CHỦNHẬT 11-9-2016
3
TUẦN THỜI SỰ
Luật&Đời
Bánvésốdạo,saigìmà
phạtchụctriệu?
Khôngmấy tự tin về sựmaymắn trời cho, người hàng
xóm của tôi chỉ thỉnh thoảngmua giúp vài tờ vé số từ
những người bán dạo nghèo khó, lam lũ. Lúc đầu, thông
tin “vì bán vé số tỉnhBìnhThuận, nhiều người bán vé số
dạo ởNinhThuận đã bị phạt cả chục triệu đồng” làm anh
bán tín bán nghi. Chừng khi thấy báo chí đưa lênmạng
quyết định xử phạt cụ thể của chánhThanh tra SởTài
chính tỉnh này (mà theo đómột người ngụ xãAnHải,
huyệnNinh Phước với nghề nghiệp được ghi nhận là “bán
vé số dạo” đã bị phạt 10 triệu đồng và còn bị tịch thu 77
vé số sai địa bàn) thì anh thở dài sườn sượt “hiểu không
nổi mấy ông này”...
Quyết địnhxử phạt trên cho rằngngười bán dạové số
tỉnhkhác đã thực hiệnkinhdoanhxổ sốkhông đúngđịa
bàn, vi phạmĐiều8Nghị định 98/2013 (mức phạt 10-20
triệuđồng).
Tuy nhiên, chiếu theo các quyđịnh liên quan (hai nghị
định30/2007, 78/2012, Thông tư 75/2013 củaBộTài
chính), kinhdoanhxổ số là ngành nghề kinhdoanh có
điều kiệnvà chỉ những doanh nghiệp được cơquan thẩm
quyền cấpgiấy chứng nhậnđủđiều kiệnmới được phép tổ
chức hoạt động kinh doanh xổ số. Chính các doanhnghiệp
này (tức các công ty xổ sốkiến thiết (XSKT) của các tỉnh,
thành) phải kinhdoanh trênđịa bànđược quy định trong
giấy chứngnhận đủ điềukiện kinhdoanh và nếu vi phạm sẽ
bị chế tài.
Theo quy định hiện hành củaBộTài chính về ba khu
vực kinh doanh xổ số, các công tyXSKT tỉnhBìnhThuận,
LâmĐồng, TP.HCM… phải hoạt động kinh doanh; phải
phát hành vé số củamình ở các tỉnh trong khu vựcmiền
Nam. Các công tyXSKT tỉnhNinhThuận, KhánhHòa,
PhúYên… thuộc khu vựcmiềnTrung cũng có trách
nhiệm tương tự. Ngoài việc bán trực tiếp cho khách hàng,
các công tyXSKT còn được phân phối vé số thông qua
các đại lý.
Riêngđối với đông đảongười bán lẻ (đa phầnmua lại
từ các đại lý vé sốvới số lượng ít - thường thấyở những
người bán dạo; hoặc với số lượng nhiều - thường thấyở
nhữngngười như cáchgọi của ôngNguyễnKhoaHào,
Chủ tịchHội đồngXSKTmiềnTrung, GiámđốcCông ty
TNHHMTVXSKTNinhThuận, trên
PhápLuật TP.HCM
ngày9-9 là “đầu nậu”)mà từhọvé số sẽ được lưu thông
khắpnơi theoquy luật cung-cầu thì nhữngvănbản trên
không đề cậpđến.
Nhưvậy, khi không có căn cứpháp lýnàođểbắt buộc
nhữngngười bán lẻphải bán theođịabàn, kiểunhưđang
hànhnghềởNinhThuận thì chỉ đượcbánvé số củaNinh
Thuận chứkhôngđượcbánvé số củaBìnhThuận… thì có
thể cho rằngThanh traSởTài chính tỉnhNinhThuậnđã làm
sai khi ápdụngĐiều8Nghị định98/2013đểxửphạt họ.
