13
THỨNĂM
26-5-2016
Đời sống xã hội
Nguycơ trẻbị liệt
cánh taysausinh
Bảygiờgiảicứucávoi
15tấnmắccạn
Đến17giờchiều25-5,lựclượngchứcnăng
mớikéocávoiracáchbờđượcnămhảilý.
Suốt bảygiờđồnghồ, rất đôngngười dânvà lực
lượng chứcnăngđã trầnmìnhbênbờbiểnxãDiễn
Thịnh (huyệnDiễnChâu,NghệAn)mở luồngnước
cứu cávoi.Họ cùnghô “một, hai, ba…”đẩy con cá
voi nặngkhoảng15 tấnmắc cạn ravới biểnkhơi.Đây
là lầnđầu tiênngười dân chứngkiến cávoi nặnghàng
chục tấnbịmắc cạnvàgiải cứu thành công.
Khoảng4 giờ sáng25-5,một sốngười dânxã
DiễnThịnh ra biển sớmbất ngờphát hiệnmột con
cá voi lớnmình đenbóngmắc cạnbên bờ biển. Đầu
cá voi hướng vàobờ, đuôi quẫymạnhnhưmuốn
quay trở lại biển. Lúc này thủy triềuđang rút dần
khiến cámắc cạn chỉ còn1/3 thânmình chạm nước
biển. Trên cơ thể cá voi cómột sốvết thương, lỗmũi
cá liên tục phì nước ra. Người dân lập tức chạy về
làng thông báovới chínhquyền. Ngay sauđó, hàng
ngàn trẻ em và người lớnđã đổxô ra bờ biển chen
chúc nhau xem cá voi.
LãnhđạoUBNDhuyệnDiễnChâu vàChi cục
Thủy sản tỉnhNghệAnđã huy độnghơn 100 dân
quân cùng các chiến sĩ đồn biênphòngDiễnThành
thamgia cứu cá voi. Dohàng chục ngànngười dân
hiếukỳkéo đếnmong được chạm tayvào thân con
cá quá đông, lực lượng biênphòng và công anphải
lậphàng ràongăn cáchđể ngăn người dân hiếukỳ
gâykhó khăn cho việc giải cứu.
Các
cụgià ở
xãDiễn
Thịnh
cho biết
thời gian
qua có
nhiều
cá voi
dạt vào
bờbiển
Diễn
Châu
nhưng
đây là
con lớn
nhất họ
từng thấy. Nhiềungười lonắng làm cá chết nên đã
chạy về nhà lấy xô, chậunhựa ramúc nước biển đổ
lênmình con cá
(ảnh)
.
Theo ôngCaoHiếu, Chủ tịchUBNDxãDiễn
Thịnh, cá voi dài hơn15m, cao hơn 2m, bụng rộng
hơn1m, nặngkhoảng15đến 17 tấn. “Chúng tôi đã
huyđộng tới bamáymúc ra đào cát tạomươngnước
để giải cứu cá voi” - ôngHiếu nói.
Đến10giờ sáng cùngngày, lực lượngđịa phương
và bộđội biênphòngđãmởđượcmột luồngnước
sâu gần2m từbờ ra biển. Do cá voi đã yếu sức,
người dân cùng lực lượng cứu hộ phải ngâmmình
dưới nước dùng tay đẩy cá ra hướngbiển.
Đến12giờ15 cùngngày, khi thủy triềubiển lên,
cá voi đã được đưa ra tớimépbiển. Ngưdân dùng
vải, dây thừngvà tàukéo cá ra khơi trong tiếng reo
hò của hàngngàn người đứng trênbờ.
Ngư dânTrầnVănSơn (64 tuổi, ở huyệnDiễn
Châu) ứa nướcmắt vuimừng: “Chúng tôi đi biển
gặpnạn là được “ông” cá voi giúpđỡ. “Ông” được
cứu thành công chúng tôi rất vuimừngnhưng cũng
rất lo lắng cho sức khỏe của “ông” cá voi”.
ÔngCaoHiếu cũng lo lắng: “Chúng tôi phải quan
sát cho đến trưa ngàymai, cá voi không chết dạt vào
bờ thìmới yên tâm”.
ÔngNguyễnChí Lương, Chi cục trưởngChi cục
Thủy sảnNghệAn, chobiết phải đưa cávoi rakhơi
ngoài 10hải lý thìmới an toàn.Tuynhiên, do sức
khỏe cáquáyếu, đến17giờ chiều25-5, lực lượng
chứcnăngmới kéo cávoi ra cáchbờđượcnămhải lý.
