16
THỨHAI
18-7-2016
Quốc tế
Basai lầm trongvụđảochính
ThổNhĩKỳ
KHALY-TNL
C
ác vụ bắt giữ quân đảo
chính tiếp tục diễn ra
sau vụ đảo chính hụt ở
ThổNhĩKỳđêm15-7.Ngày
17-7, đài truyền hình NTV
dẫn lời Bộ trưởng Tư pháp
Bekir Bozd cho biết đã bắt
giữ khoảng 6.000 người.
Tướngđảo chính
AkinOzturk
Đến giờ đã có 34 sĩ quan
cấp tướngbị bắt, trongđócó
tướngMemduhHakbilen,tham
mưu trưởngBộTư lệnhvùng
Aege. TướngUmit Dundar,
quyền tổng thammưu trưởng
quânđội,chobiếtthamgiađảo
chính có các sĩ quan không
quân, quân cảnh, xe tăng.
Theo trang web Jforum,
người cầm đầu đảo chính là
tướngAkinOzturk64 tuổi.
Sau khi tốt nghiệp Học
viện Không quân, ông làm
phi công lái máy bay chiến
đấu, sauđó lần lượt giữchức
tư lệnhKhôngđoàn141, tùy
viênquân sựThổNhĩKỳ tại
Israel (năm 1996-1998), tư
lệnh tác chiến của một căn
cứkhôngquân.
Đến năm 2013 ông về giữ
chức tư lệnh không quân.
Hai năm sau ông bị thay thế
vàđượcchuyểnvềHội đồng
QuânsựTốicaophụ tráchvề
thăngcấp.Dựkiếnông sẽvề
hưungày30-8 tới.
TướngAkinOzturk đã có
hơn5.800giờbayvới30 loại
máy bay, trong đó có T-38,
F-104,F-4,F-16vàT-37.Ông
đượcxem làmột trongnhững
tướng lĩnhcócông trạngnhất
trongNATOvàquânđộiThổ
NhĩKỳ.
Chỉ huy đảo chính ngoài
tướngAkinOzturkcòncótrung
tướng tư lệnhMetinİyidilphụ
tráchvềhuấn luyện trongbộ
binh. Chính quyềnThổNhĩ
Kỳ thông báo sẽ xét xử hai
tướngnàyvề tội phảnquốc.
Tướng Akin Ozturk ra
lệnh đảo chính lúc 22 giờ
ngày 15-7 từ căn cứ quân
sự ở thủ đôAnkara, vào lúc
tất cả sĩ quan cao cấp trong
không quân đi dự đám cưới
congái tướng tư lệnhkhông
quân IlhanSanver.
Vì saođảo chính
thất bại?
Âmmưu đảo chính lật đổ
Tổng thống Recep Tayyip
Erdogan thấtbạivìbanguyên
nhân chính:
.
Quânđảochínhchiếmcác
trung tâm quyền lực và đài
truyền hình quốc gia trong
khi đúng ra phải khống chế
Tổng thống Erdogan lúc đó
đang rời thủ đô đi nghỉ hè.
•
Cho dù mất kiểm soát
ởAnkara và Istanbul, Tổng
thống Erdogan vẫn sử dụng
điện thoại di độngđểkết nối
với một đài truyền hình tư
nhân và kêu gọi người dân
xuống đường phản đối đảo
chính.Ngườidânđãbaovây
vàcản trởcácxe tăngchođến
khi quânđội trung thànhvới
TổngthốngErdogancanthiệp.
Báo
Nice-Matin
đưa tinđêm 16-7 (giờ địa phương), IS
tiếp tục phát tánbăng videohăm dọa. Băng điểm lại các
vụ tấn côngởParis, Brussels, Orlando, Nice và cuối cùng
xuất hiệndòng chữ “Ai sẽ là người kế tiếp?”.
Tại Pháp, Bộ trưởngNội vụBernardCazeneuve đã kêu
gọi côngdânyêu nước gia nhập lực lượng dự bị tác chiến.
