CHỦNHẬT 3-1-2016
5
DonaldTrump
làmột trongnhữngứng
viêngây tranhcãinhiềunhấtvìnhững
phátngôn“gâysốc”chodư luậnMỹvà
thếgiới.
BẢOANH - THIÊNBÌNH
Đ
ãcógần25ứngviên
tham gia vào “cuộc
đua đặc biệt” nhất
nướcMỹ - cuộcđua
vàoNhàTrắng.“Ông
chủ Nhà Trắng” luôn có sức hấp
dẫnmãnh liệt bởi đó là nhân vật
lèo lái cườngquốc sốmột thếgiới
giải quyết các vấn đề nội tại lẫn
quan hệ quốc tế vốn ảnh hưởng
đếnhàng trămquốcgiavàhàng tỉ
conngười.Năm2016chứngkiến
cuộcđuavàoNhàTrắngbướcvào
giai đoạnquyết liệt nhất; cácứng
viên sẽ tung ra tất cả “chiêu bài”
của mình ở những nước cờ cuối
cùng nhằm hạ tầm đối thủ, nâng
tầm cá nhân.
TừôngBush thứba
đến tỉ phúDonald
Trumpchenchúc
Chođến thờiđiểmhiện tại,đảng
Cộnghòacòn11ứngviênđang tiến
hành tranh cửđể làmđại diện cho
“những chú voi” (biệt danh đảng
Cộnghòa) trongcuộcđuavàoNhà
Trắng. Với việc cựu Thống đốc
bang NewYork - George Pataki
rút khỏi cuộc đua vàoNhàTrắng,
các ứng viên tranh cử đảngCộng
hòa đã “có một khoảng trống để
thở” hơn một chút nhưng không
khí vẫn rất ngột ngạt.
Trongnhữngứngviêncủađảng
Cộnghòa,phảinhắcđến
JebBush
,
người từngphụcvụhai nhiệmkỳ
thốngđốcbangFloridagiai đoạn
1999-2007. Sau khi quyết định
không tranh cử tổng thống trong
cả hai năm là 2008 và 2012, ông
Bush tuyên bố tham gia tranh cử
vàongày15-6-2015chochiếcghế
tổng thốngMỹ.Hiệnvị nàyđứng
đầudanhsáchđượccácquanchức
hàng đầu đảngCộng hòa ủng hộ
(8,8%).Quan trọnghơn, JebBush
cũng là người vận động được số
tiền tranh cử lớnnhất trong tất cả
ứng viên của hai đảng, lên đến
133,3 triệuUSD từ cử tri và các
nhóm ủng hộ khác. Tuy vậy, chỉ
số dự báoPredictionMarkets lại
cho thấy Jeb Bush chỉ có 10%
khả năng trở thành đại diện của
“những chú voi”. Nếu trở thành
tổng thống Mỹ, Jeb Bush sẽ là
“tổng thống Mỹ thứ ba của gia
tộc Bush” vì ông là con trai của
cựuTổng thốngGeorgeHWBush
và cũng là em trai của cựuTổng
thốngGeorgeW. Bush.
Ứngcửviênđứngđầuchỉ sốdự
báoPredictionMarketsphíađảng
Cộnghòa là
MarcoRubio
với34%
người tin rằngông sẽ trở thànhđại
diệncủađảngCộnghòa.Rubio là
ngườiMỹgốcCubađầu tiênđược
bầuvàoThượngviệnbangFlorida
hồi năm 2010. Ông là thành viên
thứ ba của đảng Cộng hòa tuyên
bố tranh cử tổng thống (4-2015).
Trênbảngkhảo sát sựủnghộ của
những quan chức đứng đầu đảng
Cộnghòa,Rubioxếp thứhai (sau
JebBush) với 5,7%. Cho tới hiện
tại vị này đã vận động được 48,6
triệu USD tiền tranh cử, chỉ xếp
rất nhiều ứng viên khác gồm:
4.
BenCarson
: Vị bác sĩ nổi tiếng
và có uy tín gần đây đã “đi lạc”
vàođấu trườngchính trị.Cácbình
luận về chính trị của ông tại sự
kiệnNationalPrayerBreakfasthồi
năm2013khiếnông trở thànhmột
“đứa con yêu” của phương tiện
truyền thông bảo thủ;
5.
