8
Pháp luật & Cuộc sống
Bảnánphảichỉrõvìsaotòabácyêucầu,đềnghịcủaluậtsư
H.HÀ-Đ.TRÍ
N
gày 7-10-2015, TAND tỉnh
KhánhHòađãnhậnđượcđơn
khởi kiện củabàHTTA (Việt
kiềuBỉ)yêucầu tòabuộcbàDNphải
trả lại toàn bộ nhà, đất tại phường
NinhHiệp (thị xãNinhHòa).Kèm
đơnkhởi kiện, bàA. cónộpcho tòa
một số tài liệu liên quan.
Khiếunại thôngbáo thụ lý
Saukhi bàA. nộpbiên lai thu tạm
ứngánphí,ngày21-10-2015,TAND
tỉnhKhánhHòa ra thôngbáo thụ lý
vụángửi chocácđương sựvàVKS
cùng cấp.
SauđóbàN.cóđơnkhiếunại,cho
rằng tòa thụ lývụánkhôngđúngpháp
luật. Theo bàN., bàA. không cung
cấp được tài liệu, chứng cứ chứng
minhcóquyền lợi hợpphápđối với
tàisản tranhchấp,vụánchưađủđiều
kiệnkhởi kiện. Từđó, bàN. không
đến tòa theo giấy triệu tập, yêu cầu
tòa hủy thông báo thụ lý vụ án…
Ngày2-12-2015,chánhánTANDtỉnh
KhánhHòacóquyếtđịnhgiảiquyết
khiếu nại với nội dung giữ nguyên
thôngbáoviệc thụ lývụánnói trên.
Trongvănbảnnày, chánhánTAND
tỉnhcũnggiải thíchnếukhôngđồng
ý, người khiếu nại có quyền khiếu
nại đếnTANDCấpcao tạiĐàNẵng
để được xem xét, giải quyết.
Ngày 14-12-2015, bà N. có đơn
khiếunạiđềnghịTANDCấpcao tại
ĐàNẵnghủyquyết địnhgiải quyết
khiếu nại của chánh ánTAND tỉnh
Hiệnnaychưacóvănbảnnào
củacơquancóthẩmquyền
xácđịnhthôngbáothụ lývụ
áncóphải làquyếtđịnhtố
tụnghaykhông.
Quyếtđịnh, hànhvi có thểbị khiếunại
1. Cá nhân, cơquan, tổ chức cóquyền khiếunại quyết định, hành vi
trong tố tụngdân sựcủacơquan, người tiếnhành tố tụngdân sựkhi có
căncứchorằngquyếtđịnh,hànhviđó làtráipháp luật,xâmphạmquyền
và lợi íchhợpphápcủamình.
2. Đối với bảnán, quyết định sơ thẩm, phúc thẩm, giámđốc thẩm, tái
thẩm của tòa án và các quyết định tố tụng khác dongười tiếnhành tố
tụngdânsựbanhành,nếucókhángcáo,khángnghị,khiếunại,kiếnnghị
thì khônggiải quyết theoquyđịnh của chươngnàymàđượcgiải quyết
theoquyđịnhcủacácchương tươngứngcủabộ luậtnày.
(TheoĐiều391BLTTDS2004)
Khiếunại
thôngbáo thụ lý
vụán, xửsao?
Bịđơnkhiếunạithôngbáothụlývụándânsựcủatòa.Theoquy
địnhhiệnhành,thôngbáonàycóphảilàđốitượngkhiếunại
trongtốtụngdânsựhaykhông?
KhánhHòa,hủy thôngbáo thụ lývụ
án, trả lại đơn kiện cho bàA. Cuối
tháng 12-2015, TAND tỉnh Khánh
Hòa đã có phiếu chuyển đơn khiếu
nại đếnTANDCấpcao tạiĐàNẵng
nhưng đến nay TANDCấp cao tại
ĐàNẵng vẫn chưa trả lời là có thụ
lý, giải quyết khiếu nại của bà N.
hay không. Do đó, vụ án vẫn đang
phải tạm ngưng để chờTANDCấp
cao tạiĐàNẵng.
Tòa xử lý saomới đúng?
Vấnđềpháp lýđặt ra trongvụviệc
trên là theoquyđịnh tố tụngdân sự
hiệnhành,bịđơncóquyềnkhiếunại
thông báo thụ lý vụ án hay không?
Gặp tình huống này, tòa phải xử lý
như thế nàomới đúng?
