6
Pháp luật
&
cuộc sống -
ThứHai28-10-2024
lấy tên vậy. Cơ quan chức năng
nói không được, đã xử phạt và giờ
ông Nam đăng ký thương hiệu mới
là “Con trai Bà Cẩn”.
Vậy hành vi này của ông Nam
có vi phạm pháp luật về sở hữu
trí tuệ hay không?
Có gây nhầm lẫn cho
người tiêu dùng?
Trao đổi với PV, TS Nguyễn Thái
Cường (Viện trưởng Viện Luật so
sánh, Trường ĐH Luật TP.HCM)
cho biết vấn đề tranh chấp nhãn
hiệu nước mắm “Dì Cẩn” ở Đà
Nẵng đã làm nổi bật những thách
thức của Luật Sở hữu trí tuệ trong
bảo vệ nhãn hiệu truyền thống của
doanh nghiệp gia đình.
Từ góc độ pháp lý, việc ông Nam
sử dụng tên “Con trai Dì Cẩn” và
sau đó chuyển đổi thành “Con trai
Bà Cẩn” có thể xem như hành vi
lợi dụng uy tín nhãn hiệu lâu năm
của “Dì Cẩn” nhưng không mặc
nhiên được xác định là hành vi
xâm phạm nhãn hiệu.
Cụ thể, theo Điều 129 Luật Sở
hữu trí tuệ 2005 (sửa đổi, bổ sung
vào các năm 2009, 2019 và 2022),
chỉ khi hai dấu hiệu tương tự gây
nhầm lẫn cho người tiêu dùng về
nguồn gốc hàng hóa thì mới cấu
thành hành vi xâm phạm.
Trong tình huống này, dù “Con
trai Bà Cẩn” có thay đổi so với tên
cũ nhưng phải xác định có khả năng
tạo liên tưởng đến thương hiệu gốc
đã được gia đình bà Cẩn đăng ký
từ năm 2009 hay không - tức để
đánh giá có vi phạm hay không,
cần xem xét mức độ tương đồng
của nhãn hiệu và nhận thức của
công chúng về mối liên kết giữa
hai dấu hiệu. Đặc biệt là giữa đôi
bên còn có sự mâu thuẫn trong
việc xác định quan hệ gia đình
và quyền thừa kế.
Tuy nhiên, nếu tên gọi này không
gây nhầm lẫn về nguồn gốc hoặc
không làm công chúng hiểu lầm
đây là sản phẩm thuộc về gia đình
bà Cẩn thì có thể kết luận rằng đây
không phải là hành vi xâm phạm
nhãn hiệu.
Về cách thức xác định, để đánh
giá mức độ tương đồng giữa hai
dấu hiệu, cơ quan chức năng sẽ
xem xét các yếu tố như hình ảnh
và ý nghĩa của các dấu hiệu; sự
trùng lặp trong cách phát âm
hoặc cách viết; hình thức thiết kế
tổng thể của nhãn hiệu và chỉ dẫn
thương mại.
Ngoài ra, nhận thức của công
chúng về mối liên kết có thể được
đo lường qua khảo sát người tiêu
dùng, để xác định mức độ họ dễ
dàng nhầm lẫn hoặc liên tưởng
đến thương hiệu gốc. Việc này
giúp đánh giá xem liệu sự hiện
diện của nhãn hiệu mới có thể gây
nhầm lẫn về nguồn gốc sản phẩm
hay không.
Để đánh giá mức độ nhận thức
của công chúng về mối liên kết
giữa hai nhãn hiệu, việc lấy ý
kiến từ người tiêu dùng là một
phương pháp hiệu quả. Khảo sát
công chúng giúp thu thập dữ liệu
về mức độ họ dễ dàng nhầm lẫn
hoặc liên tưởng đến thương hiệu
gốc khi nhìn thấy nhãn hiệu mới.
Các câu hỏi thường tập trung vào
việc nhận biết nguồn gốc sản phẩm
và mức độ họ cảm thấy hai nhãn
hiệu có liên quan đến nhau, giúp
làm sáng tỏ khả năng gây nhầm
lẫn trong thực tế.
Trong bối cảnh hiện nay, các
doanh nghiệp gia đình cần cân
nhắc đăng ký bảo vệ nhãn hiệu và
các quyền sở hữu trí tuệ một cách
minh bạch và chặt chẽ. Việc làm
rõ quyền sở hữu ngay từ đầu sẽ
giúp ngăn ngừa tranh chấp, đồng
thời đảm bảo sự bền vững và uy
tín của nhãn hiệu qua các thế hệ.
