7
THỨHAI
7-12-2015
Bandoc
Đểkhôngcònvụ
HuỳnhVănNénnàonữa
Bêncạnhnguyêntắcsuyđoánvôtội,sựphânchiaquátrìnhtốtụngthànhnhiềugiaiđoạnđộclậpvàsựthừanhậnvaitrò
tolớncủaluậtsưlàcácyếutốgópphầnngănngừaoansaitrongtốtụnghìnhsự.
Bạnđọcviết
TS
NGUYỄNNGỌCĐIỆN
M
ộtngườibịcáobuộc
vàotộigiếtngười,bị
phạt tùchung thân,
đã thụ ánhơn17năm trước
khi được xác định là không
có tội và được trả tự do. Có
thể tómgọn trongvài từnhư
thế về câu chuyện “người
tù thế kỷ”HuỳnhVănNén.
Phânđịnhcácgiai
đoạn tố tụngđộc lập
Biệt danh độc đáo “người
tù thếkỷ”dobáochí đặt cho
ôngHuỳnhVănNénhàmchứa
nhiều điều. Đó không chỉ là
do thời gian ở tù trải dài từ
cuối thếkỷ trướcsang thếkỷ
saumàcòn lànhữngmấtmát
kinhkhủngkhôngchỉ củacá
nhânngười bị oan.
Mấtmátvật chất:Giađình
chìm đắm trong cảnh nghèo
đói, bản thân không tiền,
khôngnghềnghiệp,ngơngác,
lạ lẫm khi ra tù trước sự đổi
thaycủacuộcsống.Mấtmát
tinh thần:Nỗiđau, buồn, tổn
thươngvà tủinhụccủangười
bị kết tội nhầm và chịu án
oancũngnhưcủangười thân
thuộc. Suy cho cùng, chẳng
giấy mực nào đủ để mô tả
những thiệt hại đó.
Từ rất sớm, người ta đã
nhậnbiết những rủi ro trong
Nụcườiđầu tiêncủaôngHuỳnhVănNénsaukhivừabước rakhỏi cổng trạigiamsau
17nămnăm thángnămngàybị tùoan.Ảnh:PHƯƠNGNAM
Nếucứmặcđịnhngườibịtìnhnghi là
bịcáo/thủphạm,ngườitadễbiếnquá
trìnhtốtụngthànhmộttậphợpnhững
biệnpháptácnghiệpmangtínhthủtục
đểhợpthứchóamộtkết luậnđãcósẵn.
vận hành của hệ thống tố
tụng hình sự: Quyền xử lý,
phánxétnhândanh luậtpháp,
công lý có thể trở thànhmột
đòn giáng vào người vô can
theokiểu tai họa từ trên trời
rơixuống.Lýdo làquyềnđó
nằm trong tay con người và
chẳngaikhôngcó
khuyết tật, điểm
yếu có thể dẫn
đến làm sai.Vấn
đềđốivớinhững
ngườinắmquyền
lựccôngcólương
tâm là phải làm
thế nào để khuyết tật, điểm
yếu của người thực thi phận
sự công trong lĩnh vực tư
phápkhông trở thànhnhững
viênđạn lạcvô tìnhgămmột
cáchnghiệt ngãvào thân thể
những phận đời lươnghảo.
Chínhvớimongmuốnngăn
ngừa rủi rođómàngười làm
luật đã phân chia quá trình
xử lýmột người bị nghi vấn
phạm tội thành nhiều giai
đoạn: Điều tra, truy tố, xét
xử.Nhữngngười tácnghiệp
ở các giai đoạn khác nhau
được trao thẩm quyền xác
định, hoạt động độc lập với
nhau;người tiếnhành tố tụng
ởgiaiđoạnsaucó tráchnhiệm
cũngnhưcóquyềnchấpnhận
hoặckhôngchấpnhậnkếtquả
công việc của người ở giai
đoạn trước nhưng không có
quyềncan thiệpvàocôngviệc
VỤ“CHẤPHÀNHVIÊNCHỦQUAN,ĐƯƠNGSỰKHÓĐÒINỢ”
Xemxéttráchnhiệmchấphànhviên
đó.Trongchuỗi tácnghiệpấy,
người xét xử -quan tòa -giữ
quyền phánxét tối hậu.
Đềcaonguyên tắc
suyđoánvô tội
Có thể trong phần lớn
trườnghợp, nhữngngười bị
cơquanđiều trađặtvàodiện
tìnhnghi cao rốt cuộc đúng
là người phạm tội. Nhưng
không thể từđóxâydựngvà
giữ định kiến về nghi can.
