8
Pháp luật & Cuộc sống
(PL)- TAND tỉnhAnGiang vừa xử phúc thẩm, chấp nhận
khángcáocủabị cáoĐỗThịMới (ngụ thị trấnChiLăng,Tịnh
Biên), sửa án sơ thẩm, chuyển từ chín tháng tù sang án treo
(thời gian thử thách là 18 tháng) cho bị cáo này về tội buôn
bán hàng cấm.
Theohồ sơ, khoảng9giờ30ngày16-9-2015,ĐộiCSĐT tội
phạmvềkinh tế, chứcvụvàma túyCônganhuyệnTịnhBiên
đã tiến hành kiểm tra, phát hiện tiệm tạp hóa của nhàMới có
1.700bao thuốc láđiếunhập lậunên lậpbiênbản tạmgiữ toàn
bộ số tangvật. Sauđó,Mới bị cáccơquan tố tụnghuyệnTịnh
Biên khởi tố, truy tố, xét xử, kết án chín tháng tù về tội buôn
bán hàng cấm theo khoản 1Điều 155 BLHS hiện hành. Sau
phiên tòa sơ thẩm,Mới đãkháng cáoxinđượchưởng án treo.
Tại phiên tòa phúc thẩm, HĐXXnhậnđịnhbản án sơ thẩm
xử phạt bị cáoMới mức án chín tháng tù là có căn cứ, đúng
người, đúng tội, lẽ ra cần giữ nguyên. Tuy nhiên, HĐXX xét
thấy bị cáo là người có nhân thân rõ ràng, có nơi cư trú ổn
định, phạm tội lần đầu, trong thời gian được tại ngoại bị cáo
khôngvi phạmpháp luật, thểhiệnbị cáocókhảnăng tựcải tạo
vànếukhôngbắt bị cáođi chấphànhhìnhphạt tùcũngkhông
gâyảnhhưởngxấuđếnviệcđấu tranhphòng, chống tội phạm.
Ngoài ra, gia đình bị cáo hiện nay đang gặp khó khăn, bị
cáo là laođộng chính tronggiađình, phải nuôimẹgià trên80
tuổi đang bị bệnh. Từ đó, HĐXX đã khoan hồng, cho bị cáo
được hưởng án treo.
DUYBÌNH
(tội trộm cắp tài sản),Điều178 (tội
hủyhoại hoặc cốý làmhưhỏng tài
sản),Điều248 (tội sảnxuất tráiphép
chất ma túy)… (TheoBLHS 2015,
tội phạm rất nghiêm trọng cómức
caonhất củakhunghìnhphạt từ trên
bảynăm tùđến15năm tù; tội phạm
đặc biệt nghiêm trọng cómức cao
nhất của khung hình phạt là từ trên
15 năm tù đến 20 năm tù, tù chung
thân hoặc tửhình).
Nhưvậy,vớiviệc liệtkêcụ thểcác
tội danh và tội phạm trong những
điều luật nhất địnhnhư trên, BLHS
2015 sẽgiúpcáccơquan tố tụngdễ
dàngxácđịnhđượcTNHScủangười
từđủ14 tuổi đếndưới 16 tuổi phạm
tội, tránh được oan sai.
Nhiềuquyđịnh
nhânđạohơn
Bêncạnhđó,BLHS2015cónhiều
quy định mới thể hiện chính sách
nhânđạohơnđối với người dưới 18
tuổi phạm tội (baogồm cảngười từ
đủ14 tuổi đến dưới 16 tuổi).
Thứ nhất
, cả khoản 1 Điều 69
BLHShiệnhànhvàkhoản1Điều91
BLHS2015đềuxácđịnhviệcxử lý
ngườichưa thànhniênphạm tội (theo
kháiniệm trongBLHShiệnhành)và
người dưới 18 tuổi phạm tội (theo
khái niệm trong BLHS 2015) chủ
yếu nhằmmục đích giáo dục, giúp
đỡ họ sửa chữa sai lầm, phát triển
lànhmạnh, trở thànhcôngdâncó ích
choxãhội.Tuynhiên, khoản1Điều
91BLHS2015bổsung thêmvàđưa
lên đầu cụm từ “phải bảo đảm lợi
ích tốtnhất củangườidưới18 tuổi”.