Trở lại việc kinhdoanh theo địa bàn, ắt làBộTài chính
có lýdođể ràngbuộc các công tyXSKTphải hoạt động
theo kiểu “rừngnào cọpnấy”. Tạm chưa bàn quyđịnhnày
thực sựđược gì và chưa được gì đối với các công tyXSKT
nhưng từ vụ phạt người bán vé sốdạoởNinhThuận cho
thấy đây là việc “ngăn sông, cấm chợ” duy ý chí chỉ cóở
thời bao cấp.
Với các công tyXSKT, chínhquyền có thể yêu cầuhọ
không được kinhdoanh, phân phối, phát hành trái tuyến.
Songvới tờvé số, lýgì và làm sao các cơ quan chức năng
có thể khoanh vùngđược địa bàn tiêu thụ, đi ngược lại cơ
chế thị trường?
Trên báo
ThanhNiên
ngày5-9, ôngNguyễnVănTrường,
GiámđốcSởTài chính tỉnhNinhThuận, cũng chobiết
Công tyXSKTNinhThuận đã cóvăn bảngửi các công ty
XSKT lân cận nhưLâmĐồng, BìnhThuận... yêu cầu các
đại lýkhông được phát hànhvé số trái tuyếnnhưng đếnnay
vẫn khôngquản lý được. Thừa nhậnnày đồngnghĩa với
việcBộTài chính nênxem xét lại quyđịnhvề địa bànkinh
doanhxổ sốđã nêuởphần trên;UBND tỉnhNinhThuận
nên chấm dứt cáchxử lý thiếu thuyết phục, không khả thi
để những người bán lẻ vé sốkhông cònbị phạt oan uổng.
THUTÂM
l
Tokyo (Nhật):Xâybểđiềutiết
khổng lồ
Tháng9-1958, cơnbãoKanogawa
gây thiệthạinặngnềởkhuvực
quanh lưuvựcsôngKandavớihơn
38.000ngôinhàbịngập trongnước,
gây thiệthại lớnvềngườivàcủa.
Trước tình trạngnày, chínhquyềnTP
Tokyoquyếtđịnhxâydựngmộtbể
điều tiếtnước lũdưới lòngđấtgồm
haigiaiđoạnvới tổng thờigian thi
công20nămvàchiphíxâydựng
101 tỉyen (khoảng839 triệuUSD).
Công trìnhnàyđượcđặt tên
làsôngKandahaybểnướcđiều
tiếtdưới lòngđất số7,baogồm
mộtđườngốngngầmdài 4,5km
cóđườngkínhbên trong12,5m.
Nócókhảnăngdự trữ lênđến
540.000m
3
nước lũ từbaconsông
chínhởTPTokyo trongmùamưa lũ
gồmsôngKanda, sôngMyoshoji và
sôngZenpukuji.
Đườngốngthứnhấtcủacôngtrình
dài2kmbắtđầuhoạtđộngvào
tháng4-1997vàđườngốngthứhai,
thôngvớiđườngốngthứnhất,dài
2,5kmhoạtđộngvàotháng9-2005.
Côngtrìnhnàyđóngvai tròvôcùng
quantrọngtrongviệcngănchặncác
thiệthạido lũ lụtgâyraởTPTokyo.
l
Bangkok (TháiLan):Xâybể
chứanướcvàkênhtháo lũrộng
hàngngànhecta
Ngaysaucơn lũ lịchsửở thủđô
Bangkokvàonăm2011khiếngần
700người chết, hàng triệungườibị
ảnhhưởngvà thiệthại lênđến15 tỉ
USD, thủ tướngThái Lan thờiđiểm
đó làbàYingluckShinawatracông
bốmộtkếhoạch trịgiá9,4 tỉUSD
để thựchiệncácdựánquản lývà
kiểmsoátmưa lũnhằmngănchặn
những thiệthạidomưa lũgây ra
trong tương lai.
