6
THỨBẢY
21-5-2016
Phóng sự - Chuyên đề
ĐỖTHIỆN
thựchiện
T
ổng thốngMỹBarackObama sẽ có chuyến thămđến
Việt Nam từ ngày 23 đến 25-5 thu hút sự quan tâm
đặcbiệt không chỉ củaMỹ,Việt. TheoBộNgoại giao
Mỹ, chuyến thămnhằmnêubật camkết của chínhquyền
Obama với việc tái cânbằngở châuÁ-Thái BìnhDương.
Trao đổi với
Pháp Luật TP.HCM
,
GS
Ngô Vĩnh Long
- khoa Lịch sử
Trường ĐH Maine, Mỹ (ảnh)
nhận
định: “Chuyến thăm của Tổng thống
Obama lầnnày, đặcbiệt trongbối cảnh
ôngObama sẽ rờiNhàTrắngvào cuối
nămnay, giúp choông có thể làmmột
sốviệcmàkhi ôngcònnhiều thời gian
tại chức khó làm vì những ràng buộc
chính trị nhất thời”.
“Thời điểm thuận lợi” cho
Tổng thốngObama
. Phóng viên:
Năm 2015, chuyên gia từ Trung tâm
Nghiên cứu Chiến lược và Quốc tế (CSIS) của Mỹ có
bài nhận định “Đã đến lúc Tổng thống Obama đến Việt
Nam”. Tuy nhiên, đến tháng5-2016, chuyếnđimới được
tiến hành. Ông nghĩ gì về thời điểm của chuyến thăm?
+
GS
NgôVĩnhLong
:Vào thời điểmhiện tại, trướckhi
ông sắp rời ghế tổng thống, ông rảnh tayhơnđểđưa ramột
sốquyết địnhquan trọngnhằm“lót đường”chochính sách
củaMỹ đối với Việt Nam nói riêng và khu vực nói chung
mà tân tổng thống sẽ khó có thể làm.
Nên nhớ là cựu tổng thống Mỹ trước đây, ông Bill
Clinton đã sang thăm Việt Nam vào năm 2000 trước
khi ông rời ghế tổng thống (vào năm 2001) là để đặt
nền tảng cho sự phát triển quan hệ giữa hai nước, mặc
dù tình hình ởViệt Nam vàMỹ lúc đó còn rất phức tạp.
. Theo ông, chuyến thăm này sẽ mang lại ý nghĩa gì
đối với quan hệMỹ-Việt nói riêng vàMỹ với khu vực nói
chung trong thời gian tới với bối cảnh TrungQuốc ngày
càng hung hăng hơn, liên tục gia tăng sức ép trên biển,
gây quan ngại cho nhiều nước trong khu vực?
+ÔngObama trong chuyến đi này không phải chỉ đến
thăm riêng Việt Nammà còn để gặp lãnh đạo các nước
trongkhuvựcvớimụcđích thảo luậnvề tìnhhình anninh
chung trước sự bành trướng của Trung Quốc trên nhiều
lĩnh vực trong thời gian qua.
Qua chuyến đi này,Mỹmuốn gửi thông điệp đến tất cả
các nước trong khu vực và ngoài khu vực về quyết tâm
củaMỹ trong vấn đề “tái cân bằng” chiến lược toàn cầu
củaMỹđến châuÁ, đặcbiệt làkhuvựcĐôngNamÁ. Lợi
íchvà sứcmạnh lâudài củaMỹ tùy thuộcvàoviệcduy trì
sức mạnh và bảo vệ an ninh trên biển, mà biển Đông là
nơi quan trọnghàngđầuvì hơnmột nửa tổng lượnghàng
mậudịch của toàn cầumỗi nămđược chuyên chởquađây.
Khảnănggỡbỏ lệnh cấm vận vũ khí
sát thương?
.
Tổng thống Obama đến Việt Nam trong khoảng thời
gian hai ngày và làm việc ởHàNội lẫn TP.HCM, ông kỳ
vọng hai nước sẽ tập trung ưu tiên thảo luận về những
vấn đề gì với kết quả được dự báo ra sao?
