6
Pháp luật
&
cuộc sống -
Thứ Sáu20-10-2023
Họ đã nói
Một quan điểm khác về nhiệm kỳ thẩm phán
Đối với ngạch thẩm phán, tôi cho rằng đề xuất này chưa phù hợp và cân
đối với phía VKS. Vì đây là các cơ quan tư pháp và theo một ngạch lương
nhất định nên cần có sự cân đối. Theo quy định, kiểm sát viên bổ nhiệm
lần đầu năm năm, tái bổ nhiệm là 10 năm…
Nếu muốn thay đổi phù hợp với xu thế, học hỏi theo nước ngoài phải đi
theo từng bước và dù có hội nhập quốc tế thì phải hội nhập theo trình độ,
khả năng nhất định của mình.
Đề xuất này chỉ nên áp dụng cho thẩm phán TAND Tối cao. Bởi vì để trở
thành thẩm phán TAND Tối cao là cả một quá trình. Thẩm phán tối cao là
đầu ngành của cơ quan xét xử và những người muốn được bổ nhiệm thẩm
phán tối cao phải trải qua một quá trình học tập, rèn luyện, tích lũy nhiều
năm kinh nghiệm; thậm chí góp phần xây dựng luật, hiến pháp…
Việc trong một nhiệm kỳ nếu quá tỉ lệ án hủy, sửa cho phép theo quy
định thì thẩm phán sẽ bị đánh giá trình độ, năng lực và không cho tái bổ
nhiệm. Điều này làm cho người thẩm phán đi vào đúng khuôn khổ và xét
xử theo pháp luật. Đối với những thẩmphán ở các cấp còn lại cần nên trau
đồi, học hỏi và tích lũy kinh nghiệm thêm…Do đó, theo tôi cần giữ nguyên
quy định tái bổ nhiệm đối với thẩm phán.
Ông
VÕVĂN THÊM
, nguyên Phó Viện trưởng VKSND Cấp cao tại TP.HCM
GÓP Ý SỬA LUẬT TỔ CHỨC TAND
Nhiệm kỳ
thẩm phán
suốt đời:
Có nhiều
ưu điểm
Nhiều ý kiến cho rằng bổ nhiệm lần đầu
nămnămđể thẩmphán rèn luyện, sau
đó “bổ nhiệm suốt đời” để tránh lãng phí
hoặc phiền hà cho dân.
SONGMAI
M
ới đây, TAND Tối cao đã
công bố dự thảo năm Luật
Tổ chức TAND (sửa đổi) với
nhiều nội dung mới, trong đó có
quy định về nhiệm kỳ thẩm phán.
Không còn nhiệm kỳ
thẩm phán 10 năm?
Hiện nay, Luật Tổ chức TAND
2014 quy định nhiệm kỳ đầu của
các thẩm phán là năm năm; trường
hợp được bổ nhiệm lại hoặc được bổ
nhiệm vào ngạch thẩm phán khác
thì nhiệm kỳ tiếp theo là 10 năm.
Tuy nhiên, tại dự thảo luật sửa
đổi, TAND Tối cao đề xuất thẩm
phán TAND Tối cao làm việc đến
khi nghỉ hưu hoặc chuyển công tác
khác. Trong khi đó, thẩm phán được
bổ nhiệm lần đầu có nhiệm kỳ năm
năm, thẩm phán được bổ nhiệm lại
có nhiệm kỳ đến khi nghỉ hưu hoặc
chuyển công tác khác (dự thảo luật
mới chỉ quy định hai ngạch thẩm
phán TANDTối cao và thẩm phán).
Dự thảo cũng quy định thẩmphán
được điều động để làm nhiệm vụ
khác trong hệ thống tòa án, khi quay
lại làm thẩm phán không phải trải
qua kỳ thi thẩm phán quốc gia và
được xếp lương vào bậc tương ứng.
