9
TRỌNGPHÚ
N
gày 18-1, trong khuôn
khổ hội thảo khoa học
phát triển hệ thống
đường sắt đô thị tại Hà Nội
và TP.HCM, các đại biểu đã
thảo luận về chuyên đề giải
phóng mặt bằng (GPMB),
thu hồi đất để phát triển
đường sắt đô thị và khu vực
định hướng giao thông công
cộng (TOD).
Hầu hết các ý kiến tại phiên
thảo luận đều thống nhất với
nhận định GPMB là khâu then
chốt nhất trong thực hiện các
dự án đường sắt đô thị tại Hà
Nội và TP.HCM.
Bộ GTVT vừa thống nhất với các đơn vị liên quan về
phương án đầu tư xây dựng và khai thác hệ thống kiểm tra tải
trọng xe trên tuyến đường bộ cao tốc Bắc - Nam, được Cục
Đường bộ nghiên cứu, xây dựng.
Theo đó, tuyến đường trên sẽ được lắp đặt hệ thống cân tự
động hoạt động ở tốc độ thấp và tốc độ cao. Số làn xe được
bố trí cân kiểm tra tải trọng tùy thuộc vào lưu lượng xe, số làn
đường.
Tới đây, Cục Đường bộ sẽ triển khai lắp đặt cân tự động tại
một số đoạn trên tuyến cao tốc Bắc - Nam.
Cân tự động vận hành theo nguyên tắc khi xe qua hệ thống
cân, nếu phát hiện quá tải sẽ được thông báo hiển thị tự động
trên màn hình điện tử. Tài xế có trách nhiệm đưa xe ra khỏi
đường cao tốc thông qua tuyến nhánh rẽ phải xuống đường
gom hoặc đường nhánh được đầu tư xây dựng dành riêng cho
xe quá tải bị từ chối cung cấp dịch vụ đi lại trên đường cao tốc.
Cùng với việc đầu tư hệ thống trên, Bộ GTVT giao Cục
Đường bộ chủ trì và phối hợp với Cục CSGT (Bộ Công an)
trong việc tổ chức tiếp nhận và xử lý thông tin vi phạm về tải
trọng theo quy định của pháp luật.
Theo Bộ GTVT, tình trạng xe quá tải dù đã giảm nhưng còn
diễn biến phức tạp, thủ đoạn trốn tránh, đối phó tinh vi, gây hư
hỏng và xuống cấp các công trình đường bộ đã gián tiếp làm
gia tăng tai nạn giao thông. Đặc biệt là những tuyến đường
không có sự tuần tra, kiểm soát của cơ quan chức năng hoặc
chưa được bố trí hệ thống kiểm tra tải trọng.
Nhiều công trình sau khi đưa vào khai thác một thời gian đã
bị hư hỏng, giảm tuổi thọ so với mục tiêu thiết kế ban đầu, ảnh
hưởng đến hiệu quả đầu tư, gây tốn kém chi phí duy tu, sửa
chữa và khắc phục hậu quả.
VIẾT LONG
Lắpđặt cân tựđộngkiểmsoát xe quá tải trên cao tốcBắc -Nam
Tới đây, Cục Đường bộ sẽ triển khai lắp đặt cân tự động tại
một số đoạn trên tuyến cao tốc Bắc - Nam. Ảnh: V.LONG
Đường
sắt đô
thị Nhổn
- gaHà
Nội đang
được
khai
thác, vận
hành.
Ảnh:
TRỌNG
PHÚ
Chuyên gia cho rằng
làm đường sắt đô thị
để phát triển kinh
tế là rất quan trọng
nhưng bền vững
xã hội còn là yếu tố
quan trọng hơn.
Kinh nghiệm giải phóng mặt bằng
ở Trung Quốc
Đại diện Công tyMetroThâmQuyến (TrungQuốc) thông tin
theo quy định của pháp luật, chính phủ chịu trách nhiệm chủ
yếu trong việc thực hiện thu hồi đất, GPMB để xây dựng các
dự án đường sắt đô thị, còn đơn vị xây dựng sẽ hợp tác chặt
chẽ với chính phủ.
Công ty cũng chia sẻ một số yếu tố giúp việc thu hồi đất và
GPMB ởTPThâmQuyến diễn ra nhanh chóng gồm lợi ích công
cộng và dựa trên pháp luật; công khai, minh bạch; sự hợp tác
giữa chính phủ và doanh nghiệp, hình thành lực lượng chung;
dựa trên điều kiện của địa phương...
Tìm khâu then chốt
làm đường sắt đô thị
ở Hà Nội và TP.HCM
Các chuyên gia cho rằng giải phóngmặt bằng là khâu then chốt nhất
trong xây dựng hệ thống đường sắt đô thị theo định hướng giao thông
công cộng tại Hà Nội và TP.HCM.
Không bàn giao kịp
mặt bằng, rủi ro rất lớn
Thực tiễn cho thấy phần
lớn dự án đường sắt đô thị đã
triển khai trên địa bàn hai TP
thời gian qua đều bị chậm do
vướng mắc khâu GPMB, thu
hồi đất.
