4
THỨ TƯ
24-8-2016
Nhà nước - Công dân
Formosa làmcáchết:Chưasoi
hết tráchnhiệm
TráchnhiệmquảnlýnhànướcvềmôitrườngtrongvụFormosachưađượctrảlờirõràng.
CHÂNLUẬN
thựchiện
“K
ếtquảđánhgiáhiện
trạng môi trường
biểnđượccôngbố
hôm22-8cho thấymứcđộô
nhiễm từFormosađã tạmqua
nhưng hiện vẫn còn những
hậuquảkhókhắcphục.Vấn
đề người dân quan tâm là
hải sản và môi trường biển
đã thực sự an toàn chưa thì
vẫn chưa được giải đáp rõ.
Sựmất an toànkéodài suốt
bốn thángvà tráchnhiệmấy
thuộc về ai cũng là câu hỏi
còn nợ với cử tri cả nước”.
Đại biểu Quốc hội Nguyễn
Văn Chiến, Phó Chủ tịch
LiênđoànLuật sưViệtNam,
nhấn mạnh với
Pháp Luật
TP.HCM
.
Quản lý tốt sẽngăn
Formosa xả thải gây
cá chết
.
Phóng viên
:
Theo ông,
chúng ta có thể tìm ra lời
giải cho các vấn đề trên ở
góc độpháp lý?
+Luậtsư
NguyễnVănChiến
(ảnh)
:Nhiềuýkiếncho rằng
có lỗ hổng
của pháp
luật vềmôi
trường nên
không biết
tráchnhiệm
thuộcvề ai.
Nếu có thì các chế tài hành
chính không đủ răn đe. Tôi
không đồng ývới điềunày.
Chúng taphảisoichiếu trên
cácquyđịnhđểxácđịnh lỗiở
đâu, tráchnhiệm thuộcvềai.
Được biết trước khi vận
hành thử nghiệm hồi tháng
4-2016, Formosa đã thông
báo,báocáochoBộTN&MT,
Sở TN&MT tỉnh Hà Tĩnh.
Song các cơ quan quản lý,
cơ quan phê duyệt báo cáo
đánhgiá tácđộngmôi trường
(ĐTM) có thực hiện đúng
Luật Bảo vệ môi trường
(BVMT) haykhông thì cần
được làm rõ.
NhữnggìBộTN&MTđang
làmchỉnhằmgiảiquyết“hậu
Formosa”, theo hướng khắc
phục để đưa hải sản vàmôi
trường biển trở lại an toàn.
Bộ chưa tập trung làm rõ
nguyên nhân, trách nhiệm
gây ra sự cố. Vì vậy, tôi đề
nghị BộTN&MT cần thẳng
thắn công khai các kết luận
thanh tra về BVMT của dự
án Formosa trong những
nămquađểxácđịnh lúcnào
Formosa vi phạmmà chúng
ta không biết; lúc nào mới
phát hiệnđược các lỗi sai…
Từ đómới có thể rút ra bài
học về quản lý.
.Vậytheoông,đâulànguyên
nhân dẫn đến sự cốnày?
+Hậuquảcủavụviệcnày
làđặcbiệtnghiêm trọng,chưa
biết bao giờmới khắc phục
được. Nókhôngphải xảy ra
do sựkiệnbất khảkhángmà
liênquanđến tráchnhiệmcủa
người thực thi công vụ.
Tôi đồng tình với TS Tô
VănTrườngkhi cho rằngđể
xảy ra sự cốnàykhôngphải
doviệccấpgiấyphépxả thải
hay phê duyệt ĐTMmà là
sự yếu kém trong công tác
kiểm tra, giám sát. Nếu các
cơquanquản lý làm tốt công
táchậukiểm thì có thểngăn
chặn được việc Formosa xả
thải làm cá chết.
KhônghiểusaukhiFormosa
gửi các báo cáo và thông
báo kế hoạch vận hành thử
nghiệmmột số máy móc,
dâychuyềnchoBộTN&MT
vàocác tháng2, 3và4-2016
(trướckhigây rasựcố -NV)
thì bộ này đã hành động ra
sao. Vấn đề này phải được
làm rõ!
Phải xét tráchnhiệm
công vụ
. Nhưng không chỉ có Bộ
TN&MTphảichịutráchnhiệm
hậu kiểm, thưa ông?
