13
Đề xuất thay đổi cách tính
lương hưu và mức đóng BHXH
VIẾT LONG
T
r o n g d ự t h ả o Lu ậ t
BHXH (sửa đổi) vừa
gửi tới Quốc hội cho ý
kiến tại kỳ họp thứ bảy, Bộ
LĐ-TB&XH đề xuất thay
đổi căn cứ tiền lương đóng
BHXHvà cách tính lươnghưu.
Các khoản nào phải
đóng BHXH?
Theo dự thảo Luật BHXH,
tiền lương làm căn cứ đóng
BHXH ở khu vực nhà nước
gồm: Tiền lương tháng theo
bảng lương do Nhà nước quy
định; phụ cấp thâm niên vượt
khung, phụ cấp thâm niên
nghề (nếu có).
Bên cạnh đó, dự luật giao
cho Chính phủ quy định
tiền lương làm căn cứ đóng
BHXH đối với các trường
hợp sau: Hạ sĩ quan, binh
sĩ Quân đội nhân dân; hạ sĩ
quan, chiến sĩ nghĩa vụ Công
an nhân dân; học viên quân
đội, công an, cơ yếu đang
theo học được hưởng sinh
hoạt phí; dân quân thường
trực; người hoạt động không
chuyên trách ở cấp xã, thôn,
tổ dân phố.
Còn đối với khu vực doanh
nghiệp, tiền lương làm căn
cứ đóng BHXH sẽ là tiền
lương tháng, bao gồm mức
lương theo công việc hoặc
chức danh, phụ cấp lương
và các khoản bổ sung khác
được thỏa thuận trả thường
xuyên, ổn định trong mỗi kỳ
trả lương.
Trường hợp người lao
động (NLĐ) ngừng việc
nhưng vẫn hưởng t i ền
lương, mà tiền lương bằng
hoặc cao hơn mức căn cứ
đóng BHXH bắt buộc thấp
nhất (1,265 triệu đồng) thì
đóng theo mức tiền lương
được hưởng trong thời gian
ngừng việc.
Thêm vào đó, dự luật cũng
giao cho Chính phủ quy định
chi tiết các khoản phải đóng
BHXH của NLĐ khu vực
doanh nghiệp và việc truy
thu, truy đóng tiền lương
tháng đóng bảo BHXH đối
với NLĐ, người sử dụng
lao động.
Dự luật cũng quy định
tiền lương làm căn cứ đóng
BHXH bắt buộc thấp nhất
bằng một nửa mức lương
tối thiểu tháng theo vùng
cao nhất (khoảng 2,34 triệu
đồng/tháng, tương ứng lương
cao nhất vùng I là 4,68 triệu
đồng/tháng) và cao nhất bằng
tám lần mức lương tối thiểu
tháng theo vùng cao nhất.
Với người tham gia BHXH
tự nguyện, thu nhập làm căn
cứ đóng BHXH thấp nhất
bằng một nửa mức lương tối
thiểu tháng theo vùng thấp
nhất (1,265 triệu đồng) và
cao nhất bằng tám lần mức
lương tối thiểu tháng theo
vùng cao nhất do Chính phủ
công bố được áp dụng tại
thời điểm đóng.
Bộ LĐ-TB&XH cho hay
theo quy định hiện hành, căn
cứ đóng BHXH tự nguyện
thấp nhất bằng mức chuẩn
hộ nghèo của khu vực nông
thôn. Tuy nhiên, thực tiễn
thời gian qua, mức chuẩn
nghèo của khu vực nông
thôn thường được Thủ tướng,
Chính phủ công bố theo giai
đoạn năm năm. Chẳng hạn,
chuẩn nghèo khu vực nông
thôn giai đoạn 2021-2025
tăng gấp hơn hai lần so với
chuẩn nghèo giai đoạn 2016-
2020 (từ 700.000 đồng lên
1.500.000 đồng).