Góp ý nội dung này, luật sư
LêNết, trọng tài viênTrung tâm
Trọng tài Quốc tế Singapore
(SIAC), thành viên Công ty
Luật LNT & Partners, nhấn
mạnh: Mặt bằng là một trong
những bước quan trọng nhất
trong quá trình phát triển dự
án đường sắt đô thị. Thậm chí,
nếu không có mặt bằng sạch
kịp thời có thể dẫn đến hàng
loạt rủi ro khác như tiến độ
dự án bị chậm, dự án bị đội
vốn và hậu quả chủ đầu tư,
Nhà nước phải gánh chịu…
“Theo thống kê của chúng tôi
tại các vụ kiện trọng tài trong
và ngoài nước, khiếu nại của
nhà thầu chống lại chủ đầu
tư phần lớn là những khiếu
nại liên quan đến vấn đề mặt
bằng thi công và việc dọn dẹp
tiện ích” - ông Nết thông tin.
Cũng theo ông Nết, các quy
định hiện hành của Luật Quy
hoạch chưa xem xét đến việc
thực hiện dự án TOD có thể
gây cản trở tới vấn đề GPMB.
Do đó, nếu không có một cơ
chế riêng, linh hoạt đối với dự
án TOD được phản ánh trong
Luật Quy hoạch sẽ khó tìm ra
giải pháp đạt được tiến độ hoàn
thành GPMB đối với các dự
án đường sắt đô thị theo định
hướng TOD trong thời hạn
yêu cầu.
Theo đó, luật sư Nết đề nghị
cả hai TPHà Nội và TP.HCM
cần đề xuất cơ chế rút gọn, linh
hoạt hơn trong quy hoạch để
tạo điều kiện triển khai nhanh
các dự án đường sắt đô thị.
Ông Nết cũng cho hay
nguyên nhân chậm trễ GPMB
còn do lỗi con người, thiếu sự
phối hợp giữa chủ đầu tư và
chính quyền các quận, huyện.
Do vậy, sự vào cuộc của cả hệ
thống chính trị, đặc biệt là sự
chỉ đạo quyết liệt, sâu sát của
chính quyềnTPtrong triển khai
các dự án đường sắt đô thị là
hết sức quan trọng.
Cùng với đó, ông Nết cho
rằng cần thực hiện cuộc thảo
luận mở với cộng đồng để thu
thập ý kiến và đề xuất giải
pháp công bằng, xây dựng
quy trình thương lượng minh
bạch để đạt được sự đồng
thuận với cá nhân, tổ chức bị
thu hồi đất. Có như vậy, các
vấn đề về giá bồi thường, các
tranh chấp, vướng mắc trong
GPMB sẽ được tập trung giải
quyết nhanh hơn.
Chia sẻ lợi ích
từ đường sắt đô thị
với cộng đồng
Góp ý tại hội thảo, GS Đặng
Hùng Võ, nguyên Thứ trưởng
Bộ TN&MT, cho rằng làm
đường sắt đô thị để phát triển
kinh tế là rất quan trọng nhưng
bền vững xã hội còn là yếu tố
quan trọng hơn.
Chính vì vậy, các lợi ích
từ xây dựng đường sắt đô thị
theo định hướng TOD cần
được chia sẻ với cộng đồng,
trong đó có những người bị
thu hồi đất để phục vụ dự án.
Theo ông Võ, trong mô hình
TOD cần quan tâm tới hai vấn
đề chuyển dịch đất đai: Đất
để phát triển các tuyến giao
thông công cộng nối giữa các
“đô thị mắt lưới”; sự chuyển
dịch đất đai để tổ chức lại các
không gian đô thị tại các “đô
thị mắt lưới”.
Đối với đất để phát triển các
tuyến giao thông công cộng,
áp dụng cơ chế Nhà nước thu
hồi đất là hoàn toàn hợp lý
bởi đây là các dự án hạ tầng
vì lợi ích công cộng, không
vì mục tiêu lợi nhuận. Đối
với các tuyến đường tàu điện
trên cao, có thể cân nhắc thêm
việc khai thác không gian dưới
các tuyến đường tàu nhằm tăng
khả năng sinh lợi. Đối với các
tuyến đường tàu điện ngầm,
việc thu hồi đất để xây dựng
các ga tàu là cần thiết. Ngoài
ra, còn phải xem xét việc bồi
thường thiệt hại cho những
thửa đất bên trên đường tàu
điện ngầm khi không thể xây
dựng nhà quá cao tầng.
Thamgiathảoluận,PhóGiám
đốc Sở TN&MTTP.HCMVõ
Trung Trực cho biết TP đã có
đề án liên quan đến việc bồi
thường đất tái định cư khi
GPMBbằng loại đất khác. Qua
tính toán của sở thì khả năng
tiết giảm kinh phí bồi thường
của các dự án là rất lớn. “Tuy
nhiên, để người dân đồng
thuận cao thì cần phải có cơ
chế, tạo điều kiện có lợi nhất
cho người dân khi nhận đất
bồi thường” - ông Trực nói.
Kết luận hội thảo, Phó Chủ
tịchUBNDTPHàNội Nguyễn
TrọngĐông nhấnmạnh: “Trên
cơ sở các nội dung thảo luận
và ý kiến đề xuất các giải
pháp, sau khi kết thúc hội
thảo, chúng tôi sẽ xây dựng
báo cáo tổng hợp gửi các cơ
quan có liên quan để phục vụ
kịp thời công tác hoạch định,
thực hiện chủ trương, chính
sách phát triển đường sắt đô
thị trong thời gian tới”.•
