CHỦNHẬT 10-7-2016
10
SỨCKHỎE
Giấcngủyênbình
thìdạdàymới yênổn.
Nướccờ
chiếutướng
Bao tử từa tựa người tình, lúc thì mang lại niềm vui, khi thì đem về
nỗi khổ. Đúng là thiếu dạ dày còn đâu cuộc sống ngọtm n chua cay.
BSLƯƠNGLỄHOÀNG
N
ếu ai thử đến nhà
thuốc nào đó yêu
cầu cho xem tất cả
loại thuốcnội,ngoại
dùng trị viêm loét
bao tử thì người bán thuốc sẽ gặp
khókhănvì khôngđủ chỗđể bày
hết hàng trên quầy thuốc! Có gì
đó nghịch lý vì nếu thuốc nhiều
đến thế tại sao sốngười bị bệnhdạ
dày cứ tăng không giảm?!
Mónnàocũngcógiá
Cũngvì bao tửmà ai cũngphải
nếmmùinặngbụng,đầyhơi,buồn
nôn, đau nhói…Tuy vậy, không
như định kiến của nhiều người,
không hẳn hễ đau bụng là loét
bao tử! Bằng chứng là lắm khi
thầy thuốcnội soi thiếuđiềucháy
máy nhưng vẫn không tìm thấy
dấu hiệu bệnh lý thực thể trên tối
thiểu một phần ba tổng số bệnh
nhân. Tất nhiên không thể vì thế
mà kết luận bâng quơ theo kiểu
“chưa thấydấuhiệubất thường”
khi người bệnh đứng ngồi không
yên với cơn đau xốn xang trong
lòng.Nhưngcũngkhông thểvìvậy
mà trấn an người bệnh bằng câu
chẩn đoán rất thường nghe hiện
nay theokiểu
“viêmxướchangv ”
dùbệnhnhân thắcmắc ai càomà
xước.Cónhàđiều trị chắc áynáy
thế nào khi kết luận theo kiểu ba
phải nên chêm thêm tiếng
“nhẹ”
cho bớt cắn rứt lương tâm. May
lànhẹmàbệnhnhân có toa thuốc
dày như cuốn tự điển bách khoa.
Quánhạy cảm
cũngphiền
Nếunóimột cáchbiệnbạch, đa
số bệnh nhân đau bụng dai dẳng
nhưng tìmhoàikhông thấyvết loét
trênniêmmạcdạdày tá tràngvì là
nạnnhân của hội chứngmang tên
“rối loạn ch c năng tiêu hóa do
dạ dày quá nhạy cảm”
. Tên nghe
dôngdài phức tạpchứcơchế sinh
bệnhđơngiảnhơnnhiều.Nếubàn
tay năm ngón có ngón dài ngón
ngắn thì hàng trăm triệu cảm thụ
thầnkinh rải đều trên trục tiêuhóa
dễ gì lúc nào cũng chịuhoạt động
ăn khớp! Nếu vì lý do nào đómà
lớp cơ trơn của dạ dàynạnhhẹ để
phần trên bao tử, thay vì nở rộng
để đón thức ăn đổ xuống từ thực
quản do gia chủ ngốn quá nhanh
trongbữacơm trưahốihả,phảnứng
theo kiểu
“thắt lưng buộc b ng”
,
dù không ai yêu cầu, thì cảm giác
đau tức vùng dưới xương ức là
chuyện bình thường như… cơm
bữa. Cũng thế, nếu phần dưới dạ
dàyvì saođóbỗngco thắtquáyếu,
chẳnghạndochủnhàquámệtmỏi
vì stress, thì thứcăn trôixuống ruột
non theonhịp “một bước tiến, hai
bước lùi” khiến căng bụng không
mời cũngđến.
Thủphạmnémđá
giấu tay
Không thôngắt phải bệnh.Cảm
giác đầy hơi chướng bụng vì thế
bầu bạn cùng người trăn trở sau
bữa ăn. Nếu cả hai phần của dạ
dày sinhchứngcùng lúc theokiểu
“trênđẩy, dướiđùn”
thì cónội soi
baonhiêu cũngvô ích, vì cơnđau
nào phải do dạ dày có bệnh mà
xuất phát từ rối loạn dẫn truyền
thầnkinh.Bao tửnào có tội gì khi
thủ phạm “ném đá giấu tay” núp
kỹ trong hệ thần kinh rối bời của
gia chủ!Nhiều thầy thuốc có lẽvì
mảimê tập trung tầmnhìnvàoống
nội soi nên quên khuấy cả lố yếu
tố bên ngoài, từ tình trạng căng
thẳng tâm lýbướcquadịứng thực
phẩm, thậm chí cho đến hậu quả
của... táobón!
