CHỦNHẬT 5-7-2015
9
VĂNHÓA - GIẢI TRÍ
QUỲNHTRANG
K
hôngphảilànhạcsĩcó
cakhúc lên số trăm,
sốngànnhưnhạc sĩ
TrịnhCôngSơnhay
PhạmDuy, chỉ với
con số trêndưới 30cakhúcnhưng
nhưmột điềuhiểnnhiênVănCao,
PhạmDuyvàTrịnhCôngSơn luôn
làbacái tênđượcxếpcùngchiếu,
thậm chí đôi khi xét ở góc độ sự
sang trọng trong giai điệu, ca từ
thì nhiều tác phẩm của Văn Cao
còn nhỉnh hơn hai nhạc sĩ trên.
Đạo diễn ĐinhAnh Dũng đạo
diễnchương trình
VănCao-20năm
cõi thiên thai
vàcũng làngười giữ
nhiều tư liệu về nhạc sĩ Văn Cao
nhất hiện nay.
NhữngngàyVănCao
sợchết
.
Phóngviên:
Anhcó thểchiasẻ
về ngày đầugặpgỡ củaanh cùng
nhạc sĩ VănCao?
+ Đạo diễn
ĐinhAnh Dũng:
Hồiđókhoảngnăm1977-1978, tôi
là sinh viênTrườngĐHSânkhấu
điện ảnhHàNội, thỉnh thoảng tôi
có nghemột số ca khúc của nhạc
sĩ Văn Cao. Sau đómột anh bạn
học cùng thường rủ tôi đến nhà
nhạc sĩ chơi.
Đó là thời ai cũng khó khăn
nhưngvới giađìnhông làđặcbiệt
khókhănbởiôngkhôngkiếmđược
tiền khi đang dính vào Nhân văn
giai phẩm.
Mãi cho đến những năm 1990,
khi nhiềungười làmphimcanhạc
vànăm1992, tôibắtđầu làmphim
ca nhạc về ông với tựa
Giấc mơ
một đời người
, sauđó tôimới thật
sự gầngũi ông nhiều hơn.
. Vậy, ấn tượngnhất củaanh về
nhạc sĩ VănCao là gì?
+ Ấn tượng nhất của tôi đó là
ông rất ít chơi đàn nhưng khi tôi
thựchiệnvideonhạc
Giấcmơmột
đời người
với 10cakhúccủaông,
ông đã chơi đàn bằng bàn tay và
cả bằng cùi tay.
Một ấn tượng nữa là ông rất
thường uống rượu. Bình thường
ông là một người dí dỏm nhưng
khi ngà ngà say ông mới tâm sự
vềnhữngnămkhókhăn trongcuộc
đời.Những lúcđóông trầm tư lắm!
Nhưngđến saunăm1992, saukhi
video ca nhạc của ông được phát
hành, khimọi quákhứ trởnênnhẹ
ĐạodiễnĐinhAnhDũngđã lênkịchbảncho
mộtbộphim tài liệukhácvềnhạcsĩVănCaovới
tựa
VănCao -Nhữngđiềukhông thuộcvềkýức.
Ảnh:NGUYỄNĐÌNHTOÁN.
VănCao -
Ngườicôđơn
giữacuộcđời
Ngày 11-7 sắp tới sẽ là ngày kỷ niệm20 năm ngàymất của nhạc sĩ
VănCao (11-7-1995 – 11-7-2015), nhân dịp này chương trình
Sol Vàng
đã chọn nhạc sĩ VănCao là nhân vật cho chương trình
VănCao - 20 năm cõi thiên thai
.
nhàng hơn thì ông lại rất sợ chết.
Ôngsợchếtởgiaiđoạnôngđược
vui trở lại, lànhữngngàyông thèm
biacóbiauống, thèm rượucó rượu
uống…, trước đó ngay cả rượu rẻ
nhất ông cũng không có để uống.
Mỗi lần ra Hà Nội tôi hay tặng
ông rượu.
Có một lần tôi đề nghị ông đi
vàonghĩa trangcho tôi quayphim
thì ôngkhôngđồngý.Tôi nóimãi
ôngmới nói: “Tôi thấy anh thông
minh sao cái này anhnguvậy…”.
Sau này vợ ông nói với tôi những
ngườilớntuổikiêngvàonghĩatrang.
Sựcôđơn làmVănCao
vĩ đại
.Sau
Giấcmơmộtđờingười
anh
còn thựchiệnbộphim tài liệu
Văn
Cao - Buổi sáng có trong sự thật
.
Đâu là ý tưởng để anh thực hiện
những video, phim tài liệu này?
+
Giấcmơmột đời người
đến từ
giấcmơcủanhạcsĩVănCaokhi tôi
ngheôngkểvềgiấcmơđượcbiểu
diễnmột đêm nhạc ởNhà hát lớn
HàNội. Sau đó tôi suy nghĩ hoài,
một người như ông không được
một đêmnhạcnhưvậy thì quá tội!