“Việc quy định thu nhập
làm căn cứ đóng BHXH tự
nguyện thấp nhất gắn với
mức chuẩn nghèo khu vực
nông thôn như hiện nay có
Đời sống xã hội -
ThứNăm23-5-2024
Dự thảo Luật BHXHđã điều chỉnh tiền lương làm căn cứ đóng BHXH và cách tính lương hưu.
điểm hạn chế, đó là mỗi khi
thay đổi thì sẽ thay đổi với
mức độ rất lớn. Điều này
dẫn đến ảnh hưởng rất nhiều
đến mức đóng BHXH tự
nguyện…” - Bộ LĐ-TB&XH
lý giải thêm.
Mức lương hưu được
tính như thế nào?
Theo dự thảo Luật BHXH,
mức lương hưu của khu vực
doanh nghiệp được tính như
sau: NLĐ có toàn bộ thời
gian đóng BHXH theo chế
độ tiền lương do người sử
dụng lao động quyết định
thì tính bình quân tiền lương
làm căn cứ đóng BHXH của
toàn bộ thời gian. Tức là quy
định này không thay đổi so
với luật hiện hành.
Với khu vực nhà nước,
hiện đang tính lương hưu
căn cứ vào những năm cuối
trước khi nghỉ hưu. Theo cơ
quan soạn thảo, nếu vẫn giữ
quy định hiện nay sẽ dẫn đến
chênh lệch lương hưu rất lớn
giữa người nghỉ hưu trước và
sau thời điểm thực hiện chính
sách tiền lương mới.
Vì vậy, BHXH Việt Nam
từng đề xuất sửa luật theo
hướng: Từ ngày 1-7-2024,
tiền lương để tính lương hưu
của khu vực nhà nước không
còn tính theo 5-7 năm cuối
trước khi nghỉ hưu, mà sẽ tính
toàn bộ quá trình đóng như
khu vực tư nhân hiện nay.
Tuy nhiên, trong quá trình
soạn thảo luật, các cơ quan
thẩm tra đánh giá “một số
đề xuất chưa được cấp có
thẩm quyền có ý kiến, một
số vấn đề đã được báo cáo
nhưng chưa được giải trình
thấu đáo…”.
Theo đó, dự luật giao cho
Chính phủ quy định việc
tính bình quân tiền lương
làm căn cứ đóng BHXH khi
Nhà nước thực hiện cải cách
chính sách tiền lương đối với
cán bộ, công chức, viên chức,
lực lượng vũ trang.
Ngoài ra, dự luật cũng quy
định NLĐ vừa có thời gian
đóng BHXH khu vực nhà
nước vừa có thời gian đóng
BHXHkhu vực doanh nghiệp
thì tính bình quân tiền lương
làm căn cứ đóng BHXH
chung của các thời gian…•
Tại kỳ họp thứ sáu của Quốc hội, có ý kiến
đề nghị làm rõ tại sao vẫn giữ đóng BHXH
theo lương mà không đóng trên tổng thu
nhập. Có ý kiến đề nghị nghiên cứu quy định
căn cứ đóng BHXH là tổng tiền lương và các
khoản thu nhập khác có tính chất lương. Bên
cạnh đó cũng có ý kiến đề nghị quy định căn
cứ đóng BHXH trên tổng thu nhập của NLĐ.
Về vấn đề trên, dự thảo của Ủy banThường
vụ Quốc hội gửi đến kỳ họp thứ bảy nêu rõ:
Phương thức thực hiện của BHXH là đóng
góp hằng tháng, đóng trong thời gian
dài tích lũy để bảo đảm an sinh xã hội lâu
dài khi về già nên cần sự ổn định, thường
xuyên, liên tục.
Việc thamgia và đóng BHXH bắt buộc liên
quan không chỉ đến tráchnhiệmcủaNLĐ, mà
cả trách nhiệmđóng góp của người sử dụng
lao động, của doanh nghiệp.