Các nước quy định ra sao
Cũng theo ông Cường, vụ tranh
chấp thương hiệu “Dì Cẩn” tại Việt
Nam có nhiều điểm tương đồng
với các quy định về sở hữu trí
tuệ tại Mỹ và Anh, nơi luật pháp
tập trung vào việc ngăn chặn khả
năng gây nhầm lẫn về nguồn gốc
sản phẩm và ngăn chặn hành vi
lợi dụng uy tín thương hiệu.
Tại Mỹ, việc xác định vi phạm
dựa trên tiêu chí “khả năng gây
nhầm lẫn”, nghĩa là nếu tên gọi mới
có thể khiến người tiêu dùng nhầm
lẫn về nguồn gốc sản phẩm, nó sẽ
được coi là xâm phạm. Trường hợp
của ông Nam khi đổi tên từ “Con
trai Dì Cẩn” thành “Con trai Bà
Cẩn” nếu chứng minh được rằng
tên mới không gây nhầm lẫn cho
khách hàng thì không vi phạm và
ngược lại.
Tương tự, tại Anh luật cũng xem
xét khả năng gây nhầm lẫn và hành
vi “lợi dụng uy tín” (passing off).
Do đó, nếu ông Nam có thể duy
trì sự khác biệt rõ ràng, tránh việc
YẾNCHÂU
N
hư
Pháp Luật TP.HCM
đã
thông tin, dư luận đang xôn
xao với vụ tranh chấp thương
hiệu nức tiếng gần 50 năm qua - các
loại mắm Dì Cẩn.
Từ “Con trai Dì Cẩn”
đến “Con trai Bà Cẩn”
Theo đó, ngày 24-10, bà Trương
Thị Thanh Minh, con ruột bà
Nguyễn Thị Cẩn (chủ thương hiệu
nước mắm Dì Cẩn) cho biết vẫn
đang khiếu nại đến các cơ quan
chức năng về vụ việc này.
Theo bà Minh, tên gọi “Dì Cẩn”
trên các dòng nước mắm của gia
đình đã được Cục Sở hữu trí tuệ
(Bộ KH&CN) cấp giấy chứng nhận
đăng ký nhãn hiệu từ năm 2009.
Tháng 2-2024, bà Cẩn ủy quyền
cho bà Minh tố cáo đến Công an
tỉnh Quảng Nam việc ông Trương
Thành Nammở cơ sở sản xuất nước
mắm tại thị xã Điện Bàn, lấy tên
nước mắm Tuyết Hạnh “Con trai
Dì Cẩn”, xâm phạm quyền sở hữu
công nghiệp.
Ngày 12-4-2024, Thanh tra
Sở KH&CN tỉnh Quảng Nam xử
phạt hành chính hộ kinh doanh
nước mắm Tuyết Hạnh “Con trai
Dì Cẩn” 24 triệu đồng, tiêu hủy
toàn bộ sản phẩm, vật tư vi phạm.
Tuy nhiên, sau đó trên thị trường
lại xuất hiện thương hiệu nước
mắm “Con trai Bà Cẩn” do chính
ông Nam làm chủ và sản xuất, kinh
doanh cho đến nay.
Trong khi đó, ông Nam cho rằng
về việc bị xử phạt với nhãn hiệu
“Con trai Dì Cẩn” ông chỉ nghĩ
đơn giản mình là con Dì Cẩn thì
MắmDì Cẩn là thương hiệu tại ĐàNẵng nức tiếng gần xa. Ảnh: TẤNVIỆT
công chúng hiểu nhầm về mối liên
hệ với thương hiệu “Dì Cẩn” thì
theo quy định tại Việt Nam, cả Mỹ
và Anh, hành vi này có thể không
bị xem là vi phạm.•
Từ góc độ pháp lý, việc
ông Nam sử dụng tên
“Con trai Dì Cẩn” và
sau đó chuyển đổi thành
“Con trai Bà Cẩn” có
thể xem như hành vi lợi
dụng uy tín nhãn hiệu
lâu năm của “Dì Cẩn”
nhưng không mặc nhiên
được xác định là hành vi
xâm phạm nhãn hiệu.
