CHỦNHẬT 5-7-2015
10
SỨCKHỎE
Người ta thườngnghĩ rằngchìakhóacho
một tríócminhmẫn làởgene.Nhưng
bí
mậtcủamộtbộnãokhỏemạnhthựcra là
lối sống
, sinhhoạthợp lý.
Mộtchútcông
bằngvớibộnão
Ngủ không yên giấc, sử dụng các chất kích thích, thường xuyên căng
thẳng… là những yếu tố “giết chết” tế bào não.
BS
LƯƠNGLỄHOÀNG
K
hỏi nói dông dài
cũng thừa hiểu cơ
quan nào cũng thế,
timgan thận ruột,bộ
phận nào cũng phải
làm việc nếu gia chủ còn sống!
Nhưng nếu tính điểmmột cách
khách quan cơ quan trong thời
“hại điện”phải ngàyđêmcốgắng
vượt chỉ tiêu chắc đó là bộ não!
Thuốcnào làđộcdược
với não?
Nếu tưởngmuốnnãobớtmệt chỉ
cần bổ não theo kiểu bơm sinh tố,
khoáng tốnàođóvào làsai lầm rồi!
Thuốcđượcquảngcáocó tácdụng
bổnãokhóếvì ngườimuacóphần
dễ xiêu lòng trước lời đườngmật,
mặtkhácđangmệtnhưgầnchếtđuối
nênnhìngì trôi lờđờcũng tưởng là
phao! Song, thuốc nào bổ cho nổi
nếu gia chủ đích thân đầu độc bộ
nãobằngrượubia, thuốc lá, thuốcan
thần…?Cácchấtkích thíchbaogiờ
cũngcó tácdụng trấnanbộnão.Mà
kẹt ở chỗdùngquen rồi thíchdùng
thêm, khôngdùng thấy thiếu thiếu.
Tất nhiên trong cảnh rối như tơ vò
mấyainghiệmraviệcbồithêmthuốc
vàobộnãođã chật cứngphếphẩm
chẳngkhácnàotựuốngthuốc…độc!
Ít ai ngờ thuốc bổ tốt nhất dành
chobộnão làgiấcngủyênbình, thật
sâuvớinhiềucơnmộnglành,giachủ
thứcdậyvớicảmgiácsảngkhoái lạc
quan.Trong thờibuổistressđang lên
ngôi từnggiờ, dưới ảnhhưởng của
nội tiết tố sản sinh trong tìnhhuống
stresskhông ítngười tuyđặt lưngcó
thểngủngayvìquámệtnhưngmới
1, 2 giờ sáng lại giậtmình, cứ như
ngân hàng đòi nợ lúc canh ba, rồi
thức trắngđếnsáng trong tâm trạng
bồnchồn sợđêmmauqua, sợngày
mai lại đến!Vànạnnhânbướcvào
ngàymớivớicảmgiácmệtmỏichán
chường!Vì thếcũng sẽdễhiểunếu
nạnnhânnhanhchânchạythuốcngủ,
từngđêmmua thuốcđộc trảgóp!
Nếu tưởngmấtngủchỉkhiếnnạn
nhândễđổquạuvàosánghômsau
là lầm.Nếunghĩ đãng trí,mất khả
năngphánđoán, giảmóc suy luận
là do thiếu gì đó trong não cũng
sai nốt! Trong đa số trường hợp,
suygiảm trí tuệxuất hiện làvì dẫn
truyền thầnkinhbịkẹt,như thểkẹt
xe do vướng quá nhiều ụ rác, nói
theo từ chuyên môn là tạp niệm
trong não. Thêm vào đó nếu não
lúc nào cũng phải ghi nhận kích
ứng dồn dậpở người tất bật trong
vòngvây của stress thì dẫn truyền
thầnkinhkhó tránhchạy lạcđường.
Tếbào thầnkinhmỗingàybị công
kíchcảchụcngàn lầnbởi độcchất
mang tênôxyhóa!Chất nàyđược
sản sinh trong cơ thể từ cuộc sống
đầy bận rộn, từ nếp sinh hoạt thất
thường của nạnnhân.
Giải phápkhôngquáxa
tầm tay
Nếu có cách nào trung hòamũi
nhọnđâm léncủachấtôxyhóabằng
hoạt chất sinhhọcan toàn thì đó là
biện pháp hợp lý nhất để tiếp hơi
đúng lúccho tếbào thầnkinh.Giải
pháp không quá phức tạp vì chất
đốikháng, chấtcó tên làkhángôxy
hóađãđượcxácminh tácdụngqua
nhiều công trình nghiên cứu lâm
sàng, nócó sẵn tronganthocyanin
của trái cây, polyphenol của trà,
flavonoides của rau cải…
Trởvềvới thiênnhiên, trởvềvới
hoạt chất ly trích qua công nghệ
tiên tiến, chính là lối thoát an toàn
chongười cònbiết thươngbộnão.
