12
Đ
ó là cuộc chạy tiếp sức
kéo dài nhiều năm trời của
không ít người, gồm luật
sư, nhà báo với “tổng công
trình sư” là ông Nguyễn
Thận, nguyên Chủ tịch UBND xã Tân
Minh, HàmTân, BìnhThuận. Nhờ có họ
mà sau gần 18 nămmang trên vai hai bản
án oan khuất, năm nay “người tù thế kỷ”
HuỳnhVănNénmới được đón tết đoàn tụ
cùng gia đình.
DẤUHIỆU LẠ TỪBỘHỒ SƠĐẸP
Hơn 15 năm trước, khi ông Nén vừa bị
kết án tu chung thân do bị cáo buộc giết
chết bàBông, từ thuyết phục củaôngThận
chúng tôi bắt đầu tham gia “cuộc chạy tiếp
sức” này.
Hồ sơbanđầuchúng tôi nhậnđượcchỉ là
xấpđơnkêuoancủachínngười trongvụán
“Vườnđiều”và láđơncủaôngHuỳnhVăn
Truyện khẳng định con traimình bị kết án
oan. Tôi cùngnhà báo-nhạc sĩVũĐức Sao
Biển đên gặp ông Võ Duy Quang, lúc đó
là chánh án TAND tỉnh Bình Thuận. Khi
nghe chúng tôi muốn có bản sao cáo trạng
và bản án số 96-HSST ngày 31-8-2000 kết
án Huỳnh Văn Nén, ông Quang đã vui
vẻ cung cấp. Những tài liệu này rất quan
trọng, bởi ngay cả gia đìnhôngNén lúc đó
cũng không có. Theo ôngThận, đây được
xem là sự đột phá khởi đầu cho hành trình
giải oan choôngNén.
Banđầu, chỉ đọc lướt qua, chúng tôi thấy
hồ sơ quá “đẹp”. Ông Nén được mô tả
giống nhưmột gã vô lại, suốt ngày say sưa,
quậyphá và việc giết chết bàBôngđể cướp
vàng kiếm tiền mua rượu là tất yếu. Thế
nhưng đọc kỹ hồ sơ, chúng tôi phát hiện
chi tiết quan trọng là hiện trường có tới hai
dấu chân kích thước hoàn toàn khác nhau,
trong khi cơ quan tố tụng khẳng định chỉ
mộtmìnhôngNén là thủ phạm.
Hồ sơ cũng thểhiện từ18 giờđến22 giờ
ngày 23-4-1998, trước khi gây ánôngNén
cóuống rượuvớimấyngười bạn.Tan cuộc
nhậu, nảy sinh ý định trộm cắp nên ông
Nén đi bộ đến nhà bà Bông và gây án. Ở
TânMinh lúc đó gần như ai cũng biết ông
Nén tuy nghiện rượu nhưng chỉ uống cỡ
một xị là quắc cần câu, ngủ quên trời đất.
Với thể trạng ốm nhách, tất cả bạn nhậu
của ông Nén đều thề độc rằng ông Nén
không thể nào đủ sức uống liền tù tì bốn
giờđồnghồmàđứngdậynổi chứnói gì tới
chuyện gây án.
Nhữngmâu thuẫn từhồ sơ vụ ánnày sau
đó đã được các báo
Pháp Luật TP.HCM
,
Thanh Niên
,
Tiền Phong
,
Lao Động
,
Đại
Đoàn Kết
…lần lượt phản ánh. Tuy nhiên,
các cơ quan tố tụng tỉnh Bình Thuận vẫn
khẳngđịnhđã kết ánđúngngười, đúng tội!
LẦN TÌM SỰ THẬT TỪ LÁĐƠN
TỐCÁO
Ngày 29-9-2000, ông Nguyễn Thận,
Chủ tịchUBND xã TânMinh, thông báo
cho chúng tôi biết, đồng thời ký công văn
khẩngưi các cơquan tố tụngởBìnhThuận
và trung ương báo cáo việc anh Nguyễn
Phúc Thành, phạm nhân đang thi hành án
tại Trại giam Sông Cái (Ninh Thuận) có
đơnkhẳngđịnhôngNénkhôngphải là thủ
phạm. Hung thủ giết chết bà Bông là hai
người bạn của anh, tên là Nguyễn Thọ và
HồThanhViệt, cùng ngụTânMinh.
Hơn một tuần sau, ngày 9-10-2000, mẹ
anhThành (người nhậnđơn của con trai và
chuyển cho ôngThận) bị điều tra viên gọi
đến làm việc. Điều tra viên này răn đe đây
là lá đơn vu cáo, bởi hai người bị tố cáo là
hung thủ thời điểm trên không cómặt tại
địa phương.
Để đi trước điều tra viên một bước,
chúng tôi quyết định vào Trại giam Sông
Cái dù biết trước xin được lệnh trích xuất
anhThành ra làm việc không hề đơn giản.
Rất may, từng nút thắt trong vụ án ông
Nén luônđược tháogỡbằng sựgiúpđỡ âm
thầm của rất nhiều người. Việc khó nhất
là trích xuất anh Thành chúng tôi đã nhờ
tớimột người anh và được người này nhận
lời giúp đỡ. Ngày 18-10-2000, nhạc sĩ Vũ
Đức Sao Biển (
Pháp Luật TP.HCM
) cùng
anh Hồ Việt Khuê (
Tiền Phong
) đến Trại
giam Sông Cái và dễ dàng gặp được anh
Thành để nghe xác nhận lại lá đơn tố cáo.
