3
thứnăm
2-10-2014
Thoi su
TỪVỤKHỞITỐNGUYÊNTHẨMPHÁNTANDTỐICAOXỬOANÔNGCHẤN
Cảnhbáonhữngthẩm
phánlàmoanngườivôtội
Dùlàvôýlàmoanngườivôtộithìcácquantòađềucóthểbịxửlýtheophápluật,trongđócóviệcbịkhởitốvàxửlýhìnhsự.
ThS
ĐINHVĂNQUẾ
S
áng1-10,cácbáođồng
loạt đưa tinCụcĐiều
tra VKSND Tối cao
đã tống đạt quyết định khởi
tố bị can đối với ông Phạm
TuấnChiêm (65 tuổi,nguyên
thẩm phán TAND Tối cao,
người từngngồi ghếchủ tọa
phiên tòaphúc thẩmxửoan
ông Nguyễn Thanh Chấn).
ÔngChiêmbị khởi tốvề tội
thiếu trách nhiệm gây hậu
quả nghi
ê
m trọng.
Đây làđộng thái rấtmớivề
chủ trươngxử lýđốivới thẩm
phánđãkết ánoanngười vô
tội. Dư luận đặc biệt quan
tâm động thái này của cơ
quan điều tra (CQĐT), nhất
làngườibịkhởi tố lại là thẩm
phánTANDTối cao.
Tiếngchuông
cảnh tỉnh cho
các thẩmphán
Cólẽđâylàlầnđầutiênmột
thẩmphánbịkhởi tốvềhành
vi thiếu tráchnhiệm làmoan
ngườivô tội.CQĐTVKSND
Tối cao chắc sẽ điều tra làm
rõhànhvi thiếu tráchnhiệm
của ôngChiêm khi làm chủ
tọaphiêntòaxétxửphúcthẩm
ông Chấn. Nhưng với kết
luận ban đầu thì ôngChiêm
đãkhông thựchiệnđúngquy
địnhcủaBộ luậtTố tụnghình
sự; đã sửdụngcácchứngcứ
được thu thập trái quy định
để kết tội ôngChấn giết hại
nạn nhânNguyễnThị Hoan
trongphiên phúc thẩm.
Giađìnhnạnnhânđãđềnghị
xemxét tình tiết chịHoanbị
mấthaichiếcnhẫntrướckhibị
sáthạinhưngthẩmphánPhạm
TuấnChiêm đã không kiểm
tra, đánhgiá chứng cứ trong
quá trìnhđiều tranênkhông
Trướcpháp luật,mọingười
đềubìnhđẳng
Nhiều người cho rằng khởi tố thẩmphán, thậm chí
là thẩm phán TAND Tối cao là điều đặc biệt, song tôi
lại nghĩ đó làđiềubình thường, ai làm sai thì phải chịu
tráchnhiệm. Bởi Hiếnpháp vàpháp luật đềuquy định
trướcpháp luậtmọi người đềubìnhđẳngnhưnhau, dù
là lãnhđạohayngười chạy xeôm thì cũng là côngdân,
phải tuân thủpháp luật.
Vấnđề là có căn cứ làmoanngười vô tội, códấuhiệu
của tội phạm thì CQĐTVKSNDTối caomới khởi tố. Kết
quảbanđầu cho rằng thẩmphánChiêmđã thiếu trách
nhiệmkhi khôngkiểm tra tài liệu, đánhgiákỹchứngcứ,
sửdụngcácchứngcứđược thu thập tráiquyđịnhđểkết
tội ôngChấn.Trongkhi đóôngChấncóchứngcứngoại
phạm thì lại khôngđược xem xét. Theo tôi, đối vớimột
người thaymặt Nhà nước thực hiện chức năng xét xử,
quyết định củahọ liênquanđến sinhmạng conngười
thì những lỗi như trên chính là hành vi códấuhiệu tội
phạm. Trong khi vụ củaôngChấnđãđược chứngminh
làoan rõ ràng, vậy việc xử lýnhữngngười làmoanông
Chấncũngphải được làmcho rõ.
TS
NGUYỄNTHÁIPHÚC
,
GiámđốcHọcviệnTưpháp
Nếusairõthìphảichịu
tráchnhiệm
Gầnđâynhiềucánbộtốtụng làmoanbịkhởi tố, trong
đó có cảkiểm sát viên (nhưvụởSócTrăng) nhưngkhởi
tố thẩmphán thì làmộtđiềumới trong lịch sử tố tụng.
Theo tôi,đâychính làmột tưduy tiếnbộ thểhiện tinh
thầnthượngtônpháp luật,cảicáchtoàndiệntưphápvà
làmộtbiệnpháphiệuquảchốngoan, sai.Điềunàynhắc
nhởcác thẩmphán loại trừmột tưduycũ,đó làán tạihồ
sơ,bảnán làbảnphôtôcủakết luậnđiềutravàcáotrạng.
