4
Thời sự -
Thứ Sáu27-9-2024
ĐỖTHIỆN
Ô
ng Nguyễn Đức Hà,
nguyên Vụ trưởng Vụ
Cơ sở Đảng, Ban Tổ
chức Trung ương, khẳng
định “thuốc” để trị nạn tham
nhũng, lợi ích nhóm đã được
kê rất đúng, trong đó cốt lõi
vẫn là công tác cán bộ.
Nhũng nhiễu
còn nhiều,
phải tăng cường xử lý
.
Phóng viên
:
Thưa ông,
nhìn lại quá trình phòng,
chống tham nhũng trong
suốt hơn 10 năm qua, đặc
biệt là những vụ đại án gần
đây, nhiều người phấn khởi
nhưng cũng có ý kiến băn
khoăn khi có nhiều đảng viên,
cán bộ, công chức, thậm chí
thuộc diện Trung ương quản
lý bị xử lý. Quan điểm của
ông như thế nào?
+
Ông
Nguyễn Đức Hà
(ảnh)
: Trước hết, tôi khẳng
định luôn là công tác phòng,
chống tham nhũng của chúng
ta đang đi đúng hướng. Dù
vẫn có một số ý kiến, nhất là
trên mạng xã hội, nói này nói
kia nhưng tôi muốn nhắc lại
lời của Tổng Bí thư Nguyễn
Phú Trọng, rằng công cuộc
chống tham nhũng của chúng
ta là nhằm làm trong sạch
Đảng và bộ máy nhà nước,
để phát triển đất nước, là
cuộc đấu tranh “chống giặc
nội xâm”, tuyệt nhiên không
phải là cuộc đấu giữa các phe
cánh hay “đấu đá nội bộ” như
một số người hiểu sai hoặc
cố tình xuyên tạc.
Tháng 8 vừa qua, Tổng Bí
thư, Chủ tịch nước Tô Lâm
nhấn mạnh phòng, chống
tham nhũng, tiêu cực phải
phục vụ phát triển kinh tế -
xã hội, không vì đẩy mạnh
công tác này mà ảnh hưởng,
cản trở phát triển kinh tế - xã
hội. Đồng chí Tô Lâm cũng
khẳng định công tác phòng,
chống tham nhũng, tiêu cực
phải được gắn liền với việc
vệ cán bộ năng động, sáng
tạo, dám nghĩ, dám làm, dám
chịu trách nhiệm vì lợi ích
chung. Cùng với những giải
pháp khác, tôi tin nếu cán bộ
trong sáng, không vụ lợi thì
sẽ được bảo vệ.
Ví dụ hồi đầu năm nay,
ông Nguyễn Thành Danh,
cựu Giám đốc CDC Bình
Dương, đã được tòa tuyên
miễn trách nhiệm hình sự
trong vụ án kit test Việt Á.
Tòa nhận định ông Danh biết
rằng việc mình làm có thể
dẫn tới việc bị xử lý nhưng
vẫn dám nghĩ, dám làm và
không ngại vất vả vì sức khỏe
của đồng bào.
Củng cố giám sát
quyền lực,
xử lý tiêu cực
. Đâu là những điểm quan
trọng trong công tác phòng,
chống tham nhũng, đặc biệt
khi nói về quan hệ bất chính
giữa một số cán bộ, công
chức với DN?
+ Văn kiện Đại hội XIII
của Đảng xác định rõ: “Từng
bước mở rộng hoạt động
phòng, chống tham nhũng,
lãng phí ngoài khu vực nhà
nước”. Chỉ có mười mấy từ
này thôi nhưng đằng sau đó là
sự chuyển dịch tư duy, nhận
thức, quyết tâm rất mạnh mẽ
của Đảng và Nhà nước về
phòng, chống tham nhũng.
Trước đây, công tác phòng,
chống thamnhũng thường tập
trung vào các đảng viên, cán
bộ, công chức và các DN nhà
nước nhưng nay, như Tổng
Bí thư Nguyễn Phú Trọng
đã chỉ đạo: “Không có vùng
cấm, không có ngoại lệ, bất
kể người đó là ai”, nghĩa là
công cụ nào trong suốt hơn
10 năm qua, thưa ông?
