16
Tiêu điểm
Quốc tế -
Thứ Hai 22-1-2024
Giới quan sát đồng tình quan điểmrằng chưa thể ngăn được nguy cơ xung đột lan rộng TrungĐông
khi Dải Gaza chưa thôi khói lửa. Ảnh: AFP
Nguy cơ xung đột Trung Đông:
Không thể chần chừ thêm nữa
Nguy cơ xung đột Trung Đông ngày càng hiện hữu, cấp thiết phải có những bước đi ngoại giao
hiệu quả để ngăn chặn.
HỒNGSƠN
H
ơn ba tháng xung đột
Israel - Hamas và những
diễn biến leo thang đang
đẩy Trung Đông đến nguy cơ
phải chứng kiến một cuộc
xung đột sâu rộng, phức tạp
và hậu quả không thể lường
hết được. Trong bối cảnh này,
ngày càng xuất hiện nhiều
lời kêu gọi cộng đồng thế
giới cấp thiết có động thái
ngăn chặn.
Leo thang từng ngày
Tại Dải Gaza, xung đột
Israel - Hamas chưa thấy hồi
kết. Phía Israel vẫn dồn sức
tấn công, quyết tâm theo đuổi
mục tiêu xóa bỏ bằng được
Hamas. Phần mình, Hamas
vẫn liên tục nã rocket sang
Israel.
TạibiêngiớiIsrael-Lebanon,
các đợt tấn công “ănmiếng trả
miếng” giữa Israel và nhóm
vũ trang Hezbollah vẫn leo
thang. Lãnh đạo Hezbollah
Hassan Nasrallah tuyên bố sẽ
tiếp tục đối đầu với lực lượng
Israel cho đến khi Israel kết
thúc chiến dịch ở Dải Gaza.
Trong khi đó, nội các Israel
đã có ý kiến nên phát động
cuộc chiến với Hezbollah.
Theo Bộ trưởng Bộ An ninh
quốc gia Israel Itamar Ben-
Gvir, “cần phải có một cuộc
tấn công phủ đầu chống lại
Hezbollah, không có giải pháp
chính trị nào có thể hữu ích”.
Tuy nhiên, Trung Đông
giờ đây không chỉ chứng
kiến những diễn biến đáng
ngại xoay quanh Israel. Sau
nhiều tuần Houthis (Yemen)
tấn công tàu (nhómnày cho là
có liên kết với Israel) ở Biển
Đỏ thì tuần rồi, liên quân do
Mỹ dẫn đầu phát động chiến
dịch không kích các mục tiêu
của Houthis ở Yemen nhằm
triệt hạ sức mạnh của nhóm
Cuộc đua vũ khí hạt nhân được dự báo sẽ nóng trong
năm 2024 này. Các nước có kế hoạch gì liên quan vũ khí
hạt nhân trong năm 2024?
Năm nay Triều Tiên sẽ tăng phóng vệ tinh do thám quân
sự, tăng chế tạo máy bay không người lái mang vũ khí, tăng
chế tạo thêm vũ khí hạt nhân, theo
KCNA
. Ngoài ra, theo
Diplomat
, năm nay Triều Tiên có thể tập trung phát triển
tàu ngầm chạy bằng năng lượng hạt nhân.
Sputnik
dẫn lời Đại tướng Sergey Karakayev, Tư lệnh lực
lượng Tên lửa chiến lược Nga, cho biết công việc phát triển
hệ thống Sarmat gần như đã hoàn thành. RS-28 Sarmat
được xem như hệ thống ICBM bất khả chiến bại, có khả
năng mang tới 15 đầu đạn hạt nhân. Các tàu ngầmAntey
949A của Nga sẽ được trang bị vũ khí hạng nặng nhất với
tối đa 72 tên lửa hành trình, bao gồm các tên lửa Kalibr,
Oniks và Zircon. Trong đó, tên lửa Kalibr có tầm hoạt động
lên tới 4.500 km và có thể mang đầu đạn hạt nhân.
Theo dữ liệu tháng 12-2023 của Cơ quan năng lượng
nguyên tử quốc tế, Iran đang làm giàu uranium tới mức
60%, gần bằng mức 90% cần thiết để chế tạo vũ khí hạt
nhân, theo
Reuters
.
