14
THỨSÁU
2-3-2018
Hồ sơ - Phóng sự
Phíasau lời từchối
Lý domàĐại sứMaldives AhmedMohamedđưa ra cho
việcnướcnày từchối lờimời tập trậnchungcùngẤnĐộ là
do tình trạngkhẩncấpvềchính trị tại nướcnày:“Tôimuốn
làm rõ rằngMaldives không thể thamdự cuộc tập trậnhải
quân trong thời giannày vì tình trạng khẩn cấp vẫnđang
cònhiệu lực. Lực lượng anninhphải được đặt trong tình
trạngsẵnsàngứngphócaođộ”.Ôngcũngkhẳngđịnhcácsĩ
quanhải quâncủanướcnày sẽkhông thamgiabất kỳhoạt
động tập trậnhayhuấn luyệnnàoởnướcngoài tronggiai
đoạncăng thẳngnày.
ẤnĐộkhôngquanngạivề tàuchiếnTQ
Tập trận hải quânMILAN, diễn ra ngoài khơi quần đảo
Andaman vàNicobar, làhoạt độnghợp táchuấn luyệnhải
quânđaphươngdohảiquânẤnĐộtổchứctừnăm1995đến
nayhai năm/lần. MILAN2018 sẽ chính thức đượcmởmàn
vàongày6-3,kéodài trongvòngnămngày.Trướcthềmcuộc
tập trậnnămnay, tínhđếnngày28-2, chỉmới có16 trongsố
23nướcđượcẤnĐộgửi lờimờixácnhậnsẽthamgiaMILAN.
Đôđốchải quânẤnĐộSunil Lanbađãbácbỏcác thông
tin cho rằngẤnĐộ quan ngại trước sự hiệndiện của tàu
quân sựTQgầnMaldives.ÔngchobiếtTQđã tiếnhànhcác
sứmệnhtuầntrachốnghảitặctạiẤnĐộDươngtừnăm2008
đếnnay. “Họ cómột khuônmẫuhoạt động cănbản trong
nhữngnămqua.Hiệnchúng tôi chưapháthiện sự thayđổi
nào”-ôngchobiết.
TRUNGNHÂN
M
aldives, đảo quốc “thiên đường” nằm giữaẤnĐộ
Dương, đã từchối lờimời thamgiacuộc tập trậnhải
quânMILANdoẤnĐộ làm chủnhà, truyền thông
ẤnĐộ ngày 28-2 vừa qua đồng loạt đăng tải thông tin.
Rối loạnởquầnđảo “thiênđường”
ViệcMaldives từ chối lờimời tập trận chung là nốt trầm
gầnđâynhất trongquanhệ giữa nước nàyvàẤnĐộ.Quan
hệ hai nước trong vòngmột tháng qua gặp nhiều sóng gió
saukhiTổng thốngAbdullaYameencủađảoquốcnày tuyên
bố tình trạngkhẩncấpvàongày5-2 saukhimột nhóm lãnh
đạođối lậpđượcTòa ánTối cao ra lệnh thả tựdo. Liên tiếp
hai lãnh đạo lực lượng cảnh sát Maldives bị sa thải vì có
ý định tuân thủ phán quyết củaTòa ánTối cao. Hàng trăm
người đã xuống đường biểu tình hòa bình tại thủ đôMalé
đòi trả tự do cho tù chính trị, buộc cảnh sát phải dùng hơi
cayđểgiải tán.Một chánhánvàmột thẩmphánTòaánTối
caobị bắt giữvới cáo buộc tham nhũng.
CựuTổng thốngMaldives thậmchíđãmở lờiđềnghịẤnĐộ
can thiệpquânsựnhằmbảođảm thựchiệnphánquyếtcủaTòa
ánTối caoMaldives.Trongkhiđó,Tổng thốngYameenđãcử
pháiviên tớicácquốcgiacóquanhệhữunghịvớiMaldivesnhư
Pakistan,SaudiArabiavàđặcbiệt làTrungQuốc(TQ)để tham
vấnvềgiảiphápchocuộckhủnghoảngchính trị tạiMaldives.
Nhữngkhoảnnợmà chínhphủ củaMaldives nhận từTQ
dưới thời đươngkimTổng thốngYameenđang làvấnđềbị
cựuTổng thốngNasheedvàpheđối lậpcôngkíchkịch liệt.