Thậtsaikhinhầm tưởngcàngrầu,
càngmệtcàngdễbiếngăn!Chuyên
giavềbệnhlýdostressởĐHMunich
đãgiải thích tạisaonhiềungười làm
việc trong văn phòng có vòng số 2
vượtchỉtiêu,mặcdùhọcócuộcsống
căng thẳng từ sáng đến tối. Lý do
làvì 80% sốngười phải đồnghành
cùngstresstuykhôngvui,tuythường
mất ngủ nhưng lại ăn rất ngon. Họ
thậmchíănnhanh,ănnhiềulầntrong
ngày, khoái khẩuvớimónngọt.Dễ
hiểuvìnạnnhân rấtcầnnăng lượng
đểđủ sức làm thêmgiờ!
Có vaycó trả!
Thói quen ănngọt cũng tựa như
ghiền cà phê, thuốc lá, sớmmuộn
gìcũngphải tăng“đô”.Ngườibình
thường thiếuchútđườngkhôngcan
gìnhưngvớinạnnhâncủastress lại
là chuyện chẳng khác nào thiếu…
thuốc!Cũngvìquenvớilượngđường
cao trongmáunên“stressnhân” rất
dễđóibụng, thậmchí“xấunết”nếu
khôngkịp ăn!Đó làdo ảnhhưởng
của nội tiết tố corticosteroid của
tuyến thượng thận sản sinh trong
tìnhhuống stress. Éo le làdođiểm
tuyếnnàybaogiờcũngxàisangnên
phóng thíchnội tiết tốnhiềuhơnnhu
cầu trên thực tế của gia chủ. Càng
cao danh vọng, càngmau tích lũy
corticosteroid. Gia chủ lâu ngày
chẳng khác nào ngộ độc thuốc dù
khôngdùng thuốcchỉ vì ngàyđêm
“nuôi ong tay áo”màkhôngbiết!
Chính vì thế mà chuyên gia về
bệnhdoquá stressđãkhuyên ráng
tập vài chuyện khôngquá khó.
- Đừng ăn ngọt quá thường khi
căng thẳng thần kinh. Đừng quên
chấtngọtđúnglàtrấnanhệthầnkinh
trong lúcdầusôi lửabỏngnhưngsau
đógâynghiện.Bệnh tiểuđườngdo
stresskhiđóbấtchiếntựnhiênthành!
-Tránhmónvừahưngphấn thần
kinhvừa tăngđườnghuyết nhưcà
phêđábỏđườngngọthơnchè.Tuy
tỉnh táo trướcmắtnhưngsauđódễ
hết pin đến độ đổ quạu vì chuyện
không đâu!
Ngườimệt một, nãomệtmười!
Không bộ não nàomuốn gia chủ
thất vọng. Não bao giờ cũng cố
gắng làm tới nơi. Nếu trục trặc
chẳng qua vì chủ nhân không hề
fairplay.Đến lúcnàođónãođành
thờơvớikhổchủchẳngquavìnạn
nhân thườngkhi cũngchính là thủ
phạm!Ănchia là từkép.Muốn
ăn
cho lâuphảinhớ
chia
chođều.Với
bộnão cũng thếmà thôi!
◄
Thuốcstatinkhiếnphụnữhóa
“bàchằn”
Statin là thuốc trịmỡmáu, giảmhàm lượngcholesterol xấu trong
máu, hạnchế rủi robệnh tim.Theomột nghiêncứumới củaTrường
YSanDiego thuộcĐHCalifornia (Mỹ) công bố trên tạp chí
Plos
One
cho thấy một tác dụng phụ nghiêm trọng của thuốc statin là
có thể kích động sự giận dữ, bạo lực ở phụ nữ.
Nhiều nghiên cứu trước cũng đã đặt câu hỏi về sự thay đổi hành
vi ứng xửmột cách tiêu cực của phụ nữ khi dùng statin, như là dễ
nổi cáu hay dễ có hành vi bạo lực. Các nghiên cứu này đã liên hệ
việc hàm lượng cholesterol thấp và việc gia tăng rủi ro có hành vi
bạo lực, kể cả tự sát và giết người.
Để làm rõ điều này, nhóm nghiên cứu đã lựa chọn ngẫu nhiên
hơn 1.000 nam giới trưởng thành và phụ nữ saumãn kinh, chia họ
thành hai nhóm, một nhóm được cho uống thuốc statin, nhóm còn
lại uống giả dược trong vòng sáu tháng.
Cảnhómnghiên cứuvànhững tìnhnguyệnviên thamgiakhông
ai biết ai đượcchouống thuốc statin, ai uốnggiảdược.Tất cảngười
tham gia nghiên cứu thường xuyên được theo dõi hành vi ứng xử.
