13
THỨSÁU
8-9-2017
Đời sống xã hội
Cáctrườngnóivềbảngxếphạng
đạihọc
Hoannghênhtinhthầncủanhómtácgiả,tuynhiêncáctrườngđềuđềnghịcầnphảicảitiếnhơnnữađểkếtquả
kháchquan,chínhxáchơn.
PHONGĐIỀN
N
gày6-9,nhómxếphạng
đạihọc(ĐH)ViệtNam
gồmsáuchuyêngiađã
tổ chức buổi tọa đàm công
bố bảng xếp hạng
(BXH)
ĐHViệt Nam. Tuy nhiên,
ngay sau khi BXH 49 ĐH
vừa được công bố, nhiều ý
kiến trái chiều vềBXH này
đã được đặt ra.
Độ tin cậy chỉ
một phần
PGS-TS Đỗ Văn Dũng,
Hiệu trưởngTrườngĐHSư
phạmkỹ thuậtTP.HCM, cho
rằngviệcxếphạngnàykhông
mang tínhchính thứccủamột
cơ quan chuyên về đánh giá
màchỉ là tậphợpmột sốnhà
khoahọc trongvàngoàinước
cùngnhau làmnênchỉ cógiá
trị thamkhảo.
Theođó,nhà trườngkhông
đặt nặngvấnđềvề thứhạng
vàvị thếcủanó.Chưakểviệc
đánhgiá các trườngĐH thì
khôngnêngomĐHquốcgia
vàĐHvùngvàoxếp chung
với nhau mà xét theo từng
trường thànhviênmới đồng
đều các tiêu chí. BXH này
dựa trên tiêu chí các trường
nước ngoài thiênvề nghiên
cứu, trong đó 40% nghiên
cứukhoahọccòncácyếu tố
khác như đào tạo, quản trị
có tỉ lệ đánh giá thấp hơn.
“Việc đánh giá này không
phù hợp với điều kiệnViệt
Nam vì số trường có định
hướng nghiên cứu tại Việt
Nam rất ít, các trường đào
tạonhân lực rađể làm công
việc sảnxuất làchính” -ông
Dũng đánh giá.
“Các trườngnênxemđó là
nguồnđể thamkhảovì thực
tế có mặt mình tốt, có mặt
chưa tốt để phấn đấu” - ông
Dũngnói.
“Khóhiểu tiêu chí
đánhgiá”
Đó là ý kiến đánh giá của
đại diện các trường ĐH về
BXH vừa công bố. TSTrần
ĐìnhLý,TrưởngphòngĐào
tạo Trường ĐHNông Lâm
TP.HCM, thẳng thắn nhận
xét BXH này hơi khó hiểu
về tiêu chí và phương pháp
điều tra, khảo sát.Để thuyết
phụcdư luận,nhómphảiđưa
ra phương pháp nghiên cứu
về nguồn gốc, cơ sở dữ liệu
khoa học. TS Lý cho biết
theomột trang đánh giá có
uy tín,TrườngĐHNôngLâm
TP.HCMđượcxếphạngcao
nhưng trongBXHnàykhông
có tênnên thấyrất lạvànhiều
trườngcóuy tíncũngkhông
thấy tên trongBXH.
“Nếucông tácnghiêncứu,
khảo sát kỹ lưỡng sẽ có tác
dụng tốt,ngược lại làmkhông
đúng sẽ phản tác dụng. Về
việc này, Cục Khảo thí và
Kiểm định chất lượng giáo
dục - Bộ GD&ĐT nên có
tiếng nói, nếu không sẽ ảnh
hưởng đến uy tín, thương
hiệu các trường” - TS Lý
kiến nghị.
CònThSPhạmThái Sơn,
Phó Trưởng phòng Đào tạo
TrườngĐHCôngnghiệp thực
phẩmTP.HCM,chorằngviệc
xếp hạng của trường là cần
thiết khởi đầu cho sựminh
bạch để các trường, doanh
nghiệp, sinhviên thamkhảo
chọnngànhnghềphùhợpvới
năng lựcbản thân.Tuynhiên,
có thểnhómnghiêncứunày
chọn ra một số trường để
đánh giá thí điểm theo kiểu
mớinênkhôngmang tínhđại
diện toànquốc.VớiBXHnày
có ảnhhưởngđếnvị thế của
các trường, tuy nhiên ảnh
hưởng lớn thì chưa thể kết
luận được.
