8
THỨNĂM
3-12-2015
P
hap luat
Tiêuđiểm
THANHTÙNG
B
ên cạnh thủ tục đăngkýbào
chữa, một điểmmới nổi bật
khác trongBLTTHS2015 là
quyđịnhvềphòngxửán (Điều257).
Theo đó, phòng xử án phải được
bố trí thể hiện sự trang nghiêm, an
toàn, bảo đảm sự bình đẳng giữa
người thực hành quyền công tố và
luật sư (LS), người bào chữa khác.
Điều luật cũng giao cho chánh án
TANDTối cao quy định cụ thể về
phòng xử án theo tinh thần trên.
Chỗngồi thểhiện
sựbìnhđẳng
Traođổi với
PhápLuậtTP.HCM
,
cácLSđềuủnghộquyđịnh trên,đều
hy vọng vị trí chỗ ngồimới sẽ sớm
đượcTANDTối cao hướng dẫn và
triển khai thực hiện theo đúng tinh
thần của luật.
Theo LSHoàng KimVinh (Chủ
nhiệmĐoàn LS tỉnh Bình Phước),
hai bên buộc tội - gỡ tội có ngồi
ngang hàng thì mới có bình đẳng,
có bình đẳng thì mới có tranh tụng
chất lượng. “Dù LS không phải là
người tiến hành tố tụng nhưng xét
ở đối trọng trong khuôn khổ tranh
tụng tạiphiên tòa thì luậtsư lạingang
hàngvới kiểm sát viên (KSV).Việc
thayđổichỗngồinàykhông tốnkém
nhiều tiềnbạc, với điềukiệnphòng
xử án của chúng ta hiện nay thì có
thểdễdàng thựchiện” -LSVinhnói.
Vị trí chỗngồi trongphiên tòahiệnnay (KSVngồinganghàngHĐXX,phía trênLS).Ảnh:T.TÙNG
Haibênbuộctội-gỡtộicóngồi
nganghàngthìmớicóbình
đẳng,cóbìnhđẳngthìmớicó
tranhtụngchất lượng.
Xuhướngchungcủa
nhiềunước
QuátrìnhgópýdựthảoBLTTHS2015,
LiênđoànLSxuấtpháttừkếtquảkhảo
sát thiết kếphòngxửcủanhiềunước
nhưHoa Kỳ, Canada, Nga, Nhật Bản,
TrungQuốc...cũngnhưthựctếphòng
xửántạiTANDtỉnhBìnhDương,TAND
TPĐàNẵngđã đềnghị thiết kế vị trí
chỗngồi ngangbằngnhau, thểhiện
sựbìnhđẳnggiữa đại diệnVKS thực
hiện chức năng buộc tội và LS thực
hiệnchứcnăngbàochữa.Đâykhông
chỉ là vấnđề thay đổi vị trí ngồimột
cáchcơhọcmàphùhợpvới tinh thần
củaHiếnpháp2013ghinhậnnguyên
tắc tranh tụng trongxétxửđượcđảm
bảo (khoản5Điều103) cũngnhưchủ
trương cải cách tưpháp củaĐảng ta
thểhiện trongNghị quyết số08ngày
2-1-2002, Nghị quyết số49ngày 2-6-
2005. Ngay trước thời điểmQuốchội
thôngquaBLTTHS2015,TANDTốicao
cũngđã tổ chức nhiều hội thảo, ghi
nhậnvàtổnghợpnhiềuýkiếntíchcực
liênquanđếnviệcbố tríphòngxửán.
BLTTHS2015quyđịnh theohướng
mở, giao choTANDTối caoquy định
cụ thể làgiải pháp tốt nhất. Như vậy,
việcthiếtkếphòngxửán, thiết lậpvịtrí
chỗngồithuộcthẩmquyềncủachánh
ánTANDTối cao, trênnguyên tắcphải
bảođảmsựbìnhđẳnggiữangườithực
hànhquyềncôngtốvàngườibàochữa.
Luật sư
PHANTRUNGHOÀI
,
PhóChủ tịchLiênđoànLS
"Khôngngồithìmờiôngvề"
Theoquyđịnhmới,phòngxửánphảibảođảm
sựbìnhđẳnggiữangườithựchànhquyềncông
tốvàngườibàochữa.Giớiluậtsưrấtủnghộquy
địnhnàyvìchỗngồibìnhđẳnggiữaluậtsưvới
kiểmsátviêntạiphiêntòasẽphụcvụtranhtụng
tốthơn.
