CHỦNHẬT 10-7-2016
5
HỒSƠ TƯ LIỆU
Logođậmướcaomộtnước
ViệtNamcườngthịnh
dán
trêncácchaidầukhuynh
diệpBácsĩTín.
HỒNGTHU
L
à tiền thân của dầu
khuynhdiệpOPC“mẹ
bồng con” ngày nay,
dầu khuynh diệp Bác
sĩTíncómột thời lừng
lẫy suốt từ cuối thập niên 1940
đếnnăm1975, khôngnhànàomà
không thủ sẵn vài chai.
Ông Bùi Dương Thạch, trưởng
đại diện tộc họBùi tại phíaNam,
cho biết gia đình ông vẫn còn giữ
những vỏ chai dầu khuynh diệp
mà xưa nhà ông quen xài. Nhiều
năm nay, khi loại dầu này ngưng
sản xuất thì nhà ông cũng chuyển
sang dùng dầu khuynh diệpOPC
như vớt vátmùi hươngkýức.
Muadầukhuynhdiệp
Bácsĩ Tín trúng
xehơi Austin
Hiệnnay, chuyêngia kinh tế tài
chính-TS Bùi Kiến Thành - con
trai cả của ông chủ dầu khuynh
diệpBác sĩ Tín, tức ôngBùiKiến
Tín, đang suy nghĩ cố gắng phục
hồi phần nào thương hiệu dầumà
chamình gầy dựng. Ở tuổi ngoài
80, TSThành vẫn còn nhớ cặn kẽ
nhiều chi tiết xung quanh chuyện
cha mình sản xuất và buôn bán
dầugió.Tàiquảngbá thươnghiệu,
quảng cáo sản phẩm của ôngBùi
KiếnTín làmột trongnhữngđiều
màôngThành tựhào lẫn thích thú.
ÔngBùiKiếnThànhkểởcái thời
từnăm1942đếnnăm1956,khimột
chiếcxeđạp cũng là cảmột gia tài
vớinhiềungười thì“ôngpapa”của
ôngđãmuamộtchiếcxe tải lớn,dài
7-8 m nhưng không đóng tải mà
dùngmặt bằng để chất lên đómột
chiếc xe hơiAustinmới cáu cạnh.
Gắnkèmchiếcxe làcáibảng toghi
Giải thưởngBácsĩTín
.Aimuadầu
củaBSTíncũngđượcchomộtcon
sốkèm theo.Đicùngvớichiếcxe là
đoànmúa lânđánh trống tùng tùng
xèng.Xechạy từNghệAn,HàTĩnh
suốt cho tớiCàMau.Một chiếcxe
quá lạ lùng và tưng bừng như vậy
bảo saodừngởbãi chợnào trẻem,
người lớn đều không xúm coi rần
rần.Xổsố trúng thưởngsauđóđược
tổchứcrấtnghiêm túc,ngoàixehơi
Austincòncómấychụcgiảiphụ là
xeđạp.Đó làchiêumàBSTínnghĩ
rađể từNamchíBắcaiaicũngbiết
đếndầukhuynhdiệpBácsĩTíncũng
nhưnhà thuốcBác sĩTín.
DầukhuynhdiệpBácsĩTíncứthế
làmmưa làmgió,cónămnhà thuốc
Bác sĩ Tín bán ra đến 25 triệu chai
dầu khuynh diệp, trong khi dân số
ViệtNamlúcđóchỉcó20triệungười.
Bándầugió từướcao...
phát triểndânsố
ViệtNam
Từ hồi còn học bên Pháp, trong
luận án tốt nghiệpbác sĩ củamình,
ôngBùiKiếnTínđãnêuvấnđềcủa
dântộcông.Ôngcómộtướcaođược
góp phần xây dựngmột đất nước
Việt Nam hùngmạnh. Làm sao 20
triệudânhiện tại có sứckhỏe tốt để
nângdânsốlên50triệuchođúngvới
tầmcỡ lãnh thổ?DânViệtNam lúc
đó không có đủ tiền đểmua thuốc
Tây. Đông dược rất tốt nhưng sản
xuất chưa đúng với phương
pháp khoa học, chưa hiệu
quả.Vàôngmuốn thayđổi
thực tếnày.Khisảnxuấtvà
bán thuốc, trêncác loạidầu
gió, dầunóngxoa bópvà
dầucù là,BSTínđềucho
dán logo là ảnhmột anh
lực sĩViệtNamnângcả
đất nướcViệtNam lên.
Bêndướilogolàbachữ
“ĐạiCườngViệt”.
