CHỦNHẬT 14-6-2015
9
VĂNHÓA - GIẢI TRÍ
KHẢI TRÍ
T
rong bộ phim vừa gây
sốtngoài rạp
MadMax:
Fury Road
(tựa Việt:
Max điên: Xa lộ tử
thần
), không còn ai
nhận ra được ở Charlize Theron
dấuấncủamột thiên thần trên sàn
catwalk ngày nào. Cựu siêumẫu
người Nam Phi đã lắp một cánh
tay giả, tô đen quầngmắt và làm
người cáubẩnđểvàovai nữchiến
binhdũngcảmđưamột nhómchị
embăngqua samạcvềquêhương
trong bối cảnh giả tưởngTrái đất
hậu tận thế.
Pháthoảng với góaphụ
đen, phù thủyđỏ
Trước đó, “bom tấn” khai màn
chomùa phim hè
Avengers: Age
ofUltron
có tớihainữsiêunhân là
góa phụ đen (Scarlett Johansson)
và phù thủy đỏ (ElizabethOlsen)
xuất hiện và chiến đấu bên cạnh
dàn siêu anhhùng toànnamgiới.
Cả hai phim đều khiến người ta
có cảm giác bỏ tiềnmua vé là đã
tríchphần trămđầu tưcho…bình
đẳng giới. Nhưng sự thật có như
vẻ ngoài mà cả hai phim đều thể
hiện ra?
Thực tếvẫncónhiềuýkiếnphản
tỉnhchorằngđókhôngphảinữquyền.
Trên trangblogcánhâncủamình,
nhàphêbìnhAnitaSarkeesianviết:
“Nữquyềnkhôngphảiđơngiản là
đưa phụ nữ vào tham giamấy vụ
đánhđấmđực rựakiểunhư thế.Nữ
Cảnhtrongphim
Spy
,phim
hài cónộidungđượckhen
làđi vàođúng thựcchấtcủa
vấnđềnữquyền.
Ngườiđẹpơi,
xinbớtđánhđấm
kiểuđựcrựa!
Hình ảnh những người đẹpCharlize Theron, Scarlett Johansson…
đánh đấm chẳng kém gì nam giới khiến người ta nghĩ phim hè
năm nay cổ động cho nữ quyền.
quyềnđòi hỏi việc xác định lại hệ
thốnggiá trịcủaxãhội theonguyên
tắc bìnhđẳng về giới”.
Theo bà, suốt gần ba thập niên
qua, người ta thường đồng nhất
hình ảnh nữ quyền trên phim với
việc xây dựng những nhân vật nữ
anh hùng, có sứcmạnh cơ bắp và
thamgianhữngphahànhđộngmạo
hiểm không thua kém nam giới.
Tiên phong trong cách làm này là
loạtphim
Kẻhủydiệt
(hènàysẽcó
thêmphần5)với câuchuyệnxoay
quanhcôSarahConnor quyết tâm
chống lại gã người máy được gửi
đến từ tương lai đểbảovệđứacon
vốn được tiên đoán sẽ trở thành
lãnhđạocuộckhángchiếncủacon
người chống lại ngườimáy.
Câuhỏi đặt raởđây là liệuhình
ảnhngười phụnữcó trởnênmạnh
mẽ hơn khi xây dựng họ có hành
động anhhùngy changnamgiới?
Bằngcáchdànhchohọnhữngnhiệm
vụvốnchỉ thíchhợpvớipháimạnh,
phải chăng phim ảnh đangmuốn
gợi ýphụnữnênhànhđộnggiống
namgiớiđể tìmkiếmsựmạnhmẽ,
gandạ và gây ảnh hưởng?
Người tanhận thấyhìnhảnhcủa
họ trênphim thựcchấtchỉ làsựhội
tụ giữa sứcmạnh cơ bắp của nam
giới lẫn vẻ quyến rũ, gợi tình của
nữgiới để tạo ramột nhânvật hấp
dẫn khán giả ở cả hai giới. Theo
đó,cácnữanhhùngđượcxâydựng
khôngquánam tínhmàcũngkhông
quánữ tính.Đúnghơnhọ là sựkết
hợpgiữahai tháicựcnàyđểphávỡ
những giới hạnvề giới tính.