Theo các ngư dânởNghệAn, trongnăm tháng
nay có tới bảy vụ cá voi dạt vàobờbiển, trongđó
sáu conđã chết.Vì saonhiều cá voi chết dạt vào
bờ biểnNghệAn, theoôngLươngđến nay cơ quan
chức năng cũng chưa có câu trả lời.
ĐẮCLAM
HÀPHƯỢNG
Đ
ám rối thầnkinh cánh
tay là têngọicủanhóm
nămdây thầnkinhxuất
phát từ tủy sống nằm giữa
các xươngvùng cổ (các đốt
sống).Cácdây thầnkinhnày
kết hợp với nhau tạo thành
mộtmạngphứchợpgiúpcánh
tay cửđộngvà có cảmgiác.
Có thể thương tật
vĩnh viễn
BéNguyễnMinhK.N.(quê
TiềnGiang) làmột trongsố ít
bệnhnhânđượcmổ liệt đám
rối thầnkinhcánh tay tạiBV
Nhiđồng1 (TP.HCM).Theo
lời kểgiađình, từkhi sinh ra
đến thờiđiểmmổ, hoạtđộng
bêncánh tayphải củabékhá
yếu.“Banđầugiađình lo lắng
không biết là bé bị bệnh gì,
cónhiềungười nói rằng con
tôi bị liệt. Đưa bé vào Nhi
đồng 1 khámmới biết con
bị tổn thương đám rối thần
kinh cánh tay. Bé được các
bác sĩ (BS) chỉ địnhmổ và
sức khỏe sau mổ tốt” - mẹ
của béN. chobiết.
Mẹ của bé NVT (quận 5)
cho biết khi chào đời, gia
đìnhphát hiện cánh tayphải
củabégầnnhưxụi lơ,không
cửđộngđược.Gia đìnhđưa
béđếnkhámbệnh trong tình
trạng chỉ cử động được bàn
tayvàngón tay, còncánh tay
phảihoàn toànbị liệtkhiếnbé
không thể giơ lên được. Bé
đượcmổghép thầnkinh lúc
bốn tháng tuổi. Sau ba năm
phẫu thuật, tayphải củabéT.
phụchồi rất tốt, cửđộngvai
và khuỷu tay gần như bình
thường.
Hiệncókhánhiềuchamẹ
không biết hoặc chủ quan
đối với dạng tổn thương
này. Theo chị Nguyễn Thị
Niên, phụ huynh bé THLL
(huyệnHócMôn,TP.HCM),
nếu như con gái chị không
được các BS khám và cho
biết bé bị liệt đám rối thần
kinh cánh tay thì thật sự chị
và gia đình cũng không thể
biết đếnbệnh lạnày. “Trong
một lần đưa con đi khám ở
BV do bé phát sốt, sau khi
cácBSkhámbệnh, quan sát
và hỏi xem con có cử động
bình thường hay không thì
tôi mới để ý đến. Rất may
làcácBSđãphát hiệnvàbé
đượcphẫu thuật thànhcông
chứbémàbị liệt chắc tôi ân
hậncảđời” -chịNguyễnThị
Niên cho biết.
Cứuđược nếu
mổ sớm
TheoBSĐặngKhảiMinh
- khoa Chấn thương chỉnh
hình-BVNhiđồng1, liệtđám
rối là tổn thương rấtphức tạp
vì đám rối trên tay chi phối
toànbộcánh tay, cẳng tayvà
cổ tay, ảnhhưởngđến tất cả
hoạt động trên vùng tay của
trẻ về sau. Nếu phụ huynh
chủ quan không phát hiện
sớm thì khả năng phục hồi
của trẻ là rất thấpvàbé sẽbị
thương tật vĩnh viễn.
“Dobệnh lýnàyxuất hiện
khi trẻ còn chưa nhận thức
được, trongkhi giai đoạn từ
ba đến chín tháng tuổi lại là
giaiđoạnvàngđểphẫu thuật
giúp trẻphụchồivềsau.Hiện
có rất nhiềuphụhuynhđang
sai lầm khi conmình bị tổn
thương đám rối thần kinh
cánh taynhưng thi thoảng lại
thấy tay con có thể cử động
được thì quyết định không
chophẫu thuật.Nhiềungười
e ngại việc bé còn quá nhỏ,
có thể tựphụchồimàkhông
cần phẫu thuật dẫn đến hậu
quả không tốt về sau” - BS
Minh phân tích.