Gócnhìnpháp lý
vụ tranhchấp
thương hiệu
mắm “Dì Cẩn”
TS NguyễnThái Cường cho rằng chỉ khi
hai dấu hiệu tương tự gây nhầm lẫn cho
người tiêu dùng về nguồn gốc hàng hóa thì mới
cấu thành hành vi xâmphạm.
Theo bà Minh, bên cạnh việc khiếu nại hành vi xâm
phạm thương hiệu, gia đình bà đã gửi đơn khiếu nại
đến Công an TP Đà Nẵng để tố ông Nam làm giả giấy
khai sinh, giấy tờ hộ tịch.
Là người được bà Cẩn ủy quyền, bà Minh khẳng
địnhmẹ mình chỉ có sáu người con ruột cùng chồng là
ông Trương Thành Trung. Bởi con đầu của bà Cẩn sinh
tháng 11-1968, trong khi ngày sinh cũngôngNamcũng
trong tháng 11-1968 là vô lý khi cho rằng ông Nam là
con ruột bà Cẩn…
Trao đổi với PV, ông Trương Thành Nam nói: “Tôi chỉ
biết tôi là con bà Cẩn, còn là con nuôi hay con ruột thì
tôi không biết. Tôi khẳng định ba tôi và bà Cẩn làmgiấy
khai sinh cho tôi như vậy. Tôi khai thì tôi chịu hoàn toàn
trách nhiệmnhưng tôi không phải là người đi làm khai
sinh. Ba tôi cũngkhôngnói tôi là conai, ba tôi đãmất rồi”.
ÔngNamchohay hiện vẫnđang sản xuất, kinhdoanh
nước mắm“Con trai Bà Cẩn” bởi ông cho rằng mình là
con bà Cẩn thì lấy tên như vậy.
Về việc bị xửphạt với nhãnhiệu“Con trai Dì Cẩn”trước
đó, ông Nam cho hay chỉ nghĩ đơn giản mình là con dì
Cẩn thì lấy tên vậy. Cơ quan chức năng nói không được,
đã xử phạt và giờ ông Nam đăng ký thương hiệu mới
là “Con trai Bà Cẩn”…
Về mối quan hệ giữa ông Nam và vợ chồng bà Cẩn
Hành vi xâm phạm
quyền đối với nhãn hiệu,
tên thương mại
và chỉ dẫn địa lý
Các hành vi sau đây được thực hiện
mà không được phép của chủ sở hữu
nhãnhiệuthìbịcoilàxâmphạmquyền
đối với nhãn hiệu:
Sử dụng dấu hiệu trùng với nhãn
hiệu được bảo hộ cho hàng hóa,
dịch vụ trùng với hàng hóa, dịch vụ
thuộc danh mục đăng ký kèm theo
nhãn hiệu đó;
Sử dụng dấu hiệu trùng với nhãn
hiệu được bảo hộ cho hàng hóa, dịch
vụ tương tự hoặc liên quan tới hàng
hóa, dịch vụ thuộc danhmục đăng ký
kèm theo nhãn hiệu đó, nếu việc sử
dụng có khả năng gây nhầm lẫn về
nguồn gốc hàng hóa, dịch vụ;
Sửdụngdấuhiệu tương tựvới nhãn
hiệu được bảo hộ cho hàng hóa, dịch
vụ trùng, tương tự hoặc liên quan tới
hàng hóa, dịch vụ thuộc danh mục
đăng ký kèm theo nhãn hiệu đó, nếu
việc sử dụng có khả năng gây nhầm
lẫn về nguồn gốc hàng hóa, dịch vụ.
Sửdụngdấuhiệu trùnghoặc tương
tự với nhãn hiệu nổi tiếng hoặc dấu
hiệu dưới dạng dịch nghĩa, phiên âm
từ nhãn hiệu nổi tiếng cho hàng hóa,
dịch vụ bất kỳ, kể cả hàng hóa, dịch
vụ không trùng, không tương tự và
không liên quan tới hàng hóa, dịch
vụ thuộc danh mục hàng hóa, dịch
vụ mang nhãn hiệu nổi tiếng, nếu
việc sử dụng có khả năng gây nhầm
lẫn về nguồn gốc hàng hóa hoặc gây
ấn tượng sai lệch vềmối quan hệ giữa
người sử dụng dấu hiệu đó với chủ sở
hữu nhãn hiệu nổi tiếng…
Điều 129 Luật Sở hữu trí tuệ 2005
Tiêu điểm