+ Về mặt tổ chức Đảng và
bộ máy nhà nước, trước tiên
phải nhắc đến thời điểm Hội
nghị Trung ương 5 khóa XI
(năm2012),BanChỉ đạoTrung
ương về phòng, chống tham
nhũng được kiện toàn, là một
ban trực thuộc Bộ Chính trị
do Tổng Bí thư trực tiếp làm
trưởng ban. Trung ương cũng
đã quyết định tái lập Ban Nội
chính Trung ương, vừa là cơ
quan tham mưu cho Trung
ương về lĩnh vực nội chính,
vừa là cơ quan thường trực
của Ban Chỉ đạo.
Về mặt tư duy, tư tưởng, rõ
ràng từ Đại hội XI đến nay,
công cuộc đấu tranh phòng,
chống tham nhũng, trong
đó có việc đấu tranh chống
lại chủ nghĩa “thân hữu”,
các quan hệ bất chính giữa
quan chức và khu vực kinh
tế ngoài nhà nước đã được
đẩy lên giai đoạn mới cao
hơn, mạnh mẽ hơn, quyết
liệt hơn, hiệu quả hơn. Qua
từng kỳ đại hội, Đảng từng
bước xác định rõ ràng và
thực tế hơn về nội hàm, bản
chất, nguyên nhân, tác động
và những giải pháp đối phó
với tham nhũng.
Vềmặtcôngcụ,BộluậtHình
sự năm 2015 đã bổ sung bốn
tội danh về tham nhũng đối
với khu vực ngoài nhà nước.
Trong khi đó, Luật Phòng,
chống tham nhũng năm 2018
dành một chương riêng đối
với khu vực ngoài nhà nước.
Cùng với hệ thống pháp luật
trước đó và những bổ sung,
điều chỉnh gần đây, các cơ
quan chức năng có trong tay
công cụ ngày càng hữu hiệu
để tăng cường phát hiện, xử
lý các sai phạm dù mức độ
phức tạp, tinh vi của các vụ
án ngày càng lớn.
Công tác cán bộ
là vấn đề gốc rễ
. Chúng ta nói nhiều về
chống tham nhũng nhưng
còn phòng thì sao, thưa ông?
+ Thật ra nguyên nhân cốt
yếu nhất của tham nhũng
theo tôi đó là sự suy thoái
về tư tưởng chính trị, đạo
đức, lối sống. Cán bộ mà
không muốn làm sai, không
nhũng nhiễu ai, không tham
lam thì khó mà làm sai được
hoặc nếu có sai mà không tư
túi thì cũng có những cơ chế
bảo vệ. Nói cách khác, cán
bộ, công chức tham nhũng
là những người sai lầm từ
trong suy nghĩ, vừa tham
lam lại vừa nhũng nhiễu. Quá
trình ấy diễn ra từ đơn giản
đến phức tạp, từ việc tham
nhũng vặt dần tham nhũng
lớn hơn, từ tham nhũng một
mình đến lôi kéo, xây dựng
thành các nhóm “thân hữu”,
nhóm lợi ích có nhiều thành
phần phức tạp.
Vì vậy, công tác cán bộ
vẫn là gốc rễ để giải quyết
một cách bền vững vấn đề
tham nhũng. Nói cách khác,
nếu cán bộ không muốn tham
nhũng, không cần thamnhũng
hoặc chí ít là sợ tham nhũng
thì “khuyết tật bẩm sinh” này
mới không có đất tồn tại.
. Vậy làm sao để công
tác cán bộ được hiệu quả,
thưa ông?
+ Việc này thì Đảng đã đề
ra rõ, đồng chí Tổng Bí thư
Nguyễn Phú Trọng cũng đã
chỉ đạo nhiều lần. Tôi chỉ
Tổng Bí thư, Chủ tịch nước Tô Lâmtại phiên họp thứ 26 của Ban Chỉ đạo Trung ương về phòng, chống thamnhũng, tiêu cực đã chỉ đạo:
“... khởi tốmới, mở rộng điều tra làmrõ bản chất thamnhũng, chiếmđoạt câu kết, lợi ích nhóm, kiên quyết xử lý sai phạm,
những vụ việc tồn đọng kéo dài, vụ việcmới phát sinh liên quan đến nhiều ngành, địa phương”. Ảnh: TTXVN
đẩy mạnh hoạt động cải cách
thủ tục hành chính, thúc đẩy,
tháo gỡ những khó khăn,
vướng mắc để tạo một khí
thế mới và không gian phát
triển kinh tế - xã hội.