Nếu cứ khăng khăng mặc
định người bị tình nghi là
bị cáo/thủphạm, người tadễ
biếnquá trình tố tụng thành
một tập hợp những biện
pháp tác nghiệp mang tính
thủ tụcđểhợp thứchóamột
kết luậnđãcó sẵn.Thậmchí
cókhi nhữngbiệnpháp trái
luật - như bức cung, mớm
cung - được sử dụng với
mongmuốnkết thúc nhanh
việcđiều tra.Đểngănngừa
những điều đó, nguyên tắc
suy đoán vô tội được thiết
lập, dẫnđếnviệc thừa nhận
quyền im lặng củanghi can
như sản phẩm phái sinh
(BLTTHS năm 2015 - mà
Quốc hội vừa thông qua,
cóhiệu lực thi hành từngày
1-7-2016 - đã cụ thể hóa
quyền im lặng này).
Cùng với nguyên tắc suy
đoán vô tội và sự phân chia
quá trình tố tụng thànhnhiều
giai đoạn, sự thừa nhận vai
trò của luật sư cũng hết sức
quan trọng.Cần tạođiềukiện
để luật sư tham gia tố tụng
ngay từ đầu và thừa nhận
những quyền rộng rãi của
luật sư trong thu thập chứng
cứ nhằm bảo vệ thân chủ
trướcnhữngcáobuộc.Trong
tranh tụng trước tòa án, luật
sưphải đượcđặt ởvị thếđối
trọngvới cơquancông tốvà
tiếngnói củacảhai bênphải
được thẩm phán lắng nghe
như nhau, không phân biệt
bên trọng, bên khinh.
Tấtnhiên,ngườibịxửoan,
bị thiệt hại vô lý, bất công
thì phải đượcđềnbù; những
người đã làm việc tùy tiện,
vô tráchnhiệmdẫnđếnoan
sai (nếu có) hẳn sẽ bị xem
xét tráchnhiệmvàbị chế tài
tương xứng với hậu quả họ
gâyra.Nhưngrốtcuộcchẳng
có sự bồi thường nào, biện
phápxử lýnàođốivớingười
làm sai có thể bù đắp hoàn
hảo chongười bị oan.Ai tái
lậpđượcsựnguyên lànhcho
chén cơm đã bị đập vỡ?
Khôngđểxảy rahoặchạn
chế đếnmức thấp nhất tình
trạngoansai tronghoạtđộng
tố tụng luôn là điều tốt nhất
mànền tố tụng củaquốcgia
nào cũnghướngđến.
▲
Tin từCụcThi hành án dân sự (THADS)
TP.HCM cho biết cơ quan này vừa hoàn tất
kết luận kiểm tra vụ “Chấp hành viên chủ
quan, đương sự khó đòi nợ” mà báo
Pháp
Luật TP.HCM
đã phản ánh.
Cụ thể, Cục THADS TP.HCM cho biết
sẽ xem xét trách nhiệm của chấp hành viên
VTL (hiệnđang làmphóchi cục trưởngChi
cục THADS quận 2) vì đã khôngmời ông
ĐàoThạchSơn (người đượcTHA) lên làm
việc để hỏi xem ông ấy có đồng ý cùng với
vợ thỏa thuận giải tỏa tài sản cho bà H. đi
đăngbộhaykhông.
Cục THADS TP.HCM còn yêu cầu chi
cục trưởngChi cụcTHADS quậnThủĐức
tiếnhànhhọpkiểmđiểmvà rút kinhnghiệm
trong việc phân hồ sơ cho nhiều chấp hành
viênmà thiếu quản lý…
Như báo
Pháp Luật TP.HCM
từng thông
tin, vợ chồng ôngĐào Thạch Sơn bán căn
nhà trên đườngHồngĐức (quậnThủĐức,
TP.HCM)chovợchồngôngNguyễnHànVi.
Do bênmua chưa trả hết nợ nên vợ chồng
ông Sơn đã khởi kiện vợ chồng ôngVi ra
TANDquậnThủĐức.Sauđó tòacôngnhận
việc thỏa thuận, bị đơn đồng ý trả cho vợ
chồngnguyênđơn4 tỉ đồng.Tháng4-2011,
vợ chồng ông Sơn gửi đơn yêu cầu THA,
Chi cụcTHADSquậnThủĐứcxácđịnhvợ
chồng ôngVi có tài sản để đảm bảo THA
nhưng số tài sản này đang trong quá trình
chuyển nhượng chobàH.
