16
Quốc tế -
Thứ Tư11-10-2023
Tiêu điểm
Ngày 10-10, Quỹ Tiền tệ Quốc tế (IMF) cảnh báo nền kinh
tế thế giới đang mất đà khi đối mặt với lãi suất cao, cuộc xung
đột đang diễn ra ở Ukraine và những rạn nứt địa chính trị ngày
càng gia tăng. Dự báo này được đưa ra trong Báo cáo triển
vọng kinh tế thế giới mới nhất của IMF, theo hãng tin
AP
.
IMF dự đoán tăng trưởng kinh tế toàn cầu sẽ giảm từ mức
3% trong năm nay xuống còn 2,9% vào năm 2024. Con số
trên giảm so với mức 3%mà tổ chức này đã dự đoán hồi tháng
7. Sự giảm tốc này xảy ra vào thời điểm thế giới vẫn chưa
hoàn toàn hồi phục sau cuộc suy thoái kinh tế tàn khốc do đại
dịch COVID-19 gây ra. Ngoài đại dịch, xung đột tại Ukraine
đã khiến sản lượng kinh tế toàn cầu giảm 3,7 ngàn tỉ USD
trong ba năm qua, so với xu hướng trước đại dịch. “Chúng tôi
thấy nền kinh tế toàn cầu đang đi khập khiễng” - ông Pierre-
Olivier Gourinchas, nhà kinh tế trưởng của IMF, nói. Ngoài
ra, IMF dự báo lạm phát giá tiêu dùng toàn cầu giảm từ 8,7%
năm 2022 xuống 6,9% trong năm nay và xuống 5,8% vào năm
2024.
Theo hãng tin
AP
, Mỹ được xem là điểm sáng trong báo cáo
của IMF. IMF nâng dự báo tăng trưởng của Mỹ trong năm nay
lên 2,1% và 1,5% vào năm 2024 (tăng mạnh so với mức 1%
mà tổ chức này đã đưa ra vào tháng 7).
Trong khi đó, IMF đã hạ mức tăng trưởng của khu vực đồng
euro xuống 0,7% trong năm nay và 1,2% vào năm 2024. Nền
kinh tế Trung Quốc được dự báo sẽ tăng trưởng 5% trong năm
nay và 4,2% vào năm 2024 - giảm so với mức IMF dự báo
vào tháng 7. IMF cũng lưu ý rằng năm 2022, các quốc gia đã
áp đặt gần 3.000 hạn chế mới đối với thương mại toàn cầu,
tăng mạnh so với mức dưới 1.000 hạn chế vào năm 2019. Tổ
chức này dự báo thương mại quốc tế chỉ tăng 0,9% trong năm
nay và 3,5% vào năm 2024, giảmmạnh so với mức trung bình
hằng năm 4,9% trong giai đoạn 2000-2019.
HỒNG SƠN
Tác động toàn cầu của xung đột
Israel - Hamas
Giới chuyên gia nhận định xung đột Israel - Hamas trước mắt chưa tác động đáng kể đến toàn cầu
nhưng hậu quả tương lai sẽ khó lường nếu xung đột kéo dài và lan rộng.
THẢOVY
Đ
ã hơn ba ngày kể từ khi
xung đột giữa Israel và
phong trào vũ trang Hồi
giáoHamaskiểmsoátDảiGaza
(Palestine)bùngphát,giaotranh
giữa hai bên vẫn tiếp diễn khi
thươngvongkhôngngừngtăng.
Một vấn đề khiến giới quan sát
chú ý lúc này là liệu tác động
toàn cầu từ cuộc xung đột sẽ
lớn đến mức nào.
Kinh tế toàn cầu
đứng trước lo ngại
xung đột kéo dài
Thị trường dầumỏ đã chứng
kiếnnhữngphảnứngtứcthờingay
khixungđộtIsrael-Hamasbùng
phát, với việc giá dầu toàn cầu
tăng 4% trong phiên giao dịch
ngày 9-10 và giảm nhẹ trong
phiên giao dịch ngày 10-10.
Giới phân tích nhận định: Dù
cả Israel vàPalestineđềukhông
phải là những nhà sản xuất dầu
lớn nhưng giao tranh lại nổ ra
ở Trung Đông - một khu vực
xuất khẩu dầu quan trọng của
thế giới nên đã gây ra tâm lý lo
ngại trên thị trường.
Đài
CNN
dẫn lời ông
Homayoun Falakshahi, nhà
phân tích cấp cao tại Công ty
dữ liệuKpler (Bỉ), cho rằng tính
đến hiện tại, tác động của cuộc
xungđộtlêncungvàcầucủadầu
“gầnnhưbằng0” nhưngyếu tố
đẩy giá dầu lên cao là những lo
ngại về“các rủi rođịachính trị”.
Đồng quan điểm, ôngVandana
Hari, người sáng lập Công ty
phân tích về thị trường dầu mỏ
VandaInsights(Singapore),cho
rằngviệctănggiáchỉlàtạmthời
nếu cuộc xung đột không kéo
dài và lan rộng.
