14
THỨNĂM
19-11-2015
Phong su-Chuyen de
Chủnhàkhôngmuốn
côngnhận làditích
Trướcnăm2007,quátrìnhkhảosátđểcôngnhậncụm
bốnnhàcổ làdi tíchcấpquốcgiabị… trục trặcbởi chủ
sởhữu củamột trongbốn cănnhà làôngNguyễnHữu
Phong từchối việccôngnhận làdi tích. Cụmdi tích sau
đóvì thế chỉ còn lại ba. ÔngNguyễnVănThiện chohay
theoLuậtDi sản, dođây là tài sản cánhânnênnếu chủ
nhàkhôngđồngý thì không thể tiếnhànhcôngnhậndi
tích. Quanhiềunăm chủnhà tựý sửa chữanênhiện tại
cănnhàcổnói trênđãbị lai tạpkiến trúcđến90%.
Dù được bảo dưỡng thường xuyên nhưng căn nhà
củaôngNguyễnHữuXuân (được xem là tươngđối còn
nguyên vẹn trong cụmnhà cổ) cũngđang códấuhiệu
xuống cấp. Theoquan sát củaphóng viên, hiệnmột số
hạngmụcnhư tường,nềnnhàđãbị lún,nứt.Một sốhọa
tiết tinh xảo trênbao lam cũngđã bị mối mọt làmhư
hại,một sốbị gãy rơi, chủnhàphải gom lại đểmột nơi.
Nhữngbức tranh cổhàng trămnăm tuổi bên trong căn
nhàcũngđangbị hưhại khánhiều.
“Chúngtôiđã làmđơngửinhiềucơquanđểxin…khỏi
côngnhận làdi tíchnữanhưngchưađượcxemxét.Nhà
nước cũng có ýđịnh trùng tunhưng tôi khôngđồng ý.
Đây là tài sảnông cha từnhiềuđời để lại nên chúng tôi
sẽ tựbỏchi phí ra tu sửa”-ôngXuânnói.
HOÀNGNAM
S
au támnămđượccôngnhậndi tíchcấpquốcgia, cụm
nhà cổ 120 tuổi tại Thanh Phú Long, Châu Thành,
LongAn đang xuống cấp nghiêm trọng. Trong ba
cănđược côngnhậndi tích thìmột cănđang chờ sậpđược
tậndụng làmkho chứa củi vàphế liệu.Một cănkhác cũng
đang có dấu hiệu hư hỏng nhưng chủ nhà không đồng ý
để nhà nước trùng tu và đang làm đơn xin…miễn công
nhận là di tích!
“Xómnhàgiàu”đổnát
Cụm nhà cổ Thanh Phú Long gồm có bốn căn từ lâu
được người dân địa phương gọi là “xóm nhà giàu” bởi
sự xa hoa một thời của gia chủ. Ba căn nhà trong cụm
di tích này (căn còn lại chủ nhà từ chối được công nhận
di tích - PV) thuộc sở hữu của ba anh em trong dòng
họ Nguyễn Hữu, vốn là những bậc hào phú một thời
trong vùng.
Những cănnhà trong cụmdi tíchđượcxây theokiểubiệt
thự thờiPhápgồmbagian, hai cháivớibốnhàngcộtgỗcăm
xe tomột người ôm không xuể. Bên trong nhà được trang
trí các bức hoành phi, liễn... chạm trổ thủ công với họa tiết
hình hoa lá, chim thú, hoa sen, do những người thợ tài hoa
từHuế vào làm ròng rã nhiềunămmới xong. Trongba căn
nhà thì căncổnhất đượcxâydựng từnăm1893, tức tới nay
đã trên 120 tuổi.