Nócũngcảnhbáo rằngnếu tòacứdựavàocácchứngcứ
cótronghồsơđểchorằngnóphùhợpvớihànhviphạm
tộicủabịcáo làrấtnguyhiểm.Bởi tạiphiêntòacôngkhai,
thẩmphánphảixemxét toàndiệncác loại chứngcứchứ
khôngđơn thuần làdựavàocái này, cái kia.
Tôi chỉ băn khoăn là tội thiếu trách nhiệm gây hậu
quảnghiêm trọng là loại tội ít nghiêm trọng, theoĐiều
23BLHS thì
thời hiệu truy cứu tráchnhiệmhình sự chỉ
cónămnăm.Trongkhiđóphiêntòaphúcthẩmvụông
Chấndiễnratừnăm2004(cáchnay10năm)
,dovậycơ
quan tố tụngcầnxemxét kỹchi tiếtnày.
TS
PHANANHTUẤN
,
TrưởngbộmônLuậthìnhsự,ĐHLuậtTP.HCM
THANHTÙNG
ghi
phát hiện sai sót về tố tụng
hình sự. Thẩm phán Chiêm
đãsửdụngchứngcứduynhất
là lời khai nhận tội của ông
Chấn tại CQĐT và sử dụng
biênbảnxácđịnhkích thước
bànchânôngChấnnhậnđịnh
là gần đúng với dấu vết bàn
chân thu thập được tại hiện
trường làm chứng cứ buộc
tội ông Chấn. Bản án phúc
thẩm nhận định trong quá
trình điều tra đã nhận dạng
được hung khí gây án cùng
các tang, vật chứng, dấuvết
để lại hiện trường phù hợp
với hành vi phạm tội.
ViệclàmcủathẩmphánPhạm
TuấnChiêm đã vi phạmmột
số điều của Bộ luật Tố tụng
hìnhsựquyđịnhvềnhiệmvụ,
quyềnhạncủa thẩmphán,chủ
tọaphiên tòa trongviệcđánh
giá chứng cứ, dẫn đến việc
tuyênbảnánoanchoôngChấn.
Đây là tiếng chuông báo
động cho thẩm phán tòa án
các cấp khi được phân công
chủ tọa phiên tòamột vụ án
hình sự, nhất lànhữngvụán
mà bị cáo kêu oan, cần phải
nêucao tinh thần tráchnhiệm,
dũng cảm hơn và dám chịu
trách nhiệm trước pháp luật
về phán quyết củamình.
Cònnhữngvụoan
khác thì sao?
Câu hỏi đặt ra là:Vậy còn
nhiều vụ thẩm phán chủ tọa
phiên tòakết ánoanngườivô
tội,cóvụcònnghiêmtrọnghơn
vụôngChấn,cóbịkhởitốnhư
thẩmphánChiêmhaykhông?
ĐólàcácvụBùiMinhHảiở
ĐồngNai,vụchịHiênởThái
Bình (vụ án này có dấu hiệu
công an,VKSvà tòa ánmóc
ngoặcvớinhauđể làmoanchị
Hiên),vụôngLươngNgọcPhi
ởThái Bình, vụ ôngCường
thươngbinhởNamĐịnh, vụ
ông
ởTiền
Giang…Nhữngngườinàyđã
phảingậmđắngnuốtcaychấp
hànhbảnánchung thânvề tội
giếtngười,cóngườimãiđếnkhi
mãnhạn tù trởvề thìhung thủ
thựcsựcủavụánmới lộdiện.
HoặcnhưvụanhNguyễnMinh
Hùng(quêTâyNinh)đượcrửa
oan sauhai lầnbị tuyênán tử
hình vì cáo buộc vận chuyển
trái phép25bánhheroin... và
biết baovụkhácnữa.
Liệurồiđây thẩmphánchủ
tọacácphiên tòanói trêncóbị
đưa ra ánh sánghaykhông?
Tuynhiên, cóvấnđềpháp
lý cần phải bàn là về trách
nhiệm hành chính, trách
nhiệmkỷ luật, có thểchỉmột
mình chủ tọa phiên tòa phải
chịu.Nhưng
vềpháp luậtthì
HĐXX (thẩm phán và hội
thẩmnhândân) phải chịu
tráchnhiệmngangvớithẩm
phán chủ tọa phiên tòa, vì
bản án là củaHĐXX chứ
không phải của riêng chủ
tọa phiên tòa
. Nếu trong
Vớinhữngvụánmàbị cáokêuoan, tòacầnnêucao tráchnhiệmhơnnữađểkhông
làmoanhọ.Trongảnh:ÔngNguyễnThanhChấn trongvòngvâyngười thânsau10
nămngồi tùoan trởvề.Ảnh:VIẾTTHỊNH
vụánđó,HĐXXđãbáocáo
lãnh đạo và lãnh đạo đã cho
ýkiếndẫnđếnoan sai thì có
chịu trách nhiệm cùng với
HĐXXhaykhông.Điềunày
thiếtnghĩcũngcần làmrõ.
