INTẠITP.HCM,CẦNTHƠ
GIÁ:
BANGÀNBẢYTRĂMĐỒNG
16
THỨHAI
13-4-2015
Quoc te
Phântích
&Bình luận
HOÀNGDUY
S
au cái bắt tay lịch sử
giữaTổngthốngObama
vàChủ tịchCubaRaul
Castro trong lễkhaimạchội
nghị thượng đỉnh các nước
châuMỹởPanamahôm10-4
(giờđịaphương), ngày11-4,
Tổng thống Obama và Chủ
tịchRaul Castrođã hội đàm
bên lề hội nghị.
Báo
LeMonde
(Pháp)nhận
địnhđâylàcuộcgặpkhôngtiền
khoánghậukể từnăm1956,
đánhdấumộtkỷnguyênmới
trongquanhệgiữahaicựu thù
trong thời chiến tranh lạnh.
AFP mô tả Tổng thống
Obama và Chủ tịch Raul
Castrođãngồi gầnbênnhau
trước giới báo chí. Lần lượt
Tổng thống Obama và Chủ
tịchRaulCastrophát biểu.
Tổng thốngObamađãphân
trầnvềcácđời tổng thốngMỹ
trước đó can thiệp vào công
việcnộibộCubavàMỹLatinh.
Chủ tịchRaulCastrođánh
giá tổng thốngObama là“con
ngườichính trực”.Ôngbày tỏ
mongmuốnchodùcònnhiều
khácbiệtsâusắc,hainướcvẫn
nênđối thoại trên tinh thần tôn
trọng lẫnnhauvàsốngchung
vănminh.
Tổng thốngObamađãcảm
ơn Chủ tịch Raul Castro về
tinh thần cởi mở, đồng thời
kêu gọi Cubamở trang lịch
sử mới. Ông Obama nói:
“Với thời gian, chúng ta nên
mở sang trangmới và phát
triểnmối quan hệmới giữa
hai nước... cho dù chúng ta
có những khác biệt sâu sắc
vàquan trọng”.
Chủ tịchRaulCastrođãđáp
CácmốcquanhệMỹ-Cuba
1959
: Fidel Castro lãnhđạođội quândukích tiếnvào thủ
đôHavana. Chínhquyềnđộc tài Batista sụpđổ.
1961
:Mỹ cắt đứt quanhệngoại giao với Cuba và ápđặt
lệnhcấmvận thươngmạiđối vớiCuba.Mỹhậu thuẫncho
cácphần tửCuba lưuvongđổbộởvịnhConheo.
1962
:Vụkhủnghoảng tên lửaCubabùngnổ. Cubađồng
ýchoLiênXô (cũ) triểnkhai tên lửahạtnhân. Sauđó, Liên
Xô (cũ) rút tên lửavàMỹphải rút tên lửakhỏiThổNhĩ Kỳ.
1996
: Quốc hội Mỹ thôngqua luật Helms-Burtonnhằm
gia tăngcấmvậnCuba.
1998
:Mỹbắtđầugiảmnhẹcấmvậnđối với Cuba (vềgửi
tiềnchongười thân).
2001
: Lầnđầu tiênMỹxuất khẩu thựcphẩm sangCuba.
2002
: CựuTổng thốngMỹ JimmyCarter thămCuba.
2006
: Phái đoànQuốchộiMỹ tới thămCuba.
2008
:ÔngRaul Castrogiữchứcchủ tịchnướcCuba.
Cuốinăm2014
:TổngthốngObamatuyênbốtiếntớibình
thườnghóaquanhệvới Cuba.
Chúng taphải nêu rất rõ ràng
rằngCubakhôngphải làmối
đedọacủaMỹ.
Tổng thống
BARACKOBAMA
Ngày11-4
(giờđịa
phương),
Tổng thống
Obamavà
Chủ tịch
RaulCastro
hộiđàmbên
lềhộinghị
thượngđỉnh
cácnước
châuMỹở
Panama.
Ảnh:
GETTY
IMAGES
Ngàylịchsửcủa
ObamavàCastro
TổngthốngObamađãmởramộtkỷnguyênmớitrongquanhệMỹ-Cuba.
Trong lần tái bảngầnđâycủacuốn sáchnổi tiếng“Thảm
kịch của chính trị siêu cường” (phát hành năm 2001), GS
John J.
Mearsheimer
ởĐHChicago (Mỹ) tiếp tục đưa ra
đề tài gây tranh luận về cuộc tranh giành ảnh hưởng giữa
Mỹ vàTrungQuốc.