Đừng trămdâuđổđầu
viên thuốc
Ápdụngquávộivãcác loại thuốc
khángchất toan trongdạdàychẳng
những vô íchmà còn vô tình gây
trì trệ chức năng tiêu hóa. Ngược
lại, nhiều công trình nghiên cứu
trong thời gian gần đây cho thấy
hiệuquả của phác đồđiều trị theo
kiểunhiềumặtgiápcôngvớidược
phẩm điều chỉnh dẫn truyền thần
kinh thựcvật, thưgiãncơ trơn,bảo
vệniêmmạcdạdàyvà tăngcường
sứcđềkhángcủa trục tiêuhóa trong
hội chứng
“rối loạnch cnăngdo
dạdàyquánhạycảm”
.Nhiềunhà
điều trịởĐức,nơichắcchắnkhông
thiếu thuốc hóa chất tổng hợp, đã
khôngngầnngại cổđộngchoviệc
áp dụng các loại dược thảo có tác
dụng cộng hưởng trên chức năng
co thắt của dạ dày như cam thảo,
cúc hoa, đại hồi, bạc hà... Dùng
thuốc theo kiểu nào đương nhiên
tùy thuộc kinh nghiệm cá nhân
của thầy thuốc,miễn làchữabệnh,
đừng trị đau!
Đònđo vánkhácxa
gãi ngứa
Muốn chiếu tướng mà không
dọn đường bắt bí,muốn dứt điểm
để xóa bàn làm lại mà tướng bên
địchvẫncònnhiềungõchạy rông,
chẳngkhácnàomở lốimờiđối thủ
đến lượt phảncông.Chữabệnhdạ
dày cũng như đánh cờ. Trước khi
xuống tayphải triệtkỹsĩ, tượngđể
chưa kịp nói câu chiếu tướng thì
đối thủ đã thở dài. Tính trật nước
cờ tấncông trongkhi phe ta lại hở
sườn thìkhông lạgìnếuđối thủhé
miệngcườiduyên theokiểu
“đ ng
tư ng b nghe em!”.
Đừng quên trong giấc ngủ, nếu
gia chủ quá tham sân si với nhà,
đất, tình, tiền…, lượng chất chua
trong dạ dày được bài tiết hơn xa
trong bữa ăn. Đó là chưa kể nếu
vừangủvừamơbàn tiệcbúp-phê,
vừa ngủ vừa mưu tính cách chạy
trường, chạyđiểm, chạychức.Nếu
giấc ngủ không yên bình, dạ dày
không đau mới lạ. Khỏi cần học
bói toán cũng thừa hiểu vì sao xứ
mìnhnhiều người đau… bụng!
Ăncơmnhàhạnchếtiểuđường
Người thườngxuyên ăn thức ăn tựnấu ít cónguy cơbệnh tật, đặc
biệt nguycơbị tiểuđường type2hơnngười thườngxuyênănngoài,
mộtnghiêncứumới của trườngy tếcôngĐHHarvard (Mỹ)chobiết.
Đây là thông tinhữu íchkhi xuhướng ănngoài, đặc biệt ăn thức ăn
nhanhở các gia đình ngày càng tăng.
Các nhà khoa học đã nghiên cứu dữ liệu củamột số khảo sát y tế
củaMỹ, đặc biệt chúý đến thông tinvề thói quen ăn uống, đặc biệt
bữa ăn tối và bệnh tiểu đường.
Nghiên cứu cho thấy so với người chỉ ăn trung bình hai bữa tối
nấu tại nhà hoặc ít hơnmỗi tuần, nguy cơ tiểu đường ở người ăn
trungbình5-7bữa tối nấu tại nhà trongmột tuần thấphơn15%.Nếu
thườngxuyên ănbữa trưa nấu tại nhà nữa thì nguy cơbị tiểuđường
sẽ càngđược giảmhơn.
Lýdocácbữaănngoài thườnggiàunăng lượngnhưng lạinghèodinh
dưỡng.Điềuđódẫn tới tăng cân, tăngnguy cơbị tiểuđường type2.
ĐĂNGKHOA
Cókhinàobịtrầmcảmmàkhôngbiết?
Haitừtrầmcảmngàycàngphổbiếnvàngàycàngnghiêmtrọnghơnkhi
TổchứcYtếThếgiới(WHO)dựbáotrầmcảmsẽlànguyênnhângâychết
ngườivà làmmấtnăng lựcởngườicao thứhai toàncầuvàonăm2020.
Hai thách thức lớn trongchữa trị trầmcảm là thànhkiếnxãhộivàbản
thânngười bệnhkhôngnhậnbiếtmìnhbị bệnh. Côngnhậnvà công
khai mình có vấn đề về sức khỏe tâm thần là điều không dễ dàng.
Một cuộc khảo sát ởẤnĐộ cho thấy tỉ lệ người chịu côngkhai tình
trạng trầm cảm củamìnhvới người khác là 50%.