▲
“Babộ”đồngtìnhxóabứccung,nhụchìnhvaánoansai
Các báohômnay chạy tít ở
trangđầuvềviệcôngPhạmTuấn
Chiêm,nguyênthẩmphánTAND
Tốicao,ngườixửphúcthẩmlàm
oanôngNguyễnThanhChấn,
đãbị khởi tốvề tội thiếu tráchnhiệmgâyhậuquảnghiêm trọng.
Trong vụánoannày, chođếnnayngoài những “đương sự” là
ôngChấnđãđượcminhoan, thủphạmđích thựcđangbị giam
cứuvàxét xử, còn cóhai cánbộ cấp cao của cơquanđiều travà
cơquan công tốđãbị khởi tốvề tội làm sai lệchhồ sơvụán. Tuy
nhiên, khácvới nhiều trườnghợp trướcđó, lầnnày
mộtđạidiện
cấpcaocủa thầncông lýđangbịbuộcphải chịu tráchnhiệm
trước… thần công lývềnhững sai lầm trongviệc “cầm cân
nảymực”củamình.
TheoThượng tướngCôngan LêQuýVương, hồ sơvụNguyễn
ThanhChấn cónhiều sai sót đếnmứckhông thểkhôngnhận ra.
Vậymànhữngcánbộ trênđâyđãdựavaođómàbuộc tội chung
thânmộtngườihoàn toànvô tội.
Bức cung, nhục hình, ánoan sai chẳngnhững khôngđềnbù
đượcchonạnnhâncủatộiphạmmàcòntạoranạnnhânmới,đó
làngười bị oan.Nhữnghànhvi ấychẳngnhữngxâmhạinghiêm
trọngnhânphẩm, quyền lợi và tínhmạng củangười bị oanmà
cònhủyhoại hạnhphúc, sựnghiệp, tương lai củacảgiađìnhhọ,
danhdựdòng tộccủahọ.Nókhiếnchoniềm tinvà thiệncảmcủa
ngườidânvàoNhànướcngàycànggiảmsút.
Các quyết định khởi tố trên đều do VKS - cơ quan có chức
năngđiều travà truy tốcác tội phạmvề tưphápbanhành. Tuy
nhiên, tôi tin rằngở cấp caohơn, đã có sựnhất trí giữa các cơ
quanquyền lực nhànước, trước hết làBộCôngan, VKSND Tối
caovàTANDTối caovàkể cả cơquan lãnhđạo có thẩmquyền
củaĐảng. Sựnhất trí nàycũngđồng thuậnvới yêucầucủacác
đại biểuQuốc hội về việc nỗ lực cao nhất để loại trừ nạn bức
cung, nhụchình, oan sai.
Hiếnpháp2013, cùng với những thànhquả cải cách tưpháp
hơnmột thậpniênqua, đãđịnhhướng rõ ràngchocông tácđiều
tra, truy tốvàxét xử tội phạm.Đó là: Sửdụngkỹnăngnghiệpvụ,
thành tựu côngnghệ, kinhnghiệmvà trí thôngminhđể tái hiện
sự thật từ tất cảnguồn, buộc tội trên cơ sở chứng cứ chuẩn xác;
phải chấmdứt khuynhhướng “chăm chăm” khai thácbằngmọi
cách, kể cảbằngbức cung, nhụchìnhđể cóđược lời thú tội của
nghiphạm rồidựavàođóđể truy tốvàxétxử.
Cùngvớiviệcbảođảm“quyềnchỉkhaibáosaukhicó luậtsưcủa
mình”,côngnhậnbịcan,bịcáovà luậtsưcủahọcóquyềnthuthập
chứngcứgỡ tội vànhất làbảođảmnguyên tắc tranh tụng trong
xét xử, việc xửnghiêmvàkhôngbỏ lọt tội cáchànhvi bức cung,
nhụchình, truy tốvàxửoanchắcchắnsẽcó tácdụng tíchcực.Nó
giúpngănchặnsựgiảmsútniềmtinvàthiệncảmvàocáccơquan
tốtụng.Trênhết,nóminhchứngchonhândânrằngnhữngquyền
conngườighitrongHiếnphápchẳngnhữngđược“côngnhận, tôn
trọng”màcònđược “bảovệ, bảođảm”bởiNhànước.
Luật sư -đại biểuQuốchội
TRƯƠNGTRỌNGNGHĨA