+Luật BVMT và các văn
bản hướng dẫn quy định cơ
quannàophê duyệtĐTM có
trách nhiệm kiểm tra, giám
sát việc thực hiệnĐTM. Bộ
TN&MTđã phê duyệt ĐTM
củadựánFormosanênBộphải
chịu tráchnhiệmquản lýnhà
nướcvềmôitrườngđốivớidự
ánnày.Vềđịaphương, dùdự
ánFormosaởHàTĩnhnhưng
UBND tỉnhnàychỉ cóquyền
kiểm tra, giám sát việc thực
hiệnĐTM đối với dự án do
tỉnhphêduyệt vàkiểm tradự
ándotrungươngphêduyệtkhi
pháthiệncódấuhiệuviphạm.
Từ đó có thể khẳng định
BộTN&MTchịu tráchnhiệm
quản lývềmôi trườngđốivới
dựánFormosa trongcácgiai
đoạn trước, trong quá trình
vậnhành thửnghiệmvàhoạt
động chính thức.
Đếnnay truyền thôngphản
ánh rất nhiều về sự cố do
Formosa gây ra nhưng vẫn
chưa trả lời rõnguyênnhân
trực tiếp để xảy ra sự cố
này do đâu. Cạnh đó, trách
nhiệm quản lý nhà nước về
môi trườngcóđượcbảođảm
kiểm tra, giám sát đầy đủ
hay không.
Theo Điều 10 Thông tư
27/2015 của Bộ TN&MT,
BãichônxỉởdựánFormosarộnghơn180hanằmsátmépbiểnnêncónguycơchấtvôi trongxỉ thép
pháttánvàonguồnnước.Ảnh:ĐẮCLAM
Cònnhiềumối lo từdựánFormosa
Traođổivới
PhápLuậtTP.HCM
,TSTôVănTrường, chuyêngia
vềquản lý tàinguyênnướcvàmôi trường, cho rằngquasựcố
gâycáchếthàng loạtởvùngbiểnmiềnTrung,nhữngtácđộng
tiêu cực đếnmôi trường từdự án FormosaHàTĩnh cầnphải
được theodõi chặtchẽhơn.“Nhiềungườinói chúng tavẫncó
thểvừa có thép, vừa có cá, lại cómôi trườngbiển trong lành.
Tôi cho rằngnói thế là lạcquan tếuvì thực tế rấtkhóđạtđược.
Dođó, từbâygiờcầnphảicónhữngbiệnpháptheodõinhững
tácđộng từdựánFormosađểcónhữngdựbáo, cảnhbáokịp
thời vềnhữnghậuquảvềmôi trườngcó thểxảy ra.Vụcáchết
làbài họcquá lớn, chúng takhông thể tiếp tụcmắc thêm sai
lầm”-TSTrườngbày tỏ.
PGS-TS LươngVănThanh, Viện trưởngViện Kỹ thuật biển
(thuộcViệnKhoa học thủy lợi Việt Nam), cũng cho rằng cần
phải theodõidiễnbiếnchất lượngnướcbiểnởvùngchịuảnh
hưởngcủadựánFormosa trongmột thời giandài. Từđómới
có thể đưa ra những kết luận chính xác về tác độngđếnhệ
sinh thái biểncũngnhư thựchiệncácgiải phápphụchồimôi
trường.“Mốiquanhệnhânquảgiữađộc tốvàcáchết rấtphức
tạp. Cónhữngđộc tốkhông làmcáchết ngaymà tích tụ, gây
hậuquả từ từ. Vì vậy, hiệnnaykhông cònxảy ra tình trạng cá
chết thì chưahẳnmôi trườngbiểnđãan toàn”.
Ngoài longại về lượngnước thải,một sốchuyêngiavềmôi
trường cũng longại lượngbùn thải khổng lồphát sinh từdự
ánFormosa. Cạnhđó, lượng xỉ rất lớnphát sinh từdự án còn
chưađượcđềcậptrongthờigianqua.“TrongĐTMthểhiệndự
áncóbãi chônxỉ rộng lớnnằm sátmépbiểnvàmặt tiếpgiáp
vớibiển làkècứng, không thểhiệnchống thấm rasao.Bãinày
códiện tíchhơn 181ha. Với lượng xỉ lớn tập kết sát biển thì
khảnăng chất vôi trong xỉ thép sẽphát tán vàonguồnnước
có thể xảy ra. Chất này làm chođộpH trongnước biển tăng
cao, có thểgây rahiện tượngcáchết tiếp theo.Dođó, theo tôi
ngay từbâygiờcũngnên lênphươngánkiểmsoátbãi chứaxỉ
này”-một chuyêngiađềnghị.
TRUNGTHANH
“Tôiđồngtìnhvớiýkiến
củaTSSchroeder,Viện
Côngnghệmôitrường
biển(Đức),rằngcầngửi
mẫuhảisảnvàmẫunước
ranướcngoàiđểkiểmtra
đốichứng.”