Đối với thẩm phán không đủ điều
kiện được bổ nhiệm lại, sau đó tham
gia kỳ thi tuyển chọn thẩm phán
quốc gia thì nhiệm kỳ được tính là
nhiệm kỳ đầu.
Lý giải cho đề xuất trên, TAND
Tối cao cho biết hiện nay các quy
định ràng buộc trách nhiệm của
thẩm phán đã đầy đủ và chặt chẽ,
nếu có vi phạm sẽ bị xử lý theo quy
định. Việc thay đổi về nhiệm kỳ
thẩm phán được đa số ý kiến đồng
ý, quy định như vậy là để thể chế
hóa Nghị quyết 27-NQ/TW ngày
9-11-2022 về việc “đổi mới thời
hạn bổ nhiệm đội ngũ cán bộ tư
pháp, nhất là đối với đội ngũ thẩm
phán”, tăng cường tính độc lập của
thẩm phán.
“Việc chậm tái bổ nhiệm
làm ảnh hưởng rất nhiều
đến hoạt động của tòa án
do thiếu nhân lực, hồ sơ
bị tồn đọng không đảm
bảo thời gian tố tụng, gây
phiền hà cho dân”.
Luật sư
Nguyễn Thị Kim Vinh
Tăng tính độc lập xét xử
của thẩm phán
Nhiệm kỳ đầu
nămnăm, sauđó
“bổnhiệmsuốtđời”
giúp tâm lý thẩm
phán ổn định, tự
tin khi công tác.
Quá trình xét xử,
việc hủy, sửa án
do nhiều lý do,
không chỉ thuộc về lỗi của thẩmphán
khi xét xử.
Dođó,thayđổinhiệmkỳthẩmphán
như đề xuất của dự thảo luật trên thì
thẩmphán sẽ không bị chi phối, chạy
theo chỉ tiêu án hủy, sửa, cơ chế bổ
nhiệm; tăng tính độc lập xét xử của
thẩmphán, hạn chế tiêu cực trong tái
bổ nhiệm và tránh lãng phí.
Bà
NGUYỄN THỊ THÙY DUNG
,
Phó Chánh án TAND TP.HCM
Giảm áp lực cho
thẩm phán
Từng công tác trong ngành tòa án
hơn 30 năm, luật sư Nguyễn Minh
Cảnh (nguyên thẩm phán TAND
TP.HCM) nhìn nhận với quy định
bổ nhiệm theo nhiệm kỳ thì áp lực
mà người thẩm phán phải chịu khi
làm nghề là rất lớn.
Khi hết nhiệm kỳ, để được tái
bổ nhiệm, họ phải qua được nhiều
“ải”. “Ải” ở đây là nhận xét của
lãnh đạo trực tiếp và tiếng nói của
người có thẩm quyền ở địa phương.
Nếu quy định bổ nhiệm thẩm phán
đến khi ngừng công tác thì về tâm
lý, họ sẽ yên tâm với công việc của
mình. Sẽ không còn tình trạng thẩm
phán không được tái bổ nhiệm vì ý
chí chủ quan của những người có
quyền lực.
Trong khi đó, đánh giá chung về
dự thảo luật sửa đổi, luật sư Nguyễn
Thị Kim Vinh, nguyên thẩm phán
TAND Tối cao, cho rằng việc quy
định chuẩn hóa các tiêu chuẩn bổ
nhiệm thẩm phán, xây dựng cơ chế
thi tuyển để mở rộng đối tượng xét
bổ nhiệm tạo nguồn nâng cao chất
lượng đội ngũ thẩm phán trong giai
đoạn hiện nay là cần thiết. Theo đó,
cần đặt ra điều kiện về thâm niên
công tác thực tiễn và trình độ chuyên
môn, kiến thức pháp luật cũng như
đạo đức nghề nghiệp khi thực hiện
nhiệm vụ.