+Theoquanđiểm của cánhân tôi, hai nước sẽ tập trung
thảo luận các vấnđề anninh trênbiểnĐôngvà trongkhu
vực. PhíaMỹ sẽ nêuvấnđề giúpViệtNam trong lĩnhvực
quốc phòng, đặc biệt là tại biểnĐông...
. Hãng Reuters (Mỹ) đưa
tin nhiều tập đoàn vũ khí
hàng đầu của Mỹ đã đến
Việt Nam ngay trước thềm
chuyến thăm của Obama.
Phải chăng đó là dấu hiệu
khảquanchoviệcdỡbỏhoàn
toàn lệnh cấm vận vũ khí sát
thươngcủaMỹvớiViệtNam
sau chuyến thăm này?
+Đối với Việt Nam, việc
gỡ bỏ hoàn toàn lệnh cấm
vận vũ khí sát thương có ý
nghĩa nhưmột minh chứng
về mức độ “tin cậy chiến
lược” củaMỹvớiViệtNam.
Trong khi đó, phíaMỹ cũng biết là việc gỡ bỏ hoàn toàn
lệnh cấmvậnkhôngđồngnghĩavới việcViệtNam sẽ cóý
định hay có đủ năng lực tài chính đểmua vũ khí củaMỹ,
trừmột số vũ khí có thể. Việc chính phủMỹ (và có thể
cả chính phủViệt Nam)mời các tập đoàn vũ khíMỹ đến
thămViệt Nam chủ yếu là để đánh tiếng và vận động dư
luậnMỹ hay ngay cả quốc hộiMỹ gỡ bỏ lệnh cấm vận.
.
Theo ông, có khả năng Mỹ sẽ gỡ bỏ hoàn toàn lệnh
cấmvậnvũkhí sát thương trongchuyếnđi nàycủaObama
hay không?
+Vấnđềvậnđộngdư luậnMỹđểgỡbỏhoàn toàn lệnh
cấmvậnvũkhí sát thươngđối vớiViệtNamhiệnnayvẫn
cònđangvấpphảimột sốkhókhănnhất định. Tuynhiên,
nếu phía Việt Nam hành xửmột cách khéo léo trước và
trong chuyến thăm của Tổng thống Obama thì tôi nghĩ
Tổng thốngObama sẽ công bố gỡ bỏ hoàn toàn lệnh cấm
vận trong chuyến thăm này.
Nếu những khó khăn giữa hai bên vẫn chưa được giải
quyết triệt để thì cá nhân tôi nghĩ chính phủMỹ sẽ chờ
thời điểm thuận tiện hơn. Tuy nhiên, dù thế nào đi chăng
nữa thì cá nhân tôi nghĩ rằng Mỹ cũng sẽ bỏ cấm vận
trước khi ôngObama rời ghế tổng thống.Mục đích là để
tân tổng thốngMỹ khỏi phải bận tâm đối với vấn đề này.
Bởi lẽ lệnhcấmvậnnàyđãđượcbàn trong thời giandài…
. Xin cám ơn ông.■
Tổngthống
MỹBarack
Obamahội
đàmcùng
TổngBí thư
NguyễnPhú
Trọngtrong
chuyến
thăm lịchsử
năm2015.
Ảnh:TTXVN
Mỹmuốngửithôngđiệpđếntấtcảcácnướctrongkhuvựcvàngoài
khuvựcvềquyếttâmcủaMỹtrongvấnđề“táicânbằng”chiếnlược
toàncầucủaMỹđếnchâuÁ,đặcbiệtlàkhuvựcĐôngNamÁ.
Thấygì từchuyếnthăm
củaôngObama?
“Lợiíchvàsứcmạnh
lâudàicủaMỹtùythuộc
vàoviệcduytrìsứcmạnh
vàbảovệanninhtrên
biển,màbiểnĐông lànơi
quantrọnghàngđầuvì
hơnmộtnửatổng lượng
hàngmậudịchcủa
toàncầumỗinămđược
chuyênchởquađây.”