Trung tá Phạm Văn Phóng, giám thị trại,
cũng chobiết lá đơn tố giác của anhThành
đã được ông fax ra Cục V26 Bộ Công an
để báo cáo.
Có trong tay những bằng chứng cực kỳ
quan trọng này, nhạc sĩ Sao Biển đã “mai
mối” cho ông Thận và thân nhân những
người bị truy tố trong vụ án “Vườn điều”
gặp luật sư Kim Anh. Tôi vẫn nhớ trong
cuộc gặpmặt, luật sư KimAnh nhận định
đây là hai vụ án oan. Tuy nhiên, trướcmắt
cần tập trung minh oan vụ “Vườn điều”,
sau đómới đến lượt ôngNén.
Ngày14-6-2001, với những lập luận sắc
bén của luật sưKimAnh và đặc biệt là lời
khai của ôngNén tại tòa (rằng khi vụ án
“Vườn điều” xảy ra mình đang làm thuê
cho ông Chín Chè ở Xuân Hòa, Xuân
Lộc, Đồng Nai), Tòa Phúc thẩmTAND
tối cao tại TP.HCM đã phải tuyên hoãn
phiên tòa để yêu cầu làm rõ tình tiết quan
trọng này.
Ngay sánghôm sau, tôi cùng các nhà báo
Sao Biển, Hồ Việt Khuê, Nguyễn Đình
Quân (
Tiền Phong
) và Cao Thuyên (
Nông
Thôn Ngày Nay
) thuê ô tô từ Phan Thiết
trực chỉ Xuân Lộc. Sau khi gặp ông Chín
Chèđểxácminh tình trạngngoại phạmcủa
ôngNén, chúng tôi còn làmviệc vớiCông
an xã Xuân Hòa để nắm lại những biến
động hộ khẩu, tạm trú, tạm vắng ở ấp 3.
Sauđó tôi và anhĐặngNgọcKhoa (
Thanh
Niên
) tiếp tục trở lại gặp ôngChínChè và
các con trai ông một lần nữa. Thông tin
“bom tấn” này lập tức được công bố trên
mặt báo. Sau này tại phiên tòa phúc thẩm
lần hai, ông Chín Chè và các con khai rõ
việc ôngNénđang làmmướn tại nhàmình
khiến ai cũng phải ngã ngửa.
* * *
Vì lýdo sứckhỏe, sauđó luật sưKimAnh
rút khỏi vụ án và các luật sư PhạmHồng
Hải, Trần Vũ Hải, Bùi Đức Trường vào
cuộc bào chữa (cũng hoàn toànmiễn phí).
Sự phối hợp nhịp nhàng và những lập luận
sắc sảo của các luật sưkhiến tất cả cácphiên
tòa của vụ án “Vườn điều” đều “nóng” và
thuhút rất đông người dự khán.
Sẽ là thiếu sót nếukhôngnhắcđếnvai trò
của luật sưHồng Hà, người bào chữa đầu
tiên trong vụ án “Vườn điều” hay nhà báo
Trần Mỹ (
Văn Nghệ Trẻ
), Nguyễn Chính
(
Đại Đoàn Kết
), Trung Phương, Lê Thanh
Phong (
Lao Động
), Lương Duy Cường
(
Người Lao Động
), Lê Hiền (TTXVN)…
Đó là những “vận động viên” cùng chạy
tiếp sức với nhau theo từng giai đoạn, từng
phân khúc góp phầnminh oan cho các bị
cáo trong hai vụ ánoan thế kỷ.•
Cuộcchạy
tiếpsức
“giảicứu”
Huỳnh
VănNén
ÔngHuỳnhVănNén chobiết tronggần18năm thụ án, ôngđã
bốn lần chuyển trại. Đó là Trại giamZ30ABộCông an (ĐồngNai),
Trại T17BộCông an (TP.HCM), Trại tạmgiamCông an tỉnhBình
Thuận vàNhà tạmgiữCông an TPPhan Thiết.
“Trongbốn trại thì tôi ăn tết ba lần tại trại Bình Thuận; hai lầnđón
xuânở T17 và hơn chục nămđón tết ởZ30A. Tết ở trại Bình Thuận
thường có thịt khomăng, canh; trại T17 cóđùi gà hay Z30A cóđồ
xào, thịt kho trứng…Đồ ănngon thấy ham lắm, nhưng tết là lúc nhớ
vợ, nhớ connhứt. Cứnghĩ vợ con tết nhất không cóđồ ănngon là
tôi nuốt không vô”, ôngNén kể.
TỪNGNÚTTHẮTTRONGVỤÁNLUÔN
ĐƯỢCTHÁOGỠBẰNGSỰGIÚPĐỠ
ÂMTHẦMCỦARẤTNHIỀUNGƯỜI.
➢PHƯƠNGNAM
Saugần18năm
mang trênvai hai
bảnánoankhuất,
nămnay“người tù
thếkỷ”HuỳnhVăn
Nénmới đượcđón
tết đoàn tụcùng
giađình.
ÔngHuỳnhVănNénbật khóc khi vừa bước ra
khỏi trại giam, ngày 22-10-2015.
Ảnh: P.NAM