BSĐào Trung Hiếu, Phó
Giám đốc BVNhi đồng 1,
cho biết trước đây trẻ tổn
thương thường chỉ được tập
vật lý trị liệu nhưng không
hiệuquả.Trongvài nămgần
đây,BVNhiđồng1đượcGS
AlainGilbert, ViệnBàn tay
Paris,mộtgiáosưđầungành
trong phẫu thuật thần kinh
cánh tay tại Pháp đã có hơn
40 năm kinh nghiệm hướng
dẫn, chuyểngiao côngnghệ
và tiếnhànhmổchobệnhnhi.
Đây làmộtphươngphápmổ
rất phức tạp, đòi hỏi người
mổphảiđưa rachỉđịnhđúng
và chínhxácnhất.Ngoài ra,
ngườimổkhông thểđánhgiá
được kết quả ngaymà phải
theo dõi liên tục năm năm,
bảy năm và có thể 10 năm
tình trạng camổ củamình.
Đốivớiphụhuynh,dấuhiệu
quan trọngnhất đểnhậnbiết
tổn thươngkhi trẻcònnhỏ là
không thể gấp được khuỷu
tay, códấuhiệumắt bên tay
bị liệt sẽnhỏhơnmắtbên tay
bình thường.Nếukhôngđược
điều trị sớm, trẻsẽphảimang
cánh taymất chứcnăng suốt
đời.Khi lớn lên, bên taynày
thường teonhỏ,đôikhicó thể
tựphụchồimột vài cửđộng
hạn chếnhưnhúcnhíchvai,
bàn tay… nhưng không đủ
để sinh hoạt, laođộng.
TheoBSĐàoTrungHiếu,
điềuquan trọngnhất là hiện
naynước tavẫnchưa thểnhập
khẩu“keodánthầnkinh”,một
trong những điều kiện tiên
quyết chomột caphẫu thuật
đám rối thần kinh cánh tay
thành công.Một camổbình
thườngmất khoảng 6-7 giờ
đồnghồnhưngdùng“keodán
thầnkinh” thì rútngắn lạicòn
1,5đến2giờ.Hiệnnhữngca
mổởBVNhiđồng1chỉđược
thựchiệnkhiGSGilbertqua
ViệtNamvàmang theo“keo
dán thầnkinh” từPháp sang
dưới hình thức xách tay.
n
TheoGSGilbert, tỉ lệbị taibiếnđámrối thầnkinhcánhtay
trên thếgiới là1/1.000. Trongcác trẻmắc, cứbốn trẻ thì có
ba trẻcó thể tựphụchồi hoặccó thểphụchồi quavật lý trị
liệu, trẻ còn lại phải can thiệpbằngphẫu thuật. Đây là lần
thứ15đoànBSdoGSGilbertchủtrìđếnViệtNamvàhợptác
với BVNhiđồng1chuyểngiaokỹ thuậtphẫu thuậtđám rối
thầnkinhcánh tay.Kỹ thuậtnàyđượcápdụng từnăm2010
vớihơn100cađãđược thựchiện, trongđóhơn30cadocác
BScủaBVNhiđồng1 tựphẫu thuậtdưới sựgiámsátcủaGS
Gilbert. Sauphẫu thuật, tỉ lệphụchồi đạt từ70%đến80%,
trẻ saumổcócuộc sốnggầnnhưbình thường.
Tổnthươngđámrốithầnkinhcánhtaydosangchấnsausinhrấtdễ
dẫnđếnnguycơbịliệtởtrẻem.
Tiêu điểm
Liệtđám rối thầnkinhcánh
tay ở trẻ làmột loại tai biến
sausinh.Dạngtổnthươngnày
thườngxảyratrongmộtcasinh
khó.Dotrẻquáto,vaicóthểbị
kẹt sau khi đầuđã chui ra. Để
kéovai ra, đầuphải xoay sang
phía đối diện. Lực căng trên
đám rối thầnkinhcánh taycó
thểkéodãnhoặckéođứtmột
hoặcnhiềudây thầnkinh. Lực
tácđộng thêmvàođám rối có
thể làmđứthoàntoàncácdây
thầnkinhhoặctáchchúngkhỏi
tủy sống.
BéNguyễnMinhK.N.được
GSGilbertkhám lạisaumổ
đámrối thầnkinhcánhtay.
Ảnh:HÀPHƯỢNG
Sơđồđámrối thầnkinh
cánhtay.
Dấuhiệuquantrọngnhất
đểnhậnbiếttổnthương
khitrẻcònnhỏ làkhông
thểgấpđượckhuỷutay,
códấuhiệumắtbêntay
bị liệtsẽnhỏhơnmắtbên
taybìnhthường.