Cácdựánnàybaogồmviệc trồng
câyvàxâydựngnhữngconđập
dọccácnhánh thượng lưucủa
sôngChaoPraya, trongđócóviệc
khởi côngxâydựngbểchứanước
ởcác lưuvựcsôngnơihình thành
lũ, xâydựngcáckênh tháo lũởmột
khuvực rộnggần324.000hađất
nôngnghiệpcộngvới cáchệ thống
tưới tiêu, cácdựán làmsạchkênh
rạchvàxâydựngmộthệ thốngdữ
liệuquản lýnước...
l
SiemReap (Campuchia):Xây
đập lớn,đậpnhỏngăn lũ
SiemReaphầunhưbị ảnhhưởng
bởi lũ lụtmỗinăm, cảởđô thị
lẫnnông thôn.Năm2011, cógần
18.000giađìnhở12quậnvà66xã
của tỉnhSiemReapbị ảnhhưởng
bởimưa lũ, hơn5.000ngườiđược
di chuyểnđể tránh lũ.
Mộtchiến lượcxâyđậpnướcđã
đượcchínhquyềntỉnhthựchiệnvào
năm2012.Trongkhiđó,ngườidân
ởvùngquêSiemReapxâymóng
nhàcaohơn,xâycácconđậpnhỏ
đểngăndòng lũvàxây lạiđườngsá
trong làngđểngăn lũ.
Nhờđóđếnnaykhôngxảy rangập
lụtởSiemReap.
Quyhoạchsư
NGUYỄNTHANHVIỆT:
Quản lýngập
theo tamquyền
phân lập
Làngườiđang thamgiavàomột
số dự án chống ngập tại London,
quyhoạch sưNguyễnThanhViệt
cócáinhìnđối chiếuquyhoạchđô
thị chống ngậpởAnh vớiViệt Nam.
“ỞAnh, chủđất hoặcchủđầu tưkhimuốn lậpquy
hoạchchokhuđất củamình, họ sẽ thuêđơnvị tưvấn
có chuyênmôn quy hoạch, kiến trúc, môi trường...
khảo sát và lập hồ sơ quy hoạch. Tư vấn thay mặt
mìnhmà làm việc với Sở QH-KT, với UBND, với
cơquanquản lý cấp thoát nước... để chuẩnbị vànộp
hồ sơ dự án. Họ tổ chức và quản lý ngập theo tam
quyền phân lập. SởQH-KT, UBND và HĐNDmỗi
bên làm đúng chuyênmôn, quyền hạn củamình và
có sựkiểm soát lẫn nhau.
Tronghệ thốngchốngngậpcủa ta, cái thiếu lớnnhất
đó làsựminhbạch.Chínhquyềncần lậpvàcôngkhai
bảnđồngập lụt đểngười dânbiết khuvựcmìnhquan
tâmcónguycơngập ít nhiềunhư thếnào.Nướcdâng
1m thì khu nào bị ảnh hưởng, dâng 3m thì khu này
thế nào... Đối với người dân thì thông tin này giúp
họ lựachọnnơi ancư lạcnghiệp, cũngnhưgiúpđiều
chỉnh giá trị bất động sản. Hai căn nhà như nhau
nhưng nếumột cănở nơi khôngngập thì phải cógiá
trị cao hơn. ỞAnh thì EnvironmentalAgency là cơ
quancấp trungương lậpbảnđồnguycơchobanguồn
gây ngập khác nhau: ngập do sông/biển, do hồ chứa
và ngập do nướcmặt. Người ta tổng hợp những dữ
liệunày lại để tạo thànhbảnđồnguycơngập lụt theo
bacấpđộ, tươngứngvới đó làchứcnăng sửdụngđất
phùhợpvàmứcđộchi tiết củakhảosátkhi lậpvàphê
duyệt dự án. UBND các địa phương dựa vào đómà
lập ra các quy hoạch chiến lược thích ứng với ngập
lụt. Đến lượt từng dự án khi lập quy hoạch phải dựa
vàoquyđịnh của trungươngvà địa phươngđể khảo
sát và đưa ra giải pháp cụ thể với khuđất đó.