Nhưvậy,quyđịnhmớiđãxácđịnh
rõviệcphải bảođảm lợi ích tốt nhất
của người dưới 18 tuổi phạm tội là
nguyên tắcxử lýđầu tiên,quan trọng
nhất.Đồng thời, quyđịnhmới cũng
chỉ rõviệcxử lýngười dưới 18 tuổi
phạm tộiphảicăncứvàođộ tuổi,khả
năng nhận thức của họ về tính chất
nguy hiểm cho xã hội của hành vi
phạm tội, nguyênnhânvàđiềukiện
gây ra tội phạm.
Thứ hai
, khoản 2Điều 91BLHS
2015quyđịnhkhikhôngthuộctrường
hợp được miễn TNHS chung theo
quyđịnh tạiĐiều29, người dưới 18
tuổi phạm tội vẫn có thểđượcmiễn
TNHS trongmột số trườnghợpkhác
(có liệt kê cụ thể).Đây làmột điểm
mới tiếnbộnữa củaBLHS2015vì
khoản 2 Điều 69 BLHS hiện hành
chỉquyđịnhchungchungmàkhông
chỉ rõ trường hợp nào người chưa
thành niên phạm tội có thể được
miễn TNHS, dẫn đến việc các cơ
quan tố tụng ít mạnh dạn áp dụng,
gây thiệt thòi chongười chưa thành
niên phạm tội.
Thứba
,BLHS2015mở rộnghơn
cácbiệnpháp tưpháp ápdụng thay
cho hình phạt đối với người dưới
18 tuổi phạm tội sovới BLHShiện
hành. Cụ thể, BLHS hiện hành chỉ
quy định hai biện pháp là giáo dục
tại xã, phường, thị trấn và đưa vào
trường giáo dưỡng. Trong khi đó,
BLHS 2015 quy định đến bốn biện
pháp:Khiển trách; hòagiải tại cộng
đồng; giáo dục tại xã, phường, thị
trấn; đưa vào trườnggiáodưỡng.
Thứ tư
,BLHS2015cũngquyđịnh
lại vềnội dungxét xửđối với người
dưới18 tuổiphạm tội:Khoản4Điều
69BLHShiệnhànhquyđịnhkhixét
xử, nếu thấykhôngcần thiếtphải áp
dụng hình phạt đối với người chưa
thành niên phạm tội thì tòa án áp
dụng biện pháp tư pháp. Trong khi
đó, khoản 4Điều 91 BLHSBLHS
2015quyđịnhkhi xét xử, tòaánchỉ
ápdụnghìnhphạtđốivớingườidưới
18 tuổi phạm tội nếu xét thấy việc
miễnTNHSvàápdụngbiệnpháp tư
pháp không bảo đảm hiệu quả giáo
dục, phòngngừa.
HOÀNGMINHTIẾN,
TrungtâmTrợgiúppháplýNhànước
tỉnhQuảngBình
M
ột trong những thay đổi rõ
nhất của Bộ luật Hình sự
(BLHS) 2015 sovớiBLHS
hiện hành là việc xác định trách
nhiệm hình sự (TNHS) của người
từ đủ 14 tuổi đến dưới 16 tuổi.
Liệt kê cụ thể tội danh,
tội phạm ápdụng
Cụ thể, khoản 2 Điều 12 BLHS
hiện hành quy định người từ đủ 14
tuổi trở lên nhưng chưa đủ 16 tuổi
phải chịu tráchnhiệmhình sựvề tội
phạm rấtnghiêm trọngdocốýhoặc
tội phạmđặc biệt nghiêm trọng.