“Ngoài ra BXH này chưa
mang tính phân loại, phân
tầng và công bố rõ hơn các
tiêu chí đánh giá. Trong khi
đó cácBXH giáodục uy tín
trên thế giới họ công bố các
tiêu chí rất rõ ràng. Tiêu chí
đógiúpngườihọcrõhơnmục
tiêuhọhọc tạicác trườngnày
là gì, công ăn việc làm sau
khi ra trường ra sao. Cònđa
phầnBXHđềudựa trên tiêu
chíđộingũ,bàibáokhoahọc
nhưngkhôngcho thấynóảnh
hưởngđếnxãhộivàcôngăn
việc làm, đây là sự thiếu sót
mà BXH thế giới có đề cập
đến. Ngoài ra, trong khâu
đánh giá còn có tiêu chí sự
hài lòngcủangười họccũng
chưa đưa ra” - ôngSơnnói.
Ngoàicácbàibáokhoahọc,chất lượngđàotạo,TrườngĐHTônĐứcThắngcònđượcbiếtđếncơsở
vậtchấtđồngbộ,hiệnđạivàquảntrịđạihọchiệuquả.Ảnh:P.ĐIỀN
Bảngxếphạngđầu tiênởViệtNam
Đây làBXHĐH tổng thểViệtNamđầu tiênđượccôngbố
domộtnhómchuyêngiađộc lập thựchiện.
Còntrướcđó,năm2015ThủtướngChínhphủđãbanhành
mộtnghịđịnhquyđịnhtiêuchuẩnphântầng,khungxếphạng
và tiêuchuẩnxếphạngcáccơsởgiáodụcĐHcủaViệtNam.
Theođó,ĐHViệtNam sẽđượcchia làmba“tầng”(thực ra
là loạihình -PV):TrườngĐHđịnhhướngnghiêncứu, trường
ĐHđịnhhướngứngdụng và trườngĐHđịnhhướng thực
hành. Nghị địnhcũngchiakhungxếphạng thànhbahạng
vớicơcấu:Hạng1 -30%,hạng2 -40%vàhạng3 -30%cùng
những tiêuchí đểxếphạng theo từng“tầng”.
Tuy nhiên, cho tới nay chưa cóBXH chính thức nào của
cáccơquanchứcnăngđượccôngbố theonghị địnhnày.
Tại buổi côngbốkết quả xếphạng, TSPhạmThị Ly
(ĐHQuốc giaTP.HCM) đã bày tỏ sự khâmphục và
ngưỡngmộnỗ lựcmà nhóm thực hiệnđã làm. Tuy nhiên,
TSLy cũng đưa ra đánhgiá củamình về xếp hạng.
Tự nhậnmình là người chốngviệc xếphạng, TSLy cho
biết bản thânviệc xếp hạngban đầu rất tốt vì nó cung cấp
thông tin cho phụhuynh, học sinhnhưng sauđó thì biến
dạng, trở thànhmột trò chơi của giới quản lý, đi quá xa
mục tiêubanđầu là cung cấp thông tin.
Chia sẻ với nhóm thực hiện vềmục tiêu theo đuổi của
BXH, tuy nhiên bàLy cũng cho rằng đi vào chi tiết thì có
vấn đề. “Xếp hạng là con daohai lưỡi dựa trên cả phương
diệnphương pháp và kết quả. Nghĩa là nếuphương pháp
và cáchxử lýkhông khách quanvà đúngđắn thì không
phản ánhnăng lực thực sự của các trường ngay cả trên
phương diện chúng ta đo lường” - bàLynói.
Theo bàLy, vấn đề củaBXH nằmở dữ liệumà nhóm
sử dụng: “Nếuxây dựng bản báo cáo xếp hạng dựa trên số
liệu không đáng tin cậy thì tất nhiên kết quả khôngđáng
tin cậy. Nếu kết quả không đáng tin cậy thì hệ quả là gì?
Ta góp thêm vào bức tranh nó đang tốt xấu lẫn lộn, có thể
những người làm không tốt nhưng bằng cách nào đó họ có
được số liệu tốt và trở thành hàngđầu. Đó là vấn đề phải
suynghĩ và đương đầu”.
Đặt giả thiết kết quả là đúng, bà Ly cũng cho rằng
nó có vấn đề. Trong cơn sốt xếp hạng, các trường đua
nhau tăng con số công bố, kết quả hoặc là đạo văn, mua
bài. “Nếu chúng ta nhấnmạnh tiêu chí đó như cái để đo
thành quả các trường thì ta sẽ đưa ra bức tranh sai lệch.
