CHỦNHẬT 22-11-2015
10
SỨCKHỎE
Khôngdưới60%thànhviêncủa“câu lạc
bộmãnkinh”
có thể tìm lạigiấcngủyên
bìnhsaukhiđượcđiều trịbằngdược thảo
có tácdụng tương tựnội tiết tố.
Vìsaonhiềubà
thứcsớmhơngà?
Đêmdài baogiờ cũng lắmmộng. Trúng cơn ácmộnghay gặpgiấcmơ
hiềnhòa là chuyện khác,miễn làđừngquá vụng về vì tựmình rút ngắn
giờngủ với nếp sinhhoạt đi ngược với quy luật của thiênnhiên. Càng
vụng vềhơnnữa khi chọngiải phápdùng thuốc như thuốc…độc.
BS
LƯƠNGLỄHOÀNG
N
hiềubàđang lànạn
nhân của một tình
trạng nghịch lý khi
muốnchợpmắtquên
đời.Đó lànạnnhân
tuykhôngkhóngủ, thậmchínhiều
khidễngủ làkhácnhưngchưaquá
canh hai thì thức giấc rồi trăn trở
đến gần sáng. Tuy nhiều người
vẫn có thể “cuốn theo chiều gió”
nhưng cáchmấy thì ly nước sớm
muộncũngđến lúcphải trànvìvài
giọt nước không đâu. Đó là chưa
kểđến chuyệnbàkhóngủôngdễ
gì bình yên!
Đừng tưởng là
chuyệnnhỏ!
Mất ngủ theo kiểu đang thuận
buồm xuôi gió ở bỗng gãy gánh
giữa đường có thể là hậu quả của
một căn bệnh nào khác như trầm
uất, bệnh tim, bệnh thận... Nhưng
trong nhiều trường hợp mất ngủ
như vừamô tả lại không do bệnh
nàohếtmà chỉ là hậuquả rất bình
thường,dù làvớingườibệnh thìbất
thường, trongmột giai đoạnmuốn
tránh cũng không được của phận
máhồng.Đó làgiaiđoạnmãnkinh!
Theo lời khuyên của thầy thuốc
chuyênkhoabệnh lýdostressởĐH
Munich,khôngnênxemthường tình
trạng rối loạngiấcngủ theokiểubật
dậygiữacanhhainếuxảy rahơnba
lần trong tuầnvànếucứ thếkéodài
hơnmộttháng.Thầythuốcsởdĩphân
biệtrõràngnhưthếđểngườitraotráo
suốt đêmđừng tựmình chạy thuốc
theo quảng cáo đườngmậtmà nên
nhanhchân tìm thầymát tay.
Chuyệngì cũngcó lýdo
Vì tácđộng, nói đúnghơndo tác
hại của tình trạng thiếuhụt nội tiết
tố nữ tính nên chiếc đồng hồ sinh
học trongcơ thểbỗngchạy trật giờ
khiếnnãobộghi nhậnđêmdài chỉ
còncómấy tiếngđồnghồ!Hậuquả
lànạnnhânbịđánhthứclúcnửađêm
vì với hệ thầnkinh trời đã sángdù
gà chưa hề gáy. Đã vậy lại không
dễdỗ lạigiấcngủvì trungkhuđiều
hànhgiấcngủ rất ngoan cố, hễnói
không làkhông, dù là…nói trật.
Nạn nhân tất nhiên có thể dùng
thuốcan thầnnếumất ngủ.Nhưng
nếuđơngiảnnhưthếthìđỡbiếtmấy!
Bên cạnh chuyện lệ thuộc thuốc,
nghĩa là đồng thời khó tránh đau
đầuvì tiền thuốc, thầy thuốcdựavào
nhiềucông trìnhnghiêncứuđáng tin
cậy trong thời giangầnđâyđãbáo
động làngười dùng thuốcngủquá
thường, không kể chi đến chuyện
rối loạn tâm thầnvà cá tính, là đối
tượngdễbị nhồimáu cơ tim, dễbị
tai biếnmạchmáu não hơn người
khôngmuagiấcngủbằng thuốcđộc
trảgóp từngđêm.Như thế,chữamất
ngủmà quênvai trò của nội tiết tố
chẳngkhácnàomuốnchốngkẹtxe
màkhông logiảiquyếtchoxongcầu
đường.Thayvìquánhanhchân tìm
thầy thuốc ngành thần kinh, nhiều
nạnnhâncủachứngmấtngủnêngõ
cửanhàđiều trịchuyênvềnội tiết tố.