Kinh doanh, trước
tiên là để làm giàu,
hẳn nhiên. “Nhưng
với ông papa tôi,
làm giàu không chỉ
chocánhânôngmà
cònlàlàmgiàucho
đất nước, cho ích
nước lợi dân.Thí
dụ, khi ôngpapa
làmthuốchoBác
sĩTín,ôngđãcóýthứcvềchủ
quyềnvớicâukhẩuhiệu“uốngthuốc
hoBác sĩTín thởkhôngkhí tựdo”.
Bán thuốckhôngchỉđểdânkhỏera
mà ông cònmuốn xây dựng nhận
thức,xâydựngýthứcchủquyềncho
dân” - ôngThànhnói vềchamình.
Người vợ “nữ tướng”
Dù làhônnhânmaimốichomôn
đăng hộ đối, lấy nhau từ thuở bà
mới15 tuổi,ôngcũngchỉ18nhưng
vợ chồngBSTínđúng làmột cặp
“song kiếm hợp bích”, đồng vợ
đồng chồng từ chuyện nhỏ đến
chuyện lớn.
BàNguyễnThịHòa, vợBSTín,
cómột tiểu sửđặcbiệt.Làcongái
củamộtđạiđiềnchủởQuảngNam,
bà thayngườianhcảđihọcxa, thay
chamẹ lo công việc nhà, gồm cả
việc trồng trọt, khai khẩn cơman
đất đai vùngQuảngHuế,ĐạiLộc.
Từnăm13 tuổi, cứ tinhmơ3-4giờ
sángmỗi ngày, bàđã thứcdậydẫn
hàng trăm “quân” lên ruộng đồng
cácấp làmviệc.ÔngThành tựhào:
“Bàmá tôicóphongcáchcủamộtvị
tướng, củamộtngười lãnhđạochứ
khôngphải làmột côgái quêbình
thường. Lấy chồng sớm, tiếp cận
với ôngpapa tôi thì bà ảnhhưởng
tầm nhìn của ông chồng. Bà là cô
gái quê nhưng không phải ngồi ở
đáygiếngmànhìn lên trờivànhảy
ra khỏimiệnggiếng”.
Khi công việc kinh doanh dầu
khuynhdiệpBácsĩTínphát triển,bà
đưacácemruộtcủamình, tứcngười
em thứbảyNguyễnPhanvốncó tài
quản lý,vàoSàiGòngiaochonhiệm
vụquản lýđiềuhànhnhà thuốc,như
làgiámđốcsảnxuất củanhà thuốc.
HayngườiemthứtámNguyễnSang
thìcónhiệmvụphânphốithuốc,đưa
bốnđoànxechởthuốcvềcáctỉnh, từ
NghệAn trởvào. “Bàmá tôikhông
khácmộtnữ tướngđiềuquânkhiển
tướng, còn các cậu vàmọi người
xung quanh là “tá”. Bà không nói
nhiều nhưng khi nói thì như quân
lệnh, nói gì cũngđúng.Ai cũng sợ,
cũngnểbà,kểcảôngpapa tôi”-ông
BùiKiếnThànhchohay.
Trong chuyện phân phối dầu
Bác sĩTín, bà cónhững cách thức
mềmmỏng của riêng bà khiến
cho hàng triệu chai dầu cómặt ở
những nơi mà người ta nghĩ phải
quakiểm soát gắt gao, như rừngU
Minhhay chiếnkhuD. Bà choxe
tải chở dầu gió băng băng vào đó
cung cấp chobộđội.
Mượncái nồi lớncủa
thânsinh “thi sĩ điên”
Bùi Giáng
Trước khi sản xuất dầu khuynh
diệpBác sĩ Tín, ôngBùi KiếnTín
khởi nghiệpởQuyNhơn, làm các
loại thuốcho,bổhuyết, thuốc trị táo
bón.BàHòa tíchcực thamgiacùng
chồngngay từnhữngngàynày.BS
Tínnóicầnmộtcáinồiđồng thật lớn
đểnấu thuốc thìbà liềnnhậnnhiệm
vụđi kiếm cho ra cái nồi như thế.
Bàđivềquêngaylúcđámgiỗởmột
nhà thuộc tộchọBùi thìgặpôngBùi
Thuyên,ngườinghèonhấttộc, làcha
ruộtnhàthơBùiGiáng.Nghechuyện,
ôngBùiThuyêngợi ýchobàmượn
cáinồi:“Nhàtôicócáinồikhônglớn
lắmnhưngmànócũnglớn”.Nhưvậy,
sựnghiệplàmthuốccủaBSTínkhởi
thủyxem ra lại códâymơ rễmávới
“thi sĩđiên”BùiGiáng.
Tốnkémkhủngkhiếp
đểcó “mùi bàđẻ”
Dầu gió được BS Tín bào chế
có công thức đặc biệt bao gồm
các loại dầu tràm, dầubạchà, dầu
hương nhu... và không thể thiếu
tinhdầukhuynhdiệp.Đây là loại
tinh dầu có mùi rất đặc trưng,
người bình dân quen gọi “mùi bà
đẻ” bởi nó được các “bà đẻ” cực
kỳ ưa chuộng.
