CHỦNHẬT 10-5-2015
5
HỒSƠ TƯ LIỆU
Ngàynay,dọcCheonggyecheon,
người tacòn trangbị cảhệ thống
sạcđiện thoại! (Yonhap)
đoànngườinhậpcưtrànvàoTP,dựng
nhàsànsansátdòngCheonggyecheon.
Giữathậpniên1950,Cheonggyecheon
trở thành “biểu tượng” của khu ổ
chuộtnhếchnhácđóinghèo.Mãiđến
năm2001, cựu tổnggiámđốc điều
hành Công tyXây dựngHyundai
Lee Myung-bak vừa đắc cử thị
trưởngSeoulmớiquyếtđịnhcải tạo
toàndiệnCheonggyecheon.“Bứng”
nguyênmộtxalộnhưmộtphầntrong
kế hoạch giải tỏa, LeeMyung-bak
muốn biếnCheonggyecheon thành
một “tiểu cảnh” thiên nhiên giữa
lòngSeoul.
Đây là dự ánkhôi phục và chỉnh
trangbộmặtđôthịlớnnhấtlịchsửHàn
QuốcchoTP600năm tuổivớichiều
dài10,92kmtrêndiệntích50,96km
2
.
Nhiều lần từ sauThếchiến thứhai,
chínhquyềnSeoulđã triểnkhai các
dựánquanhCheonggyecheonnhưng
chỉ đến thờiLeeMyung-bak lên thị
trưởng,một kếhoạch toàndiệncho
Cheonggyecheonmới thật sựđược
tiếnhành.Từng làmviệcchoCông
tyXâydựngHyundai với biệt danh
“ông ủi đất”, LeeMyung-bak tiếp
tục ủi đất dựng công trìnhmới cho
Seoul.Ônggiật sập conđường cao
tốc, xới tungvỉahè, bơmnướcvào
kênh và tạo cảnh quan thiên nhiên
chocông trìnhđô thịhoành trángvới
tổngchiphí360triệuUSD.Khôngchỉ
Cheonggyecheon-hoànthànhtháng
10-2005,Seoulcòntrồngkhoảng3,3
triệucâyxanhtừnăm1998vàsauđó
còndựngkhurừngSeoulvớichiphí
224 triệuUSD có thể so với Hyde
Park củaLondon. Seoul ngày càng
xanhmướt vàmátmắt…
“Máyđiềuhòakhổng lồ”
choSeoul
Khi chuẩn bị triển khai dự án,
nhiều ý kiến phản đối rằng kế
hoạch trên là bất khả thi nếumô
hình“nonbộ”Cheonggyecheoncủa
LeeMyung-bak lấnchỗmạnggiao
thông xa lộ. Với gần 2,8 triệu xe
hơi (sovới khôngđầy600.000xe
tạiHongKong), đườngphốSeoul
chằngchịt vànêmcứngđếnnghẹt
thở.Với LeeMyung-bak, giải tỏa
xekhách làyếu tốhàngđầunhưng
mở rộngmạng xe điện ngầm là ý
tưởngbất khả thi (việcmở thêm1
km đường xe điện ngầm tốn đến
100 triệuUSD).Dođó,chínhquyền
Seoul chuyển sangmạng xe buýt
bằng cách đưa thêm 74 xe buýt
tốchànhvàđồngbộhóa lịch rước
kháchvớimạnggiao thông tàuđiện
ngầm. Xe buýt được trangbịmáy
địnhvị toàncầuđểgiúpnhânviên
kiểm soát giao thông làm việc tại
các trạmđiềukhiểncó thểgiámsát
suốtTPvàđiềuchỉnh tuyếnđường
với tính hiệu quả tuyệt đối.