Lực lượngnày gồmnhữngngười tìnhnguyện tối thiểu17
tuổi ký cam kết phục vụ từmột đếnnăm năm. Lực lượng
này sẽ được huấn luyện để hỗ trợ cho cảnh sát, hiếnbinh
vài chục ngàymột năm. Dự kiến quân số gồm 12.000
người, trongđó9.000 quân hỗ trợ cho hiếnbinh và 3.000
quân phục vụ trong cảnh sát.
Ba ngày sau vụ tấn côngbằng xe tải trên đường
Promenade desAnglais ởNice
(ảnh)
, cơ quan điều tra
tiếp tục điều tra về nhân thân của hung thủMohamed
Lahouaiej-Bouhlel. Tínhđếnngày17-7, cảnh sát đã tạm
giữbảy người để lấy lời khai, trong đó có vợ cũ của hung
thủ (được về nhà hôm 17-7) và lắng nghe hàng trăm nhân
chứng.
Cơ quan điều tra đã tìm thấymột số tinnhắnđáng ngờ
trong điện thoại di động của hung thủ.Một tin nhắn ghi
“Taođã có dụng cụ rồi” cho thấy hung thủ có thể cóđồng
phạm.Một tin nhắnkhác rất rõnghĩa: “Mày đem thêm
cho taovũkhí. Đem nămmón”.
AFPđưa tin 10ngày trước khi gây án, hung thủ đã thuê
xe tải đông lạnh 19 tấn. Hai ngày trước khi gây án, hung
thủđã đếnđườngPromenade desAnglais ởNice điều
nghiên trước. Báo
Journal duDimanche
dẫnnguồn tin từ
cảnh sát chobiết trước khi hành sự, hung thủđã rút hết
tiền trong tài khoản, bán luônô tôvà nói với những người
thân cậnhắnđã trở thành phần tử cực đoan.
Cảnh sát không tìm thấy cờ đen IS, di chúc haymối
quan hệ tiếpxúc trực tiếp nàogiữa hung thủvới Syria.
Cha của hung thủkhẳngđịnh conmình không liên quan
đếnHồi giáo. Bộ trưởngNội vụBernardCazeneuve lại
cho rằnghung thủ trở thành phần tử cực đoan rất nhanh.
Báo
Nice-Matin
dẫn nguồn tinđiều tra bác bỏ thông tin
cho rằnghung thủđã chuyển100.000 euro về gia đìnhở
Msaken (Tunisia) vài ngày trước khi gây án.
Báo
LeMonde
đưa tin tínhđến ngày16-7, trong84
người thiệtmạngđã xác địnhđược các côngdân thuộc các
quốc tịch sau: Tunisia (bốn), Đức (ba),Mỹ (hai), BaLan
(hai), ThụySĩ (hai),Morocco (một), Nga (một). Trung
Quốc,Algeria vàArmenia thông báomỗi nướcmất tích
một người. Trong số người bị thương vẫn còn121 người
nằm bệnhviện.
D.THẢO
TruytìmdấuvếtđồngphạmcủahungthủvụtấncôngởNice
•
LongạisẽxảyrađànápởThổNhĩKỳsauđảochính,Ngoại
trưởng StéphaneDion củaCanadađã kêugọi người đồng
cấpThổNhĩKỳMevlutCavusoglugiảiquyếtvấnđề“hậuđảo
chính”theođúngcácnguyêntắccơbảncủadânchủ.Đãxảy
racảnhngườidânphảnđốiđảochínhnémđávàocácbinh
sĩ đầuhàng trêncầuBosphorusở Istanbul.Mộtphóngviên
AFPnhìn thấymột binh sĩ bị némđáđến chết vàmột binh
sĩ khácbị đánhđập tànnhẫn.
•
CụcHàng không LiênbangMỹ thôngbáo yêu cầu các
hãnghàng khôngngừng các chuyếnbay giữaMỹ vàThổ
Nhĩ Kỳ. Thôngbáo chobiết Cụcđã cùng với BộNgoại giao
vàBộAnninhnội địa xem xét tìnhhìnhThổNhĩ Kỳ vàđưa
ra lệnhcấmnhư trên.