Theo ông Lê Hữu Sanh, người
nămxưa làm thưký riêng củaBS
Tín, thì khi bắt tay sản xuất dầu
khuynh diệp, ông chủ mình lúc
đó chú ý tới những nhà sản xuất
hương liệucủaHàLanvới các loại
hương liệu làm nước hoa, sau đó
ông phát hiện ở Bồ Đào Nha có
sản xuất Eucalyptus là tinh dầu
khuynhdiệp.Độ tinhkhiết củanó
đạtđến99,9%,khửđược tấtcả loại
độc tố có hại cho da. Và như vậy
cho dù loại dầu này rất đắt tiền,
nếu dầu khuynh diệp trong nước
bán 0,5 USD/kg thì dầu nhập về
phải tốnđến9USD/kg, gấp chục
lần dầu trong nước nhưng BS
Tín vẫn quyết định nhập về. Ông
Lê Hữu Sanh là người trực tiếp
chịu trách nhiệm từ đặt hàng, xử
lý giao dịch, khai đóng thuế đến
nhậnhàngvề. “Hồiđódầukhuynh
diệpnhậpvềbằngđường tàu thủy,
đựng trong các thùng phuy. Mỗi
lầnnhậpkhoảng30-40 tấn, chiếm
hai container. Mỗi năm tôi nhập
dầu về cho ông ấy 4-5 lần. Tốn
kémphảinói làkhủngkhiếp” -ông
Sanh nhớ lại.
◄
NHỮNG THƯƠNGHIỆUMỘT THỜI
VANGBÓNG - BÀI 5
Dầu
BácsĩTín:
Mùibàđẻ
đặctrưng
Loại dầu “bà đẻ” trị bá bệnh, dành cho từ
người già đến trẻ sơ sinh, tốt khi thoa ngoài
damà uống luôn thì cũng quá hiệu nghiệm.
“Ởcái thời từnăm
1942,mộtchiếcxe
đạpcũng làcảmộtgia
tàivớinhiềungười thì
“ôngpapa”củatôiđã
muamộtchiếcxetải
lớn,dài7-8mnhưng
khôngđóngtảimà
dùngmặtbằngđể
chất lênđómộtchiếc
xehơiAustinmớicáu
cạnh.Gắnkèmchiếc
xe làcáibảngtoghi
GiảithưởngBácsĩTín”-
TSBùiKiếnThành.
Người làmnhữngchuyện“điênrồ”
Nhớvềôngchủvới nhiềuđiều“huyền thoại”, ngoài cáchgiao
việc rấtđộcđáo, đó làghi âm lời dặnvới nhữngđiềumục1, 2,
3, 4... vàobăngcassette, soạnbằngmiệngcảnhữngbức thư,
nhữngvănbảnbằng tiếngPhápcho thưkýđánhmáy ra, ông
LêHữuSanhcònnểphụcnhững sángkiếnvànăng lựccủaông
Bùi KiếnTínkhiếnôngphải nhiềuphenbậtngửa:“Nhiềungười
nghequađềunói ôngấynghĩ chuyệnđiên rồnhưngvới tôi, ông
ấy làmộtngười tài hiếmcó”.
ÔngSanhkể trongnhữngnăm1950, BSTín từngnêuý tưởng
triểnkhai khuDisneyLandsaochogiốngychangDisneyLand
củaMỹởkhuđất rộng290ha tạiBiênHòanhưngdựánnàydở
dangvì thời cuộc.Ông liêndoanhvớiNgânhàngCrockerBank
củaMỹsáng lập raDoanhThươngNgânhàngvớimụcđíchhuy
độngvốncủacácnhànhậpkhẩuViệtNam.Ngânhàngnàyhoạt
động từnăm1963đến1966.Ôngsáng lậpvàđưavàohoạtđộng
một loạtcơsở, như:CátThủyTriềuởBìnhThuậnkhai tháccát tinh
bánchoNhật,MuốiCàNásảnxuấtmuối côngnghiệp,Công ty
NôngnghiệpKhánhHòabáncơmdừachocáccơsởsảnxuấtxà
bông.Ôngcũngđượccoi làngười sáng lậpCông tySảnxuấtBình
điệnắcquyPrestolitedo thươnghiệuắcquyAutolite thuộchãng
xeFordcủaMỹnhượngquyền...
DầukhuynhdiệpBácsĩTíncómàuxanhrấtđặctrưngđựngtrongnhữngchai
nhỏtừ5ccđến100cc.BSTín,ảnhchụptronggiaiđoạn1955-1960.