Trong khi đó, khoản 2 Điều 12
BLHS 2015 đã liệt kê cụ thể, chi
tiết các tội danh mà người từ đủ
14 tuổi đến dưới 16 tuổi phải chịu
TNHS. Đó là các tội giết người; cố
ý gây thương tích hoặc gây tổn hại
cho sức khỏe của người khác; hiếp
dâm; hiếp dâm người dưới 16 tuổi;
cưỡngdâmngười từđủ13 tuổi đến
dưới 16 tuổi; cướp tài sản; bắt cóc
nhằm chiếm đoạt tài sản.
Ngoài ra, người từđủ14 tuổi đến
dưới 16 tuổi chỉ phải chịuTNHSvề
tộiphạm rấtnghiêm trọng, tộiphạm
đặc biệt nghiêm trọng quy định tại
một trong22điều luật cụ thể.Đó là
Điều143 (tội cưỡngdâm),Điều150
(tội mua bán người), Điều 151 (tội
mua bán người dưới 16 tuổi), Điều
170 (tội cưỡng đoạt tài sản), Điều
171 (tội cướpgiật tài sản),Điều173
Mộtphiênxử lưuđộngcóbịcáochưathànhniên.Ảnh:HTD
Theo luậtmới,khixétxử,tòachỉ
ápdụnghìnhphạtđốivớingười
dưới18tuổiphạmtộinếuxét
thấyviệcmiễnTNHSvàápdụng
biệnpháptưphápkhôngbảo
đảmhiệuquảgiáodục,
phòngngừa.
Thay thế nhiều khái niệm
BLHS2015đãthaythếcụmtừ“người
chưathànhniên”trongBLHShiệnhành
bằngcụmtừ“ngườidưới18tuổi”,cụm
từ“trẻem”bằng“người dưới 16 tuổi”,
cụm từ“người già”bằng“người đủ70
tuổi trở lên”.Cáccụm từmớinày rất rõ
ràng,dễápdụngvìdễxácđịnh,không
cầnphải có vănbảnhướngdẫn, giải
thích thếnào là“trẻem”,“người già”.
Tiêu điểm
Mặcdùbảnchất củahai quyđịnh
trênvề cơbản làgiốngnhaunhưng
theo BLHS 2015, tòa án phải xem
xét, đánhgiá việc ápdụng các biện
pháp tưphápđối với người dưới 18
tuổiphạm tội trướckhi ápdụnghình
phạt. Nói cách khác, tinh thần của
quy địnhmới nhấnmạnh việc hạn
chếápdụnghìnhphạtđốivớingười
dưới 18 tuổi phạm tội, chỉ áp dụng
hình phạt trong những trường hợp
thật cần thiết nếu việcmiễnTNHS
hay áp dụng các biện pháp tư pháp
không bao đam hiệu quả giáo dục,
phongngưa.
Ngoài ra,BLHS2015cònbổsung
một sốquyđịnhđối với người dưới
18 tuổiphạm tộimàBLHShiệnhành
chưacónhưquyđịnhvềquyết định
hìnhphạt trong trườnghợpchuẩnbị
phạm tội, phạm tội chưa đạt (Điều
102); tổng hợp hình phạt của nhiều
bản án (Điều104).■
Chỉ xử
ngườidưới
16 tuổi trong
mộtsố tội
BộluậtHìnhsự2015(cóhiệulựctừngày
1-7-2016)córấtnhiềuđiểmmớitiếnbộ,
trongđóđángchúýlànhữngquyđịnhnhân
đạohơnđốivớingườidưới18tuổiphạmtội...
TNHScủangười từđủ16 tuổi trở lên
Vớingười từđủ16tuổi trở lên,BLHS2015kếthừaquyđịnhcủaBLHShiện
hành làphảichịuTNHSvềmọi tộiphạmnhưngcóbổsungthêmcụmtừ“trừ
những tội phạmmàBộ luậtnàycóquyđịnhkhác”. Nhưvậy, theo luậtmới,
sẽcónhững tộiphạmmàngười từđủ16 tuổi trở lênkhôngphải chịuTNHS.
Đượchưởngán treovì là laođộngchính, phải nuôimẹgià
BịcáoĐỗThịMới tạiphiêntòaphúcthẩm.Ảnh:D.BÌNH