Vì sao tôi có đủ cơ sở để
tin tưởng như vậy? Thứ nhất,
chúng ta phải hiểu thamnhũng
mà trong đó có chủ nghĩa
“thân hữu” là “khuyết tật bẩm
sinh” của quyền lực. Tham
thì ai cũng có thể tham nhưng
để nhũng, tức muốn nhũng
nhiễu thì phải có quyền lực.
Mà quyền lực thì có ở khắp
nơi, từ những đảng viên, cán
bộ, công chức ở đơn vị cơ sở
đến trung ương; ở nước nào
cũng có. Việc chúng ta phát
hiện, xử lý rất nhiều cán bộ
vi phạm từ nhẹ đến nặng,
từ thấp đến cao trong suốt
nhiều năm qua tưởng chừng
bất thường nhưng thực tế là
bình thường.
Hãy nhìn vào Báo cáo chỉ
số năng lực cạnh tranh cấp
tỉnh 2023 (PCI) của Liên
đoàn Thương mại và Công
nghiệp Việt Nam (VCCI),
năm 2023 có đến gần 70%
doanh nghiệp (DN) được
khảo sát cho biết vẫn còn
tình trạng nhũng nhiễu của
cán bộ, công chức, viên chức
khi giải quyết các thủ tục cho
DN.Vẫn còngần7%DNphản
ánh cán bộ thanh tra, kiểm
tra lợi dụng thực thi công vụ
nhũng nhiễu DN. Vậy chúng
ta chống tham nhũng là đúng,
không chống sẽ gây ra nhiều
thiệt hại, méo mó thị trường,
làm mất niềm tin của người
dân và DN. Nhìn ra thế giới
sẽ thấy các nước xử lý tham
nhũng cũng quyết liệt, việc
cán bộ dù có cấp cao đến
mấy cũng có thể bị xử lý là
chuyện bình thường.
. Chống tham nhũng mạnh
có làm triệt tiêu tính dám
nghĩ, dám làm, sáng tạo của
cán bộ, công chức không,
thưa ông?
+ Khi xử lý tham nhũng
phải phân biệt được đâu là
tham nhũng, tức có động
cơ tư túi, còn đâu là làm vì
lợi ích chung. Bộ Chính trị
đã có Kết luận 14-KL/TW
năm 2021 về chủ trương
khuyến khích và bảo vệ cán
bộ năng động, sáng tạo vì
lợi ích chung. Năm 2023,
Chính phủ ban hành Nghị
định 73 về khuyến khích, bảo
tham nhũng trong lĩnh vực
trong hay ngoài nhà nước,
giữa những người làm công
vụ với nhau hay giữa công
chức và DN thì củi vào lò là
đốt, củi tươi cũng phải đốt.
Hiện nay VN mở cửa mạnh
mẽ, DN trong và ngoài nước
rất đông, đa dạng, quan hệ
phức tạp nên một mặt phải
tạo cơ chế, chính sách công
bằng cho họ làm ăn; mặt khác
phải giám sát, phát hiện, xử
lý những DN làm ăn không
tử tế, không đúng pháp luật
dù sau lưng họ có ai “bảo
kê”, “thân hữu”.
Vì vậy, các vụ đại án như
Công tyViệt Á, Tập đoànVạn
Thịnh Phát, hay mới nhất là
Tập đoàn Phúc Sơn, Tập đoàn
Thuận An cho chúng ta thấy
rõ quyết tâm của Đảng, Nhà
nước không chỉ trong việc xử
lý quan chức làm sai, mà còn
xử lý cả những người ngoài
khu vực nhà nước có sự giúp
sức, hỗ trợ đắc lực cho những
sai trái đó. Việc này phù hợp
không chỉ với tinh thần, luật
pháp của Việt Nam, mà còn
đi theo xu hướng tiến bộ trong
phòng, chống tham nhũng
của thế giới.
. Bộ máy phòng, chống
tham nhũng đã dùng những
“Việc chúng ta phát
hiện, xử lý rất nhiều
cán bộ vi phạm từ
nhẹ đến nặng, từ
thấp đến cao trong
suốt nhiều năm qua
tưởng chừng bất
thường nhưng thực
tế là bình thường.”
Triển khai tốt các công tác cán
bộ bao gồm tuyển chọn; giáo dục
và tu dưỡng; giám sát chặt; xử lý
nghiêmđể ngăn chặn thamnhũng.
Giám sát chặt,
Xóa nạn “thân hữu”
giữa quan chức và
doanh nghiệp - Bài 4