Tháng4-2012, chấphànhviênVTLđã tựý
đểchovợôngSơnvàbàH. thỏa thuậnbằng
cách bàH. tự nguyện nộp tiền án phí và trả
trước150 triệuđồng thaychovợchồngông
Vi, khi nàođăngbộxong, bàH. sẽ đưa tiếp
250 triệuđồng.Việc nàyôngSơnkhônghề
được thôngbáo trongkhivợchồngôngđang
ly thân. Khi đăng bộ xong, bàH. lại không
trả 250 triệu đồng còn lại.
Cho rằng vợ chồng ôngVi không còn tài
sản để THA, tháng 9-2013, THADS quận
Thủ Đức ra quyết định trả lại đơn yêu cầu
THAchovợchồngôngSơn.Tháng5-2015,
CụcTHADSTP.HCMyêucầuTHADSquận
ThủĐức thuhồiquyếtđịnh trên.Lúcnày, sau
bốnnămkể từngày nộp đơnyêu cầuTHA,
ôngSơnmới haymình khó đòi được nợ do
thiếu sót của chấp hành viên.
Trướcđó, trả lời báo
PhápLuật TP.HCM
,
ôngLêMinhTánh, Chi cục trưởngChi cục
THADS quậnThủĐức, nói ôngmới về cơ
quan này được một năm. Ông Tánh cũng
thừanhậnchấphànhviênVTLcóchủquan,
sai sót về thủ tục thôngbáo...
NGÂNNGA
Tòaánnơicótrụsở
đơnvịbịkiệnphải
thụlývụán
Luậtsư
củabạn
Trong thời kỳhônnhân vợ chồng tôi có
xây dựng được một căn nhà. Năm 2012,
chồng tôi tựý làm thủ tụcmuabáncănnhà
trên cho người khácmà không hỏi ý kiến
tôi. Từ vụ việcmuabán trái pháp luật ấy,
vợ chồng tôi xảy ramâu thuẫn và không
thể hàn gắn được. Năm 2014, tôi quyết
định ra tòa lyhôn và yêu cầu chia tài sản
trong thời kỳ hôn nhân, tòa án quận nơi
tôi ở đã thụ lý.
Đồng thời, tôi kiện văn phòng công
chứng yêu cầu hủy hợpđồngmuabán và
bồi thường thiệt hại ở tòaánnơi có trụ sở
củavănphòngcôngchứng.Tuynhiên, tòa
ánnơicó trụsởcủavănphòngcôngchứng
lại chuyển hồ sơ vụ án của tôi về tòa nơi
giải quyết đơn ly hôn. Việc chuyển hồ sơ
vụ án như vậy có đúng không? Luật quy
định vấn đề này như thế nào?
Bà
PhạmThịHương
, TP.HCM
Luật sư
TRẦNCAOĐẠIKỲQUÂN
,
ĐoànLuật sư tỉnhĐồngNai
, trả lời:Việc
bàHươngkhởikiệnvănphòngcôngchứng
thì thẩmquyềngiải quyết là tòa ánnơi có
trụ sởcủavănphòngcôngchứng.Dovậy,
việc tòa án nơi có trụ sở văn phòng công
chứng chuyển đơn khởi kiện của bà sang
tòa án khác là khôngđúng.
Cụ thể, tạikhoản1Điều35BLTTDSvề
thẩm quyền của tòa án theo lãnh thổ quy
địnhnhư sau: a)Tòa ánnơi bị đơn cư trú,
làmviệc (nếubị đơn là cá nhân) hoặc nơi
bị đơncó trụ sở (nếubị đơn làcơquan, tổ
chức) có thẩm quyền giải quyết theo thủ
tục sơ thẩm những tranh chấp về dân sự,
hônnhânvàgiađình, kinhdoanh, thương
mại, laođộngquyđịnh tại cácđiều25, 27,
29và 31 của bộ luật này;
b)Cácđương sựcóquyền tự thỏa thuận
với nhau bằng văn bản yêu cầu tòa án
nơi cư trú, làm việc của nguyên đơn (nếu
nguyên đơn là cá nhân) hoặc nơi có trụ
sở của nguyên đơn (nếu nguyên đơn là
cơ quan, tổ chức) giải quyết những tranh
chấpvềdânsự, hônnhânvàgiađình, kinh
doanh, thươngmại, laođộngquyđịnh tại
cácđiều25, 27, 29và31 củabộ luật này;
c) Tòa án nơi có bất động sản có thẩm
quyềngiải quyết những tranh chấpvềbất
động sản.
VÕHÀ
ghi