Theo
The Guardian
, Không quân Mỹ được phân bổ 50
triệu USD để thực hiện dự án mở đường cho vũ khí hạt
nhân vào căn cứ Không quân Anh trong năm 2024. Như
vậy có khả năng vũ khí hạt nhân của Mỹ sẽ quay lại lãnh
thổ Anh sau hơn 15 năm, song chưa rõ Anh có ý định trở
thành căn cứ lâu dài cho vũ khí hạt nhân của Mỹ hay chỉ dự
phòng trong trường hợp xảy ra khủng hoảng. Ngoài ra, theo
Defense News
, Mỹ đang phát triển một phiên bản mới của
bom trọng lực hạt nhân B61.
NGỌC LAN
Nóng cuộc đuavũkhí hạt nhân trongnăm2024
Tên lửa đạn đạo
xuyên lục địa
Hwasong-18 được
phóng từmột địa
điểmkhông được
tiết lộ ở Triều Tiên,
hình ảnh công bố
vào ngày 13-7-2023.
Ảnh: KCNA
Xung đột Israel -
Hamas hiện tại là
cuộc chiến dài nhất,
đẫmmáu nhất giữa
Israel và Hamas kể
từ khi Israel thành
lập vào năm 1948.
“XungđộtIsrael-Hamasđang
lan ra ngoài Dải Gaza, vượt ra
ngoàiIsrael,ảnhhưởngđếnkhu
vực. Nó sẽ gây ra tác động toàn
cầu” - ông Hugh Lovatt, thành
viên chính sách cấp cao của tổ
chứcnghiêncứuHộiđồngQuan
hệ đối ngoại châu Âu (Đức).
Các bên liên quan không muốn
xung đột Israel - Hamas lan rộng
Thời điểm này, việc xung đột lan rộng Trung Đông là điều
khôngbênnàomuốn, kể cả Iran - nướcbảo trợchocácnhómvũ
trangHamas, Houthis, Hezbollah,
TheNewYorkTimes
nhậnđịnh.
Hãng tin
Reuters
dẫn lời một quan chức Iran tuần rồi cho
biết dù ủng hộ Houthis“nhưngTehran khôngmuốnmột cuộc
chiến toàn diện trong khu vực”.
Ngày 12-1, sau khi lực lượngMỹ và Anh không kíchHouthis,
người phát ngônNhàTrắng John Kirby nhanh chóng lên tiếng:
“Chúng tôi không muốn chiến tranh với Yemen. Chúng tôi
không muốn xảy ra bất kỳ hình thức xung đột nào. Thực tế,
mọi thứ mà Tổng thống Biden đang làm đều nhằmmục đích
ngăn chặn xung đột leo thang”.
Theo thông tin từ
Reuters
, Mỹ đang thảo luận với Hezbollah
về khả năng giải quyết xung đột tại biên giới Israel - Lebanon.
Phía Hezbollah không đồng ý ngừng tấn công nhưng vẫn để
ngỏ khả năng giải quyết vấn đề bằng biện pháp ngoại giao
và cho biết “sẵn sàng lắng nghe”.
vũ trang này. Dù bị liên quân
Mỹ không kích, Houthis vẫn
tiếp tục tấn công tàu ở Biển
Đỏ. Khả năng diễn biến này
còn tiếp tục, khi nhiều quan
chức Mỹ và cả Tổng thống
Mỹ Joe Biden thừa nhận các
cuộc không kích của liên quân
chưa gây tổn hao đủ để buộc
Houthis ngừng tấn công tàu.
Iran là một nhân tố khó
lường với cục diện Trung
Đông. Song song với chiến
dịch của Israel - đồng minh
của Mỹ ở Dải Gaza, nhiều
tuần qua Mỹ phải chứng kiến
nhiều cơ sở, căn cứ của mình
ở Iraq bị tấn công mà thủ
phạm theo Mỹ là các nhóm
dân quân thân Iran. Và tuần
rồi thì Iran đã chính thức “ra
mặt”. Hôm 16-1, Iran nã tên
lửa vào mục tiêu mà nước
này cho là “trung tâm gián
điệp” của Israel tại TP Erbil
(Iraq), gần Lãnh sự quán Mỹ
khiến phía Mỹ lên án cuộc
tấn công là liều lĩnh.
