8
THỨHAI
13-4-2015
P
hap luat
THANHTÙNG
C
hiều 10-4, Cơ quan CSĐT
CônganhuyệnChâuThành
(TâyNinh)đã tốngđạtquyết
định thayđổi quyết địnhkhởi tốbị
can chovợ chồngôngTạVănĐùa
(hànhnghềbánvé số, ngụấpLong
Chẩn, LongVĩnh).
Tội danhmới
mà vợ chồng ôngĐùabị khởi tố
(VKShuyệnđãphê chuẩn) là tội
sử dụng trái phép tài sản (Điều
142BLHS)
.
Khởi tố, truy tố sai
tội danh
Như
Pháp Luật TP.HCM
ngày
9-4đãphảnánh, vợchồngôngĐùa
phải trả nợ hơn 33 triệu đồng theo
một bản án dân sự. Không có tiền
trả, tháng3-2008, vợ chồngôngbị
cơ quan thi hành án (THA) huyện
Châu Thành kê biên, bán đấu giá
căn nhà cấp bốn của họ. Sau đó,
ông T. trúng đấu giá nhà với giá
hơn 59 triệu đồng.
Tháng7-2011,cơquanTHAcưỡng
chế giao nhà cho ôngT. Vợ chồng
ông Đùa đưa hai con ra dựngmột
túp lềungoài vườncủamìnhởphía
sau sinh sống.Túp lềudột nát, thấy
ôngT. chỉkhóacửanhàđể trống, vợ
chồngôngĐùabènđưacáccon lên
ở tạm chái nhà. Rồi một đêmmưa
tạt ướt quá, vợ ôngĐùa bấm bụng
phá khóa cửa đưa các con vào ở.
Tháng 3-2014 (hơn hai năm sau
khi gia đình ông Đùa vào ở lại),
ôngT. tốcáođếnVKShuyệnChâu
Thành.VKShuyệnbèn chuyển tin
báo sangcônganhuyệnđềnghị xử
lý.Sauđó, cônganhuyệnkhởi tốvợ
chồng ông Đùa về tội không chấp
Tạihội thảogópýdựánBLTTDS (sửađổi)doĐoànđạibiểu
QuốchộiTP.HCMvừa tổchức,PhóTrưởngđoànđạibiểuQuốc
hộiTP.HCMTrầnDuLịchnhậnxét,một trongnhữngvấnđềxã
hội rất quan tâm là số lượngánbị giámđốc thẩmhiệnnayquá
nhiều, làmvôhiệuhóanguyên tắchai cấpxét xử, biếnTAND
Tối cao thành cấpxét xử thứba.Đây làvấnđề cầnđượckhắc
phục trongdự thảo sửađổiBLTTDS lầnnày.
TSNguyễnVănTiến(TrưởngbộmônTố tụngdânsựTrường
ĐHLuậtTP.HCM)gópý:VKSchỉnên thamgiacácvụándân
sự liênquanđến tài sảncônghoặcbảovệ lợi íchcôngcộng.Bởi
lẽviệcgiải quyết ándân sự cần tôn trọngnguyên tắcviệcdân
sự cốt ởđôi bên, đương sự tựbảovệmìnhdựa trên chứng cứ.
Đồng tình, luật sưNguyễn Bảo Trâm (Chủ tịchHội đồng
Khen thưởng-Kỷ luật -ĐoànLuậtsưTP.HCM)đềnghịnếuquy
địnhVKS chỉ tham gia các vụ án liên quan đến tài sản công,
lợi ích công cộng thì cũng cần quy định rõ khái niệm tài sản
côngvà lợi ích công cộng cụ thểđể tránhviệc suydiễn theoý
chủquan củamỗi người.
Liênquanđếnquyđịnh tòakhôngđược từchối thụ lývụviệc
dân sựvới lýdo chưa cóđiều luật ápdụng, cácđại biểuđã có
nhữngquanđiểm trái chiều: TheoPhóChánh ánTANDquận
4LêThịHằng, đời sốngxãhội phát triển liên tụcnênnảy sinh
hàng loạt vấnđềmớimà luật chưakịpdự liệu.Khi người dân
phát sinh tranh chấp thì rất cần có cơquanđứng ra giải quyết
vì nếu để người dân tự giải quyết sẽ rất nguy hiểm. Việc luật
chưa kịp dự liệu các tình huống phát sinh là lỗi của cơ quan
nhànướcchứkhôngphải lỗi củangười dânnênkhông thểbắt
người dân phải chịu thiệt thòi. Ngược lại, một số ý kiến khác
nói không có luật thì tòa sẽkhông có căn cứđểxét xử...
