14
THỨNĂM
17-8-2017
Hồ sơ - Phóng sự
Venezuelachìmsâutrongkhủnghoảng
Nền kinh tếVenezuelabắt đầugặp khủnghoảng từ sau
khi Tổng thốngHugoChevez qua đời vào năm 2013, các
chínhsáchcủaTổngthốngkếnhiệmNicolasMadurokhông
khắcphụcđượccác lỗhổngquản lývàcácmónnợtồnđọng
ngàymộtnhiều.Từmộtquốcgiađượcmệnhdanh làcường
quốcdầumỏ, chiếm tới95%doanh thuxuấtkhẩucủaquốc
gia, giádầucủaVenezuelabị sụtgiảmnghiêm trọngởmức
dưới 50USD/thùng.
Thấtbại trongviệckiểm soátgiácả, thiếungoại tệvàgiá
dầumỏgiảmsâuđãkhiếnVenezuelaphảichậtvậttrongviệc
cungcấphànghóavàthựcphẩmchongườidân.Tổngthống
NicolasMadurongày4-8đãchính thức thành lậpQuốchội
lậphiến, cơquancóquyền lựcsửađổihiếnphápvàgiải thể
Quốchội,nhằmđưađấtnướcthoátkhỏicuộckhủnghoảng
chính trị trầm trọnghiệnnay.Tuynhiên,pheđối lập lại xem
cơquannày làchiêutròchínhtrịvàchốngđốikịch liệt.Xung
đột và bạo lực giữa phe đối lập và phe ủnghộ chínhphủ
cũngngàycàng leo thangkhiếnhơn120người thiệtmạng
vàhơn1.400người bị thươngkể từ tháng4-2017.
ANMIÊN
V
enezuelađượccoi lànơi cócộngđồngngườiHoa lớn
nhấtkhuvựcNamMỹ.Từngcó tớihơn400.000người
TrungQuốc (TQ) sinh sống tại đây. Tuynhiên, trong
hơnbanămqua, nềnkinh tế củaquốcgiaNamMỹnày rơi
vào lạm phát, bạo lực diễn ra triềnmiên khiến hàng chục
ngànngười gốcHoa “vỡmộng”, phải tìm cáchhồi hương.
GiấcmộngVenezuela tan vỡ
BàMeyHou, 39 tuổi, có quê gốc ở thị xãÂnBình, tỉnh
QuảngĐông, hồi tháng 12-2015 đã phải đưa ba người con
củamình rời khỏi Venezuela, kết thúc 15 năm hy vọng về
một cuộcsống tốtđẹpởnướcngoài.Chồngbàvàmộtngười
emhọ cũng về nước sau đómột năm.
BàHouđếnVenezuela lầnđầu tiênvàonăm2000với thị
thựcdu lịchvàngay lập tứcbị ấn tượngvớinềnkinh tếđang
bùng nổ của đất nước này. Bà đã có cuộc sốngmơ ước ở
NamMỹ trong hơnmột thập niên: Kết hôn với một người
nhập cưTQ, có ba người con, được định cư vĩnh viễn, làm
chủ hai cửa hàngvà giúp hai em trai di cư sangVenezuela.
“Thế rồi nhữngcửahàngcủa tôi bị cướp.Chúng tôi chỉ còn
cáchbỏmặc chúngvà chạyvềTQ” - bàHounhớ lại những
tháng cuối cùng bám trụ tại Venezuela. Người phụ nữ này
cho biết có ít nhất 50.000 người quê gốc ở thị xãÂnBình
cũng phải rời bỏ nhà cửa ởVenezuela để về TQ vào năm
2015 như bà.
DavidHou, em trai của bàMeyHou, vẫn đang bám trụ
lại thủ đôCaracas củaVenezuela để làm việc trong ngành
xây dựng với các dự án doTQ đầu tư. “Ngày naymuốn ăn
uống tại một quán cà phê sang trọng ởCaracas phải tốn ít
nhất200.000bolivar (khoảng93USD), trongkhimức lương
tối thiểuchomột nhânviênđịaphươngchỉ khoảng170.000
bolivar/tháng” - tờ
BưuĐiệnHoaNamBuổi Sáng
(SCMP)
dẫn lời David nói.Mức lạm phát tại Venezuela dự kiến có
thể lên tới 1.500% trongnămnay.
Trong khi đó, Lisa Tan,
một người gốc Hoa sinh ra
ởVenezuelavàonhữngnăm
1960,chobiếtviệckinhdoanh
ởVenezuela giờđây trởnên
vô nghĩa vì đồng tiền trong
nước liên tụcmất giá. Thời
điểmnghiêm trọngnhất 100
USD có thểđổi được tới 1,2
triệubolivar.Bàkể lại: “Bây
giờbạnchỉ có thểmuađường từbọnđầucơvớigiáchợđen,
khoảng7.700bolivar/kg.Rất nhiềungười đang thất nghiệp,
nhiềungười thậmchí phải nhặt thứcăn”.TheobàLisaTan,
có ítnhất68cửahàng, trongđóphầnnhiều làcủangườiTQ,
đã bị hôi của vào cuối tháng 6ở thị trấnMaracay, cách thủ
đôCaracas 80 kmvà tình trạngbất ổn ngày càng lan rộng.