Kết quả, so với những phụ nữ được cho uống giả dược, hành vi
ứng xử của phụ nữ được cho uống thuốc statin trở nên gây hấn
và bạo lực hơn, đặc biệt ở những phụ nữ tuổi từ 45 trở lên. Tác
dụng phụ này cũng có xảy ra với nam giới nhưngmức độ không
đáng kể.
THIÊNÂN
Sáudấuhiệutrầmcảm
Trầm cảm tác động tiêu cực rất lớn đến sức khỏe tinh thần và
thể chất. Số liệu từTổ chứcY tế Thế giới (WHO) cho thấy bệnh
trầm cảm hiện cướp đi mỗi năm trung bình 850.000mạng người
trên toàn cầu. Đến năm 2020 trầm cảm là căn bệnh xếp hạng hai
trong số những căn bệnh phổ biến toàn cầu với 121 triệu người
mắc bệnh nhưng chỉ khoảng 25% trong số đó được điều trị kịp
thời và đúng phương pháp.
Theo bác sĩ tâm lýKatherineMuller (Mỹ), nếu có hơn bốn dấu
hiệu dưới đây, rất có thể bạn đã bị trầm cảm, cần được khám và
điều trị kịp thời.
- Dễmắc các bệnh truyền nhiễm và đau ốm thường xuyên. Lý
do vì trầm cảm làm suy giảm hệmiễn dịch của bạn.
- Tăng biểu hiện của nguy cơ bị đột quỵ. Trầm cảm làm tăng
nồngđộcáchormoncoritsol (làm tănghuyết áp, tăngđườnghuyết,
kháng miễn dịch) và norepinephrine (thu hẹp mạch máu, tăng
huyết áp, tăng đường huyết), dẫn đến nguy cơ đột quỵ dễ xảy ra.
-Cảm thấymất năng lượng.Bạncó thểcảm thấy rất khókhănđể
thực hiệnđược nhữngviệc rất đơngiảnnhưbước ra khỏi giường,
đứng dậy khỏi chỗ ngồi chỉ để lấymột ly nước.
-Mất ngủ, khó ngủ làmột trong những dấu hiệu phải nghĩ đến
trầm cảm.Ngược lại ngủquánhiều cũng làmột thểdạng của trầm
cảm. Mức năng lượng quá thấp khiến bạn không thể hoặc không
muốn thứcdậy, hoặcbạn cóxuhướngmuốn chìmvàogiấcngủđể
khôngphải đốimặt với nhữngvấnđề đangkhiếnbạn căng thẳng.
- Đau nhức thường xuyên trong cơ thể. Căng thẳng kéo dài sẽ
gây đau lên cơ và biểu hiện đau dễ thấy nhất là đau ở lưng và
chân.
THIÊNÂN
UốngvitaminB12coichừng
vô ích
Thiếuhụt vitaminB12 có thể gây ra nhữngvấnđề nghiêm trọng
ở hệ thống thần kinh như ảnh hưởng đến trí nhớ, trầm cảm, ngoài
ra còn làmmỏi cơ, đi lại khó khăn, mệt mỏi, tê buồn chân tay. Vì
thế có ý kiến người già nên bổ sung vitaminB12 để ngăn chặn lão
hóa chức năng thần kinh.
Tuynhiên, theomột nghiêncứumới củaTrườngYkhoanhiệt đới
vàVệ sinh dịch tễ London (Anh) công bố trên tạp chí dinh dưỡng
American Journal of Clinical Nutrition
, với người lớn tuổi thiếu
hụt vitaminB12ởmứcvừaphải thì uốngviênbổ sungvitaminB12
không ích lợi cho chức năng thần kinh và nhận thức.
Nghiên cứu được thực hiện trên 201 người già trên 75 tuổi
thiếu hụt vitamin B12 ở mức vừa phải và không bị thiếu máu.
Họ được chia làm hai nhóm. Một nhóm được cho uốngmỗi ngày
một viên bổ sung vitaminB12, nhóm kia uống giả dược. Saumột
năm, hai nhóm trải qua xét nghiệm y khoa để kiểm tra chức năng
thần kinh. Kết quả, không có sự khác biệt nào giữa hai nhóm.
Lời khuyên của các nhà nghiên cứuđối với người lớn tuổi để chức
năng thầnkinhchậm lãohóa là: ănuốngđadạng, lànhmạnh, thường
xuyên cóhoạt độngnhận thức cũngnhưvậnđộng thân thể. Có thể
bổ sungvitaminB12 tựnhiên từ các nguồn thực phẩmnhư cá, thịt
gia súc gia cầm, sản phẩm bơ sữa.
ĐĂNGKHOA
Nếunão lúcnàocũngphảighinhậnkíchứngdồndậpởngườitấtbậttrongvòngvây
củastressthìdẫntruyềnthầnkinhkhótránhchạy lạcđường.
Ítaingờthuốcbổtốt
nhấtdànhchobộnão
làgiấcngủyênbình,
thậtsâuvớinhiềucơn
mộng lành.
