6
Pháp luật
&
cuộc sống -
ThứBa25-6-2024
Thị Nga cho hay do còn ý kiến
khác nhau về nội dung này, Ủy ban
Thường vụ (UBTV) QH đã chỉ đạo
xây dựng hai phương án và xin ý
kiến của các ĐBQH bằng phiếu.
Theo đó, phương án 1: Giữ nguyên
quy định của luật hiện hành vềTAND
cấp tỉnh, TAND cấp huyện; phương
án 2: Đổi mới TAND cấp tỉnh thành
TANDphúc thẩm, TAND cấp huyện
thành TAND sơ thẩm.
Kết quả có 194/487 ĐBQH tán
thành phương án 1; 170/487 ĐBQH
tán thành phương án 2. Điều này
đồng nghĩa với việc không có
phương án nào đạt quá nửa tổng
số ĐBQH tán thành.
Ngoài ra, với quy định nói trên,
QH cũng đã thông qua chủ trương
thành lập TAND sơ thẩm chuyên
biệt. Căn cứ yêu cầu thực tiễn trong
thời gian tới, TAND Tối cao sẽ xây
dựng đề án, phương án cụ thể đề
xuất nơi đặt trụ sở, số lượng từng
TAND sơ thẩm chuyên biệt… và
báo cáo, xin ý kiến cấp có thẩm
quyền cho chủ trương.
Thẩm phán được bổ
nhiệm lại có nhiệm kỳ
đến khi nghỉ hưu
Điều 90 của luật quy định thẩm
phán gồm hai ngạch: Thẩm phán
TAND Tối cao và thẩm phán
TAND. UBTVQH quy định về bậc
thẩm phán TAND, điều kiện của
từng bậc, việc nâng bậc thẩm phán
TAND theo đề nghị của Chánh án
TAND Tối cao.
Đánh giá quy định về bậc thẩm
phán “mới so với luật hiện hành”,
UBTVQH cho hay khi quy định bậc
thẩm phán, cơ quan này sẽ xem xét
cụ thể việc thi, xét hoặc hình thức
phù hợp để nâng bậc thẩm phán phù
hợp với hệ thống pháp luật và đặc
thù công tác của tòa án.
Ngoài ra, quy định về ngạch thẩm
phán cũng là điểm mới đáng chú
ý. Theo luật hiện hành, các ngạch
thẩm phán gồm: Thẩm phán TAND
Tối cao, thẩm phán cao cấp, thẩm
phán trung cấp, thẩm phán sơ cấp.
Một điểm mới đáng chú ý khác,
Điều 100 của luật quy định thẩm
phán TAND được bổ nhiệm lần
đầu có nhiệm kỳ là năm năm kể từ
ngày được bổ nhiệm. Thẩm phán
TAND được bổ nhiệm lại có nhiệm
kỳ đến khi nghỉ hưu hoặc chuyển
công tác khác.
Theo Luật Tổ chức TAND 2014,
nhiệm kỳ đầu của các thẩm phán
là năm năm; trường hợp được bổ
nhiệm lại hoặc được bổ nhiệm vào
ngạch thẩm phán khác thì nhiệm kỳ
tiếp theo là 10 năm.
Hội thẩm nhân dân
phải “từ đủ 28 tuổi
đến 70 tuổi”
LuậtTổ chứcTAND(sửa đổi) dành
một chương (ChươngVI) với 13 điều
quy định về chế định hội thẩm nhân
dân. Đáng chú ý, Điều 122 bổ sung
nhiều tiêu chuẩn với người được bầu,
cử làmhội thẩm, trongđó cóđiềukiện
“từ đủ 28 tuổi đến 70 tuổi”.
Theo UBTVQH, quy định trên
để bảo đảm cho người được bầu
làm hội thẩm có thời gian hợp lý
để hoàn thành các tiêu chuẩn như
có kiến thức pháp luật, hiểu biết
xã hội; có thời gian rèn luyện, tu
dưỡng, phấn đấu trong cơ quan, tổ
chức, cộng đồng dân cư… Đồng
thời, cũng tương đồng với quy định
độ tuổi bổ nhiệm thẩm phán lần đầu
từ đủ 28 tuổi.