GSAmitaiEtzioni tạiĐHGeorgeWashington (Mỹ)đã tóm
tắt quan điểm củaGS John J.
Mearsheimer
trong bài viết
trên tạpchí
TheDiplomat
(Nhật)như sau:NếuTrungQuốc
tiếp tục tăng trưởng kinh tế vàquân sự, khảnăng xungđột
vũ trangởchâuÁ sẽ tăng lênkhi cácnướcnhưNhật vàMỹ
đẩymạnhnỗ lực anninh.
Tronghơn10nămqua,GSJohnJ.
Mearsheimer
vẫnkhăng
khăngbảo vệ lập luận rằngđể thực hiệnmục tiêu thống trị
khu vực, TrungQuốc sẽ gia tăng tối đa sứcmạnh quân sự
với các nước láng giềng, nhất là đối với Ấn Độ, Nhật và
Nga.Ôngcho rằngTrungQuốc sẽđẩyhải quânMỹ rakhỏi
châuÁ-TháiBìnhDươngnhư trướcđâyMỹđã tốngkhứcác
nước lớn châuÂu ra khỏi Tây bán cầu.
Ông nhận định vị thế anh cả trong khu vực sẽ bảo đảm
cho TrungQuốc lợi thế tuyệt vời để giải quyết các vấn đề
tranh chấp lãnh thổ và tài nguyên thiênnhiên, bảođảm lợi
ích của TrungQuốc ở châu Phi và TrungĐông cũng như
kiểm soát được các tuyếnđườngbiểnquan trọng, thậm chí
có cơ hội phá đám quyền bá chủ củaMỹ ở Tây bán cầu.
ÔngnhậnđịnhđộngtháimàMỹcầnthựchiệnlàhìnhthànhliên
minhcânbằngvớicácnước lánggiềngcủaTrungQuốc,cụ thể
làphốihợpvàgiúpđỡcácnướcnhỏgia tăngsứcmạnhquân
sự.Lập trườngcủaMỹủnghộNhật trong tranhchấpquầnđảo
Senkaku/ĐiếuNgưgiữaNhậtvàTrungQuốc làvídụđiểnhình.
Ông bác bỏ luận điểm cho rằng sự hòa hợp theo Nho
giáo hoặc phụ thuộc lẫn nhau về kinh tế sẽ giảm nguy cơ
xung đột. Cuối cùng ông đưa ra kết luận: Mỹ và Trung
Quốc sẽ tham gia vào một cuộc cạnh tranh an ninh căng
thẳng. Trả lời tạp chí
The Nikkei
(Nhật), ông khẳng
định: Sự trỗi dậy của Trung Quốc sẽ không có hòa bình.
GSAmitaiEtzioninhậnđịnhcóthểGSJohnJ.
Mearsheimer
cũng
sẽ đưa ra quan điểm ngược lại (không có chiến tranhMỹ-
Trung) vì các lý do sau đây:
l
Thứ nhất,Mỹ và TrungQuốc đều có những vấn đề vô
cùng cấpbách trongnước.Đó là kinh tếhai nướcđều tăng
trưởng chậmnên không thể gia tăng ngân sáchquân sự.
l
Thứ hai, một cuộc đối đầu quân sự sẽ gây nhiều tốn
kém cho cảhai bên.
l
Thứ ba như cựu Ngoại trưởng Henry Kissinger từng
nói,Washingtonđãrơi vào thếbất lợiởbốn trongnămcuộc
chiến gần nhất màMỹ tham gia vàMỹ đang đối phó khó
khăn với Nhà nước Hồi giáo (tự xưng) nên không thể tập
trung sứcmạnh cho quânđội.
l
Thứ tư (quan trọngnhất) làMỹvàTrungQuốccùngchia
sẻ nhiều lợi ích chung và hỗ trợ lẫn nhau trong nhiều lĩnh
vựcquan trọng.Đó làngăn chặnphát triểnhạt nhân, kiềm
chếchủnghĩacựcđoanHồigiáo, bảovệmôi trường, chống
biếnđổi khí hậu và thúc đẩy tăng trưởng kinh tế bền vững.
Hơnnữahainướccórất ít lýdo thựcsựđểđốiđầunhau.GS
Amitai Etzioni kết luận “thuyết khiêu khích” củaGS John
J.Mearsheimer có tác dụng như lời cảnhbáomà thôi.
