CHỦNHẬT 27-11-2016
4
QUỐC TẾ
Tượngđàicáchmạng
FidelCastrotừtrần
l
Các nhà lãnh đạo trên thế giới đã gửi lời chia buồn với Cuba.
l
Hội đồngNhà nước Cuba thông báo tổ chức quốc tang chín ngày.
HOÀNGDUY
“
Tổng tư lệnh cáchmạng
Cuba đã từ trần lúc 22
giờ 29 phút đêm nay…
Theo nguyện vọng của
đồng chí Fidel, thi hài
của đồng chí sẽ được hỏa thiêu
vào những giờ đầu ngày 26-11”
- Chủ tịch Cuba Raul Castro đã
báo tinđaubuồn trênĐàiTruyền
hình quốc gia Cuba hôm 25-11
(giờ địa phương).
Hội đồngNhànướcCuba thông
báo tổ chức quốc tang trong chín
ngày (đến ngày 4-12). Trong thời
gianquốc tang,mọi hoạt độngvui
chơi, giải trí tạm ngưng.
Lãnh tụcáchmạng
NhàcáchmạngFidelCastronổi
tiếng trên thếgiới với cácbài phát
biểu rất dài, bộ quân phục xanh
màu ôliu ông haymặc và vai trò
lá cờ đầu chống Mỹ trên chính
trường quốc tế.
Xuất thân từmột gia đình giàu
cógốcTâyBanNha, đượccáccha
DòngTêndạydỗ, FidelCastrođã
dấn thânvàoconđườngcáchmạng
giải phóng dân tộc.
Năm 1953, chiến dịch tấn công
pháođàiMoncadaởSantiago thất
bại. Fidel Castro bị bắt và bị kết
án 15 năm tù, sau đó được ân xá
vàphải sangMexico.Tại đây, ông
đã tổchứcphong tràokhángchiến
cùng với CheGuevara.
Ngày 8-1-1959, khi đội quân
do Fidel Castro chỉ huy tiến vào
Havana lật đổchínhquyềnđộc tài
Batista, ông chỉmới 33 tuổi. Ban
đầu Mỹ thừa nhận Cuba nhưng
ngay sau đó đã thay đổi sau khi
Fidel Castro thực hiện các biện
phápđầu tiênxâydựngCuba, như
quốchữuhóakinh tếvà các công
ty lớn củaMỹ, thực hiện chế độ
tập thể hợp tác xã, thân thiện với
LiênXô (cũ).
Nhà lãnhđạo
thách thứcMỹ
FidelCastrolànhàcáchmạngcuối
cùngcùngthờivớiMaoTrạchĐông,
KimNhậtThành,NikitaKhrushchev,
LeonidBrezhnev.
Trong gần 50 năm cầm quyền,
Fidel Castro luôn trong tư thế
đương đầu với Mỹ. Washington
khôngưachếđộcộngsảnCubavà
năm1961đã tìm cách lật đổFidel
Castro. Vụ đổ bộ vịnh Con Heo
doCIA tổ chức bị phá sản, sauđó
Fidel Castro công khai liênminh
với LiênXô.
Năm 1962, Nikita Khrushchev
quyết định xây dựng các căn cứ
tên lửa ở Cuba hướng sangMỹ.
Trong 14 ngày, thế giới đối diện
với nguy cơ bùng nổ chiến tranh
hạt nhân.Cuối cùng thỏa thuậnđã
đạtđược, tên lửaLiênXôđượcđưa
khỏi Cuba vàMỹ bảo đảm không
xâm chiếmCuba.
Phải đợi đến khi Chủ tịchRaul
Castro lên cầm quyền, quan hệ
Mỹ-Cubamớibắtđầu trởnênnồng
ấm, Mỹ mới giảm bớt các biện
pháp cấmvận ápđặt choCuba từ
năm 1962.