Chuyệngì cũngcó
hậuquả
Nạn nhân, dùmất ngủ theo kiểu
nàocũngvậy,khótránhbầnthần,mệt
mỏikhi thứcgiấc.Vấnđề lạikhông
chỉ cóbấynhiêu.Thầy thuốcởMỹ
đã tìm hiểu vềmối liên hệ giữa số
giờ ngủ ngon và tình trạng xơ vữa
mạchmáu.Kếtquảrõhơnbanngày
làngườingủkhôngđủgiờ,ngườingủ
xongvẫn còn thèmngủdễ bị bệnh
timmạch, nhất là caohuyết áp, với
tỉ lệcaogấpbốn lầnngười đặt lưng
làoođếnsángbấtkểxe tải cóchạy
rầm rầm suốt đêmngayngoài cửa.
Đángnóihơnnữalàngườithiếungủ
khôngchỉvướngbệnhtim.Chuyêngia
vềgiấcngủđãchứngminhđãng trí,
béophì, trầmuất, lãnhcảm…, thậm
chí bệnh tiểuđường, làhậuquảcủa
nhiềuđêmmấtngủkhiếnhộichứng
sút trí tuệ,rối loạnbiếndưỡngkhông
hẹnmàcùngnhaugia tốc!
Chuyệnnhỏđừngxé
ra to
Nhiều bà đang mất ngủ không
hẳn vì bệnh nào nghiêm trọngmà
chỉ vì nội tiết tố thể hiện cá tính
“phái yếu” giảm dần theo tuổi
đời. Nếu chỉ trôngmong vào tác
dụng an thần của thuốc đặc hiệu
thì nếu may mắn ngủ được hôm
nay, mai mốt cũng mất ngủ! Tại
sao lại chọn liệu pháp may rủi
trong khi giải pháp vừa hiệu quả
vừaan toàn rất gần trong tầm tay?
Y sĩ đoàn ởCHLBĐức ắt hẳn có
lý do chính đáng khi khuyên phụ
nữ tiềnmãn kinh nên chọn châm
cứu làmphươngánchốngbốchỏa,
mất ngủ, trầm uất…Nói riêng ở
xứmình, giải phápđúng là không
thiếu,có thiếuchỉ thiếu thông tinđủ
sức thuyết phục, có thiếuchỉ thiếu
thầy thuốcchọngiải phápan toàn,
thayvìđánhnhanh,đánhmạnhcho
vừa lòng “kháchhàng”!
◄
Mấtngủvì…thuốc!
Đừngquên lýdo lại ítaingờ làvì tácdụngphụkhó tránhcủamột
số thuốcnhư thuốchạáp,bìnhsuyễn, lợi tiểu, ngừa thai, giảm
đau, chống trầmcảm…Bệnhnhânvì thếnênbànvới thầy thuốc
đểđổi thuốckháckịp thời, thayvì chấpnhậnđượcnàymấtkiavì
mấtngủsớmmuộncũngkéo theomất thêmnhiều thứ!Dođó
cầncươngquyếtnói khôngvới thuốcan thần loạihóachất tổng
hợpđểđừngbệnh thêmvìphảnứngphụcủa thuốc,đểđừngmất
ngủ trầm trọngmỗi khi thiếu thuốc!Ngaycả trong trườnghợp
chẳngđặngđừng, khéohơnnhiềunếuưu tiênchodược thảocó
côngnăng“nhiều trong1”, vừa thưgiãn thầnkinhvừacải thiện
hàm lượngdưỡngkhí trongnão,đểquađóổnđịnhhoạtđộng
của trungkhuvậnhànhgiấcngủ.Đó là lýdo tại saocàng lúccàng
cónhiều thầy thuốc tìmvềhoạtchất sinhhọc thuộcnhómchất
màuanthocyaninvới côngnăngkhángôxyhóa, như trong trái
việtquất (blueberry), chất thôngmạch trongbạchquả (ginkgo),
chấtứcchếkíchứngvỏnãonhưgaba tronggạomầm…
Khỏinóidôngdàicũnghiểuchất lượng laođộng,họctập,tưduy… laođaođếnthế
nàovìgiachủhếtpindomấtngủ!
Nhận lờicầuhônngaysaukhi
được“gắp”cụcmáuđông
Đó là phương pháp thu hồi cụcmáu đông “bằng tay”,
được phát triển ngày càng rộng khắp trên thế giới. Đã
có nhiều nghiên cứu quốc tế xác nhận hiệu quả vượt trội
của phương pháp can thiệp cơ học này.
TheobácsĩPaul-EmileLabeyrie thuộcBệnhviệnPierre-Wertheimer
tại Lyon, Pháp, kể từ tháng 12-2014 đã có sáu nghiên cứu quốc tế,
trong đó có năm công trình được đăng tải trong tạp chí y khoa uy
tín là
The NewEngland Journal of Medicine
, khẳng định rằngmỗi
năm trên thếgiới cónhiềungànbệnhnhânbị tai biếnmạchmáunão
được cứu sống từphương phápđược gọi nômna là “thủ công” này.