HỒNGTÚ
ThugọnvaitròcủaVKStrongándânsự
Quákhổvìphảiở trong túp lều ráchnátnày, vợchồngôngĐùamớibấmbụngđưa
cácconvàocănnhà trốngcủaôngT.ở tạm.Ảnh:T.TÙNG
Theocácchuyên
gia,xử lýhìnhsự
vợchồngôngĐùa
làquánặngtay,
chỉcầnphạthành
chính làđủ.
VợchồngôngĐùakhôngphạmtộisửdụngtráiphéptàisản
Ngaysaukhi
PhápLuậtTP.HCM
phântíchrằng
khôngthểxửlýhìnhsựvợchồngôngbánvésố
vềtộikhôngchấphànhán,cơquanđiềutravà
VKShuyệnđãđổitộidanh...
Đôivợchồng
bánvésố
bịđiềutra
tộimới
hành án (Điều 304BLHS). Biết bị
khởi tố, vợ chồng ôngĐùa đã dọn
ngay rakhỏi nhànhưngkhông còn
kịp nữa.
Tại bản cáo trạng hồi tháng 11-
2014,VKShuyệnChâuThànhnhận
định vợ chồng ôngĐùa
có hành vi cố ý không
chấp hành án về việc
giaonhàchoôngT.,xâm
phạm quyền sở hữu tài
sản của ông T. nên cấu
thành tội không chấp
hành án.
Trên
PhápLuậtTP.HCM
,
rất nhiều chuyên gia
phân tích việc VKS truy tố vợ
chồngôngĐùavề tội khôngchấp
hành án là sai. Bởi lẽmột người
chỉ bị coi phạm tội nàynếu trước
đó đã bị áp dụng các biện pháp
cưỡngchếcần thiếtmàvẫnkhông
chịuTHA
.Ởđây, suốt quá trìnhcơ
quanTHA tổ chứcTHA, vợ chồng
ông Đùa không hề có hành vi nào
chốngđối.Khi cưỡngchếgiaonhà,
vợchồngôngĐùacũngkhôngchống
đối, ngăn cản cơ quan chức năng.
Mặt khác, bản án đã được thi hành
xong sau khi đoàn cưỡng chế giao
nhàchoôngT. (Ngày10-4,PhóChi
cục trưởngChi cụcTHA
huyệnChâuThànhHoàng
Trọng Dũng cho chúng
tôi biết cuối năm 2014,
Chi cụcTHAcóvănbản
trả lời công an huyện là
việcTHAđã xong.)
Các chuyên gia còn
cho rằng vợ chồng ông
Đùa thấy nhà bỏ trống
nên vào ở tạm chứ không hề có ý
định chiếm nhà, lẽ ra không cần
thiết phải xử lýhình sựmà chỉ cần
xử phạt hành chính.
Tội nàykhôngổn,
điều tra tội khác
Saukhi thụ lývụán,TANDhuyện
ChâuThành từnghai lầnmởphiên
xửnhưngđềuhoãnvàcuối cùngđã
trả hồ sơ yêu cầu điều tra bổ sung.
Traođổi với chúng tôi,Thẩmphán
Lê Văn Hết - người trực tiếp giải
quyết vụ án cho biết khi báo chí
phảnánh, ôngcũng thấybănkhoăn
về tội danh truy tố nênmới trả hồ
sơ choVKS huyện.
Chiều10-4, vợchồngôngĐùacó
buổi lấy lờikhaiđầu tiên tại cơquan
điều trasaukhinhậnquyếtđịnh thay
đổi tội danhkhởi tố.Theovợchồng
ông kể, cơ quan điều tra tập trung
hỏi về việc khi phá khóa vàonhàở
có được ôngT. đồng ý hay không,
quá trìnhở đó có ai đến yêu cầu ra
khỏi nhà hay không...
VợchồngôngĐùa tiếp tụckhẳng
định họ chỉ nghĩ đơn giản là thấy
nhà bỏ trống, trong khi gia đình
mình chen chúc khổ sở trong túp
lều rách nát ngoài vườn, “nhiều
đêm trời mưa nước nhỏ tong tong
chịukhông thấu”nênmới phákhóa
vàoở tạm, chờ tíchgóp tiềnbánvé
số xây nhà khác. Sau khi bị khởi
tốđiều tra, họmới nhận thức được
đây là hành vi vi phạm pháp luật
nhưng ý thức chủ quan của họ là ở
nhờmột thời gian chứkhônghề có
ý chiếm nhà.