Theo luật sư Nguyễn Hồng Hà
(PhóChủnhiệmĐoànLuật sư tỉnh
KhánhHòa), BLTTDS2004không
quyđịnhđươngsựđượcquyềnkhiếu
nại thôngbáo thụ lývụán.Điều175
BLTTDS 2004 chỉ quy định trong
thời hạn 15 ngày kể từ ngày nhận
được thông báo, người được thông
báo phải nộp cho tòa văn bản ghi ý
kiến củamình đối với yêu cầu của
người khởi kiện và tài liệu, chứng
cứ kèm theo nếu có.Việc trình bày
ý kiến này không phải là khiếu nại
mà là quyềnvà nghĩa vụ của người
được thông báo. Sau đó thẩm phán
đượcphâncông thụ lývụáncó trách
nhiệmxemxét toàndiện,kháchquan
đểbanhànhmột trongcácquyếtđịnh
tố tụngnhưđìnhchỉgiảiquyếtvụán,
tạm đình chỉ giải quyết vụ án hoặc
tiếp tụcgiảiquyếtvụán theo thủ tục
tươngứng.Đến lúcđó,cácđươngsự
cóquyềnkhángcáo,VKScóquyền
khángnghịđốivớiquyếtđịnh tố tụng
nàyvà tòa cấp trên sẽ xemxét theo
thủ tục tố tụngchứkhôngphải theo
thủ tục giải quyết khiếu nại.
Mặtkhác,vấnđềkhiếunại, tốcáo
trong tố tụngdân sựđược quyđịnh
tạiChươngXXXIIIBLTTDS2004.
Khoản 2 Điều 391 chương này đã
quy định: “Đối với bản án, quyết
định sơ thẩm, phúc thẩm, giámđốc
thẩmvàcácquyếtđịnh tố tụngkhác
do người tiến hành tố tụng dân sự
banhành, nếu cókháng cáo, kháng
nghị, khiếunại, kiếnnghị thì không
giảiquyết theoquyđịnhcủachương
nàymàđượcgiảiquyết theoquyđịnh
của các chương tương ứng của bộ
luật này”.Nhưvậy, khiếunại củabị
đơnđốivới thôngbáo thụ lývụkiện
sẽ không được giải quyết theo quy
định tại ChươngXXXIII BLTTDS
2004 về khiếu nại, tố cáo trong tố
tụng dân sự…
Từ các phân tích trên, luật sưHà
cho rằng tòa không cầnphải thụ lý,
giảiquyếtđốivớikhiếunạivề thông
báo thụ lý theo Chương XXXIII
BLTTDS2004vàcứviệcgiảiquyết
vụ kiệnbình thường.
Trongkhi đó,một thẩmphánTòa
Dân sự TAND TP.HCM cho biết:
Theo khoản 1 Điều 391 BLTTDS
2004, đối tượngbịkhiếunại làhành
vi tố tụng hoặc quyết định tố tụng
củacơquan,người tiếnhành tố tụng
dân sự. Thông báo thụ lý vụ án là
vănbản tố tụngnên có thểxácđịnh
đây không phải là hành vi tố tụng.
Vấnđề làhiệnnaychưacóvănbản
nàocủacơquancó thẩmquyềnxác
định thôngbáo thụ lývụ án cóphải
làquyếtđịnh tố tụnghaykhông.Nếu
xác định đây là một quyết định tố
tụng thì lại chưa rõ nó thuộc phạm
viđiềuchỉnhcủakhoản1haykhoản
2Điều391BLTTDS2004 (khoản1
tòaphảigiảiquyếtkhiếunại,khoản2
tòakhônggiảiquyếtkhiếunạimàcó
thểbằng thủ tục tố tụngnhưxửphúc
thẩm xemxét kháng cáo… -NV).
Theovị thẩmphánnày, thực tếhiện
nay nếu đương sự khiếu nại thông
báo thụ lý vụ án thì thẩm phán thụ
lý phải có giải trình gửi chánh án.
Trêncơ sởgiải trìnhcủa thẩmphán,
chánhánsẽ raquyếtđịnhchấpnhận
hoặc không chấp nhận khiếu nại.
Như vậy trên thực tiễn, cơ quan tố
tụng đang xem văn bản thông báo
thụ lý vụ án là quyết định tố tụng.
Tuy nhiên, đối chiếu với các quy
định hiện hành và nhất là quy định
tạiĐiều175BLTTDS2004 (quyền,
nghĩavụcủangườinhậnđược thông
báo) thì không cóquyđịnhnào cho
phépngườinhậnđược thôngbáocó
quyền khiếu nại văn bản thông báo
thụ lývụ án cả.