NHẬTVŨ
Mỹ-Trungcạnhtranhcódẫntớichiếntranh?
lời rằng cả hai bên cần phải
rất nhẫn nại trong quá trình
xích lại gầnnhau.
Chủ tịchRaulCastrođãkêu
gọi Tổng thốngObama tăng
cườngcácbướcvậnđộngđể
rútCubarakhỏidanhsáchcác
nước ủng hộ khủng bố. Đây
là trở ngại chủ yếu để Cuba
vàMỹcó thểmởđại sứquán
ởmỗi nước.
Tổng thốngObamachobiết
ôngđãnhậnđượcđềnghịnhư
vậy từBộNgoại giaonhưng
cần thời gian để nghiên cứu
trước khi chuyển đề nghị ấy
sangQuốchội.
Sauđó,Tổng thốngObama
vàChủ tịchRaulCastrođãhội
đàm kín với nhau trong hơn
một tiếng.
Sau hội đàm, Tổng thống
Obamaphátbiểuvớibáogiới
cuộchộiđàmđãbàn luận trực
tiếpnhiềuvấnđềvàhaibênđã
nói chuyệnvới nhau rất chân
thànhvàđạt kết quả.
Chủ tịchRaulCastronhấn
mạnh:“Lịchsửgiữahainước
phức tạpnhưngchúng tôi sẵn
lòng tiếnvềphía trướcvà thảo
luậnmọivấnđề,kểcảvấnđề
nhânquyền”.
Trong bài diễn văn tại hội
nghị thượng đỉnh các nước
châuMỹởPanamangày11-4,
Chủ tịchRaul Castro đã kêu
gọidỡbỏcấmvậncủaMỹđối
vớiCuba.Ôngnhậnđịnh lệnh
cấmvận ápđặt đối vớiCuba
từnăm1962đã lỗi thời.
Ông đề nghịWashington
nhanh chóngquyết địnhđưa
Cuba ra khỏi danh sách các
nướcủnghộkhủngbố.
Trong bài phát biểu của
mình, Tổng thống Obama
nhậnđịnhchínhsáchmớicủa
MỹđốivớiCubađãđánhdấu
bướcngoặtcho toànkhuvực.
Ôngnói: “Vấnđề thayđổi
chính sách đối với Cuba đã
đánhdấucộtmốc trướcvàsau
ởbáncầunày…SựkiệnChủ
tịchCastrovà tôi ngồi ởđây
đã trở thành sựkiện lịch sử”.
Đài Tiếng nói HoaKỳ ghi
nhậnTổng thốngObamaphát
biểuôngmuốnmởmột trang
mớivềnhữngngăncáchcủakỷ
nguyênchiến tranh lạnhbằng
cách giao tiếp với chính phủ
Cubavốnbị cô lập lâunay.
Hãng tinAFP nhận định
Tổng thống Obama và Chủ
tịchRaulCastrođã chônvùi
tàn tích chiến tranh lạnh với
cuộcgặp thân tìnhchưa từng
thấykể từnăm1956.
Chuyên gia Joy Olson
thuộcnhóm tưvấnVănphòng
Washington vềMỹ La tinh
nhận định: “Cuộc gặp có thể
làmlayđộngcácđườnglốicăn
bảnđể cải thiệnquanhệ giữa
haibáncầu”.
ChuyêngiaSantiagoCanton
thuộc Trung tâm Robert F.
Kennedy vì công lý và nhân
quyền phát biểu: “Bóngma
Cuba đã hiện diện trongmọi
quan hệ song phương và đa
phương giữaMỹ vàMỹ La
tinh. Từ bây giờ bóngma đó
đãbiếnmất”.
Từ tháng6-2013,pháiđoàn
MỹđãmậtđàmvớiCuba.Sáu
tháng sau, ngày 15-12-2013,
Tổng thống Obama đã bắt
tayChủ tịchRaulCastro tại lễ
tang cựuTổng thốngNelson
MandelaởNamPhi.
Đúngmộtnămsau,ngày17-
12-2014,TổngthốngObamavà
Chủ tịchRaul Castro lần lượt
thôngbáoMỹvàCuba quyết
định tái lậpquanhệngoạigiao
vốnđãbịcắtđứttừ3-1-1961.
▲
Chúng tôi sẵn lòng thảo luậnmọi thứ
nhưngchúng tôi nhẫnnại, rấtnhẫnnại.
Chủ tịch
RAULCASTRO