Chúng tôi đến căn nhà cổ của ôngNguyễnHữu Phuôn,
hiệndo congái làbàNguyễnThịNgàở.Cổngnhàđã rỉ sét
nặng, đường vào nhà cỏmọc um tùm. Dùmang tiếng là di
tích quốc gia nhưngmấy năm qua căn nhà này gần như…
nhàhoang, đầybụi bặm,mạngnhện, phần sảnh trướcđược
chủnhà tậndụng làmkhochứacủi vàđồphế liệu. Phần lớn
hệ thốngcộtphía trướcnhàbịgãyđổ, chủnhàphảidùngcác
thanh gỗ chống đỡ tạm. Cửa chính, cửa sổmục nát, tường,
nền gạch cũng bể nứt khá nhiều.
“Mỗi lần trờimưa giông là cănnhà lại rung lênbầnbật.
Mấy năm nay lo nhà đổ sập bất ngờ nên chúng tôi đóng
hẳn nhà trước, chỉ ở nhà sau. Năm ngoái tỉnh có đến khảo
sát và hứa trùng tu nhưng tôi đợi mãi không thấy. Không
biết với tình trạnghiện tại, cănnhà có chờnổi đến lúcNhà
nước sửa không” - bàNgà tâm sự.
Chờ sậpvì…đợi vốn
Traođổivới
PhápLuậtTP.HCM
, ôngNguyễnVănThiện,
PhóGiámđốcBanQuản lýdi tích lịch sử-vănhóa (SởVH-
TT&DL tỉnhLongAn)chobiếthiện toàn tỉnhcó104di tích,
baogồm84di tíchcấp tỉnhvà20di tíchcấpquốcgia (trong
số này có cụm nhà cổThanhPhúLong).
Từ năm 2012, tỉnh quyết định trùng tu căn nhà của ông
Nguyễn Hữu Niên (căn xuống cấp nặng nhất, hiện do bà
Trần Thị Ba, vợ ông Niên sử dụng) với kinh phí hơn 7 tỉ
đồng. Trong quá trình trùng tu, các đơn vị chuyênmôn đã
cố gắng giữ lại một số chi tiết bên trong nhà, chỉ thay thế
một sốđoạn tường, kèocột bị hưhỏngnêndi tích sau trùng
tuvẫn giữnguyênđược kiến trúc ban đầu.
“Hiện nay LongAn còn rất nhiều di tích đang cần được
trùng tu, sửachữa.Tuynhiên, ngân sáchđịaphương thường
ưu tiênbảo tồncácdi tích lịch sửcáchmạng.Cònvới cácdi
tích thuộc sởhữu tưnhânnhưcụmnhàcổThanhPhúLong,
chủ trươngcủa tỉnh làkêugọixãhộihóa”-ôngThiệnchohay.
Cũng theoôngThiện, quakhảo sát tỉnhnhận thấycănnhà
cổcủaôngNguyễnHữuPhuônđangxuốngcấpnghiêm trọng
nên tỉnh đã cókế hoạch trùng tu. Tuynhiên, điều này chưa
thể thực hiệnngaydonguồnkinhphí dự trù lên tới khoảng
7 tỉ đồng, tương đương với căn nhà của ôngNguyễnHữu
Niên đã trùng tu trước đó. “Chúng tôi rất thông cảm với lo
lắngcủachủnhànhưngdokinhphí quá lớnnên tỉnhchỉ còn
biết chờvốn từ trungương” - ôngThiệnnói.
▲
“Thoithóp”xóm
nhàcổ120tuổi
Chủmộtcănnhàlàmđơnxintừchốiđượccôngnhậnlàditích
cấpquốcgia,thayvàođóhọsẽtựbỏtiềntrùngtu.Tuynhiên,
đềnghịnàychưađượcchấpthuận.
Ảnh1
:Cănnhà
củaôngNguyễn
HữuPhuôn
đangxuốngcấp
nghiêm trọng.
Ảnh:H.NAM
Ảnh2
:Nhiều
khunggỗchạm
khắc trênbao
lambị rơi tại
nhàôngNguyễn
HữuXuân.
Ảnh:H.NAM
Ảnh3
:Cănnhà
hiệnnaycủaông
NguyễnHữu
Phongđã thay
đổigầnnhư90%
kiến trúc
(trongảnhphần
phía trướccăn
nhàđãbị“hiện
đạihóa”).
Ảnh:H.NAM
1
2
3