Luậtsư
ngồingang
hàngvới
VKS
LS Phan Ngọc Nhàn (Đoàn LS
tỉnhĐắk Lắk) kể: “Năm 2001, khi
tôi còn làmchánhvănphòngTAND
tỉnh Đắk Lắk, trước phiên xửmột
vụ vi phạm quy định về điều khiển
giao thôngđườngbộ,VKS tỉnhgửi
văn bản đề nghị tòa bố trí chỗ ngồi
khác so với bình thường. Cụ thể là
bàncủaKSVngồi lùivềphíasaumột
chút sovới bàncủaHĐXXđểKSV
kiểm sát toàn bộ hoạt động xét xử.
Lúc đó tôi thammưu cho chánh án
làm công văn từ chối ngay đề nghị
vô lý ấy củaVKS”.
Từcâuchuyện trên,LSNhànnhận
xétxuhướngcủaVKS là lúcnàocũng
muốn ngang hàng, thậm chí là “có
quyền to” hơnHĐXX. Nhưng luật
đãquyđịnhchỉ có tòa làcơquanxét
xử, có quyền kết luận bị cáo phạm
tội hay không. Do vậy vai trò điều
khiển phiên tòa của HĐXX là lớn
nhất. “Việc BLTTHS 2015 có quy
địnhmới về phòngxử án là rất phù
hợp, rất đáng ghi nhận để đưa hoạt
độngxétxửđếnxuhướngbìnhđẳng
và tôn trọng lẫn nhau giữa các bên
buộc tội -gỡ tội”-LSNhànnhậnxét.
Phùhợpvới cải cách
tưpháp
Nguyên Viện
trưởng VKSND
quận 5 (TP.HCM)
NguyễnKimTiếng
cũngủnghộsựthay
đổi này, cho rằng
nó tạo ra sự bình đẳng cần thiết tại
phiên tòa.Theođó,HĐXX thaymặt
Nhà nước xét xử thì có quyền ngồi
caonhấtđểđiềuhànhphiên tòa.Bên
buộc tội (VKS) và bên gỡ tội (LS)
phải ngồi phía dưới, ngang hàng
nhau để tiện cho việc tranh tụng,
đồng thời tạo tâm lý thoải mái cho
các bên. “VKS kiểm sát hoạt động
tưpháp tại tòa thìngồi chỗnàocũng
thựchiệnđượcnhiệmvụ,khôngcần
phảiphânchia trêndưới”-ôngTiếng
khẳng định.
Một giảng viênTrườngĐHLuật
TP.HCMchobiếtnhiềunướcnhưMỹ,
Anh, Nga… đều sắp xếp chỗ ngồi
của công tốviênvàLSnganghàng
nhau trong phòng xử án. Trong khi
đó, chúng ta đang
hướng tớimộtnền
tưpháphiệnđạivà
hội nhập thì phải
tranh thủ học hỏi
nhữngkinhnghiệm
hay, loạibỏnhững
điểm bảo thủ, lạc hậu.
NguyênThẩmphánTòaPhúc thẩm
TANDTối cao tại TP.HCM Phạm
CôngHùngcũngnói:“Tôihoàn toàn
ủnghộviệcTANDTối caobố trí lại
chỗngồibìnhđẳnggiữaKSVvàLS.
Thayđổi trên làđiềurấtcần thiết,phù
hợpvới tinh thầncảicách tưpháp”.
s
Trướcđây, dư thaoBLTTHS2015quyđinhvẫngiưvị
trí chôngôi củanhữngngười tiếnhành tố tụng, tham
gia tố tụngnhư cũ.
Ngày 2-11, tại HàNội, TANDTối caođã tổ chức hội
thảo về “Đề án đổi mới trang phục của thẩm phán,
hội thẩm vàmôhìnhphòng xét xử”. Rất nhiều ý kiến
ủnghộ việc bố trí lại vị trí chỗngồi của KSV và LS để
thểhiện sựbìnhđẳng, tạo tâm lý thuận lợi cho LS khi
tranh tụng. PhóChánhánTòaánQuân sựTrungương
NguyễnMai Bộcònchobiết:“TòaánQuân sựkhuvực
I đã tổ chức theomô hình trên. Ban đầu KSV không
chịungồi, tôi nói khôngngồi thì mời ông về, tôi báo
cáo tư lệnh.Tư lệnhduyệt tôixâynhư thế rồi.Ôngkiểm
sát vàongồi, dần rồi cũngquen”. Nhiềuđại biểu khác
cũng d n chứngmô hình phòng xửmà TANDTPĐà
Nẵng ápdụng (KSV và LS ngồi đối diện, nganghàng
nhau) đểủnghộ.
