11
THỨBẢY
10-9-2016
Kinh tế
Sổ tay
Ngânhàngdư tiền,
người cầnkhóvay
Mặtbằnglãisuấtliênngânhàngđangtiếptụcgiảm.
THÙYLINH
T
heonghiêncứucủaCông
ty Chứng khoán Bảo
Việt, từ nhiều tuần nay,
mạch giảm của lãi suất liên
ngân hàng vẫn chưa có dấu
hiệungừng lại.Tính riêng từ
ngày29-8đến2-9,mặtbằng
lãi suất liên ngân hàng tiếp
tục theo chiều hướng giảm
vềmức thấp nhất trong lịch
sử:Dưới 0,8%/nămởcáckỳ
hạn. Trong khi hồi đầu năm
2016, lãi suất liênngânhàng
daođộngquanhmốc5%/năm.
Tínhđếncuối tháng8, lượng
tínphiếucủaNgânhàngNhà
nước đang lưu hành đã lên
mứckhoảng58.000 tỉ đồng.
Nhữngchỉ số trêncho thấy
trạng tháidư thừa thanhkhoản
tạihệ thốngcủacác tổchức tín
dụng tiếp tục tăng lên.
Tiền loanhquanh
trongngânhàng
Điềuđángnói làngânhàng
dưtiềnnhưngngườikinhdoanh
lạiđang thiếuvốnđểsảnxuất,
kinhdoanh. Báo cáo củaỦy
banGiám sát tài chínhQuốc
giachobiếttínhđếncuốitháng
8-2016, vốn huy động từ hệ
thốngcác tổchức tíndụngđã
tăngkhoảng11% sovới đầu
năm trongkhi tăng trưởng tín
dụng có dấu hiệu chậm lại,
ước chỉ khoảng9,2%.
Bình luận về con số này,
TS Bùi Quang Tín, giảng
viênTrườngĐHNgân hàng
TP.HCM, nhận định: “Đúng
là tính thanh khoản trong hệ
thốngngânhàngđang rấtdồi
dào.Điềuđóchứng tỏđầu ra
tín dụng đang bị co hẹp lại,
tức vốn dư thừa, huy động
được nhiều tiền nhưng cho
vay lại ít”.
Chínhvì nghẽnđầu ranên
nhiều ngân hàng bỏ tiền vào
trái phiếu chính phủ hoặc
cho vay trên thị trường liên
ngân hàng để đảm bảo an
toànvốn.Nói cáchkhácmột
lượngtiềnkhôngnhỏchỉloanh
quanh chuyển từ ngân hàng
này sangngânhàngkhácmà
không “chảy” vào sản xuất,
kinhdoanh,khôngđivàonền
kinh tế thực.
Tổng giám đốcmột ngân
hàng thươngmại cổphần tại
TP.HCM thừanhậnđangđau
đầuvềchuyện tìmkháchhàng
để cho vay tiền. Bởi nhóm
doanhnghiệp(DN)hoạtđộng
tốt, có tiềm lực tài chính lành
mạnh
thìđượccácngânhàng
săn đón với lãi suất cho vay
thấpnhưngnhómnàylạikhông
có nhu cầu vốn nhiều. Còn
nhómDN nhỏ, kinh doanh
khôngmấy sáng sủa, không
có
tài sản thế chấp thì đa số
cácngânhàng engại.
“Tìm kiếm khách hàng để
chovay trong thời buổi cạnh
tranhnàyvôcùngkhó.Những
kháchhàng tiềmnăng, tàisản
đảm bảo tốt, kế hoạch kinh
doanh ấn tượng thì họ luôn
muốnđượchưởng lãi suấtưu
đãi.Nếumìnhkhôngđápứng
thì họ chạy sang ngân hàng
khácngay.NgaycảnhữngDN
vừa và nhỏmà có dự án đầu
tư tốt cũng thíchchọnnhững
ngânhàng lớn.
Chínhvìvậyđể tăng trưởng
dư nợ tín dụng, ngoài việc
mua tráiphiếuchínhphủ,đầu
tư tài chính, ngân hàng phải
liên tiếpđưaracácgóikhuyến
mãi, chương trình lãi suất ưu
đãi cho vaymua xe hơi, cho
vay tiêudùng” -vị tổnggiám
đốcnàynói.
Đây không phải là ngân
hàngduynhấtthankhóvìthừa
tiền. Theo báo cáo tài chính
hợpnhất sáu thángđầunăm,
tăngtrưởngdưnợtíndụngcủa
Eximbank bị âm đến 4,62%
so với đầu năm. Cũng trong
thờigian trên, tăng trưởng tín
dụngcủaSHBchỉ tăngxấpxỉ
6,51%, Sacombank chỉ tăng
7,27%.