Nhưng đó không quan trọng bằng việc chúng ta đang
thúc đẩy các trường đi con đường sai lệch vì họ sẽ chạy
theo thành tích, họ sẽ làmmọi cách để có những con số
đẹp, để họ có tên tuổi trên thị trường thay vì tập trung
sứmạng thực sự của họ là tạo ra tri thức, phục vụ cộng
đồng và đào tạo sinh viên. Nếu chúng ta có những thước
đo ghi nhận được nỗ lực đó của các trường thì BXH
của chúng ta sẽ giúp các trường tập trung vào những cái
đáng lẽ họ nên làm thay vì chạy theo những cái mà thực
ra không có ích gì cho họ, cho xã hội” - TSLy nói.
Tiếp lờiTSLy, đại diệnnhóm thựchiệnTSNguyễn
NgọcAnh cho rằngbình luận củaTSLy làđầyđủ cũng
như cung cấpbức tranhvềxếphạng.Tuynhiên, cũng theo
TSNgọcAnh, nhómkhôngdùngbáo cáo của các trường
gửimàđầu tiên là lấybáo cáoba côngkhai (gồm côngkhai
thu chi tài chính, chất lượnggiáodục, chất lượng cơ sởgiáo
dục) cũngnhư cácnguồnkhác. Sauđónhóm cũnggửi lại
các trườngđểhọphảnhồi về các thông sốđánhgiá.
VIẾTTHỊNH
Ngườichốngxếphạngnóivềxếphạngđạihọc
Nếucôngtácnghiêncứu,
khảosátkỹ lưỡngsẽcó
tácdụngtốt,ngược lại
sẽphảntácdụng.Cục
KhảothívàKiểmđịnh
chất lượnggiáodụcnên
cótiếngnói,nếukhông
sẽảnhhưởngđếnuytín,
thươnghiệucáctrường.
Đây là công sức, trí tuệ của
nhóm chuyêngiađộc lập, họ
đưarasảnphẩmnhưvậylàđáng
trân trọng. RiêngĐHTônĐức
Thắng được xếp thứ nhất cả
nướcvềnghiêncứukhoahọc
là phù hợp vì số lượng công
trìnhnghiêncứukhoahọccủa
trường làminhchứng.Vềtổng
thể, trường xếp thứhai trong
bảng tổng sắp, xếp thứ năm
vềgiáodụcđào tạo thì trường
chưacóbình luậngì.
Riêngcơsởvậtchấtvàquản
trị xếp thứ 24, họ lấy dữ liệu
năm 2011-2012 trênwebsite
của trường là chưa chính xác
vì trường nổi tiếng về cơ sở
vật chất hiệnđại, quản trị ĐH
hiệu quả. Tôi nghĩ nhóm cần
phải cải tiến hơn nữa trong
thời gian tới đểkếtquảkhách
quan, chínhxáchơn.
TS
LÊVĂNÚT
,
TrưởngphòngKhoahọc-
CôngnghệTrườngĐHTônĐứcThắng
Tiêu điểm
Một sốvị trí xếphạng
không chínhxác
“VớiBXHvừacôngbố, tôi
xinhoannghênh tinh thầncủa
nhóm tác giả, tuy nhiên gần
nhưmọi BXH bao giờ cũng
cóýkiếnđachiều.Cácvấnđề
thườngđượcnêu lên lànăng
lựccủachủ thểxếphạng, bộ
tiêuchuẩn/tiêuchíxếphạng,
trọng số của các tiêu chuẩn/
tiêuchí, công tác thu thậpdữ
liệu (tính đầy đủ, tính chính
xác, độ tincậy...)” -PGS-TS
NguyễnHộiNghĩa,PhóGiám
đốcĐHQuốc giaTP.HCM,
nhận xét.
Theo PGS Nghĩa, ngay
như tổchứcxếphạngQSnổi
tiếng thế giới cũng hết sức
cânnhắc trongcôngviệccủa
mình,họphảinỗ lựcrấtnhiều
để tìmmọi biện pháp nhằm
thu thập được thông tin đầy
đủ hơn, chính xác hơn. Họ
cũng thay đổi bộ tiêu chuẩn
theo thờigian, thayđổihệsố
trong việc tính toán kết quả
định lượng.
“Theo tôi,kếtquảcủaBXH
vừa qua là một kênh tham
khảo bên cạnh nhiều thông
tin khác về các đơn vị trong
danh sách. Với chủ thể xếp
hạngkhác,bộtiêuchuẩnkhác,
cách thu thậpdữ liệukhácsẽ
có ranking (xếp hạng - PV)
khác. Cá nhân tôi thấymột
sốvị trí trongBXH làkhông
chínhxác”-PGSNghĩanói.■