Khi dự thảoBLTTHS2015đượcđưa ra thảo luận tại
Quốchội, nhiềuđại biểuQuốchội tán thành việc sắp
xếp vị trí chỗngồi của KSVnganghàng với LS. TAND
Tối caocũngđênghigiaochocơquannàyhươngdẫn,
cuối cùngỦybanThườngvụQuốchội đã châp thuân
vàchỉnh lýĐiều257.TheoỦybanThườngvụQuốchội,
quyđịnhvị tríngồi trongphòngxửán thểhiệnsựbình
đẳnggiữaKSVvới người bào chữa là cần thiết đểbảo
đảmnguyên tắc tranh tụng trongxét xử.
TòatrảhồsơvìCQĐTdùngảnhngườikhácđểtruynã,nhậndạngbịcáo
Sáng 2-12, TAND quận Ninh Kiều (TPCần Thơ) đã xử sơ
thẩm vụĐinhQuangVương bị truy tố về tội mua bán trái phép
chấtma túy.
Theo cáo trạng, tối 26-12-2006,ĐinhTriềuDươngbịCông an
quậnNinhKiều bắt, thu giữ hơn 12,5 gma túy tổng hợp. Từ lời
khai củaDương, cônganbắt tiếpPhạmHùngEm (ngườinhậnma
túy từVương rồi giao lại choDương bán). Dương vàHùng Em
sau đó bị kết án tù về tội mua bán trái phép chất ma túy. Riêng
Vươngbị khởi tố từnăm2007nhưngCQĐTkhôngbắt đượcnên
đã đình chỉ điều tra rồi ra quyết định truynã.
Tháng5-2015,Vươngmớibịbắt.CônganquậnNinhKiềuphục
hồi điều tra, chuyển hồ sơ choVKS quận truy tốVương. Sau đó
TAND quận trả hồ sơ yêu cầu điều tra bổ sung vì cho rằng còn
thiếu căn cứ buộc tội Vương. Do CQĐT, VKS vẫn giữ nguyên
quanđiểm, khẳngđịnh “cóđầyđủ chứng cứ chứngminhVương
đã nhiều lần trực tiếp giao bánma túy choHùngEm, Dương...”
nên tòa đưa vụ án ra xử.
Tại phiên xử sáng 2-12, Vương kêu oan, nói không phạm tội,
khôngbiết gì vềviệcbị truynã, khônghềcó tiềnán, tiền sự.Luật
sưcủaVươngđãđềnghị tòachophépVươngnhậndạngbảnảnh
màCQĐTđã sử dụng đểDương, Em nhận dạng bị cáo (cũng là
ảnh dán trong quyết định truy nã). Xem bản ảnh, Vương khẳng
định khôngphải ảnh là củamình.
Trongkhi đó, ôngĐQT (anh củaVương) khi được tòamời lên
nhận dạng bản ảnh nói trên lại khẳng định đó là ảnh củamình.
Luật sư cũng cung cấp cho tòa các ảnhgốc củaôngT. (giốnghệt
ảnhmàCQĐT xác định làVương và sử dụng trong quá trình tố
tụng -PV).Saukhixemcácảnh, đối chiếu trực tiếpvớiôngĐQT,
chủ tọađãvàohội ý, sauđó ra tuyênbốhoãnxử, trảhồ sơđểđiều
tra bổ sungvì có chứng cứmới.
GIATUỆ
Cácbảnảnhsosánh:Ảnhgiữa là
ảnhCQĐTdán trongquyếtđịnh
truynã, cũng làảnhmàCQĐT
dùngnhậndạngVương, cònhai
ảnhhaibên làảnhôngĐQT.Ông
T.nhìnnhậncảbaảnhnàyđều
làảnhmình. (Ảnhdo luậtsưcủa
Vươngcungcấp)
Bị cáoVương
trướcvành
móngngựa.
Ảnh:G.TUỆ