Tháng7-2004,chínhquyềnSeoul
quyết định triển khai mạng giao
thôngcôngcộngmới.Kết quảban
đầukhôngđem lạikhích lệ.Thẻvé
bịhỏng;hànhkháchchẳngbiếtmô
tê về kế hoạch giao thôngmới; và
tài xếxebuýt thậmchí không rành
các tuyến đườngmới. Dân chúng
phảnđối nhưvỡ chợvà thị trưởng
LeeMyung-bakphảixin lỗivàoba
ngàysau.Tuynhiên,dựánvẫnđược
thựchiện.Dầndầnmọichuyệnđâu
vàođó.Hàngngànxebuýtchạykhí
thiên nhiên được đưa vào đoàn xe
côngcộngSeoul.Năm2005,hai tổ
chứcmôi trườngMỹEnvironmental
Defense và Transport Research
Boardđã traoLeeMyung-bakgiải
SustainableTransportAward.
Trở lạivớiconkênhCheonggye-
cheon. Đếnnaykhôngphảiaicũng
xemcông trìnhLeeMyung-bak là
thể hiệngươngmẫu của năng lực
và ý chí lãnh đạo. Vài người cho
rằngCheonggyecheonchẳngkhác
gì cái hồ cá mà người ta phải bỏ
ra gần 2 triệu USD/năm để thay
nướcchonó.Tuynhiên,Cheong-
gyecheonkhông chỉ đem lại hình
ảnh thiên nhiên tươi mát về cảm
quanmà còn có giá trị hữu dụng
thực tế “thấy bằng mắt, sờ bằng
tay”khi nó trở thànhcáimáyđiều
hòa khổng lồđem lại hơi thởmát
dịu cho Seoul. Cheonggyecheon
đã giúp hạ nhiệt 3,6
o
C cho Seoul
trong cuộc kiểm tra vào tháng
7-2014. Dòng Cheonggyecheon
mới với 6,3 km đã thay đổi diện
mạo Seoul.
Nhắc lại Cheonggyecheonmới
thấy chỉ khi cómột nhà lãnh đạo
cónăng lựcvànhiệt huyếtmới có
thểđem lạinhững thayđổi cấp tiến
trênnền tảng tất cảvìngườidân.
Biếndòng
nướcbẩn
thànhtiểu
cảnhcủa
Seoul
MẠNHKIM
C
hẳng cứ gì châu Á -
nơi đangngổnngang
chươngtrìnhpháttriển
đô thị theocông thức
hiệnđạixanh-sạch,bất
kỳTP lớnnào trên thếgiới cũngcó
thể lấySeoul làmhìnhmẫu.Ngay
trong lòng TP rộng 607 km
2
với
10,5 triệudânnày,một “con suối”
cực đẹp đã được tái tạo, đem lại
bộmặt tươimát và đầy ắp không
khí thiên nhiên trong nhịp sống
công nghiệp hiện đại. Con kênh
Cheonggyecheonchẳngkhácnào
cảnh trí nonbộhữu tình trongmột
tòa biệt thự hoành tráng hiện đại.
Nămnay là tròn10nămkể từngày
Cheonggyecheonđược tái sinh…
Xới tung vỉahè,
bơmnước vàokênh
Nguyên thủyCheonggyecheon là
một con suối dài 3.670mvà rộng
ở chỗ tối đa 84 m, chạy từ hợp
lưu Seongbukcheon đến hợp lưu
Jungnangcheon.Cheonggyecheon
Môitrườngthayđổirõrệt
ChỉbốnnămsaukhiCheonggyecheonđược tái sinh,người tađã
thấymôi trường thayđổi rõ rệt.Số loài cá tăng từbốn lên25; chim
từsáu lên36; côn trùng từ15 lên192.Nhờgiải tỏaxa lộ,mứcđộ
ônhiễmcũnggiảm, từ74microgram/m
3
xuốngcòn48.Trướckhi
công trìnhđược tiếnhành,nhiệtđộquanhkhuvựcdọc theocác
câycầuCheonggyecheon thườngcaohơn ítnhất5
o
Csovớinhiệt
độ trungbìnhSeoul.Khinướcđượcbơmvàovàđược thửnghiệm
vào tháng7-2005,người tanhận thấygió trongkhuvực thổinhanh
gấphai lần,dovậynồngđộbụi lẫnCO
2
đềugiảm rõ rệt…
“Tiểucảnh”Cheonggyecheongiữa lòngSeoul (Yonhap)
Những“bộóc”
sángtạonổi
tiếng làmgì
trongmộtngày?
