CHỦNHẬT 14-6-2015
6
THỜI ĐẠI
Dùđãcótreobảngnhắcnhở
bảovệ
di sảnnhưngbênngoàiNhàthờĐức
Bàvẫnbịvẽkhôngthươngtiếc.
Ảnh:QUỲNHTRANG
Côngphu
trùngtu
nhàthờĐứcBà
Dự kiến trong ba tháng tới nhà thờĐứcBà sẽ bắt đầu trùng tu. Thời
gian trùng tu sẽ kéo dài trong nhiều năm. Trong quá trình trùng tu,
mọi hoạt động của nhà thờ vẫn được diễn ra bình thường.
QUỲNHTRANG
thựchiện
C
ông trình trùng tunhà
thờĐứcBàlàcôngtrình
trọng điểm của Tổng
giáo phận TP.HCM
trong những năm tới.
PhápLuậtTP.HCM
đãcó traođổi
với linhmụcHồVănXuân, Tổng
đại diệnTổnggiáophậnTP.HCM,
Trưởng ban trùng tu nhà thờĐức
Bà, xungquanhkếhoạch trùng tu.
Tượnggỗ từngbị nhầm
là tượngximăng
.
Phóngviên:
Việc lênkếhoạch
cho trùng tu nhà thờ Đức Bà đã
được thực hiện như thế nào, thưa
linhmục?
+Linhmục
HồVănXuân:
Chúng
tôixinkhẳngđịnhcông trình trùng
tunhà thờĐứcBà làcông trìnhcủa
TổnggiáophậnTP.HCM, nghĩa là
công trìnhcủaTòaTổnggiámmục
chứkhôngđơn thuần làcông trình
trùng tu của các linhmục nhà thờ
ĐứcBà.Các linhmụcnhà thờĐức
Bà cộng tác với Tòa Tổng giám
mục để thực hiện việc này.
Ban trùng tucóchínngười, trong
đóba linhmụccủaTòaTổnggiám
mục, ba linhmụccủanhà thờĐức
Bà và ba giáodân.
Giờchúngtôiđangchuẩnbịnhững
bước sơ khởi, cụ thể là ngoài sự
đồng ý của UBNDTP.HCM, gặp
gỡ trao đổi với các sở, ban ngành
liên quan trên địa bàn TP.HCM:
SởVăn hóa và Thể thao, SởQuy
hoạchKiến trúc,SởXâydựng,Ban
Tôngiáo…Chúng tôi cũngđãnhờ
Công tyKiểm định xây dựng Sài
Gònkiểmđịnh tổng thểmứcđộhư
hao của công trình.
Cáimàchúng tôi quan tâmnhất
là trùng tuchứkhôngphảixâymới
nênphải làm saogiữnguyên trạng
vì nhà thờĐứcBà làkiến trúcđộc
đáo, nógắn liềnvới sựhình thành,
phát triểncủaTPnày.Cònvềphía
Cônggiáonó làdi sản tôngiáo, di
sản tinh thần của tiềnnhân để lại.
. Cụ thể, hiện công trình nhà
thờĐứcBàđanghưhại phầnnào
nặngnhất?
+Chúng tôichưacómộtbáocáo
cụ thể về mức độ hư hại từ công
tykiểmđịnh. Chúng tôi chờkiểm
định xong, đánh giámức độ thiệt
hại, cái nào làm trước cái nào làm
sau, sauđómớihợp tácvớibên thi
côngước lượngkinhphí, chia làm
nhiềugiai đoạn.
Nhưngdùchiagiaiđoạnnhư thế
nào, cái đầu tiên cần làm ngay là
thayngóivàchốngdộtchonămmái
vòmphía saubởi phầnnàydột nát
quá nặng.Mỗi lầnmưa lớn nhiều
phầnởnhà thờnướcđổxuốngdọc
tường làmhưhạinội thấtbên trong.
Sauđósẽ trùng tuphần thápchuông;
kế tiếp là phần nội thất phía dưới.
Chẳnghạn, trongnhà thờcónhững
tượnggỗnhưngqua thờigian tượng
bị sơn trắng làm chúng tôi nghĩ là
xi măng, khi đi khảo sát mới biết
đó là tượnggỗnênphầnđó chúng
tôi sẽ phải phục chế thành tượng
gỗ trở lại. Bên trong nhà thờ còn
cóphần trùng tuquan trọng là làm
sao để nhà thờ thoáng mát, hiện
nhà thờquánóng.Vàphần trùng tu
saucùng làcảnhquanxungquanh
nhà thờ và khuôn viên phía trước
tượngĐứcMẹ.