Vẫnphải phôđường
cong trước thếgiới
điênđảo
Điều hiện ai cũng thấy là các
nhân vật nữ anh hùng - mang sức
mạnhkết hợpgiữa cơbắpvànhan
sắc - thường nhận được sự ủng hộ
lớnhơn từcáckhángiảnữ.Vậyphải
chăngchínhchịemcũngđangcóxu
hướng (ngầm)coibạo lựcnhưbiểu
tượngnângcaonhận thứcvềgiới?
Nhiều ý kiến cho rằng chẳng
dễ gìmàmột vài nhân vật nữ anh
hùng tiêu biểu lại có thể đánh bật
được cả một lịch sử dài của điện
ảnhvốncoiphụnữnhưnhữngnhân
vật bên lề, tạo cảm xúc tình cảm
lãngmạn là chính.
Chưa kể nếu gạt bỏ đi lớp vỏ
bạo lực bên ngoài, người ta thấy
nội dungcủanhữngphimnàyvẫn
cònmang cái nhìn định kiến nam
quyền.Chẳnghạnnhưở
MadMax
,
các nhân vật nữ phải chịu sự dẫn
dắtcủamộtnhânvậtnamvàdù thế
giới cóđiênđảo thếnào thì kiểugì
họcũngphảibướcđinhư…người
Câuchuyệnvănhóa
mẫuđể phô ra đường cong.
Chỉ thôngminh và
hài hướccũngđủ
“cứu thếgiới”
Vẫn có vài điểm sáng trênmàn
ảnhhè2015màcácnhàhoạt động
phong tràonữquyềncó thể lấyđó
làm ví dụ. Trong đó, bộ phim
Spy
(ramắt tại Việt Nam với tựa
Quý
bàđiệpviên
) gầnnhư làmột phản
đề của loạt phim
James Bond
.
Phim này xây dựng nhân vật nữ
điệp viên “cứu thế giới” với hình
ảnhcủaMelissaMcCarthy,một cô
đào mập mạp cuốn hút khán giả
bằng sự thôngminh, hài hướcchứ
không phải vẻ gợi tình.
McCarthyvàovai nữnhânviên
phân tíchcủaCIAcónhiệmvụngồi
saubàngiấycungcấp thông tincần
thiết chonhữngđồng nghiệpnam
đang làm việc bên ngoài. Cô thú
nhận công việc “chẳng lấy gì làm
ly kỳ” nhưmẫu nhân vật đã từng
khiếncôxinvào làmởCIAnhưng
cô thà ngồi trong cái văn phòng
chán ngắt dưới tầng hầm còn hơn
là phải lăn lộn ngoài đường như
các đồng nghiệp nam.
Nhưng khi công việc yêu cầu,
cô sẵn sàng lao ra ngoài để chống
lại những tênkhủngbốkhét tiếng
nhất. Phimnàyđượckhenđãnhìn
phụnữnhưđúngnhữnggìphùhợp
với khả năng và lợi thếmà họ có
thể có trên thực tế, cũng như đề
cao sự tựchủvàđộc lậpcủahọ.
◄
Khinhàkhoahọcnóithật
Vớiphong tháiungdungkhiđăngđàn tạiQuốchội (QH)hôm12-6
vừarồi,Bộ trưởngBộKH&CNNguyễnQuâncámơnQHđãchoông
cơhội vì đãbốnkhóaQH rồimàBộKH&CNchưađược trả lời chất
vấn.Ôngchođây làcơhộiđểchiasẻvới cử tri vềnhữngkhókhănvà
đượcnghegópývềnhữngyếukémcủađội ngũngười làmkhoahọc.