Chris
Christie:
Thống đốc bang New
Jersey vào năm 2009, tái đắc cử
trongnăm2013;
6.CarlyFiorina
:
FiorinachạyđuavàoThượngviện
bang California vào năm 2010
nhưng thất bại trước khi tuyên
bố tranh cử tổng thống;
7.Mike
Huckabee
: Huckabee trở thành
thống đốc bang Arkansas vào
năm1996, khi thốngđốc JimGuy
Tucker bị kết án vì tội gian lận
và âmmưu liên bang. Huckabee
đượcbầu làm thốngđốcvàonăm
1998 và một lần khác vào năm
2002. Huckabee tuyên bố tranh
cử tổng thốngvào tháng5-2015;
8. John Kasich
: Sau chín năm
làm việc trong khu vực tư nhân,
Kasich tham gia tranh cử thống
đốcbangOhiovàonăm2010khi
ôngđánhbại thốngđốcđảngDân
chủTedStrickland.Ông tuyênbố
tranh cử tổng thống vào tháng
7-2015;
9. Rand Paul
: Paul đã
đạt được sự chú ý của nướcMỹ
khi trở thành thượng nghị sĩ Mỹ
trẻ tuổi đến từKentucky saucuộc
chiến cam go trong đảng Cộng
hòa. Paul tuyên bố chạy đua vào
NhàTrắnghồi tháng4-2015;
10.
RickSantorum
: Santorumphục
vụhai nhiệmkỳ tại Thượngviện
Mỹnhưng thua trongcuộcbầucử
hồi năm2006.Ông từng tranh cử
tổng thống vào năm 2012.
Và người cuối cùng là
Donald
Trump
: Trump - ông trùm bất
động sản, từng thảo luận về việc
tham gia tranh cử tổng thống vào
năm 2000, 2008 và 2012 nhưng
chưabaogiờ thamgia.Tuynhiên,
Trumpđãcôngbốchiếndịch tranh
cử tổng thốngnăm2016hồi tháng
6-2015.
HillaryClinton: Sáng
giánhấtđảngDânchủ
Trongkhi đảngCộnghòa“ngột
ngạt”với11ứngviên thìđảngDân
chủ có số lượng ứng viên ít hơn,
chỉ với ba người. Các bảng khảo
sát củaMỹvềđộ thuyết phục của
các ứng viênDân chủ cũng có sự
thống nhất tương đối hơn so với
nhữnggìđangdiễn raởđảngCộng
hòa. Cái tênđượcnhắcđếnnhiều
nhất hiệnnay làcựuNgoại trưởng
Mỹ
HillaryClinton,
cũng là
cựu
đệ nhất phunhânTổng thốngMỹ
Bill Clinton. Vị này từng tham
gia tranh cử tổng thống hồi năm
2008 nhưng thất bại trước đương
kimTổng thốngBarackObama.
Bà Clinton tuyên bố tranh cử
tổng thống vào tháng 4-2015 và
hiện đang dẫn đầu tất cả bảng dự
báo đại diện phe Dân chủ, ngoại
trừ chỉ số bầu cử sơ bộ tại New
Hampshire (bàClintonxếp thứhai
với 43,6% cử triDân chủủnghộ,
sau Bernie Sanders với 47,8%).
Hiện chỉ số dự báo Prediction
Markets của bà Clinton lên đến
92%,bỏxangười thứhai làBernie
Sanders (7%). Có đến 192 quan
chức làm trongchínhphủvà thành
viên Quốc hội - những người có
uy tín, khả năng dự báo kết quả
bầucử tốtvà tầmảnhhưởngchính
trị lớn - ủnghộbàClinton, chiếm
76,5% trongbảngchỉ sốNational
Endorsements.Chỉ số tínnhiệm tại
Iowađối với bàClinton cũng cao
nhất đảngDân chủvới 50,4%.Vị
này cũng vận động được số tiền
nhiều nhất so với các ứng viên
đảng Dân chủ (97,7 triệu USD),
chỉ đứng sau ứng viên Jeb Bush
của đảngCộng hòa.
Nhânvật thứhai đượcchúý tại
đảngDânchủ là
BernieSanders.