GSNGÔVĨNHLONG
Tờ
TheWashingtonPost
bình luận các
chuyến thăm của tổng thốngMỹ luôn có
sứchútđặcbiệtvớimọiquốcgia.ViệtNam
cũngkhôngngoại lệ.Từnửacuốinăm2015,
thôngtinôngchủNhàTrắng, lãnhđạocủa
cườngquốcsốmộtthếgiới,cóýđịnhthăm
ViệtNamxuấthiệnnhiều làmnóngcácdiễn
đànkhoahọc lẫnđời sống.Hìnhdungmột
cáchvĩmô, chuyếncôngdunày, nhưphía
Mỹ tuyênbốhôm 18-5 (giờ địa phương)
nhằm xâydựngmối quanhệđối tácmới
vớicácnướcđanggiatăngvị thếtrongkhu
vựcnhưViệtNamvà thắtchặtquanhệvới
cácđồngminhnhưNhậtBản,vốnđượcMỹ
xem là “trái tim” trong chiến lược tái cân
bằngởchâuÁ.Chuyếnđi sẽcủngcố thêm
niềm tinvề sựhiệndiệncủaMỹ tại châuÁ
hayTuyênbốchungSunnylandsđượcđưa
rasauHộinghịThượngđỉnhMỹ-ASEANhồi
đầunămnay.
Thời lượngôngObama làmviệc tại Việt
Namkhôngnhiềunhưng có thểnhìn thấy
nhữnghướngmởchosựpháttriểncảhaibên,
khiniềmtinViệt-Mỹđangtheoxuhướngcải
thiện tíchcực.HiệpđịnhĐối tácxuyênThái
BìnhDương (TPP), vốnnhấnmạnhsựphát
triểnvà tiềmnăngcủamốiquanhệkinh tế
Việt-Mỹdựkiến sẽ là trọng tâm thảo luận.
KhôngchỉNhànước,màdoanhnghiệp,nhà
nghiên cứu, đoàn thểvà thậm chí lànông
dânđang trôngchờvàonhững thỏa thuận
thươngmạitiềmnăngmàcảMỹvàViệtNam
có thểmang lại.
Trongkhiđó,lĩnhvựchợptácanninh-quốc
phòngkỳvọngsẽthúcđẩygiảiphápthựcthi
luậtphápquốctếgiảiquyếttranhchấpbiển
Đông,nângcaonăng lựcanninhhànghải,
thảo luậngỡbỏhoàntoàn lệnhcấmvậnvũ
khí sát thương. Không thểkỳvọng chuyến
thămnàykhiếntìnhhìnhbiểnĐôngtiếntriển
tốthơnngay lậptứcnhưngđósẽ làmộtmắt
xích trong tiến trìnhđối trọngmộtBắcKinh
liên tục leo thangkhôngcódấuhiệudừng
trong thờigian tới.
QuanhệnhândânViệt-Mỹcũngsẽbắtđầu
“nhộnnhịp”hơnkhiĐHFulbrightViệtNam
rađời;hơnhàngchụcngànthanhniênđang
theođuổi chương trìnhSángkiếnThủ lĩnh
trẻĐôngNamÁ(YSEALI);hàngngàndoanh
nhâncùngcộngđồngdoanhnghiệphaibên
phấnkhởi chuẩnbị tâm thế chonhững cơ
hộimới theongaysauchươngtrìnhnghịsự
củaôngObama.
QuanhệViệt-Mỹkể từ saubình thường
hóađếnnaytrảiquanhiềusựkiệnđượcví là
“bướctiếndài”.Saunhữngbướcđitươngđối
nhanh,cóthểhìnhdungMỹđangbắtđầuđi
vàochiềusâuđối với cácvấnđềmang tính
lợi ích chung, quan tâm chunghơn là tốc
độ.“KỳvọngObama”trongchuyếnđinàysẽ
khôngchỉcógiá trị trongngắnhạnmàcòn
trungvàdàihạnchoquanhệsongphương.
ĐỖTHIỆN
Chuyếnthămngắnvàbướcđidài
Góc nhìn