Riêngphần trùng tu thápchuông
vàđànđạiphongcầm (pipeorgan)
cổcủanhà thờcònphảinghiêncứu
kỹ. Bởi hai hạngmục này tốn rất
nhiềukinhphívàvới trụcquaycủa
dàn chuông đặc biệt này cũng rất
khókiếmđể làm lại.Chúng tôiđang
dò từ những dòng chữ khắc trên
chuôngđể tìm rahãngđúcchuông.
Hiệnchỉ còn rất ít
ngói Pháp
. Được biết mái ngói của nhà
thờ Đức Bà là ngói từMarseille
(Pháp), vậy khi thay ngói
thì ngói
mới sẽnhư thếnào, thưa linhmục?
+Cáchđâymấyhôm trongbuổi
họpvới các sở, banngànhvề việc
trùng tu nhà thờĐức Bà, SởVăn
hóavàThể thaocóđềnghị làmsao
TòaTổnggiámmục tìmđượcngói
nguyên thủyMarseille để thay sẽ
phù hợp hơn.
Thực tế vấn đề ngói đang làm
chúng tôi đauđầu.Chúng tôi đang
cânnhắc rấtnhiềuvềmáingóinhà
thờ.Toànbộmáingóinhàthờkhoảng
50.000 viên ngói nhưng trong đó
saunhiều lầnhưhại và tu sửangói
nguyên thủy là ngóiMarseille chỉ
cònkhoảng40-50viên.Giờ lượng
ngóinhiềunhấtở trênmáinhà thờ là
ngói IndochinoisvàngóiPhúHữu.
Không rõ thời giancụ thểcủaviệc
thayngóinàynhưngchắcchắn thay
từ trước năm 1975 và đến giờ cả
hai hãng ngói Indochinois và Phú
Hữuđềukhông còn. Chúng tôi đã
liên lạcvớiĐồngTâmnhưngkhông
làm được ngói như cũ. Chúng tôi
có tính phương án lợp nhưng rồi
bỏ bởi lợp thì bền nhưng lại mất
sự hài hòa với bên dưới.
Ngoài ra nhập khẩumột lượng
ngói lớnnhư thếvềViệtNamcũng
khôngphải làđiềuđơngiản.Hiện
chúng tôi đang liên lạc phía Pháp
để tìm nguồn ngói nguyên thủy ở
Marseille hoặc những hãng ngói
nào đóởPhápphù hợp.
. Ngoài ngói thì hệ thống kính
màumô tảcácsựkiện trongThánh
kinh củanhà thờ sẽ được trùng tu
như thế nào?
+ Kính màu của nhà thờ Đức
Bà ngoài đẹp còn có ý nghĩa tôn
giáo.ViệtNammình có làmkính
màunhưng thật sựkhôngbằngbên
Pháp.Tháng7 tôi sẽđi Phápcùng
ĐứcTổnggiámmục, chúng tôi đi
cóviệckhácnhưng tôi sẽđếnchỗ
làm kính màu, cũng như kết nối
với một số linh mục bạn tôi bên
đóđểnhờ liên lạcvềvấnđềngói.
Và trongđợt trùng tunàykhông
chỉkínhvàngóimànhiềuhạngmục
khácchúng tôi cũngnhờ sựhỗ trợ
tư vấn từ phía Pháp. Như nhờ các
chuyên gia Pháp ở TPLyon (TP
cókết nghĩavớiTP.HCM) thường
phụcchế,chiếusángcáccông trình
củaPháp tạiTP.HCMnhưUBND
TP.HCM, Nhà hát TP.HCM, Bưu
điệnTP.HCM…Chúng tôiđãvàsẽ
tiếp tục gặpđể cộng tác với nhóm
này.Thếnênđây làvấnđề lớncần
sựhợp tácnhiềubênvàcông trình
sẽ kéodài nhiều năm.
Sẽ lắpmái vòm trùm
nhà thờkhi trùng tu
.Vậy tại sao lại có thông tinnhà
thờĐức Bà sẽ trùng tu trong sáu
tháng, thưa linhmục?
+Không có chuyện sẽ trùng tu
trong sáu tháng. Sáu tháng không
thể làmđược!
ThờigianquaTòaTổnggiámmục
có trùng tu nhà nguyệnTòa Tổng
giámmụcTP.HCM (nhàgiámmục
PigneaudeBehaine, tứcBáĐaLộc
ởvàdạychoHoàng tửNguyễnPhúc
Cảnhxâyvàonăm1790-PV).Việc
trùng tunhànguyệnnhỏđóđãmất
hơnmộtnăm rưỡi, làmsaoNhà thờ
ĐứcBàcó thể làm trongsáu tháng!