Nhưng theo các chuyên gia, dù có thể không công khai nhưng
ít nhất người bệnh cần phải nhận biết, thừa nhậnmình có bệnh và
tham gia điều trị thì mới mong khỏi được. Nhận biết dấu hiệu trầm
cảm là việc quan trọngđầu tiên, có thể dựa vàomột số triệu chứng:
mệt mỏi, mất năng lượng, đau nhức cơ thể, khó ngủ, hay cáu gắt,
thay đổi thói quen ăn uống, mất tự tin, mất tập trung, khó ra quyết
định, khép kín, hay gây sự, buồn chán, khó cảm nhận niềm vui.
Theocácchuyêngia, trầmcảmnếuđượcphát hiệnvàcan thiệp sớm
sẽhiệuquảhơnđể lâuvàgiảmhệ lụy (mất năng lực làmviệc, không
hạnhphúc, thậm chí tự tử…).
Nếu tình trạngnàykhôngđượccan thiệp, kéodài từ sáu thángđến
một năm và các triệu chứng ngày càng nặng thì đã ởmức độ nặng
cần điều trị ở bệnh viện.
THIÊNÂN
10cáchtrịđauđầukhôngcầnthuốc
Có khá nhiều cách đơn giản để tiêu diệt, thậm chí ngăn chặn cơn
đau đầu thông thườngmột cách hiệu nghiệm không phải dùng đến
thuốcmàkhôngphải ai cũngbiết.Hãynghiêncứumột sốcáchdưới
đây theogợi ýcủabác sĩ khoaGiải phẫu thầnkinhVikramSingh tại
BVMoolchandMedcity (ẤnĐộ).
Uốngđủnước:
Thiếunước làmột trongnhữngnguyênnhânhàng
đầugâyđauđầu. Tốt nhất là uốngnước lọc haynước trái cây, tránh
các loại nước có chứa cafeinnhư trà, cà phê.
Massage đầu:
Dùng ngón trỏ hay ngón cái massage nhẹ nhàng
khu vực đầu bị đau.Mỗi lầnmassage phải giữ nhịp liên tục ít nhất
trong 7-15 giây, sau đó thả ra và lặp lại.Massage giúp thư giãn các
cơ bị căng và tăng lưu thôngmáu.
Ănuống cânbằng, đúnggiờ:
Não cầnđườngđể hoạt động,một
khi thiếu sẽ bị hạ đườnghuyết, dẫn tới đauđầu.
Ngủđủ vàđúng tư thế rất cần thiết:
Thiếu ngủ hay ngủ không
yên giấc có thể làm xáo trộn chu kỳ ngủ và gây đau đầu.Mỗi ngày
cần thiết phải có6-8giờngủngon, khôngbị giánđoạn.
Thư giãn thân trên:
Mỗi ngày nên dành thời gian thư giãn thân
trênbằng cáchngồi nhắmmắt trongphòng ít ánh sáng, cốgắng loại
bỏ sức căng trên lưng, cổ và vai. Tránh các tư thế cúi gập người.
Tắm nước ấm:
Đứng thẳng dưới vòi nước, để nước ấm chảy tự
do qua đầu, xuống cổ và lưng, giúp làm dịu áp lực cho cơ và tăng
lưu thôngmáu.
Cườinhiều:
Trong trườnghợpđauđầunhẹ thì cười làmộtphương
pháp điều trị hiệu quả. Cười giúp giải phóng hormone endorphins
trong não có tác dụng giảm đau. Cần biết rằng càng cười nhiều thì
endorphins được giải phóng càngnhiều, endorphins càngđược giải
phóng sẽ giúpbạn càng cười nhiều.
Thưgiãn theocảmxúc:
Khi đauđầucó thểchọn làmnhữngviệc
theo cảmxúc để có thể giúpgiảm căng thẳng, nhưnghe nhạc chẳng
hạn. Hoặc không có thể nhắmmắt nghĩ về những điềuvui vẻ.
Hít thở sâucó thểgiúpđẩy lùi cơnđauđầu:
Điềunàycànghiệu
quả hơnnếuhít thở sâu khôngkhí trong lành.
Để đầu óc trống rỗng, thư giãn:
Tạm thời đưa cơ thể và đầu óc
ra khỏi tình huống căng thẳng, chuyển hướng tập trung sang những
điều thư giãn là cáchgiảm đauđầu và stress nhanh.
ĐĂNGKHOA
Thuốcthuộcnhóm
chốngviêm loétdạ
dàykhônghiệuquả
trongnhiềutrường
hợpđaubụnggiống
nhưđaubaotử.
Vớicuộcsốngcăngthẳnghiệnnay,khôngdễgìtìmđượcmộtbệnhnhânkhôngbị
viêmthượngvị,trừkhingườibệnh là…robot!
