14
THỨSÁU
2-10-2015
chưa phải trả giá gì ghê gớm cho những hành động ở biển
Đôngnênkhôngcó lýdogì đểhọđiềuchỉnhchonhẹnhàng
hơn. Họ có thể sẽ hung hăng hơn cho đến khi gặp phải sự
phảnứngquyết liệt thìmới thôi.
Không códấuhiệuTQnhượngbộ
.
Dùkhẳngđịnhchủquyền trái phépnhưngôngTậpCận
BìnhcũngnóivớiObamarằngBắcKinh“khôngquânsựhóa
các đảo nhân tạomà nước này xây dựng trên biểnĐông”.
Đây cóphải làmột “phépnhượngbộ” trướcnhu cầu tựdo
hànghải củaMỹ?HayTQcómột tính toánkhácnhằmđảm
bảo hiệndiện, cát cứ trái phép biểnĐông?
+Tuy cóđề cậpđếnquân sựhóa cácđảonhân tạonhưng
ôngTậpCậnBìnhkhônghề camkết vớiMỹbất kỳđiềugì.
ÔngTập chỉ nói rằng “TQkhông cóýđồquân sựhóa” các
đảoởbiểnĐông. Chiến lược củaTQ làxâydựng các cơ sở
lưỡng dụng trên đảo, phục vụ các hoạt động cả quân sự và
dân sự, kinh tếvàquốcphòng.Vì thế, nếucócuộc tranhcãi
với TQ về chuyện họ có quân sự hóa các đảo ở biểnĐông
hay không thì cuộc tranh cãi đó sẽ không có hồi kết thúc.
Thêm nữa, TQ nói không có ý đồ quân sự hóa nhưng họ
vẫn có thể “đổ lỗi” cho nước khác đe dọa TQ nên họ phải
phòng thủđể tựvệ.
. Còn về việc ông TậpCận Bình cam kết tự do hàng hải
tại khu vực biểnĐông, ôngnhận định ra sao?
+Trong chuyến thămMỹ, ôngTậpCậnBìnhkhẳngđịnh
TQ cam kết tôn trọng tự do hàng hải theo luật pháp quốc
tế. Tôi không nghĩ đây là sự nhượng bộ củaBắcKinh. Bởi
khái niệm thế nào là tự do hàng hải theo luật pháp quốc tế
thìTQ có cáchhiểu riêng.Tôi nghĩ rằng chừngnàoTQ còn
đềcaonhữngcáimàhọgọi là“quyềncủaTQ”ởbiểnĐông
thì vấnđề tựdohànghải ởđây sẽ làmột thứ tựdohànghải
“theomàu sắcTQ”.
TiếpcậnbiểnĐôngbằng cáchcổđiển
.
TânHoaxãbình luậnvàcangợi việcMỹchấpnhậnkhái
niệm“quanhệcườngquốckiểumới”màTQđưa ra. Trong
khi đó, trong thông báo củaNhà Trắng, việc này không hề
đượcnhắcđến.Dườngnhưcó sựkhácbiệt trongnhận thức
về nước lớngiữaBắcKinh vàWashington?
+CảMỹvàTQđềuchungý tưởngxâydựngquanhệcường
quốc kiểumới nênkhi TQđưa ra ý tưởngnày thìMỹ cũng
đồng ý. NhưngTQ vàMỹ có cách hiểu khác nhau về khái
niệm này. Có lẽ vì thế và vì TQ chiếm thế thượng phong
trong việc định nghĩa khái niệm nên gần đâyMỹ không sử
dụng khái niệm nàynữa.
Ý đồ củaTQ khi đưa ra khái niệm “quan hệ cường quốc
kiểumới” làbuộcMỹcamkếtkhôngxungđột,khôngđốiđầu
vớiTQvàchấpnhận lợi íchcốt lõi củaTQ.Bản thânMỹ thì
chưacókhái niệm rõ ràngvềquanhệcườngquốckiểumới.