Lãi suất chovay
vẫn cao
Mặcdù lãisuất tínphiếuvà
lãisuấttrênthịtrườngliênngân
hàngcùnggiảmsâunhưng lãi
suấtchovayvẫnchưacódấu
hiệugiảmđểngườivaydễ thở
hơn.Trongkhi thông thường
khi vốn vào nhiều, các ngân
hàngsẽhạ lãi suấtchovayđể
vốnkhôngứđọng.
Lý giải nghịch lý này, TS
Bùi Quang Tín nói: “Lý do
chính khiến hệ thống ngân
hàng chưa thể giảm lãi suất
chovaydoviệcxử lýnợxấu
chậm chạp hoặc nợ xấu gia
tăng khiến ngân hàng phải
tăng trích lậpdựphòng”.
TSCấnVăn Lực, chuyên
gia tàichínhngânhàng,nhấn
mạnh việc giảm lãi suất phụ
thuộc vào rất nhiều yếu tố
nhưnợxấu, lãisuấthuyđộng,
chiphíhoạtđộng...Vídụ, lãi
suất huyđộngđầuvào trong
suốt thời gian vừa qua gần
như không giảmmà còn có
xu hướng tăng lên nên khó
giảm lãi suất đầu ra.
TổngGiámđốcNgânhàng
SCB,ôngVõTấnHoàngVăn,
nhậnđịnh: “Vớimặtbằng lãi
suất và tình hình thị trường
hiệnnay, trongvòng1-2 tháng
tới lãi suất có thể giảmmột
ít hoặc ít nhất cũng làgiữổn
định. Nhưng nếuChính phủ
đẩymạnhchi tiêu, kích thích
tiêudùng thì lãi suất thángcó
thể theochiềuhướngổnđịnh
và tăngnhẹ”.
Như vậy, DN sẽ tiếp tục
phải vayvốnvới lãi suất cao
vàkhókhăntrongviệctiếpcận
vốn. Tuy vậy, Ủy banGiám
sát tài chínhQuốc gia nhận
định việc phấn đấu giảm lãi
suấtchovaynhững thángcuối
nămvẫn có các yếu tố thuận
lợi. Chẳng hạn, thanh khoản
liênngânhàngdồidào,áp lực
tăng lãi suất do yếu tố tỉ giá
đượcgiảm thiểudo thị trường
ngoại hối ổnđịnh.
“Tuy nhiên, việc giảm lãi
suất chovay còngặpmột số
thách thứcdo tiến trìnhxử lý
nợxấudiễnracònchậm”-ủy
bannàynhậnđịnh. ■
Bất lợi trong
cạnh tranh
Hiệnlãisuấtchovayphổbiến
khoảng6%-9%/nămđốivớikỳ
hạnngắnvà9%-11%/nămđối
với trung và dài hạn. Nhiều ý
kiếnnhận xét lãi suất chovay
củaViệtNamvẫnquácaosovới
cácnướctrênthếgiớikhiếnDN
thêmbất lợi trongcạnh tranh.
NgânhàngNhànướcchobiết
sẽ tiếp tụcchỉđạocac tổchức
tín dụng thực hiện các biện
pháp cânđôi giưanguônvôn
vasưdungvôn,duytrìônđinh
laisuâthuyđông, tiêtgiamchi
phi hoat đông, nâng caohiêu
quakinhdoanhđêcođiêukiên
giam lai suât chovay.
Tiêu điểm
Thừa tiềnnhưngvaykhôngdễ
ÔngLýThànhSinh,ChủtịchHĐQTCôngtyCổphầnMaythêu
Minh LongHưng, chohay sau chỉ đạo củaThủ tướngChính
phủ, lãi suấtchovay trungvàdàihạn tạimộtsốngânhàngcó
giảmnhẹ0,5%-1%. Hiện lãi suất chovay trungvàdài hạn có
tài sảnđảmbảo tốtđangởmức12%-15%/năm.
Tuyvậy,ngaycảkhiDNthếchấptàisảnđảmbảo làbấtđộng
sảnthìngânhàngcũngchovayrất ít, thườngchỉbằngkhoảng
40% sovới giá trị thựccủa tài sảnđảmbảo. Lýdochủyếudo
khunggiáđất củaTPhiệnvẫnởmức rất thấp, thấphơnmột
nửa so với giá thị trường. Chẳnghạn, DNmuamiếngđất trị
giá1 tỉ đồngnhưngkhi đem thếchấpngânhàngchỉ chovay
đượckhoảng400 triệuđồng.