Đó là sự phát biểu can đảm củamột người đứng đầu ngành. Kể cả
khi ông thừanhận sựbất hợp lý vì nhiều công trìnhnghiên cứu của
cácnhàkhoahọcbằngngân sáchnhànước thànhcôngxong lại cất
vàongăn kéo vì khôngứngdụngđược. Trong lúc đó các nhàdoanh
nghiệp lại phải đi nhập công nghệ nước ngoài - mà không ít trong
sốđóđãquá lạchậu, biếnnước ta thành“bãi rác côngnghệ”.Ông
Quâncũngnóiđếnnhiềucông trìnhnghiêncứukhoahọckhông theo
thực tiễn, không theo nhu cầu của xã hội mà được nghiên cứu theo
sở thích của các nhà khoa học. Nhất là các công trình nghiên cứu
khoahọc xãhội “rất nhạy cảm” - chữ củabộ trưởng - nên khóứng
dụng. Đúng là quá lãng phí, cả chất xám của các nhà khoa học lẫn
tiền thuếcủadân.Ôngbộ trưởngcũng thừanhận tình trạng làmgiả
chứng từđểquyết toán tronggiới làm khoahọc là có thật donhững
cơ chế, thủ tục rườm rà...
Nghe ông Bộ trưởng KH&CN nói do cơ chế khiến những người
làmkhoahọcphải làmgiảchứng từđể thanhquyết toán, tôi lại nhớ
đến chuyện ôngGS-TSTrầnNgọc Thêm, Giám đốc Trung tâmVăn
hóa học - Lý luận vàỨng dụng thuộc ĐHQuốc gia TP.HCM, trả
lời phỏng vấn của báo
Tuổi Trẻ
cách nay vài tháng. Ông Thêm nói
không cần điều tra ông cũng biết rằng gần trăm phần trăm người
Việt hiệnnay nói dối hay làmgiảdối ít nhấtmột cái gì đó!Ngay cả
các nhà khoa học nhiều khi cũng phải làm dối “do cơ chế”. Ông
giáo sư nêumột ví dụ:Muốn tổ chứcmột hội thảo khoa học, người
tổ chức bắt buộc phải kê khai gian dối chi phí mới đủ tiền tổ chức.
Ông Thêm cho biết theo Thông tư liên tịch số 44/2007/TTLT-BTC-
BKHCNcủa liênbộTài chínhvàKH&CNkýnăm2007 thì người tổ
chứcmột hội thảo khoahọc nhưôngđược nhận200.000đồng, một
báocáo tham luận500.000đồngvàđại biểu thamdựhội thảođược
70.000đồng!Ôi nghe thật đau lòng.Giá cảgìmà lạchậu thế?Quy
định này có chữ ký của Bộ Tài chính - một bộ chuyên lo về giá cả
sao lại quên chuyện tiềnnong với các nhà khoahọc vậy?Hay làhọ
cho rằngcácnhàkhoahọcchẳngcầnđến tiềnbạc?Thế thì làm sao
cónhữnghội thảođànghoàng, nghiên cứu khoahọc nghiêm túc để
cóđượcnhữngkết quả tốt đẹpkhimàcácnhà tổchứcphải làmgian
dối?Làmkhoahọcđầu tiên làphải trung thực. Tôi nhớđếnmột câu
ngạnngữphươngTây:“Nửacái bánhmì làbánhmì nhưngmột nửa
sự thật không phải là sự thật”.
Vì vậy rấtmừngkhi ngheôngbộ trưởnghứađếnquý III-2015, các
nhà khoa học sẽ không còn phải làm dối, bởi BộKH&CN đã chỉnh
sửavàbanhànhhơn50 thông tư thayđổi toànbộquy trình, thủ tục,
áp dụng nguyên tắc “khoán chi”. Nhà khoa học nào có công trình
nghiên cứuứngdụngđược thì khôngphải kê khai gì cả, miễn trong
mức kinh phí đã khoán. Chờ xem!
PHẠMCHUSA
Việcđơngiảnquăng
ngườiđẹpvàođánh
đấmnhưthểđàn
ôngkhôngthểxoay
chuyểnđượcthực
trạngđiệnảnhvốn
chưabaogiờcoiphụ
nữ làanhhùng.
HóatrangcủaCharlizeTherontrongphim
MadMax:FuryRoad
thấymàkinh.