Tôi nghĩ về ướcmơ đó và đặt tựa
Giấcmơmột đời người
. Phim bắt
đầubằngcảnhôngmơgiấcmơmột
đêmnhạcởnhàhátnhưnggiậtmình
lại chỉ cònmộtmìnhông.
Cònvới
VănCao -Buổi sángcó
trongsự thật
đến từbuổi tôi càphê
bên hồHoànKiếm ngay sáng sau
ngày nhạc sĩ VănCaomất. Đó là
buổi sángmùa hè nhưngmưa lắc
rắc.Tôi nhớđếnbài thơ
Nămbuổi
sáng không có trong sự thật
của
VănCao và tôi làm phim bắt đầu
từbài thơ, từ sự thật làôngđãmất
thật và cơnmưa là có thật.
.Nhữnghìnhảnhanhkể lẫnhình
ảnh của nhạc sĩ Văn Cao những
ngàycuối đời thườngđemđếnnỗi
buồn cho người xem, một ông già
côđơngiữa thời cuộc, anhcócảm
nhận như vậy trong những ngày
anh gặp nhạc sĩ?
+Ôngkhôngphảicôđơnvới thời
cuộcmà cô đơn với cuộc đời; lúc
nào ông cũng lặng lẽ, sống tự tại,
gần như ngồi một chỗ vàmọi thứ
cứ trôiđi.Ông làngườicôđơngiữa
cuộcđời nàynhưngcó lẽchính sự
côđơn đó làmông vĩ đại.
. Có điều gì anh luyến tiếc vẫn
chưa làm được cho đến khi nhạc
sĩ VănCaomất…
Câuchuyệnvănhóa
+Nghe tinôngmất, tôiởSàiGòn
bay raHàNộingay trongngày.Hồi
đógiađình cóbànmuốnxinphép
để trong lúchạhuyệtđượchát
Tiến
quân ca
và quan tài ông sẽ phủ lá
cờđỏ saovàngvới ýnghĩa ông là
người viết
Quốc ca
. Tuy nhiên,
điều đó đã không thực hiện được
dùmộôngđượcđặt ởNghĩa trang
Mai Dịch (nghĩa trang dành cho
những người có đóng góp to lớn
với đất nước - PV).
.Trongnhững lầngặpcóbaogiờ
nhạc sĩ VănCao nhắc với anh về
việc ông từng giết người?
+ Có lần tôi hỏi, ông cười ông
nói và tôi khônghiểu thật hayđùa,
rằng“Nhìn tôi tôicó thểbắnaiđược
không?”.Cónhiều tư liệu tráichiều
vềviệcnàynhưngvớiquãngđờisau
tôitiếpxúcvớiông,tôikhôngtinông
từng là như vậy. Ông cho tôi cảm
giácông làngườinhânhậu, sâusắc.
. Xin cámơn anh.
◄
TáihiệnVănCaotừtư liệu
ĐêmnhạcVănCaochủđề
20nămcõi thiên thai
diễn ra tạiNhàhát
HòaBình (TP.HCM), truyềnhình trực tiếpvào lúc20giờngày11-7
trênkênhVTV9.Chương trìnhgồmhaiphần:
Giấcmơmùa thu
và
Thiên thai
vớinhữnggiọngca:HọaMi,CẩmVân,NămDòngKẻ,
NSƯTThanhThúy,AnhBằng, PhạmThuHà,ThụyLongvà tốpca
nhạcviện.
Trong liveshow lầnnàysẽcónămclipnhạcsĩVănCaochiasẻvề
mùa thu,phụnữ…Những thướcphim tư liệu tang lễcủanhạcsĩ
VănCaovới sựxuấthiệncủacácnhạcsĩĐoànChuẩn,TừHuy,Trịnh
CôngSơn…sẽkhép lại chương trình.
Nhữngdisảnđể lại
Nhữngngười yêunhạcvàquan tâm tới nhạcViệt kháhụt hẫngkhi
chỉ trongmột thời gian ngắnmà các tên tuổi lớn của nền âm nhạc
ViệtNamđã lần lượt rađi.Banhạc sĩ lão thànhTrầnVănKhê,Phan
Huỳnh Điểu và Phan Nhân mất tại TP.HCM chỉ trong vòng mười
ngày. Vàmới hai hôm trước, chiều 3-7, nhạc sĩ An Thuyên qua đời
ở tuổi 66 tạiHàNội saumột cơnnhồimáu cơ tim.