Cùng ngày, Iran nã tên lửa
vào lãnh thổ Pakistan, nhắm
vào hai căn cứ nhómvũ trang
Hồi giáo Jaish al-Adl ở tỉnh
Balochistan mà Iran cho là
khủng bố, đe dọa an ninh
nước mình. Pakistan phản
ứng mạnh, triệu hồi đại sứ
tại Iran, triệu tập đại sứ Iran
tại nước mình để lên án hành
động vi phạm chủ quyền
Pakistan. Sang ngày 18-1,
Pakistan nã tên lửa vào bảy
địa điểm bên trong Iran với
lý do tiêu diệt khủng bố. Nếu
tình hình leo thang thì không
khỏi tác động đến cục diện
Trung Đông.
Không thể để
xung đột lan rộng
Hầu hết giới quan sát đều
cùng quan điểm xung đột lan
rộng Trung Đông là điều rất
nguy hiểm. Các nước và các
nhóm vũ trang trong khu vực
đều có tiềm lực quân sựmạnh.
Xung đột lan rộng chắc chắn
gây hậu quả khó lường, trong
đó dân thường là bên chịu ảnh
hưởng nặng nề nhất, đài
CNN
dẫn lo ngại từ giới quan sát.
Về kinh tế, Quỹ Tiền tệ
Quốc tế (IMF) lo ngại một
cuộc xung đột quy mô lớn
sẽ tạo nên thách thức lớn cho
kinh tếTrungĐông. Xung đột
sẽ tác động đến các ngành
xuất khẩu, dịch vụ, du lịch,
tài chính, khiến tăng trưởng
kinh tế tại các nước ảnh hưởng
giảmxuống và buộc các nước
này ban hành chính sách hỗ
trợ nền kinh tế. Không chỉ
khu vực Trung Đông, xung
đột lan rộng cũng có thể ảnh
hưởng triển vọng của nền kinh
tế toàn cầu, đe dọa làm giảm
tốc độ tăng trưởng, làm tăng
giá năng lượng, đẩy chi phí
sản xuất lương thực lên cao,
làm tăng thêm tình trạng mất
an ninh lương thực, theo tờ
The New York Times
.
Đa số giới quan sát cùng
quan điểm hầu hết các bên
như Mỹ, châu Âu, Iran, các
quốc gia vùng Vịnh khác đều
ý thức được rằng xung đột
lan rộng không mang lại lợi
ích cho bất kỳ bên nào. Tuy
nhiên, ông Jason Bordoff,
Giám đốc Trung tâm Chính
sách năng lượng toàn cầu tại
ĐH Columbia (Mỹ), lưu ý
những bước đi sai lầm, ngoại
giao kém và hiểu lầm có thể
đẩy tình hình leo thang, ngay
cả khi các nước không muốn.
Đã có nhiều ý kiến kêu gọi
các bên liênquanvà cộngđồng
quốc tế chung tay ngăn chặn
xungđột lan rộngTrungĐông.
Theo Trung tâm Nghiên
cứu chiến lược và quốc tế
(Mỹ), để giảm căng thẳng
trong khu vực, Israel nên cho
phép nhiều viện trợ nhân đạo
hơn vào Dải Gaza và giảm
cường độ các hoạt động quân
sự tại dải đất này nhằm giảm
thương vong cho dân thường.
Những hành động này có thể
làm giảm làn sóng phẫn nộ
chống Israel tại Trung Đông.
Đồng tình, bà Anna Jacobs,
nhà phân tích cấp cao vùng
Vịnh của tổ chức nghiên cứu
Nhóm khủng hoảng quốc tế
(Bỉ), đề nghị rằng Dải Gaza
nên là trung tâm của mọi nỗ
lực nhằm kiềm chế xung đột.
“Bước đầu tiên trong việc
giảm leo thang là đạt được
lệnh ngừng bắn ở Dải Gaza
và điều này đòi hỏi Mỹ phải
gây áp lực lớn hơn cho Israel.
Điều này cũng đòi hỏi nỗ lực
của các quốc gia vùng Vịnh
có quan hệ với Israel, đặc biệt
là Saudi Arabia và Các Tiểu
vương quốc Ả Rập thống
nhất” - theo bà Jacobs.
Bên cạnh đó, bà Mona
Yacoubian, Phó Chủ tịch
Trung tâm Trung Đông và
Bắc Phi thuộc Viện Hòa bình
Mỹ, cho rằng cộng đồng quốc
tế cần cấp thiết có các biện
pháp ngoại giao hiệu quả để
giảm căng thẳng ở Trung
Đông vốn đang ở mức cao
chưa từng có.•