“Chộp” lấycụcmáubằng tay
Theo thống kê, 80% ca tai biếnmạchmáu não gây thiếumáu cục
bộ vì nghẽn độngmạch não do cụcmáu đông (huyết khối) và 20%
còn lạigâyxuấthuyếtnãodovỡmạch.Đoạnđộngmạchbị tắcnghẽn
càng lớn thì nãocàngbị tổn thương trầm trọng, biết rằngcứmỗi phút
tắcnghẽn sẽcóhai triệu tếbào thầnkinhchết đi.Trongvòng20năm
nay, cáchđiều trị duynhất phổbiến là nội khoa, tức dùng thuốc tiêu
huyết khối để “khai thông”độngmạchbị nghẽn.Tuynhiên, phương
phápnàykhôngcứuđượcnhiềucabệnhkhiđoạnđộngmạchbịnghẽn
có kích thước đườngkính lớn.
Với phương pháp thu hồi cụcmáu đông cơ học, bác sĩ sẽ chọc và
luồnvàođộngmạchđùi củabệnhnhânmột ống thôngvàđiềukhiển
ống này đi ngược dòng độngmạch chủ để lên đến não. Ống thông
này có chức năngđưamột dụng cụ lấyhuyết khối gọi là “giá đỡ thu
hồi” đến tận nơi có đoạn độngmạch đang bị nghẽn, rồi “chộp” lấy
cụcmáu trongvòngvài chụcgiây.Xongviệc, ống thông sẽcùnggiá
đỡngược theo tuyếnđường cũđể quay trở ra độngmạchđùi và cục
máuđôngđược lấy ra.Quá trình“gắp”huyết khối nói trênđược thao
tácbằng tay trongphòngmổ, hoàn toànkhôngcómột robot haymột
dụng cụ chuyên dụng nào khác hỗ trợ ngoàimột camera tiaX dùng
để theo dõi đường đi của thiết bị tronghệmạch.
Trong75%ca tai biếnmạchmáunãođượccan thiệpbằngphương
pháp cơ học, đoạn độngmạch bị nghẽn đã được “khai thông” hoàn
toànvà trởvề tình trạng “thông thoáng” bình thường.
Tácdụng thầnkỳ
Hai trườnghợp tai biến được cứu sốngđiểnhình:
Được“gắp”xong, tỉnh lại, côấyđãchấpnhậnngay lời cầuhôn:
Một phụnữ32 tuổi bị tai biếnmạchmáunão.Người bạn trai củacô rất
hoảng loạnkhi trướcđókhông lâu,anhđãchuẩnbịnhẫncướiđểcầuhôn
bạngái.Vàcũngvì quá“rối trí”, anhbạnđãbậtmiệngnói ngay lời cầu
hônbạngái đang lúc cônằm trênbăng-ca chuẩnbị vàophòngmổ: cô
đangbị liệtnửangườibênphải,khôngnóiđược.Nhưngdomới trảiqua
mộtđợtphẫu thuật chỉvài tuần trướcđónênbệnhnhânkhông thểđược
chỉ địnhdùng thuốc làm tan cụcmáuđôngvàbác sĩ phải nhanh chóng
dùngphươngphápcơhọc.Chẳngbao lâu saukhi được“gắp”xong, cô
đã có thể cửđộng cẳng chân, cánh tayphải vànói lại được. Rồi côbật
khóc, cônhớ lại lời cầuhôncủabạn traimìnhkhi côsắpvàophòngmổ,
khimà lúc đó côkhông thể trả lời được. Thế rồi, cô lập tức nhờbác sĩ
Labeyriechuyểngấp lời đồngýcủacôvề lời cầuhônđếnngười chồng
tương lai củamìnhđang lo lắngđợi bênngoài.Côgiụcbác sĩ rangoài
gặpanhấy“càngnhanhcàng tốt”!
Hết liệt chỉ saumột ngày:
Một phụ nữ 50 tuổi, không có tiền sử
bệnh trầm trọng, bị tai biến tại nhà, tay chân không cử động được và
nhanh chóng rơi vào tình trạng hônmê. Trong phòng cấp cứu, toàn
thânbệnhnhânbấtđộng,ngoại trừcáccơmimắt.Bệnhnhânđượcgây
mê và bác sĩ Turjman củaBệnhviệnLyonđã khẩn cấpdùngphương
phápgắp cơhọcđể thôngđộngmạchnão.Vàngayngàyhôm sau, bà
đã có thể nói được, cửđộng lại tay chânvà được chuyển sangphòng
săn sóc bình thường. Trong ca bệnh nguy cấp này, khi cần can thiệp
nhanh chóngnhất, nếukhông ápdụngphươngpháp thuhồi cụcmáu
đôngcơhọc thìcácbácsĩchắcchắnsẽphảibó tay.
(Theo
ParisMatch
)
TƯỜNGNGUYỄN