UBTVQHcũng cho rằng quy định
độ tuổi tối đa để bầu hội thẩm đến
70 tuổi (nếu được bầu, hội thẩm
làm việc đến 75 tuổi) là phù hợp
với điều kiện về sức khỏe và yêu
cầu của công tác xét xử, giải quyết
các vụ án, vụ việc của tòa án.
Một nội dung đáng chú ý khác,
Điều 125 quy định hội thẩm nhân
dân thực hiện nhiệm vụ xét xử theo
phân công của chánh án tòa án nơi
bầu làm hội thẩm…
Luật quy định chánh án phân
công hội thẩm tham gia xét xử là
phù hợp với quy định chánh án có
nhiệm vụ tổ chức công tác xét xử.
“Nội dung này cũng đang được các
luật tố tụng hiện hành quy định và
đang được thực hiện ổn định” -
UBTVQH cho hay.
Bỏ thẩm quyền khởi tố
vụ án hình sự của tòa án
Luật vừa được QH thông qua đã
loại bỏ thẩm quyền khởi tố vụ án
hình sự của tòa án. Đây là điểmmới
đáng chú ý, bởi Luật Tổ chức TAND
2014 quy định tòa án có quyền khởi
tố vụ án hình sự nếu phát hiện có
việc bỏ lọt tội phạm.
Điều 15 về thu thập tài liệu, chứng
cứ trong giải quyết vụ án hình sự,
hành chính, vụ việc dân sự và các
vụ việc khác thuộc thẩm quyền của
tòa án quy định bảy khoản. Theo đó,
tòa án hướng dẫn; yêu cầu; hỗ trợ;
tiếp nhận tài liệu, chứng cứ. Tòa án
kiểm tra, thẩm định tính xác thực
của tài liệu, chứng cứ theo quy định
của pháp luật.
NHÓMPHÓNGVIÊN
N
gày 24-6, tiếp tục kỳ họp thứ
bảy, Quốc hội (QH) đã biểu
quyết thông qua toàn văn dự
thảo Luật Tổ chức TAND (sửa đổi)
với 459/464 đại biểu (ĐB) có mặt
bỏ phiếu tán thành.
Luật Tổ chức TAND (sửa đổi)
vừa được QH thông qua gồm chín
chương, 152 điều, có hiệu lực từ
ngày 1-1-2025.
Pháp Luật TP.HCM
xin giới thiệu một số điểmmới đáng
chú ý của đạo luật quan trọng này.
Đồng ý thành lập tòa
sơ thẩm chuyên biệt
Khoản 1 Điều 4 Luật Tổ chức
TAND (sửa đổi) quy định tổ chức
của TAND, bao gồm: TAND Tối
cao; TAND Cấp cao; TAND tỉnh,
TP trực thuộc Trung ương; TAND
huyện, quận, thị xã, TP thuộc tỉnh,
TP thuộc TP trực thuộc Trung ương.
Hệ thống tòa án còn có các TAND
sơ thẩm chuyên biệt: Hành chính,
Sở hữu trí tuệ và Phá sản.
Tòa án Quân sự gồm: Tòa án
Quân sự Trung ương, Tòa án Quân
sự Quân khu và tương đương, Tòa
án Quân sự khu vực.
Như vậy, dù cơ quan chủ trì soạn
thảo là TAND Tối cao đề xuất đổi
mới TAND cấp tỉnh thành TAND
phúc thẩm, TAND cấp huyện thành
TAND sơ thẩm nhưng đề nghị này
không được QH chấp thuận.
Chủ nhiệm Ủy ban Tư pháp Lê
Quốc hội thông qua toàn văn dự thảo Luật Tổ chức TAND (sửa đổi). Ảnh: PHẠMTHẮNG
5 điểmmới
đáng chú ý
của Luật Tổ
chức TAND
(sửa đổi)
Quốc hội đã biểu quyết thông qua toàn
văn dự thảo Luật Tổ chức TAND (sửa đổi)
gồm chín chương, 152 điều, có hiệu lực từ
ngày 1-1-2025.
Ngoài ra, tòa án hỗ trợ thu thập
tài liệu, chứng cứ bằng việc yêu
cầu cơ quan, tổ chức, cá nhân cung
cấp tài liệu, chứng cứ trong trường
hợp các bên đã thực hiện các biện
pháp cần thiết nhưng không thu
thập được tài liệu, chứng cứ và đề
nghị tòa án hỗ trợ…
Quá trình thảo luận, một số ý kiến
của ĐBQH không tán thành với
quy định trên và đề nghị quy định
tòa án trực tiếp thu thập chứng cứ
trong một số trường hợp cần thiết.
