CHỦNHẬT 14-6-2015
2
TUẦN THỜI SỰ
20tỉUSD
nhậpsiêutừ
TrungQuốc:
Sựthậtvàẩnsố
Hiện tượng khai khống giá trị xuất khẩu của các doanh nghiệp Trung
Quốc là phổ biến. Nhưng dùng nó để giải thích cho sự chênh lệch số
liệu xuất nhập khẩu giữa Việt Nam và TrungQuốc là không đầy đủ.
TS
NGUYỄNTRÍHIẾU
,
chuyêngia tàichính:
Consốsaithì
chínhsáchcũng
bịảnhhưởng
TổngcụcThốngkêVNnói nhập
siêu từTQnăm2014 là43,9 tỉUSD,
TổngcụcThốngkêTQnóihọđãxuất
sangVN là63,8 tỉUSD.Vậyconsố
chênh lệch20 tỉUSDđiđâuđếngiờ
cũngchưacócâu trả lời chính thức.
Cũngcónhữngýkiến rằngdokhai
khống củaDNTQvà nhiềuýkiến
cho rằngdonhập lậu…Tuynhiên,
tất cảchỉ làphỏngđoánnêncóhay
không20 tỉUSDđếngiờvẫn chưa
cókết luận.Nêncơquanchứcnăng
phải choQuốc hội biết công thức
tínhcủahọ thếnàovàphíaTQmình
cũng không ngần ngại hỏi phương
pháp ra sao. Chỉ khi nào có công
thức tính cụ thể thìmới tìm ra thực
chất 20 tỉUSDấyđi đâu. Phải xem
phương pháp tính của họ qua các
con sốbáo cáohay còn số liệunào
khác.VàVNcũngdựavàocáccon
sốquabáo cáo chứ chưa có số liệu
từnguồnmậudịch thì sẽkhác…và
bâygiờmới cócơ sởđểkết luận.
Tuynhiên, vấnđềđặt ra là tại sao
saisốnăm2014lạităngđộtbiến?Nếu
cósự thayđổicông thứcnênsaisố là
điềubìnhthường.Nhưngkhôngthay
đổi công thức giữa hai bênmà lên
tới20 tỉUSD làkhôngbình thường.
Trong trườnghợpnếuconsốTQ
chính xác hơn thì việcmọi thứ có
liênquannhưcáncân thươngmại,
tất cả dòng tiền, tỉ giá… hay năm
2014 thayvì xuất siêu thànhnhập
siêu thì phải xem cán cân thương
mạinhư thếđếncáncân thanh toán
củamình cóđúng haykhông…
Từ trướcđếngiờmìnhđềubiếtcó
nguồn tiềnchuyểnquanướcngoài
quaconđườngnhập lậu rất lớn.Mà
nhập lậu cũng phải trả bằngUSD
chứkhôngphảibằnghànghóa.Nên
mứcđộ thất thoát tiềnranướcngoài
khôngnhỏ, dự trữngoại hối bịmất
nhiềuquanhiềuconđường lậu.Vấn
đề trong tương lai tình trạngnày tiếp
tụcsẽảnhhưởng thếnàođếnchính
sách tỉ giámới làquan trọng.
Hiệnnayhaiquốcgiamìnhlệthuộc
nhiều trongvấnđềmậudịch làTQ
vàMỹ.Nhữngsố liệucho thấymức
độ lệ thuộccủaVNvàoTQ rất lớn.
Hàng lậuqua conđường cửakhẩu,
đườngbiển…vớilợithếhàngrẻ,các
mặt hàng cho sảnxuất kinhdoanh,
trang thiết bị chất lượng tồi nhưng
vẫn hút người mua, thậm chí hàng
quasửdụngđẩyquaVN,nhấtlàhàng
côngnghệvẫnbán chạy.Và chúng
ta đang trở thành thị trườngdễ vào
dễ tiêu thụ theohình thứcnàynhất.
Vànếucon số20 tỉUSDcó thật thì
sự lệ thuộc vào thị trườngTQ của
chúng ta trầm trọnghơnnhiều. Sắp
tới việc thamgiavào cáchiệpđịnh
quốc tế có ý nghĩa quan trọng để
giảm thiểu lệ thuộcvàoTQ.
ỞMỹ, thườngvới nhữngvấnđề
được dư luậnquan tâmnhiềunhư
vậy cơ quan nhà nước chắc chắn
sauđó sẽ cóphát ngôn chính thức
trước công chúng về quan điểm
củamình.
Chuyêngia
NGUYỄNXUÂNTHÀNH
,
GiámđốcChương trìnhgiảngdạy
Kinh tếFulbright tạiTP.HCM:
Khôngbiếtđược
bênnàochínhxác
hơnbênnào
VềnhậpkhẩucủaVN từTQvới
mứcđộ lớnnhưvậykhócó thểquy
hết cho khác biệt về phương pháp
hay phạm vi. Nhìn riêng vào khác
biệt tronghàng rauquả, thựcphẩm
chếbiếnvàquầnáomaysẵn thì thấy
rằng nhập lậu là nguyên nhân chủ
yếuvàconsốcủaTQchínhxáchơn.
NhìnvàoxuấtkhẩucủaVNsang
TQ,chênh lệchchủyếuởhàngđiện
tử cho thấy nguyên nhân không
phải là xuất lậu mà là cách xác
định quy tắc xuất xứ khác nhau
đối với thươngmại nội chuỗi giá
trị toàn cầu của các công ty đa và
xuyên quốc gia (MNCs). Đúng là
hiện tượngkhai khốnggiá trị xuất
khẩu của cácDNTQ là phổ biến.