Bộ luật Lao động quy định tiền lương là số
tiềnmà người sử dụng lao động trả cho NLĐ
theo thỏa thuận để thực hiện công việc, bao
gồmmứclươngtheocôngviệchoặcchứcdanh,
phụ cấp lương và các khoản bổ sung khác.
Tại sao không đóng BHXH trên tổng thu nhập?
Việc tham gia và
đóng BHXH bắt
buộc liên quan
không chỉ đến trách
nhiệm của NLĐ, mà
cả trách nhiệm đóng
góp của người sử
dụng lao động, của
doanh nghiệp.
Chương trình PALM (The Pacific Australia Labour
Mobility) là chương trình đưa người lao động (NLĐ) Việt
Nam đi làm việc tại Úc trong ngành nông nghiệp, được
Bộ LĐ-TB&XH, Bộ Ngoại giao và Bộ Thương mại Úc ký
kết hồi đầu tháng 3 vừa qua.
Theo kế hoạch, hai bên thống nhất lựa chọn đơn vị thực
hiện việc đưa 1.000 NLĐ Việt Nam đi làm việc trong
ngành nông nghiệp tại Úc, bắt đầu trong năm 2024.
Hiện nay, hai bên đang phối hợp lựa chọn doanh nghiệp
Việt Nam đủ điều kiện để thực hiện nhiệm vụ hỗ trợ, cung
cấp thông tin về chương trình đến NLĐ; sau đó sẽ hướng
dẫn doanh nghiệp và NLĐ làm thủ tục hồ sơ xin cấp thị
thực (visa) sang Úc làm việc.
NLĐ đi làm việc theo chương trình này được đào tạo
miễn phí trước khi xuất cảnh.
Tuy nhiên, thời gian gần đây đã xuất hiện một số tổ
chức, cá nhân mạo danh được bộ, ngành Việt Nam và phía
Úc lựa chọn để tuyển chọn, thu tiền của NLĐ trái quy
định của pháp luật có dấu hiệu lừa đảo NLĐ đi làm việc
tại Úc.
Trước thực trạng này, những ngày qua, nhiều địa
phương như Nghệ An, Quảng Nam, Phú Thọ, Sơn La... đã
phát cảnh báo đến công dân tỉnh mình.
Theo đó, các tỉnh đề nghị người dân nâng cao cảnh giác,
không đăng ký, nộp tiền cho bất kỳ tổ chức, cá nhân nào
để tham gia chương trình nêu trên. NLĐ chờ Bộ LĐ-
TB&XH và Đại sứ quán Úc tại Việt Nam công bố chính
thức danh sách doanh nghiệp dịch vụ Việt Nam, đơn vị sự
nghiệp được lựa chọn thực hiện chương trình.
Thông tin cụ thể về chương trình, đơn vị được lựa chọn
sẽ được Bộ LĐ-TB&XH công khai trên các phương tiện
truyền thông trong thời gian tới để doanh nghiệp dịch vụ,
NLĐ đủ điều kiện đăng ký tham gia chương trình.
Được biết theo nội dung bản ghi nhớ giữa hai bên,
phía Úc sẽ tiếp nhận NLĐ Việt Nam trong lĩnh vực nông
nghiệp với mức lương cơ bản (chưa trừ chi phí sinh hoạt)
3.200-4.000 AUD/tháng (tương đương khoảng 52,8-66
triệu đồng/tháng).
Việt Nam là một trong bốn nước được ưu tiên tham gia
sớm chương trình PALM cùng với Thái Lan, Indonesia
và Philippines. Chương trình nhằm bù đắp thiếu hụt NLĐ
trong ngành nông nghiệp ở Úc, cũng như tạo cơ hội cho
NLĐ Việt Nam tích lũy kiến thức, kinh nghiệm, kỹ năng
và thu nhập.
XUÂN NGUYỄN
Cảnhbáo lừađảo laođộngđi làmviệc tạiÚc theo chương trìnhPALM
Người dân tại TP.HCMnhận lương hưu hằng tháng. Ảnh: NH