VợchồngôngĐùacũng trìnhbày
thờiđiểmvàonhàở,họkhông thểhỏi
ý kiến ôngT. vì ôngT. không sống
ở đó. Họ cũng không nhớmặt ông
T., khôngbiết ôngởđâubởimới chỉ
gặp đúngmột lần. Trong hai năm ở
trong nhà ôngT., chỉ cómột lần có
hai người lạmặt đến nói đây là nhà
củahọ.HômđóvợôngĐùabị bệnh
nằmnhà cónói rằnghoàn cảnhkhổ
quá, xinchogiađìnhởnhờmột thời
gian, hai người kianghexongbỏđi.
Cùngngày10-4, chúng tôi đã liên
hệvớiđiều traviên trực tiếpgiảiquyết
vụánvàđặtranhiềucâuhỏi liênquan
nhưngvịnày từchối trả lờivới lýdo
vụ ánđang trongquá trìnhđiều tra.
Chúng tôi sẽ tiếp tục thông tinkhi
vụviệc códiễn tiếnmới.
▲
Khoản1Điều142BLHSquyđịnhvề tội sửdụng tráiphép tài sảnnhư sau:
Người nào vì vụ lợimà sửdụng trái phép tài sản của người khác cógiá trị
từ50 triệuđồng trở lêngâyhậuquảnghiêm trọnghoặcđãbị xửphạthành
chínhvềhànhvi nàyhoặcđãbị kết ánvề tội này, chưađượcxóaán tíchmà
cònviphạm thìbịphạt tiền từ5 triệuđồngđến50 triệuđồng, cải tạokhông
giamgiữđếnhai nămhoặcphạt tù từba thángđếnhai năm.
Với các tình tiết báonêu, theo tôi, hành vi của vợ chồngôngĐùa không
thỏamãndấuhiệu cấu thành tội sửdụng trái phép tài sản. Bởi lẽđể xử lý
hình sự về tội nàyđòi hỏi phải thỏamãndấuhiệu“vì vụ lợi”và kết hợp với
một trongbadấuhiệu khác là “gây hậuquả nghiêm trọng”hoặc “đãbị xử
phạthànhchínhvềhànhvinày”hoặc“đãbị kếtánvề tộinày, chưađượcxóa
án tíchmàcònvi phạm”.
Ởđây, vợchồngôngĐùaphákhóavàoở lại ngôi nhàvới ýđịnhởnhờvì
không cóchỗở chứkhôngphải thôngquaviệc sửdụngnhànàyđể thu lợi
chocánhânnênkhôngcódấuhiệu“vìvụ lợi”.Mặtkhác,hànhvi củahọchưa
thỏamãndấuhiệu“gâyhậuquảnghiêm trọng”theohướngdẫn tại Thông
tư liên tịch số02/2001củaBộTưpháp - BộCôngan -TANDTối cao -VKSND
Tối cao (vềviệcápdụngcácquyđịnh tạiChươngXIVBLHSnăm1999).Theo
thông tưnày,nếugây thiệthại về tài sản từ50 triệuđồngđếndưới500 triệu
đồng thìmới bị coi làgâyhậuquảnghiêm trọng, trong khi hành vi của vợ
chồngôngĐùachưagây thiệthạiđếnmứcnày.Ngoài ra, vợchồngôngĐùa
cũngchưabị xửphạthànhchínhvềhànhvi này, chưabị kết ánvề tội này.
Hànhvi củavợ chồngôngĐùa códấuhiệu của tội xâmphạm chỗở của
côngdân (Điều124BLHS).Tuynhiên, việcvợchồngôngĐùavàonhàôngT.
ởgây thiệthại vật chất choôngT. không lớn.Dođócơquan tố tụngcó thể
vậndụngkhoản4Điều8BLHS (nhữnghànhvi tuycódấuhiệucủa tộiphạm
nhưng tính chất nguyhiểm choxãhội khôngđángkể thì khôngphải là tội
phạmvàđượcxử lýbằngcácbiệnphápkhác)đểxử lýhànhchínhhoặcmiễn
tráchnhiệmhình sựvới vợchồngôngĐùa.
TS
PHANANHTUẤN
,
TrưởngbộmônLuậthìnhsựTrườngĐHLuậtTP.HCM