Điềumà các chuyêngia lo sợ
làviệcMỹ-đồngminhthânthiết
củaIsraelvàIran-nướctuyênbố
ủng hộ nhómHamas cùngmột
số bên khác ở vùng Vịnh giàu
dầumỏ sẽ bị kéo vào xung đột.
“Việcnày sẽ thayđổi hoàn toàn
cuộc chơi trên thị trường dầu
“Cuộc tấn công
vào Israel là thông
điệp mà nhóm
Hamas muốn gửi
tới các nước Ả Rập
đang tìm cách bình
thường hóa quan hệ
với Israel.”
Ông
Ghazi Hamad
, người
phát ngôn của nhómHamas
Thương vong xung đột Israel - Hamas
vượt quá 1.500 người, nhiều công dân
nước ngoài
Tínhđến trưa 10-10 (giờđịaphương), xungđột Israel - Hamas
đã làm hơn 1.500 người chết ở cả hai bên và vẫn tiếp tục leo
thang nguy hiểm.
Bộ Y tế Israel cho biết đã có hơn 900 người dân nước này
thiệt mạng, 2.500 người bị thương. Về phía Palestine, Bộ Y tế
nước này cho biết giao tranh đã làm 687 người thiệt mạng và
3.726 người bị thương, tờ
The Guardian
đưa tin.
TheoLực lượngPhòngvệ Israel, xuyênđêm9-10và rạng sáng
10-10, Israel đã tấn công hơn 200 mục tiêu của nhóm Hamas
ở Dải Gaza và sẽ bao vây để Hamas“không có nơi nào ẩn náu”.
Trong khi đó, một thành viên cấp cao của nhómHamas cho
biết nhóm này sẵn sàng tiến hành một cuộc chiến lâu dài với
Israel và sẽ sử dụng hàng chục con tin Israel để đổi lấy những
người Palestine bị giam giữ ở Israel và ở nước ngoài.
Ngày 10-10, Tổng thống Palestine Mahmoud Abbas đã có
cuộc điệnđàmvớiTổngThưký LiênhợpquốcAntónioGuterres
và kêu gọi Liên hợp quốc hành động ngay lập tức chống lại
cái mà ông gọi là “sự xâm lược của Israel” đối với người dân
Palestine, theo hãng thông tấn
WAFA
.
Về công dân nước ngoài, đến ngày 10-10, công dân nước
ngoài và người nước ngoài có quốc tịch Israel từ hơn 20 quốc
gia đã thiệt mạng hoặc vẫn mất tích sau các cuộc giao tranh.
Trong đó, công dân Thái Lan chiếm số lượng nhiều nhất với
18 người chết, 11 người mất tích; Mỹ cũng xác nhận 11 công
dân thiệt mạng, 11 người mất tích; Nepal có 10 người chết, 1
người mất tích; Argentina có 7 người chết, 15 người mất tích...
Ngày 9-10, Ngân hàng Thế
giới (WB) đã kêu gọi “nhanh
chónggiảm leo thang”trước sự
mất mát to lớn về nhân mạng
trong các cuộc giao tranh giữa
Israel vàHamas.WB chobiết cơ
quan này từ lâu đã làm việc hỗ
trợnhữngngười khó khănởBờ
Tây và Gaza, đồng thời camkết
sẽ xây dựng một tương lai ổn
địnhvàbềnvữnghơnởkhuvực.
Một khu
phố bị thiệt
hại nặng nề
do các cuộc
không kích
của Israel
vàoDải Gaza
sáng 10-10.
Ảnh: AFP
IMFdựđoán tăng trưởng toàn cầugiảm
mỏ. Lúc đó chúng ta sẽ không
thấy giá dầu tăng đột biến 2%,
mà là 20%” - ông Falakshahi
nhận định.
Theo đài
Fox Business
, kịch
bản trên cộng với tình hình suy
thoái kinh tếhiện tại và tácđộng
củaxungđộtNga-Ukrainecóthể
tạo ra những rủi ro mới đối với
triển vọng kinh tế toàn cầu, đẩy
lạmphát tăng cao và gây áp lực
cho các ngân hàng trung ương.
“Hiện tại có mối lo ngại phổ
biến trên thị trường tài chính về
khảnăngxungđộtsẽkéodài,dẫn
đến áp lực tăng giá liên tục đối
với dầu thô.Kịchbảnnàyđược
dự đoán sẽ góp phần khiến tỉ lệ
lạm phát tăng cao liên tục. Do
đó, cácngânhàng trungươngở
nhiềuquốcgiadựkiếnsẽduytrì
mứclãisuấtcao-mộtbiệnpháp
có thể làmtrầmtrọng thêmtình
trạng suy thoái kinh tế” - ông
Jayden Ong, chuyên gia phân
tích thị trường tại Công ty dữ
liệuAPAC(Singapore),chobiết.