Mộtnhân vật
ảnhhưởng thếgiới
Fidel Castro là người đã xuất
khẩumô hình cáchmạng Cuba,
“TôixemFidelnhư
mộtngườicha,một
đồngchí,mộtngười
thầyvềchiến lược
hoànhảo.”
TổngthốngHUGOCHAVEZ
phátbiểuvớibáoGranma
(Cuba)năm2005
đặc biệt sang các nước châu
Phi. Giữa thập niên 1970, quân
đội Cuba đã giúp đỡ chính phủ
Angola đối phó với lực lượng
chống đối được quân đội Nam
Phi hậu thuẫn. Năm 1989, quân
đội Nam Phi và Cuba mới rút
khỏi Angola.
SựkiệnFidelCastrogiúpAngola
đãgópphần layđộngchếđộphân
biệt chủng tộc Nam Phi. Nelson
Mandela sau khi rời khỏi nhà tù
đã dành chuyến đi nước ngoài
đầu tiên đến Cuba cảm ơn Fidel
Castrođãgián tiếp thúcđẩychấm
dứt chế độ phân biệt chủng tộc ở
Nam Phi.
Môhình cáchmạngCuba cũng
được xuất khẩu sangMỹ Latinh.
Fidel Castro đã viện trợ quân sự
cho phong trào kháng chiến ở
Venezuela và Bolivia trước khi
phát triển các thỏa thuận thương
mại vớiTổng thốngHugoChavez
ởVenezuela và Tổng thống Evo
Morales ởBolivia.
Nhàhoạtđộngvì chủ
nghĩaxãhội đếncuối đời
FidelCastrođãchọnconđường
chủ nghĩa xã hội và gần gũi với
LiênXô (cũ). Ông quốc hữu hóa
nền kinh tế, tăng cường chăm lo
chogiáodụcvày tếđểmọi người
đều có thể được học hành và trị
bệnh.Hệ thốngy tếCubanổi tiếng
tốt nhất khuvựcMỹLatinh trong
năm 2010.
Mặc dù chủ nghĩa cộng sản
dần dần không còn ở châu Âu
vào cuối thập niên 1980, Fidel
Castro vẫn tiếp tục duy trì lý
tưởng Mác-xít với khẩu hiệu:
“Chủ nghĩa xã hội hay là chết”.
Nền kinh tế Cuba chủ yếu dựa
vào thươngmại với LiênXô (cũ)
sụpđổ, FidelCastrođã tiếnhành
nhiều biện pháp cải cách.
Từ năm 2000, Chủ tịch Fidel
Castrođãmắcphải nhiềubệnhvề
ruột. Ông rút khỏi đời sống chính
trị vào năm 2006 và chuyển giao
quyền lực lại chongười em trai út
Raul Castro. Đến tháng 4-2011,
ông từ bỏ các trọng trách chính
thức saukhiChủ tịchRaulCastro
được bầu làm bí thư thứ nhất của
ĐảngCộng sảnCuba.
Giữa tháng 2-2014 và tháng
4-2015,cácphươngtiệntruyềnthông
ít nói đến Fidel Castro do vấn đề
sức khỏe của ông. Sau đó, cho dù
đi lại khó khăn, ông tiếp tục công
bốcác suynghĩ củamìnhvà thỉnh
thoảngvẫn tiếpkháchnướcngoài.
Ngày 19-4-2016, ông phát biểu
lầncuốicùng trướcQuốchộiCuba.
Ôngdựcảmcái chết sẽđếngầnvà
ông đã kêu gọi tôn trọng lý tưởng
cáchmạng.
Fidel Castro từ trần (hưởng thọ
90 tuổi)vào thờiđiểmgầnhainăm
saukhi Cuba vàMỹ thúc đẩy tiến
trìnhbình thườnghóaquanhệgiữa
hai nước.
