lý hình sự đến 20 năm tù hoặc chung thân.
củaPhong sẽ đượcmua với giá
300 triệu đồng, kèm tiền bồi
dưỡng của người mua ít nhất
là 20 triệu đồng.
Đến ngày 1-10, Hải tiếp
tục đưa Phong đi xét nghiệm
chuyên sâu và kết quả Phong
đạt điều kiện bán thận.
“Tôi nợ ngân hàng 300 triệu
đồngnênđãgiaokèovớiHải là
trước khi bán thận sẽ đượcHải
tạmứngmột số tiền. Trước khi
lên bàn mổ 1 tiếng, Hải phải
chuyển đủ 300 triệu đồng cho
tôi.Riêngsố tiềnngườimuabồi
dưỡng, tôi sẽ nhận sau khi rời
phòng mổ” - Phong cho biết.•
(Kỳ sau: Giáp mặt đường
dây mua, bán thận. Theo sự
sắp đặt của nhóm “cò” mua,
bán thận, chúng tôi tiếp cận
đường dây và được đưa vào
ngôi nhà chung chờ ngày mổ
lấy thận)
Quy trình kỹ thuật ghép thận
TheoQuyết định 43/2006/QĐ-BYT ngày 29-12-2006 của
Bộ Y tế, người cho thận phải hoàn toàn tự nguyện và có
đơn tự nguyện cho thận.
Tuổi của người cho nên tương đương hoặc lớn hơn
tuổi của người nhận và không nên lấy thận của người
cho trên 60 tuổi.
Người cho có hai thận có chức năng và hình thể bình
thường, bảo đảm sau khi cắt một thận để ghép, quả thận
còn lại vẫn bảo đảm chức năng bài niệu cho nhu cầu hoạt
động bình thường của cơ thể.
Về nhómmáu và hòa hợpmô, người cho và người nhận
thận có cùngnhómmáuABOhoặc cónhómmáuABOphù
hợp theonguyên tắc truyềnmáu, cùngnhómRh (nếu khác
nhóm Rh thì cần cân nhắc).
Bênh cạnh quy định chuyên sâu về các chỉ số y sinh,
Bộ Y tế cũng yêu cầu đến ngày trước khi mổ, người nhận
thận phải làm đơn xin mổ, các kíp khám xét trước mổ,
dự trù máu truyền, thử các test kháng sinh, Lidocain... và
phải được sự đồng ý bằng văn bản của Hội đồng tư vấn
lấy, ghép bộ phận cơ thể người.
“Cò” đưa người có nhu cầu bán thận đi xét nghiệm, sàng lọc.
Ảnh: TRẦNNGỌC
Vếtmổ của
Vượng sau
khi bánmột
quả thận.
Ảnh:
MINHHẬU
Hải - “cò”
mua, bán
thận đưa
người có
nhu cầu bán
và người
có nhu cầu
ghép thận
gặp nhau để
trao đổi về
thủ tục, giấy
tờ. Ảnh:
TỰSANG