.Nếuxét khái niệm“quanhệcườngquốckiểumới” trong
giải quyết tranh chấp biểnĐông, sự khác biệt trong cách
tiếp cận vai trò, trách nhiệm củamột cường quốc giữaTQ
vàMỹ ra sao?
+Cách tiếp cận của hai nướcMỹ, TQ ở biểnĐông đều
khácổđiển, không thấycógì làquanhệnước lớnkiểumới.
TQmuốn thayđổi trật tựhiệnhành thì liều lĩnhhơn, cònMỹ
muốn giữ trật tựhiện hành thì thận trọng hơn.
. Xin cámơn ông.
▲
*
Quanđiểm trongbài làquanđiểmcủacánhânGSAlexander
L.Vuving, khôngphảnánhquanđiểmcủanơigiáosưđang làmviệc.
Phong su-Chuyen de
Mỹkhôngchấpnhậnmọi
lợi íchTQtuyênbố
Trả lời phỏng vấnhai cây bút Patrick Renz và Frauke
Heidemann thuộcchuyên trang IR.asia tạiHonoluluvào
27-3-2015, GS Alexander L. Vuving cho rằng “quan hệ
cườngquốckiểumới”làmộtphươngsáchcủaTQđểđánh
lừaMỹ. Banđầu, khái niệmnàyđượcđề xuất bởi TQđể
tái địnhnghĩamối quanhệvớiMỹnhằm xâydựngmột
mốiquanhệchưatừngcógiữahaicườngquốchàngđầu
thếgiới.Mối quanhệnàykhác sovớimối quanhệđiển
hìnhgiữacáccườngquốc trongquákhứ.Mỹbịcuốnhút
vàophươngsáchnày trong thờigianđầu.Tuynhiên, sau
đóMỹnhận ra rằngđây chỉ làmột cái bẫy. Nhữnggì TQ
muốnkhôngphải làmột loại quanhệkiểumớimà là sự
thừanhậncủaMỹđối với các lợi íchcốt lõi củaTQ.Đây là
ý tưởngđằng sau lời đềnghị củaTQ. Rõ ràng lợi ích cốt
lõi củaTQ, khi chỉđượcđịnhnghĩabởiTQ, làđiềumàMỹ
khôngthểchấpnhậnhoàntoàn.HiệnnayMỹkhôngcòn
nhắc đến chuyệnnày. Có thểnghenói từ các lãnhđạo
TQnhưngkhôngphải từmộtnhà lãnhđạoMỹnàođó.
ĐỖTHIỆN
thựchiện
T
háng9-2015đánhdấu sựđăngđànphát ngôn chính
thức củaMỹ, TrungQuốc (TQ) vàViệt Nam (VN)
về vấn đề biểnĐông, thu hút sự theo dõi của đông
đảodư luậnquốc tế lẫngiới chuyêngia. Chuyến thăm của
Chủ tịchTậpCậnBìnhđếnMỹvà phát ngôn củaMỹ,VN
tại Hội nghị thượng đỉnh Liên Hiệp Quốc cho thấy quan
điểm rõ ràng của các bên trong giải quyết tranh chấp biển
Đông. Trao đổi với
PhápLuật TP.HCM
, GSAlexander L.
Vuving, Trung tâmNghiên cứu anninh châuÁ-Thái Bình
Dương tạiHonolulu (Mỹ), cho rằng
“códấuhiệucho thấy
giới quân sự TQ “nắn gân”Mỹ trước chuyến đi của ông
TậpCậnBình”
.
TQ“nắngân”Mỹ?