Sau khi trải qua 16 năm trong
Hạ viện, Sanders đã thắng trong
cuộcbầucửvàoThượngviệnMỹ
vàonăm2006. Tuynhiên, sovới
bà Clinton thì các chỉ số dự báo
đối với Bernie Sanders kém lạc
quanhơnvới chỉ 7% (theo chỉ số
PredictionMarkets);1,2%(theochỉ
sốNationalEndorsements);37,2%
(theochỉ số tínnhiệm tại Iowa)và
số tiền vận động chỉ ởmức 41,5
triệuUSD, chưabằng50% số tiền
vậnđộngcủabàClinton.Xếp sau
bà Clinton và Bernie Sanders là
Martin O’Malley,
cũng là ứng
viên cuối cùng trong đảng Dân
chủ. O’Malley được bầu làm thị
trưởngTPBaltimore và phục vụ
chođếnnăm2006khi chiến thắng
trong cuộcbầu cử thốngđốc (lần
thứ61)bangMaryland.O’Malley
thamgiacuộcđuavàoNhàTrắng
hồi tháng5-2015.Ngoài chỉ số tín
nhiệm tại Iowa chiếm 6,4%, các
chỉ số còn lại của O’Malley đều
dưới 5%. Số tiền vận động tranh
cửcủavị nàycũngkhákhiêm tốn
với 3,6 triệu USD, xếp hạng 12
trong 14 ứng viên vào ghế tổng
thống.
◄
Toàncảnh
chặng
cuốicuộc
đuavào
NhàTrắng
Năm2016 đánh dấumốc quan trọng đối
với Mỹ khi cuộc đua vàoNhà Trắng bước
vào chặng cuối.
sau Jeb Bush và Ted Cruz trong
đảngCộng hòa.
Ứng viên
Ted Cruz
chính là
người tiêubiểu thứbacủa“những
chú voi” khi trên bảng xếp hạng
chỉ sốdựbáoPredictionMarkets,
vị nàyxếp thứhai (sauRubio)với
25%người đượckhảo sát tin rằng
ông sẽ trở thành đại diện chính
thức của đảng Cộng hòa. Cruz
được bầu vào Thượng viện Mỹ
vào năm 2012. Ngày 23-3-2015,
ông trở thành ứng viên đầu tiên
củađảngCộnghòa tuyênbố tranh
cử tổng thốngMỹ 2016. Hiện có
3%quan chứcđảngCộnghòa tín
nhiệmCruzvà30,2%người theo
Cộnghòa tại Iowa tínnhiệmCruz.
Vị ứng viên này cũng nổi bật vì
số tiền vận động lên mức 64,9
triệuUSD, xếp thứhai trongđảng
Cộng hòa (sau JebBush) và xếp
thứ ba trong các ứng viên lưỡng
đảng (sau Jeb Bush và Hillary
Clinton).
Ngoài ra, đảng Cộng hòa còn
HỒSƠ TƯ LIỆU
Nhữngtayđuabỏcuộcsớm
CảđảngDânchủ lẫnCộnghòađều liên tụcchứngkiếnnhững
ứngviên“khôngđủsức”chạyđườngdài trongcuộcđuakhắc
nghiệtnhấtnướcMỹ, nếukhôngmuốnnói làkhắcnghiệtnhất
thếgiới.HiệnđãcóđếnsáuứngviênđảngCộnghòabỏcuộcbao
gồm:
LindseyGraham
,
BobbyJindal
,
GeorgePataki
,
RickPerry
và
ScottWalker
.Cái tên thứsáu là
JimGilmore
, cũng là trường
hợpđặcbiệt:Gilmoređãđượcbầu làm thốngđốcvàonăm1997
vàphụcvụchođếnnăm2002.Vào tháng7-2015, ông tuyênbố
tranhcử tổng thống.Mặcdùôngkhông rời khỏi cuộcđuanhưng
ôngkhôngđủđiềukiện tổchứcchiếndịch tại cácbang thenchốt
chonênkhôngnằm trongdanhsáchứngviên tranhcử.Trong
khiđó,baứngviêncủaDânchủ rút luibaogồm
LincolnChafee
,
LawrenceLessig
và
JimWebb
.
JebBush
(trái)
củađảngCộnghòavàHillaryClintoncủađảngDânchủ làhaicái
tênrấtđượcchúýtrênđườngđuavàoNhàTrắngnăm2016.Ảnh:WHO-HD