Một bài viết mới đây
của tờ
WashingtonPost
đã
tiết lộ: Nhà soạn nhạc đại
tài LudwigVanBeethoven
(ảnh)
hóa ra lại thuộc
típ “cú đêm”. Danh họa
Pablo Picasso lại thường
ngủ sớm. Còn đại văn hào
FranzKafka hôm nào cũng
có đến những hai giấc “ngủ
ngày” thật dài…Cuộc sống
của những nhà hoạt động
sáng tạo nổi tiếng trong
lịch sử loài người không
những khác nhau về tuổi
thọ, thời đại mà còn cả nhịp
sinh hoạt hằng ngày.
Công ty dịch vụ điện toán
đámmây Padio đã biến các
dữ kiện trong quyển sách
Daily Rituals: HowArtist
Works
thành hai bảng dữ
kiện infographic độc đáo.
Hai bảng này đã chỉ ra sự
khác biệt đáng kinh ngạc
trong nhịp sống hằng ngày
(không chỉ về giấc ngủ)
của những người làm nghệ
thuật nổi tiếng nhất lịch sử
nhân loại.
Chẳng hạn đại văn hào
CharlesDickens, ông được
xem làmột người “nghiện
vậnđộng” khi bỏ ra hơn
hai tiếngđồng hồmỗi ngày
dành riêng choviệc tập thể
dục. Hoặc như thiên tài soạn
nhạcWolfgangMozart, triết
giaSigmundFreud haynhà
vănKurtVonnegut, dù dành
phần lớn thời gianđể làm
việc “trái tay” trong ngày,
họ vẫn có thể tạo ra những
sản phẩm sáng tạo “để đời”
chonhân loại.
Ngọn cờ đầu của dòng
triết học “ánh sáng” tại Pháp
-Voltaire lại dốc hết thời
gianvà công sức vào công
việc sáng tạo củamình, hình
thànhnhững chuẩnmực làm
việc của riêngmình. Trong
khi đó,một số người lại sẵn
sàng giới hạn thời gian lao
độngnghệ thuật củamình
lại, dànhnhiều thời gian
hơn cho việc ngủ, ănvà các
hoạt độnggiải trí. Bảngbiểu
cũng cho thấyba danhnhân
ngủ ít nhất trong sốngười
được nghiên cứu là nhạc
sĩMozart và hai triết gia
Voltaire vàFreud.
TRUNGNHÂN
(Theo
WashingtonPost
)
được phát hiện một phần vào
thời đô hộ Nhật ở nửa đầu thế
kỷ 20. Có 24 cây cầu bắc ngang
Cheonggyecheonvàhầuhết được
xây từ triềuđại Joseonnhưng theo
thời gian đã bị lấp kín trong lòng
đất.Thờixưabọn trẻ thường lêncầu
thảdiềuvànam thanhnữ tú tảnbộ
hóngmátquanhCheonggyecheon.
Trong thời gianNhật chiếmđóng
(1910-1945), Cheonggyecheon
bị ô nhiễm nặng đến mức lính
Nhật thậm chí không dám rửa
chân.Họgọi Cheonggyecheon là
“Takgyecheon” (Dòngnướcbẩn).
Theobài viết củaTSLeeTai-sik -
GSĐHHanyang (trênchuyên san
CivilEngineering
), từcuối thếkỷ
14, khi Seoul đượcchọn làmkinh
đô, Cheonggyecheon không chỉ
chia cách Seoul vềmặt địa lýmà
còn được xem nhưmột biên giới
vềmặt chính trị,xãhộivàvănhóa.
Năm1925,Nhậtchặnmộtsốphụ
lưuđểlàmhệthốngcốngthoátkhiến
dòngCheonggyecheoncàngđenkịt.
SauThếchiến thứhai,Seoul rơivào
một cuộckhủnghoảngkhác.Hàng
Cheonggyecheon từmột dòng kênh đen
của Seoul (HànQuốc) đã được cải tạo
không chỉ đem lại hình ảnh thiên nhiên tươi
mát về cảm quanmà còn trở thành cái
máy điều hòa khổng lồ đem lại hơi thởmát
dịu cho Seoul.