Chính quyền cần công khai các tài liệu liên quan
đếndựánkể từ thời điểmnộphồ sơxinphép.ỞAnh
thì nó gồm tất cả hồ sơ khảo sát, báo cáo, bản vẽ, ý
kiến của chuyên gia, người dân, cuối cùng là quyết
định của HĐND có phê duyệt hay không. Những
thông tin này có thể truy cập dễ dàng trên website
của chính quyền. Lưu ý là công dânAnh có quyền
bình luận đồng thuận hay phản đối với tư cách cá
nhân, không cần tổ chức hay đảng phái đại diện lên
tiếng,miễn làbình luậnvớingôn từvănminhvàdanh
tính, địa chỉ rõ ràng.
Chodùviệcdựngmộtbảnđồngập lụt làmộtvấnđề
thiênvề tínhkỹ thuật, có thể làm trướcmà vẫn tránh
đượcnhữngchủđềnhạycảm, nóvẫnchỉ làmột bước
rất nhỏ trong những điều cần làm”.
Kiến trúcsư
TRẦNĐÌNHNAM
,
TrườngĐHKiến trúcTP.HCM:
Chuyệndễnhấtcòn
làmkhôngxong!
KiếntrúctruyềnthốngởViệtNam
nhưkinh thànhHuếhoặcnộiđôHà
Nội đã để lại nhiều kinh nghiệm
chốngngập.Thường trongkiến trúc
xưangười tađàonhiềuhồ,mở rộngcácdòngkênh rồi
lấy đất ở đó đắp lên phần đất xây dựng. Nước sau đó
sẽ tựchảyxuốnghồ, xuốngcácdòngkênhvà tự thấm.
Khôngphảibỗngdưngkhu lăng tẩmcónhữngchiếchồ
rất đẹp.Nhưng lâunayvùngđất trũngởphíanamTP
người ta tham lấyđất xâydựng, xây cốt sao chođược
nhiều nhà. Thay vì đào kênh, đào hồ, người ta lại lấp
sạch hết kênh, hồ. Cái sai này cũng có ở những khu
vựcđất cao củaTPnhưngnhữngkhuvựcnày ít ngập
hơn chẳngquabởi nướcđã trànxuốngvùngđất thấp.
Giảiphápngậpđếnđâunângđường lênđếnđónhư
hiện nay ta đang làm dĩ nhiên là hết sứcmanhmún,
tạmbợ, khiếnngậpcàngnặnghơn.Trướckia, khiTP
chưa có hệ thống cống thì mỗi nhà có hầm tự thấm.
Mưa lớn tràn vào đất nhà sẽ rút hết xuống cái hầm
này. Hiện nay đất chật người đông, nhà be bé nhưng
ta vẫn có thể đào hầm tự thấm dưới móng nhà nếu
muốn. Đây cũng là giải pháp tạm thời, chứ nhà nằm
trongkhuvựcngậpnặng thì cũngchẳngăn thua.Khi
đó cần tìm nơi trũng nhất của khu vực để đào cái hồ
cóchứcnăng tự thấm.Hoặcnơinàocósẵnkênh rạch,
aohồ thì đào sâuxuống, rộng ra. Làmđượcđiềunày
sẽ thoát đượcmột lượngđángkể nướcmặt. Hoặc dễ
nhất là nạo vét các kênh rạch có sẵn, đừng để kênh
rạchbị rác lấpđầynhưnhiềukênh rạchởquận6hiện
nay.Chuyệndễnhấtmàngười tacòn làmkhôngxong
thì hô hào chống ngậpkiểu gì?
Để sửacái sai quyhoạchchốngngậpchoTP.HCM
trên tổng thể, theo tôi, cái khó không phải là nguồn
kinh phí như người ta đổ lỗi mà chính là trình độ
chuyênmônđồngbộ của cảmột đội ngũ thuộcvềhạ
tầng quy hoạch, từ ông thiết kế, ông thẩm định, ông
xây dựng, ông kỹ thuật cống ngầm…Chứ đổ tiền ra
màmạnh ai nấy làm, chẳng ai chịu nghe ai hoặc sửa
tầm bậy thì ngập vẫn hoànngập thôi.
Bàn tròn
Thếgiớichốngngậpnhưthếnào?