“Điều 100 dự thảo đã sửa đổi, bổ
sung Điều 74 Luật Tổ chức TAND
về nhiệm kỳ thẩm phán. Điều này
là phù hợp với xu thế quốc tế, giảm
áp lực cho thẩm phán khi thi hành
nhiệm vụ, đặc biệt là đến mỗi kỳ tái
bổ nhiệm với thời hạn 10 năm như
hiện nay” - luật sư Kim Vinh nêu
quan điểm và cho biết thêm việc
chậm tái bổ nhiệm làm ảnh hưởng
rất nhiều đến hoạt động của tòa án
do thiếu nhân lực; hồ sơ bị tồn đọng
không đảm bảo thời gian tố tụng,
gây phiền hà cho dân.
Đã có nhiều quy định
chế tài đối với thẩm phán
Chia sẻ về đề xuất của TAND
Tối cao, luật sư Phạm Công Hùng,
nguyên thẩm phán TAND Tối cao,
cho biết: Thẩm phán là một nghề
mà “gừng càng già càng cay” và
càng lâu năm trong nghề thì càng
tích lũy được nhiều kinh nghiệm.
Chỉ nên quy định nhiệm kỳ (năm
năm) với lần bổ nhiệm đầu, sau đó
tái bổ nhiệm thẩm phán lâu dài thì
sẽ tránh được các áp lực không đáng
có cho thẩm phán.
Luật sư Hùng phân tích quá trình
làm việc, nếu thẩm phán có sai sót,
tiêu cực thì vẫn có thể xử lý một
cách nhanh chóng, kịp thời. Việc xử
lý ngay mới đủ sức răn đe.
Hiện nay đã có nhiều chế tài để xử
lý thẩmphán vi phạmcông tác. Trong
đó có Luật Cán bộ, công chức với
các hình thức cảnh cáo, cách chức,
miễn nhiệm; hoặc Bộ luật Hình sự
nếu sai phạm đến mức phải xử lý
hình sự; Quyết định 120/2017 của
Chánh án TAND Tối cao về xử lý
trách nhiệm người giữ chức danh
tư pháp trong TAND...
Cạnh đó, luật sư Hùng cho biết
thủ tục tái bổ nhiệm của thẩm phán
mất nhiều thời gian. Trong thời
gian đợi tái bổ nhiệm, thẩm phán
không mang một chức danh nào để
làm việc. Có trường hợp đợi tái bổ
nhiệm mất 5-6 tháng, thậm chí cả
năm chưa được tái bổ nhiệm.
Đặc biệt, trong các vụ án hành
chính, nếu quy định tái bổ nhiệm
thì sẽ gây khó cho thẩm phán đang
xét xử vụ án, khi phải đứng ra xét
xử người bị kiện là người có thẩm
quyền của địa phương (như chủ
tịch UBND…). Mà trong trường
hợp này người bị kiện có tiếng nói,
vai trò trong việc tái bổ nhiệm của
thẩm phán, dẫn đến ảnh hưởng đến
phán quyết của thẩm phán khi xét
xử các vụ án hành chính.
Luật sư Nguyễn Thị Kim Vinh
cũng đánh giá rằng để tránh việc
thẩm phán không tu dưỡng hoặc
tiêu cực (vì đã được bổ nhiệm suốt
đời), cần có những quy định về việc
quản lý, đánh giá hoạt động nghiệp
vụ của thẩm phán theo một quy
chế nghiêm ngặt để họ buộc phải
luôn trau dồi chuyên môn nghiệp
vụ, giữ vững phẩm giá của người
cầm cân nảy mực; cũng như cần có
những quy định quy trình kỷ luật,
bãi nhiệm họ khi phát hiện những
sai phạm nghiêm trọng nhằm đề cao
tính nghiêm minh của pháp luật và
giá trị của người thực thi công lý.•
Hiện tại, sau nhiệmkỳ nămnămđầu, thẩmphán được tái bổ nhiệmsẽ có nhiệmkỳ kéo dài 10 năm.
Ảnhminh họa: TRẦN LINH