Nhà thờ Đức Bà là công trình
trùng tunhiềunămvớikinhphí lớn
và làm từnggiaiđoạnmột.Bởivậy
giờchúng tôichưanóiđượccụ thể,
chỉ làdựkiếnba thángnữabắtđầu
nhưngcònphụ thuộcnhiềuyếu tố
khác.Chúng tôicũngphảixinphép
sửdụngmột phầnnào lòngđường
bênhôngnhà thờđể lắpdàngiáo.
Dàngiáo trùng tuchonhà thờsẽ
kháđặcbiệtbởinósẽcó luônphần
mái vòmphủ toànbộnhà thờ (trừ
phần tháp chuông) để trong quá
trình trùng tu giáo dân vẫn sinh
hoạt được.Dàngiáonàychúng tôi
phảinhờ lắp riêngđể làmchochắc,
tránh được gió, mưa giông… để
đảmbảoan toànchocôngnhân thi
công,giáodân lẫnngườiđiđường.
.Thực tếbêncạnhnhà thờhưhại
do thời gian thì không ít phầnnhà
thờhưdongườidân thiếuý thức…
+Quả thực cónhữngvấnđề tế
nhị khác làm ảnh hưởng đến sự
xuống cấp lẫn mỹ quan của nhà
thờ.Tôi thấykhôngchỉViệtNam
mà nước ngoài cũng vậy, nhiều
đôi yêunhauđếnghi, vẽ lêngạch
nhà thờ và còn nhiều vấn đề về
vệ sinh rất bất tiện. Chúng tôi dự
kiến saukhi trùng tuxong sẽ trao
đổi ý kiến với nhiều bên để làm
một hàng rào nào đó nhẹ nhàng,
mang tính mỹ thuật nhưng làm
sao để người dân không tiếp cận
trực tiếp tườngnhà thờnhằm tránh
những việc trên.
. Xin cámơn linhmục.
◄
Hệthốngchuôngtrụcđộcđáo
VươngcungThánhđườngChính tòaĐứcMẹVônhiễmNguyên tội
haycòngọi lànhà thờĐứcBàđượcxâydựngvàonăm1880.
Năm1895, nhà thờxây thêmhai thápchuôngcó tấtcảsáu
chuông lớn, nặng tổngcộngkhoảng27 tấn,đặtdướihai lầu
chuông.Hệ thốngchuôngcó trụccủanhà thờĐứcBà làcông
trìnhđộcđáocủakhuvựcĐôngNamÁ. Bộchuôngnàyđượcchế
tạo tại PhápvàmangquaSàiGònnăm1879.Thápbênphải treo
bốnquảchuông (Sol,Đô, Rê,Mi); thápbên trái treohai chuông (La,
Si).Trênmặtmỗiquảchuôngđềucócáchọa tiết rất tinhxảo.
Cácchuôngđềuđượcđiềukhiểnbằngđiện từbêndưới. Riêngba
chiếcchuông lớn trướckhiđánhđềuđượckhởiđộngbằngcách
đạp (vìquánặng) cho lắc trướckhibậtcông tắcđiện.
Đànđạiphongcầmthiếungườichơi
Nhà thờĐứcBàcòn sởhữucâyđànpipeorgan (organốnghay
đại phongcầm) làmột tronghai câyđàncổnhấtViệtNamhiện
nay.Đây làcâyđànđược thiết kế riêngvà làmbằng tay.Tuy
nhiên, hiệnnaycâyđànnàyđãhoàn toànhỏngdobịmối ăn
phầngỗbànphímđiềukhiểnbằng tay.“Tiếngđànđại phong
cầm trongphụngvụ là tiếngđànnâng tâmhồnngười tađến
với Chúanêncâyđànquan trọng làphải cóngười biết chơi. Các
nhà thờnướcngoài cóđànđại phongcầmkhi họđánhđànmình
ngẩnngơvì hayquá, bênmìnhcũngcóngười đánhnhưngđánh
giỏi thì kiếmhơi khó.Nếu trùng tuđượcđàncũngphải đào tạo
lớpkế thừađểcó thểchơi đượccâyđànđó”.
Linhmục
HỒVĂNXUÂN
50.000viênngóicủamáingóinhàthờĐứcBàđang làmđơnvịtrùngtuđauđầuvìkhókiếmrangóiPháp.Ảnh:QUỲNHTRANG