Tuy nhiên, UBTVQH đánh giá quy
định trên là “phù hợp và đã thể hiện
được ý kiến của ĐBQH”.
Cho phép ghi âm toàn bộ
diễn biến phiên tòa
Khoản 3 Điều 141 quy định:
Việc ghi âm lời nói được thực
hiện trong thời gian diễn ra phiên
tòa, phiên họp; việc ghi hình ảnh
tại phiên tòa, phiên họp chỉ được
thực hiện trong thời gian khai mạc
phiên tòa, phiên họp và tuyên án,
công bố quyết định.
Việc ghi âm, ghi hình nêu trên
phải được sự đồng ý của chủ tọa
phiên tòa, phiên họp, những người
có liên quan theo quy định.
Đồng thời, khoản 4 điều luật này
quy định trong trường hợp cần thiết
để phục vụ nhiệm vụ chuyên môn,
tòa án tiến hành ghi âm, ghi hình
diễn biến phiên tòa, phiên họp;
việc sử dụng, cung cấp kết quả ghi
âm, ghi hình của tòa án được thực
hiện theo quy định của pháp luật và
giao Chánh án TAND Tối cao quy
định chi tiết.
Đây là nội dung quá trình thảo
luận còn nhiều ý kiến khác nhau.
UBTVQH cho rằng việc ghi âm,
ghi hình phải bảo đảm quyền con
người, quyền công dân; bảo đảm
sự tôn nghiêm của phiên tòa, phiên
họp và hoạt động thông tin theo quy
định của pháp luật.
Quá trình diễn ra phiên tòa, phiên
họp, nhiều thông tin, chứng cứ được
công bố nhưng chưa được kiểm
chứng, nhất là thông tin về đời tư cá
nhân, bí mật gia đình, bí mật kinh
doanh… Các thông tin, chứng cứ
này cần được HĐXX xem xét, kết
luận trong bản án, quyết định.
Do đó, sau khi cân nhắc, dự thảo
luật đã được chỉnh lý như trên trước
khi trình QH bấm nút thông qua.•
Điều 11 Luật Tổ chức TAND (sửa đổi) quy định thẩm
phán, HĐXX độc lập và chỉ tuân theo pháp luật; nghiêm
cấm cơ quan, tổ chức, cá nhân can thiệp vào việc xét
xử, giải quyết vụ án, vụ việc của thẩm phán, hội thẩm
dưới bất kỳ hình thức nào.
Đáng chú ý, cũng theo điều luật, tòa án, thẩm phán,
hội thẩmvà chức danh tư pháp khác của tòa án“không
phải giải trình, không được thông tin về quan điểmxét
xử, giải quyết vụ án, vụ việc đang trong quá trình thụ
lý, giải quyết vụ án, vụ việc đó”. Thảo luận, có ý kiến của
ĐBQH đề nghị xem lại quy định nói trên vì có thể “gây
khó khăn cho hoạt động của tòa án”.
Tuy nhiên, báo cáo tại báo cáo giải trình, tiếp thu,
chỉnh lý dự thảo, UBTVQH cho rằng vụ án, vụ việc đang
trong quá trình thụ lý, giải quyết, chưa mở phiên tòa,
phiên họp; chứng cứ, tài liệu chưa được kiểm tra, xem
xét tại phiên tòa, phiên họp.
Do đó, thẩm phán, hội thẩm không phải giải trình,
không được thông tin về quan điểm giải quyết vụ án,
vụ việc trước khi có bản án, quyết định của tòa án.
Quy định này chỉ luật hóa nội dung mà các tòa án
đang thực hiện và cũng để thực hiện tốt hơn nguyên
tắc thẩm phán, hội thẩm xét xử độc lập và chỉ tuân
theo pháp luật.
Thẩm phán không phải giải trình quan điểm xet xư
Khoản 3 Điều 141 quy
định: Việc ghi âm lời
nói được thực hiện trong
thời gian diễn ra phiên
tòa, phiên họp; việc ghi
hình ảnh chỉ được thực
hiện trong thời gian
khai mạc phiên tòa,
phiên họp và tuyên án,
công bố quyết định.