BắcKinhdần xa lánh
CùngvớiNga,TQ từ lâu làđối tácchiến lượccủaVenezuela
khi thường xuyên cho quốc gia này vay những khoản tiền
khổng lồ. Bù lạiTQ cóđược nhữngquyền lợi về khai thác,
đầu tư dầumỏ, khoáng sản. Tuy nhiên, việc giá dầu giảm
đã gây ảnh hưởng nghiêm trọng đến khả năngVenezuela
trả nợ cho TQ. “Đối với TQ, Venezuela là nước được vay
vốn hàng đầu. Tuy nhiên, cuộc khủng hoảng khiến nước
nàykhông thểhoàn trảkhoảnvay theođiềukhoảnđã đồng
ývới TQvà cũngkhông thể cung cấpđủ lượngdầunhưđã
thỏa thuận ban đầu. Cuộc khủng hoảng kinh tế và chính trị
hiệnnaycủaVenezuelađangcóảnhhưởng trực tiếpvà tiêu
cực tới lợi ích kinh tế và ngoại giao của TQ” - ôngMatt
Ferchen, nhànghiêncứu tạiTrung tâmChính sách toàncầu
Carnegie-ThanhHoa ởBắcKinh, nhậnđịnh.
Theo tờ
SCMP
, Bắc Kinh dường như cũng đã bắt đầu
có những chính sách “thoái lui” khỏi Venezuela để tránh
những rủi romất trắng nếu khủng hoảng chính trị lên đến
đỉnh điểm. Phát ngôn viên BộNgoại giao TQLục Khảng
hồi tháng 4 khẳng định nước này sẽ không can thiệp vào
vấnđềnội bộcủaVenezuelavàbày tỏ tin tưởng rằngngười
dânVenezuela có thể giải quyết đúng đắn các vấn đề trong
nướcvàduy trì ổnđịnhkinh tế-xãhội.Một tháng sauđó, cơ
quandu lịchcủaTQ racảnhbáongười dânnướcnàykhông
nên đếnVenezuela du lịch.
Tại Bắc Kinh, các cuộc họp về vấn đề Venezuela ngày
càng nhiều. Cuộc họp cấp cao do Chủ tịch Tập Cận Bình
chủ trìhồi cuối tháng6khẳngđịnhsựan toàncủacácdoanh
nghiệp và đầu tư ở nước ngoài của TQ làmột vấn đề phải
được xem xét nghiêm túc, theo
SCMP
. ViệnKhoa học xã
hội TQ cũng hai lần đánh giáVenezuela là nơi nguy hiểm
nhất chođầu tư của các doanh nghiệpTQ.
Về chưanóng chỗ lại đi
Nhiều người TQ hồi hương từVenezuela cũng phải đối
mặtvớinguycơphải rờibỏquêhươngmột lầnnữakhi cuộc
sốngquê nhà không hề dễ dàngvới họ.
“Khoảng50.000-60.000ngườiTQđã rời khỏiVenezuela
để trởvềÂnBìnhnhưnghọ rất ít khi được chínhquyềnđịa
phương giúp đỡ. Một số người đã sử dụng tiền tiết kiệm
để đầu tư vào bất động sản và các nhà hàng ởGiangMôn.
Nhưngnhiềungười trongchúng tôi vẫnbịmắckẹt ởđâyvà
thất nghiệp.Chúng tôi đang tìmcách ranướcngoàimột lần
nữa” -ôngMingliZhong, người trởvềÂnBình sau20năm
định cư ởVenezuela, chia sẻ. “Thật khó cho những người
như chúng tôi, ở tuổi của chúng tôi để tìmviệc làm. Chúng
tôi đã sống ở nước ngoài trong nhiều năm và đã quen với
văn hóa địa phươngvà xã hội ởđó” - ông nói.
Trong khi đó, DavidHou dù quyết định ở lại Venezuela
nhưng vợ ông đã sangCanada với thị thực du lịch. “Cô ấy
sẽ ở lại đó trong vài tháng. Cô ấy có thể kiếm được ít nhất
vài ngàn USD khi lao động “chui” tại đó. Chúng tôi cần
thêm thu nhập để chăm sóc gia đình và con cái” - anh nói.
Theo tờ
SCMP
, nhiều người TQ trở về từVenezuela đang
tìmcáchdi cưmột lầnnữakhi bắt đầu tìmkiếm thị thực lao
động chophéphọ có thể sống lâudài ởMỹ.
Ông Liu Zhenbiao, Giám đốc công ty về thị thực ở
Giang Môn, cho biết thị thực định cư việc làm EB có
thể là cơ hội cho những người TQmuốn được định cư
lâu dài ởMỹ. Thị thực nhập cư EB-3 của Mỹ cho phép
người lao động tay nghề cao có thể có thẻ xanh và định
cưởMỹ, trongkhi thị thựcEB-3Cdành chonhữngngười
nước ngoài không có tay nghề có thể làm việc như người
giữ trẻ, quản gia, công nhân làm thuê, người làm vườn…
“Nhiều người trở về từVenezuela đã đến để hỏi về việc
xử lý đơn xin thị thực. Họ đang cố gắng di cư một lần
nữa” - ông Liu cho biết.
n
Người TrungQuốc
vỡmộngởVenezuela
Cóítnhất68cửahàng,
trongđóphầnnhiều là
củangườiTQ,đãbịhôi
củavàocuốitháng6ởthị
trấnMaracay,cáchthủđô
Caracas80km.
HàngchụcngànngườiTrungQuốcởVenezuelađãphảiquayvềnướcsaukhi
nềnkinhtếnơiđâychìmtrongkhủnghoảngvàbạolựcngàycànggiatăng.
Dòngngườixếphàngdàiđợimuathựcphẩmtạimộtsiêuthị
ởthủđôCaracas,Venezuela.Ảnh:GETTY IMAGES
BàMeyHou
(phải)
trởvềTQsau15nămsốngởVenezuela.
Ảnh:SCMP
Chủtịch
TQTậpCận
Bình
(trái)
và
Tổngthống
Venezuela
Nicolas
Maduro
(phải)
.
TQthường
xuyêncho
Venezuela
vaynhững
khoảntiền
khổng lồ.
Ảnh:
REUTERS