.Phóngviên:
Cuối tháng9-2015,
tạpchíquốcphòng
IHS
Jane’s
tiết lộ hình ảnh cho thấy TQ đã hoàn thành đường
băng hơn 3.000m, xây dựng phi pháp trên đá Chữ Thập,
thuộc quầnđảoTrườngSa củaVNởbiểnĐông. Thông tin
này được truyền thôngquốc tế đưa rađúng vàongàyTổng
thốngBarackObamađón tiếpChủ tịchTậpCậnBình trong
chuyến thăm chính thức đầu tiên của lãnh đạo Bắc Kinh
đếnWashington. Trướcchuyến thăm, cáchoạt độngcải tạo
đảo, bồi đắp, xâydựng cơ sởhạ tầng, nôngnghiệp,… cũng
được TQ thúc đẩy quyết liệt và gấp gáp. Phải chăng đây
làmột “phép thử”đối với thái độ của chínhquyềnObama
tại biểnĐông?
+GSAlexanderL.Vuving
:TQquyết liệtvàgấpgápxây
đảo nhân tạo ở quần đảo Trường Sa vì họmuốn tạo ra sự
đã rồi trongkhi các nước khác chưa kịp tìm cáchphảnứng
hữu hiệu. Do đó cá nhân tôi nghĩ việc này không liên quan
gì đếnchuyến thămMỹcủaChủ tịchTậpCậnBình.Dùông
TậpCậnBình không điMỹ thì TQ vẫn quyết liệt xây đảo
nhân tạo, bao gồm cả xây đường băng chomáy bay, cảng
biểnvà các công trình khác.
Tuynhiên, đúng là códấuhiệu cho thấygiới quân sựTQ
đã“nắngân”Mỹ trướcchuyếnđi củaôngTậpCậnBình.Đó
là vào thời điểm trước chuyến điMỹ của ôngTập khoảng
một tháng, tàu hải quân TQ lần đầu tiên đi vào bên trong
phạmvi 12hải lýbờbiểnMỹởAlaska.Cũng trongvài tuần
trước chuyếnđi của ôngTậpCậnBình,máybay chiếnđấu
TQ bay chặn đầu khiến suýt gây ra đụng độ với một máy
bay do thám củaMỹ ở khu vực gần quần đảo Senkaku do
Nhật kiểm soát.
Sẽhunghănghơn?
.
Trongbuổi nói chuyệnvới Tổng thốngObama,Chủ tịch
Tập Cận Bình khẳng định “các đảo trên biểnĐông thuộc
chủ quyền của TQ từ thời cổ đại”. Như vậy cả về thực địa
lẫn trênbànđàmphán, TQđã cónhữngbước đi quyết liệt.
Cùngvới nhữnggì TQđã tạo ra trêncácđảonhân tạo, liệu
sau chuyến thămMỹ lần này, BắcKinh sẽ điều chỉnh hành
động củamình tại biểnĐông?
+Thật ra ông Tập Cận Bình khẳng định lại những điều
TQ vẫn khẳng định từ lâu nay chứ không có gì mới. Ngay
cả việc khẳng định các đảo ở biểnĐông thuộc về TQ vẫn
khôngđồngnghĩavớiviệcTQkhẳngđịnhýmuốnđộcchiếm
biểnĐông. Tuy nhiên, chọn bối cảnh cuộc họp báo chung
với tổng thốngMỹ tạiNhàTrắngđểkhẳngđịnhđiềunày là
một bước đimạnh bạo củaTQ.
Tôi nghĩ rằngchủ tịchTQmuốngửimột thôngđiệp tới cả
chính quyền và công chúngMỹ, cả công chúngTQ và các
nướckhác rằngTQ sẽkhôngnhânnhượngởbiểnĐông.TQ
TrungQuốc
“
không
nhượngbộ
”
ởbiểnĐông
TrungQuốccóthểsẽhunghănghơnởbiểnĐôngchođếnkhi
gặpphảisựphảnứngquyếtliệtthìmớithôi.
GSAlexander
L.Vuving,
Trung tâm
Nghiêncứu
anninhchâu
Á-TháiBình
Dương (Mỹ).
Ảnh:Nhânvật
cungcấp
Đảonhân tạo
TrungQuốc
xây tráiphép
trênbiểnĐông.
Ảnh:EPA