LuậtsưNGUYỄNVĂNCHIẾN,
Phó
ChủtịchLiênđoànLuậtsưViệtNam
Formosa phải thông báo kế
hoạchchocơquanphêduyệt
ĐTM là Bộ TN&MT trước
khi vậnhành thửnghiệmdự
án.VậynênBộTN&MTcần
đánhgiáFormosađãthựchiện
đầyđủ tráchnhiệmhaychưa
và cơ quan phê duyệt ĐTM
đã kiểm tra, giám sát ra sao
để tránhgâyrasựcố,ônhiễm
môitrường…Nhữngđiềunày
cầnđượcBộTN&MT trả lời
rõ cho công luận.
. Như thế chúng ta phải
đánh giá toàn diện nguyên
nhângâyra“sựcốFormosa”,
khiếnvùngbiểnbốn tỉnhmiền
Trungônhiễmnghiêm trọng?
+Chúng tacầnkhẩn trương
điều tra,kết luậnnguyênnhân
trực tiếp gây ra sự cố nhằm
xácđịnh tráchnhiệmcủacác
bên liên quan.
Đượcbiếtngày22-1,Tổng
cụcMôi trường có kết luận
thanh tra vềBVMTở dự án
nàynhưngkhông thấycósai
phạmnàocủaFormosa.Đến
tháng4-2016, saukhi xảy ra
ônhiễmnghiêm trọng, đoàn
thanh tra mới phát hiện 53
hành vi vi phạm liên quan
đến quá trình thiết kế, vận
hành, xâydựng, thi côngcủa
Formosa.Tuynhiên,chúng ta
nênnhớdựánFormosađang
tronggiaiđoạnvậnhành thử
nghiệm.Dođó, cầnkhởiđầu
bằngviệcxemxéttráchnhiệm
trongcông táckiểm tra,giám
sát vềBVMT theoquyđịnh.
. Xin cámơnông.
■
FormosaHàTĩnhmới chỉ hoàn thành
32/58hạngmụccòn thiếu
Chiều23-8,bí thưTỉnhủyvàchủtịchUBNDtỉnhHàTĩnh
đã cóbuổi làm việc với Công tyTNHHGang thépHưng
nghiệpFormosaHàTĩnh (FormosaHàTĩnh).
Tạibuổi làmviệc,đạidiệnFormosaHàTĩnhchohaytrong
số58hạngmụctrongbảovệmôi trườngcònthiếusótmà
BộTN&MTkiểmtra,pháthiện,mớichỉhoànthành32hạng
mục.Dựkiếnđếnngày30-12, FormosaHàTĩnhmớihoàn
thành tiếp22hạngmụcvàđến30-12-2017 tiếp tụchoàn
thiệnhaimụcthuộchạngmụckếtnốigiámsátốngkhói…
Đối với hệ thốngdập cốc khô, hiện FormosaHàTĩnh
đang lênphương án thayđổi côngnghệ (BộTN&MTđã
đồngý thời gianhoàn thiện làbanăm).
PhíaFormosaHàTĩnhkiếnnghị UBND tỉnhHàTĩnh có
giảiphápchỉđạophươngánxử lý1.620 tấnchất thải rắn
thông thường.Với390 tấnbùnviphạm, FormosaHàTĩnh
đãhoàn thànhkýkếthợpđồngvớiđơnvịđủnăng lựcxử
lý (Công tyNghi Sơn), đang chờBộTN&MT chấp thuận
mới tiếnhànhvậnchuyển.
Ông LêĐình Sơn, Bí thưTỉnhủyHàTĩnh, nhấnmạnh:
Chínhquyền, nhândânHàTĩnhkhôngvì phát triểnkinh
tếmà chấpnhận các dự ánđầu tư làm ảnhhưởngmôi
trường.Vìsựpháttriểnbềnvững,HàTĩnhyêucầuFormosa
Hà Tĩnh thực hiện nghiêm túc cam kết về bảo vệmôi
trường,đồng thời khắcphụcnghiêm túcnhữnghạnchế,
hoàn thiện côngnghệ; hệ thống xả thải khôngđược tái
diễnnhư thời gianqua. ÔngSơn cũng yêu cầuFormosa
HàTĩnh xâydựng lộ trình khắcphục khẩn trương, trong
quá trìnhđóphải côngkhai,minhbạch, báocáo thường
xuyên; cầncókếhoạch, lộ trìnhkýhợpđồngvới cácđơn
vị cóđủ chứcnăngđể xử lý chất thải rắn, nếu chưa thực
hiệnđượcphải tổchứcđónggói, phân loại.
Đ.LAM