•
LầuNămGócyêucầuThổNhĩKỳmởcửa lạicăncứkhông
quân Incirlikngaykhi có thể. Docácchiếndịchkhôngkích
chống ISxuấtpháttừcăncứ Incirlikphảidừng lại,Bộchỉhuy
trung tâmMỹ sẽ tổ chức lại các chiếndịch. Theohãng tin
Anadolu,NgoạitrưởngMevlutCavusogluthôngbáonhiềusĩ
quantrongcăncứ Incirlikthamgiađảochínhđãbịbắt, trong
đócó tư lệnhcăncứ IshakDayioglu. Căncứđãbị đóngcửa.
•
Tổng thốngNgaPutinđãđiệnđàmvớiTổng thốngThổ
NhĩKỳRecepTayyipErdoganđểgửi lờichiabuồnđếnnhững
người chốngquânđảochínhphảihysinh.ÔngđềnghịThổ
NhĩKỳnhanhchóngkhôiphụcổnđịnhsauđảochínhvàbảo
đảman toànchocáccôngdânNga.
TướngAkinOzturkralệnhđảochínhlúctấtcảsĩquancaocấpkhôngquânđidựđámcướicongái
tướngtưlệnhkhôngquân.
•
Quânđảo chínhdựa quá
nhiều vào không quân như
sửdụngmáybaybay rất thấp
trênAnkaravà Istanbul trong
khihai sânbayởđâyđãđóng
cửa. Kết quả cho thấy kiểm
soát không phận chưa chắc
dẫn đếnkiểm soátmặt đất.
Quânđảochínhkhôngngăn
đượcTổng thốngErdogan từ
nơi nghỉ hè trở về sân bay
Ataturk ở Istanbul và tuyên
bốôngvẫn nắmquyền.
Mỹ-ThổNhĩKỳnghikỵ
Đêmcuối tuần16-7,những
người ủng hộ Tổng thống
Erdoganđã đổ ra đường reo
hò chiến thắng tại Istanbul.
Ông Erdogan tuyên bố
nhưng không nêu đích danh
giáosĩFethullahGulen: “Từ
đây tôi kêu gọiMỹ, kêu gọi
TổngthốngObama.Thưangài
tổng thống, tôimuốnnói với
ngài hãy đuổi cổ hoặc giao
lạingườinàychochúng tôi”.
BáochíThổNhĩKỳđăngtin
BộtrưởngLaođộngSuleyman
Soylu tuyênbốhoàinghiMỹ
bí mật ủng hộ nhóm binh sĩ
đảo chính.
Ngày 16-7, Ngoại trưởng
Mỹ John Kerry đã phải gọi
chongườiđồngcấpThổNhĩ
KỳMevlut Cavusoglu đến
hai lần. Ông nói các tuyên
bốcôngkhai ámchỉMỹnhư
thếcó thể làmphươnghạiđến
quanhệ songphương.
Ông tuyênbốMỹsẵnsàng
giúpThổNhĩKỳđiều travụ
đảochính,đồng thờimờiThổ
NhĩKỳcungcấpbằngchứng
về giáo sĩ FethullahGulen.
Giáo sĩ Fethullah Gulen
75 tuổi (sống lưuvongởMỹ
17nămnay)đã lên tiếngbác
bỏcáobuộccủaTổng thống
Erdogan.
n
Tổngthống(Obama)vàêkíp
của ông nhấnmạnh vấn đề
cần thiết sống còn là cácbên
(ở Thổ Nhĩ Kỳ) phải hành xử
trong khuôn khổ luật pháp,
tránhnhữnghànhđộngdẫn
đếnbạo lựcmới vàbấtổn.
ThôngbáocủaNhàTrắng
Dukháchnướcngoài, trong
đó có người Mỹ đã bị các tổ
chức khủngbốquốc tế và tại
ThổNhĩKỳnhắmđến.Cáccông
dânMỹnên xem lại kếhoạch
du lịchđếnThổNhĩKỳsauđảo
chínhởđây.
BộNgoại giaoMỹ
Tiêu điểm
Binhsĩ thamgiađảochínhbịngườidânđánh.Ảnh:GETTY IMAGES
TướngAkinOzturkcầmđầu
đảochính.Ảnh:JFORUM