Ngoàira,cuộcxungđộtđược
cho là sẽ ảnh hưởng ít nhiều tới
chuỗi cung ứng toàn cầu - vốn
chỉ vừa hồi phục sau đại dịch
COVID-19, khi Israel là nước
xuất khẩu hàng chục tỉ USD
các sản phẩm như công nghệ,
vimạch, thiết bị y tế...mỗi năm.
TheoHiệphộiCácnhà sảnxuất
Israel, tính đến thời điểm hiện
tại, hầu như tất cả nhà máy sản
xuất thiết bị y tếởIsrael đều tạm
ngừng hoạt động.
Bên cạnh những lo ngại
trên, nhìn chung giới quan sát
cho rằng hiện còn quá sớm để
đánh giá tác động của xung đột
Israel - Hamas lên kinh tế toàn
cầu,tuynhiêncácthịtrườngcần
theo dõi sát sao để lường trước
nhữngdiễnbiếnkhác thường từ
cuộc xung đột.
Tăng nguy cơ chia rẽ
địa chính trị
Bạo lực giữa Israel và nhóm
Hamas cũng làmsâusắchơnsự
chia rẽ giữa thế giới Hồi giáoẢ
Rập và DoThái giáo của Israel
- vốn là một trong những xung
đột lâu đời và phức tạp nhất
trên thế giới.
Những năm gần đây, quan
hệ giữa các nước Ả Rập với
Israel đã có những chuyển biến
tích cực khi hàng loạt nước Ả
Rập tuyên bố bình thường hóa
quanhệvớiIsraelgồmCácTiểu
vương quốc Ả Rập thống nhất
(UAE) tháng 8-2020, Bahrain
(tháng 9-2020), Sudan (tháng
10-2020) và Morocco (tháng
12-2020). Ngoài ra, Mỹ cũng
đang môi giới một thỏa thuận
bình thường hóa cho Israel và
SaudiArabia.
Trongbốicảnhđó,ngày7-10,
ngay saukhi nhómHamas phát
động cuộc tấn công vào Israel,
người phát ngôn của nhómnày
- ông Ghazi Hamad đã nói với
kênh
Al Jazeera
rằngmục đích
của cuộc tấn công là gửi một
thông điệp tới các nước Ả Rập
đang tìmcách bình thường hóa
quan hệ với Israel. “Tôi nghĩ
điều đó thật đáng xấu hổ. Tôi
yêu cầu tất cả các nước Ả Rập
ngưng liên lạc và cắt đứt quan
hệ với Israel, bởi vì đây không
phải là một quốc gia tin vào
việc chung sống hòa bình hay
một láng giềng tốt đẹp” - ông
Hamad nhấn mạnh.
Vàdườngnhưthôngđiệpcủa
nhóm Hamas đã có tác dụng
khi ngay sau đó, Saudi Arabia
đã ra tuyên bố kêu gọi bảo vệ
người Palestine - động thái mà
cácchuyêngiaphươngTâycho
rằngđãđưanỗlựchàngắnquan
hệ Israel -SaudiArabia“rakhỏi
bàn đàm phán”. “Vương quốc
SaudiArabiađã cảnhbáonhiều
lần về sự nguy hiểm của xung
đột bùng nổ do chiếm đóng,
tước đoạt các quyền hợp pháp
của người Palestine cũng như
việc lặp lại cáchànhđộngkhiêu
khích có hệ thống chống lại sự
tôn nghiêm của họ” - tuyên bố
ngày 7-10 của Bộ Ngoại giao
SaudiArabia.
Bên cạnh tác động với khu
vựcTrungĐông, khủng hoảng
Israel -Hamas cũng làmbộc lộ
sựphâncựccủathếgiớihiệnnay.
Trong khi Mỹ và phương Tây
lên án mạnh mẽ nhómHamas
và camkết sát cánh cùng Israel
thìIranđãlêntiếngbảovệnhóm
này, đồng thời kêugọi cácnước
HồigiáoủnghộPalestine.Trung
Quốc giữ thái độ trung lập khi
kêu gọi các bên liên quan giữ
bìnhtĩnhvàchấmdứthànhđộng
thùđịch.Tuynhiên, đềxuất của
BắcKinh về việc thành lập nhà
nướcPalestineđộc lập lại khiến
Washington không đồng tình.
Một vấn đề từ cuộc xung
đột này cũng đang khiến các
nước châu Âu lo ngại chính là
nguy cơ khủng hoảng người
di cư sau các cuộc giao tranh.
Ngày7-10,Tổng thốngBaLan
AndrzejDudađãcảnhbáoLiên
minh châu Âu (EU): “Có thể
sẽ có một làn sóng di cư khác
từ Trung Đông tấn công châu
Âu. Tất nhiên, an ninh và bảo
vệ biên giới Ba Lan cũng như
biên giới của EU càng trở nên
quan trọng hơn”.•