NICOLASMADURO (Tổng thốngVenezuela):
“Đối với tất cảnhàhoạtđộngcáchmạng trên
thếgiới, chúng tacầnphải tiếp tụcdi sảncủa
Fidel Castro, ngọncờđầucủađộc lậpvàchủ
nghĩaxãhội”.
ENRIQUEPEÑANIETO (Tổng thốngMexcio):
“Tôi khóc thươngchoFidel CastroRuz, người
lãnhđạocuộccáchmạngCuba, nhânvật tiêu
biểucho thếkỷ20”.
VLADIMIRPUTIN (Tổng thốngNga):
“Nhà
hoạtđộngchính trị ưu túnày (Fidel Castro)
đượcxem làbiểu tượngcủa thời kỳ lịch sửhiện
đại của thếgiới”.
MIKHAILGORBACHEV (cựuTổng thống
LiênXôcũ):
“Fidel đãchiếnđấuvàcủngcố
đấtnước tronggiai đoạncấmvậnMỹgiankhổ
nhất…vàđãđưađấtnước trênconđườngphát
triểnđộc lập. Fidel Castro sẽ luôn làmộtnhà
chính trị lớnđể lại dấuấn sâuđậm trong lịch sử
nhân loại”.
FRANÇOISHOLLANDE (Tổng thốngPháp):
“
Fidel Castro làmộtnhânvật của thếkỷ20và
hóa thânchocáchmạng…Ôngđã traocho
nhândânCubaniềmhãnhdiệnđã loại bỏ
thống trị từbênngoài”. Tổng thốngPhápđãđề
nghị bãi bỏcấmvậnđối với Cuba.
MARIANORAJOY
(Thủ tướngTâyBanNha) viết
trênTwitternhậnxétFidelCastro“đãcó tầmvóc
lịchsử”tácđộng lớnđếnđấtnướcCubavàkhu
vực.
ROBERTFICO
(Thủ tướngSlovakia):“Cubakhông
baogiờđedọaai vàchỉmuốnsốngcuộcsống
riêngcủamình. Rấtnhiềungườiđãvô lýkhiđã
căm thùvàđang tiếp tụccăm thùvì lòngcan
đảmcủaCuba”.
BÁOCHÍMỸ:
Ôngấy“đã làm rungchuyển”11đời
tổng thốngMỹvà“đưa thếgiớiđếnbờvựcchiến
tranhhạtnhân”(
NewYorkTimes
).Ôngấy là“biểu
tượngcáchmạng”(
LosAngelesTimes
).
TẬPCẬNBÌNH (ChủtịchTrungQuốc):
“Nhân
dânTrungQuốcđãmấtđimộtđồngchí chân
thànhvà tốtbụng…Castrosẽsốngmãi”.
TrongkhuônkhổchuyếnthămCubamớiđây,chiều15-11,ChủtịchnướcTrầnĐạiQuangđãđếnchàoFidelCastrotạiHavana
(ảnhtrái)
.FidelCastrocùngcácđồngchítiếnvào
Havanatháng1-1959.Ảnh:AP
Phảnứngcủathếgiới
Ngày26-11,BanChấphànhTrungươngĐảngCộng
sảnViệt Nam, Chủ tịch nước, Chính phủ và Ủy ban
ThườngvụQuốchội nướcCộnghòaXHCNViệtNam
đã gửi điện chiabuồn tới BanChấphànhTrungương
ĐảngCộng sảnCuba,Hội đồngNhànước,Chínhphủ
và Quốc hội Chính quyền nhân dân nước Cộng hòa
Cuba. Bức điện có đoạn viết: “Chúng tôi vô cùng xúc
độngvàđaubuồnsâusắcđược tinđồngchíFidelCastro
Ruz từ trần. Cuộc đời trong sáng và sự nghiệp bất tử
của đồng chí sẽ sốngmãi trong sự nghiệp cáchmạng
vẻvang củanhândânCubavà của cácdân tộcanh em
trên thế giới”.
ViệtNamchiabuồn lãnhtụFidelCastrotừtrần