AnThuyên cónhiều ca khúcmangâmhưởngdân ca rất được yêu
thích. Ngoài GS-TS Trần VănKhê làmột nhà nghiên cứu âm nhạc
dân tộc lừng lẫy từhơnnửa thếkỷ trước, cácnhạcsĩ còn lại lànhững
người viết ca khúc rất thành công, mỗi người đều tạo được dấu ấn
riêngrất sâuđậm trong lòngngườinghenhạcnhiều thếhệvớinhững
tác phẩm để đời bất hủ. PhanHuỳnhĐiểu được mệnh danh “ông
vua phổ thơ tình” với các ca khúc tuyệt hay:
Cuộc đời vẫn đẹp sao
-
thơDươngHương Ly;
Anh ở đầu sông em cuối sông -
thơHoài
Vũ;
Thuyềnvà biển, Thơ tình cuốimùa thu -
thơXuânQuỳnh...; ca
khúc
Hà Nội niềm tin và hy vọng
của Phan Nhân sống mãi trong
lòng người người yêu nhạcmấy chục năm qua; cònAn Thuyên chỉ
cần
Cadaoemvà tôi
mangâmhưởngdâncamiềnTrungvới những
ca từđầychất thơcũngđủ sốngmãi trong lòngngười yêunhạcViệt.
Nhạc sĩ, thi sĩ ... - nhữngnghệ sĩ sáng tạonhưnhững con tằm rút
ruột nhả tơ.Họgiã từcõi tạmnàynhưngnhững sáng tácgiá trị đích
thực củahọđể lại sẽ sốngmãi. Nếunhạc sĩ là con tằmnhả tơ thì ca
sĩ thểhiệncakhúc làngười dệt tơ thành lụa. Thời đại bùngnổ thông
tin với công nghệ nghe nhìn và kỹ thuật số ngày nay đúng là thời
hoàng kim của những tác phẩm âm nhạc. Những nhà sản xuất âm
nhạc cùng các ca sĩ là người được hưởng lợi nhiều nhất. Rất mong
những ca khúc bất hủ của các nhạc sĩ đã về cõi vĩnh hằng sẽ được
cácnghệsĩbiểudiễn tônvinhxứngđángđể trân trọnggửiđếnngười
thưởng ngoạnnhưnhững lời tri ân người sáng tạo.
Nghiêng mình trước các nhạc sĩ quá cố mà mình yêu quý trong
tang lễ được tổ chức trang trọng vừa qua, khi trở về tôi ngậm ngùi
nhớ tới những thi sĩ, nhạc sĩ tài hoa bạcmệnh sống trong bệnh tật,
nghèo đói, chết trong cô đơn lặng lẽ, để lại cho đời những vần thơ,
cakhúcbất hủ. Trongmột lầnvềQuyNhơn, tôi đến thăm trại phong
QuyHòa, thăm căn phòng nhỏ với chiếc giường con nơi HànMặc
Tử trút hơi thở cuối cùng saumột thời gian dài chống chọi với cơn
bạo bệnh. Chính trên chiếc giường con này HànMặc Tử viết nên
nhữngcâu thơnhư trút nhữnggiọtmáu saucùng.Khi trở ra, tôi ghé
thămmộ thi sĩ trên đồi GhềnhRáng, tôi bối rối khi thấy những tấm
bảnggỗ cưa xéo với những câu thơHànMặcTửđược viết bằngbút
lửagọi là“thưpháp” của“nhà thưpháp lửa”DzũKha treo la liệt
quanh khu mộ HànMặc Tử được ghi là “đồi thi nhân”. Nhà thư
pháp lửa có vẻ kiếm tiền cũng khá nhờ “đốt lửa” thơHàn, sắm cả
xehơi và viết lên xe tựnhậnmình là“người giữ lửa thơHàn”.Hàn
Mặc Tử nếu linh thiêng chắc cũng lắc đầu khi nhìn những câu thơ
thư pháp lửanày!
Tôi lại nao lòngnhớ tới nhạc sĩ tài hoaTrúcPhươngđãchết trong
nghèođói gầnhaimươi năm trước, để lại hàng trămcakhúc trữ tình
đi vào lòng bao thế hệ. Theo lời ông kể, lúc sinh tiền ông không có
chỗ ở, suốt một thời gian dài, mỗi chiều ông đón xe lam ra Bến xe
MiềnTây thuê chiếu nằm ngủ qua đêm. Những ca khúc của ông để
lại đãmang lại lợi nhuận kếch xù cho nhiều nhà sản xuất âm nhạc,
đánh bóng lại tên tuổi cho nhiều ca sĩ thế hệ trước 1975, cả khi họ
về nước làm liveshow. Nhạc Trúc Phương cũng giúp làm sáng giá
nhiều tên tuổi ca sĩ mới hôm nay. Dĩ nhiên tất cả đều kèm thêm lợi
nhuận không nhỏ.
PHẠMCHUSA
NhạcsĩVănCaonăm1991-1992donhiếpảnhgiaNguyễnĐìnhToánchụp.