“Ngânhàng thừa tiềnnhưng thực tếDNmuốn vay không
dễ. Bởi cókhi tài sảnđảmbảo thìDNđã thếchấphết rồi, còn
đâunữamà thếchấpđểđầu tưvào sảnxuất, kinhdoanh.Đó
làchưakểphương thức thếchấpbằngmáymóc, thiếtbị… lại
khôngđượcngânhàng lựachọn”-ôngSinhnói.
Một sốDN khác cũng than thởhọ cảm thấymệtmỏi khi
phải tìmvốn từbạnbè, người thân, thậmchí là tíndụngđen
thayvì gõcửangânhàng.
Một lượngtiềnkhông
nhỏchỉ loanhquanh
chuyểntừngânhàngnày
sangngânhàngkhácmà
không“chảy”vàosản
xuất,kinhdoanh.
Ởbất cứnhànướcphápquyềnnào, khi cơquannhànước
làmsai vàcó lỗi thì tráchnhiệmđều thuộcvềchínhcơquan
đó.Bởimộtnguyên lýbấtdibấtdịch:Nhànước làngườiđặt
ra“luật chơi” thìphải tôn trọngcácnguyên tắccủachính
mình.
Nhưng trongvụviệcTổngCông tyCổphầnBiaRượu
Nướcgiải khátSàiGòn (Sabeco)vàTổngCông tyCổphần
BiaRượuNướcgiải khátHàNội (Habeco)bịKiểm toánNhà
nướcđềnghị truy thu thuế tiêu thụđặcbiệt (TTĐB) lên tớihơn
1.200 tỉđồng, cónhữngdấuhiệucho thấycơquanchứcnăng
đãkhông tuân thủ“luật chơi”.
Bởi lẽ theoHiệphộiBiaRượuNướcgiải khátViệtNam
(VBA), từnăm2009SabecođãcóvănbảnhỏiCụcThuế
TP.HCM,TổngcụcThuế,BộTài chínhvềviệcnộp thuế
TTĐB. Sauđócáccơquannàyđều trả lời rằng:Giá tính thuế
thuếTTĐB làgiágiaosảnphẩmbiasangcông ty thươngmại
chưacó thuếgiá trịgia tăngnhưngkhôngđược thấphơn10%
sovớigiábìnhquândocông ty thươngmạibánra.Điềunày
cónghĩa làgiáđể tính thuế thuếTTĐB làgiábánbuôn, không
phảigiábán lẻởkhâucuối cùng.
Sabecođãnộp thuế theohướngdẫnnàycủacơquan thuế.
ThếnhưngKiểm toánNhànướcđãcóquanđiểmkháckhi
chorằng:Giá tính thuế thuếTTĐBphải làgiábánracủa
công tycổphần thươngmại khuvực, khôngphải làgiábánra
tạiSabecođang thựchiện.Lập luậnnàycũngđượcápdụng
khiKiểm toánNhànướcđềnghị truy thu thuếđối vớiHabeco.
“Vậynếu truy thu thuếđối với Sabeco thì cũngđồngnghĩa
Kiểm toánNhànướcđúng, Sabeconộp thuế sai.MàSabeco
sai làdocáccơquan thuếđãhướngdẫnkhôngđúng.Cơ
quan thuếhướngdẫn sai thì phải chịu tráchnhiệmchứ
không thểbắt cácdoanhnghiệpchịu thaychomình.Nhà
nướckhông thểhànhxử theoquanđiểm,mongmuốnvàý
chí ápđặt củamìnhmàphải theo luật” - đại biểuQuốchội
NguyễnSỹCươngnêuquanđiểm.
Nhiềuýkiếnkháccũngđồng tìnhvới quanđiểmcủaông
Cươngvàcho rằng sựvênhnhau trongcáchhiểucủacáccơ
quannhànướckhôngphải là tráchnhiệmcủadoanhnghiệp.
Không thểquýt làm, camchịu.Đóphải lànguyên tắc.
Nếuhậuquảdonhữngcáchhiểuvàápdụngpháp luật
khácnhaucủacơquannhànướcđổ lênngười dânvàdoanh
nghiệp thì sẽcòn lâu lắmmới cómộtmôi trườngkinhdoanh
an toàn, lànhmạnhvàcôngbằng.
CHÂNLUẬN
Làmsai,saobắtngườikhácphảichịu?
Lãisuấtchovayvẫncòncaotrênthị trường liênngânhàng.Ảnh:HTD