Từ đó, vị thẩm phán này vàmột
số chuyên gia khác mà
Pháp Luật
TP.HCM
trao đổi đã đề nghị TAND
Tối cao có hướng dẫn cụ thể rằng
thông báo thụ lý vụ án có phải là
quyếtđịnh tố tụnghaykhông, nếu là
quyết định tố tụng thì khi đương sự
khiếu nại, các tòa có xử lý theo thủ
tục giải quyết khiếu nại quy định ở
ChươngXXXIIIhaykhông…đểáp
dụng thốngnhất.
n
TANDTối cao thành lập
Hội đồng tưvấnán lệ
Mới đây, Chánh ánTANDTối cao
TrươngHòaBình đã ký quyết định thành
lậpHội đồng tư vấn án lệ. Hội đồng này có
trách nhiệm thảo luận, cho ý kiến bằng văn
bản đối với các nội dung của từng bản án,
quyết định được đề xuất lựa chọn làm án lệ
và nội dung của từng dự thảo án lệ để lưu
hồ sơ báo cáoHội đồngThẩm phánTAND
Tối cao.
Hội đồng tư vấn án lệ gồm 11 thành viên,
doChánh ánTANDTối caoTrươngHòa
Bình làm chủ tịch, hai PhóChánh ánTAND
Tối caoNguyễn Sơn vàTốngAnhHào làm
phó chủ tịch. Ngoài ra, hội đồng còn có sự
tham gia của đại diệnVKSNDTối cao, Bộ
Công an, BộTư pháp, Liên đoànLuật sư
Việt Nam, Hội Luật giaViệt Nam…
HỒNGHÀ
Trong thực tiễnxét xử ánhình sự trước
đây, đã cókhông ít phiênxửdùđại diện
VKSyếu thếkhi tranh tụngvới người bào
chữanhưng tòavẫnkết ánbị cáo. Bản án
của tòakhôngghi nhậnđầyđủquanđiểm,
luận cứ, yêu cầu, đềnghị củangười bào
chữa; khôngphân tích, chỉ rõvì saobácbỏ
quanđiểm, luận cứ, yêu cầu, đềnghị đómà
chỉ thườngphánmột câu chung chung là
“không có căn cứ chấpnhận”.
Đểkhắcphụchạn chế trên, BLTTHS2015
đã sửađổi, bổ sungquyđịnhvềbản ánnói
chungvàbản án sơ thẩmnói riêngvới khá
nhiềuđiểmmới sovớiBLTTHShiệnhành.
Cụ thể, theoĐiều26, bản ánphải căn cứ
vàokết quảkiểm tra, đánhgiá chứng cứvà
kết quả tranh tụng tại phiên tòa. Cạnhđó,
theoĐiều260, bản án sơ thẩmphải ghi rõý
kiến củangười bào chữa, bị hại, đương sư,
người khác thamgiaphiên toađược tòa án
triệu tập.Nhậnđịnh củaHĐXXphải phân
tíchnhững chứng cứxácđịnh có tội, chứng
cứxácđịnhkhông có tội, xácđịnhbị cáo có
tội haykhôngvànếubị cáo có tội thì là tội
gì, theođiểm, khoản, điềunào củaBLHSvà
củavănbảnquyphạmpháp luật khácđược
ápdụng, tình tiết tăngnặng, tình tiết giảm
nhẹ tráchnhiệmhình sựvà cầnphải xử lý
như thếnào.Nếubị cáokhông có tội thì bản
ánphải ghi rõnhững căn cứxácđịnhbị cáo
không có tội vàviệcgiải quyết khôi phục
danhdự, quyềnvà lợi íchhợppháp củahọ
theoquyđịnh củapháp luật.
Đặcbiệt, điều luật quyđịnh rõbản án sơ
thẩmphải phân tích lýdomàHĐXXkhông
chấpnhậnnhững chứng cứbuộc tội, chứng
cứgỡ tội, yêu cầu, đềnghị củakiểm sát viên,
bị cáo, người bào chữa, bị hại, đương sựvà
người đại diện, người bảovệquyềnvà lợi
íchhợppháp củahọđưa ra.
Ngoài ra, bản án sơ thẩm cònphải phân
tích tínhhợppháp của cáchànhvi, quyết
định tố tụng củađiều traviên, kiểm sát viên,
người bào chữa trongquá trìnhđiều tra, truy
tố, xét xử.Quyết định củaHĐXXvề từng
vấnđềphải giải quyết trongvụ án, về ánphí
vàquyềnkháng cáođối với bản án.Trường
hợp cóquyết địnhphải thi hànhngay thì ghi
rõquyết địnhđó...
Nhưvậy, với cácquyđịnhkhá chi tiết như
trên, nếungành tòa án thực thi nghiêm túc,
chắc chắn rằng tình trạng tuyên ánkhông
dựa trênkết quả tranh tụnghaybản ánghi
nhận “lớt phớt”quanđiểm, yêu cầu của
người bào chữa… sẽgiảm.
Luật sư
NGUYỄNTƯỜNGLINH
,
ĐoànLuật sư tỉnhKhánhHòa
Ngườidânđang làmthủtụcnộpđơnkhởikiệntạiTANDTP.HCM.Ảnh:HTD