Nhưngdùngnóđểgiải thíchchosự
chênh lệch số liệuxuất nhậpkhẩu
giữaVN và TQ là không đầy đủ,
ít nhất ởbốn điểm sau:
1
.Điềugì giải thích choviệc từ
năm 2009 trở về trước, DN TQ
khôngkhai khốngvà từnăm2010
họ lại tăng cườnghoạt độngnày?
2
.Chênh lệchsố liệuxuấthiệncả
ởhai chiều:Kimngạchnhậpkhẩu
cũng như xuất khẩu giữa VN và
TQ. Ởđâu ra bằng chứngDNTQ
cũngkhai khốnggiá trị nhậpkhẩu
đểphảiđóng thuếnhậpkhẩunhiều?
3
. Giá trị xuất khẩu khai khống
củaTQxuấthiệnởhạngmục“xuất
khẩu khác”. Tỉ lệDNTQ điều tra
có ý kiến cho rằng có khai khống
xuất khẩu thường đồng biến với
giá trị kim ngạch xuất khẩu khác.
Chênh lệch số liệuxuất nhậpkhẩu
giữaVNvàTQxuấthiệnởcáchạng
mục hàng hóa xuất nhập khẩu cụ
thểvà cómức lớn chứkhôngphải
làởhạngmụcxuấtnhậpkhẩukhác.
4
.ChênhlệchgiátrịnhậpkhẩuVN
từTQnăm2014 là gần20 tỉUSD,
bằng45,3%sốchínhthứccủaVNvà
31,2%sốcủaTQ.Cònchênhlệchgiá
trịxuấtkhẩucủaVNsangTQ là5 tỉ
USD,bằng33,5%sốchính thứccủa
VNvà25%sốTQ.Liệukhaikhống
hóađơncủaDNTQcó tỉ lệcaođến
thế? Suy ra cho tổng kim ngạch
xuất nhập khẩu củaTQ thì đến tận
25%-30% là sốkhống chăng?Một
sốbàibáocũngchỉphỏngđoánrằng
khaikhốngởvàomức5% tổngkim
ngạchxuất củaTQ.
◄
Chuyêngiakinh tế
BùiVăn
:Nếu20 tỉUSD là
có thật thì chúng tađãđể thất thunguồn thuế
như thếnào, ngoại tệbị ảnhhưởng rasao.
YÊNTRANG
thựchiện
H
iện tượngkhaikhống
giá trị xuất khẩucủa
các doanh nghiệp
Trung Quốc là phổ
biến.Nhưngdùngnó
để giải thích cho sự chênh lệch
số liệu xuất nhập khẩu giữaViệt
Nam và Trung Quốc là không
đầy đủ.
TS
LÊĐĂNGDOANH
,
chuyêngiakinh tế:
Chủyếuđiquacon
đườngmậudịch
Sự khác nhau có thểmột phần
do tính giá khác nhau. Và cũng
có thể TQ tính được cả con số
tiểu ngạchmà trong đó chúng ta
không tính được. Đây là dịp để
các cơ quan hải quan có câu trả
lời rõ ràng nhất.
Hiện nay theo chính sách biên
mậucủamìnhchophépmộtngười
dân vùng biên giới được mua 2
triệu đồng hàng hóa/ngày từ TQ
vềmà không phải chịu thuế. Như
vậymộtngườidânbình thường làm
saomua hết 700 triệu đồng hàng
hóa trongmột năm.
Đây làchínhsách thỏa thuậngiữa
haibênnhưng làphi lýnêncầnxem
lại vấnđềnày.Việcbuôn lậuhàng
từTQ vềVN rất lớn. Qua những
lần lên vùng biên giới, nhiều anh
em người ta nói buôn lậu không
chỉ nhỏ lẻmà có tổ chức. Có khi
anh em cấp dưới bắt được nhưng
sau đó lại có điện thoại bảo đó là
của anhA, B rồi phải thả ra. Đã
có nhiều chứngminh chínhmình
trông thấy đoàn xe chở quặng từ
biêngiới về.Một lãnhđạobộmới
đây cũng phát ngôn nói có thể có
kinh tếngầmnhưngnhư thếnào thì
khôngnói rõ.Vấnđềnàyhiệnnay
đangđượcQuốchộiđưa rabàn.Và
chúng tacũngcần thực sựnghiêm
túc đi tìm nhóm lợi ích nào đứng
sauđóvàphải cógiải phápcụ thể.
Bởi 20 tỉ USD nếu nhân với tỉ
giá hiện nay là 21.000 đồng sẽ
thấyđây là con sốkhổng lồ.Ảnh
hưởng nhiều đến cán cân thanh
toán cũngnhưhoạt động của các
DNVN.CònnếunóiDNTQxuất
khốngđểhưởngưuđãi, tôi không
nghĩ con số lại nhiều đến thế.
Lực lượngchứcnăngtrongmột lầnbắtquảtangxechởgànhập lậutrênđườngvềHàNội.Ảnh:CTV
Chênh lệchsố liệuquacácnăm
ViệtNam TrungQuốc
Năm2010
23,1
20,2
34,2
29
29,1
24,9
48,6
36,9
63,7
43,7
Năm2011
Năm2012 Năm2013
Năm2014