Trả lời tờ
NikkeiAsianReview,
ôngNasheed cảnhbáo rằng
sốnợkhổng lồnàycó thểbuộcMaldivesđếnnăm2019phải
“trao” lãnh thổ cho TQ. Ông cũng bày tỏ lo ngại nếu ông
Yameen tiếp tục giành chiến thắng trong cuộc bầu cử tổng
thống sắp tới thì sức ảnhhưởng củaTQ tại quốcđảonày sẽ
càng lớn hơnnữa.
“Chúng ta không thể nào trả hết được khoản nợ 1,5 đến
2 tỉ USD của TQ” - cựu tổng thống phe đối lập cho biết.
Cựu lãnh đạoMaldives thông tin rằng tiền vay từTQ giờ
đây chiếm gần 80% số nợ nước ngoài của đất nước. Đa số
khoản vay được rót vào những dự án cơ sở hạ tầng như
cầu đường và sân bay. Tuy nhiên, theo ông, những dự án
này đều thiếu hiệu quả sử dụng trong khi các khoản nợ lại
có lãi suất cao và phải bắt đầu được trả từ năm 2019 hoặc
2020.NếuMaldives trảnợchậm tiếnđộ,TQcó thểyêucầu
thanh toánbằngnhữngcáchkhácnhưquyền sởhữumột số
đảo hoặc điều hành dài hạn các dự án cơ sở hạ tầng, ông
Nasheed dự đoán.
Khi nợ trở thànhđònbẩy
Viết trên tờ
Nikkei Asian Review
, chuyên gia Brahma
Chellaney nhận địnhMaldives đang trở thànhmột trường
hợpmới rơi vào “bẫy nợ” do vay quá đà và thiếu các điều
khoảnkiểmsoát tài chính lànhmạnh. “Chính trịgiaMỹJohn
Amdam từngnói: “Cóhai cách thứcđể chinhphụcmột đất
nước.Một cách làbằnggươmđao.Cáchcòn lại làbằngnợ”.
TQ đã chọn con đường thứ hai. Bằng cách sử dụng triệt để
cáccôngcụkinh tếđể thúcđẩy lợi íchchiến lược,BắcKinh
đã đưa ra những khoản cho vay khổng lồ cho những nước
có nền tài chính còn yếu kém, quyến rũ họ vào bẫy nợ và
củngcốđángkểđònbẩymặccả” -ôngChellaneynhậnđịnh.
TừchâuPhi, với căncứquân sựởDjibouti đếnSriLanka
ởẤnĐộDương, TQ đã biến đổi tài chính-tín dụng thành
sức ảnh hưởng chính trị và thậm chí là hiện diện quân sự.
Bắc Kinh là bên duy nhất đứng ra ủng hộ chính phủ của
Tổng thốngYameen sau khi ông sử dụng quân đội lật đổ
Tổng thốngNasheed vào năm 2012. Những sự ủng hộ về
tài chính đãmang lại đòn bẩy lớn đểBắcKinhmặc cả với
chínhphủôngYameen.
ÔngNasheed chobiếtTQđã âm thầm thuê dài hạnđược
gần16đảo thuộcquầnđảoMaldivesvớigiá rẻ.ĐảoFeydhoo
Finolhu, nằm gần thủ đôMalé, đượcTQ thuê lại quyền sử
dụngvới giáchỉ vàokhoảng4 triệuUSD, bằnggiámột căn
hộ cao cấp tại Hong Kong, ông Chellaney cho biết. Đảo
Kalhufahalufushi dài 7 km với rạn san hô tuyệt đẹp thậm
chí cònđược thuê lại với giá rẻ hơn.ÔngYameenvàonăm
2015đãchỉnhsửahiếnphápquốcgianày,chophéphợppháp
hóa sở hữu nước ngoài đối với bất động sản tại Maldives.
Nhữngđiều chỉnhnàyđặcbiệt có lợi cho chính sáchđầu tư
củaBắcKinhkhi đặt điềukiệnbênmuốn sởhữuđất phải có
dự án xây dựng trị giá tối thiểu 1 triệuUSD và có các cam
kết bồi đắp, cải tạođảo.
Nhữngkhoảnvay củaTQđượcđánhgiá là cómức rủi ro
caovới lãi suất nhiềukhi đến7%khiến tăng sốnợ thiếubền
vững trên toàn cầu, Quỹ Tiền tệ quốc tế (IMF) từng cảnh
báo. Các nước vaynợ thườngphải chuyểngiaoquyềnđiều
phối hoạt động các cơ sởhạ tầngmang tính chiến lược cho
phíaTQđể trả nợ. Chính sáchngoại giao chovayđạt được
thành công lớnvào tháng12-2017khi Sri Lanka buộc phải
chuyểngiaocảngchiến lượcHambantotachoTQ thuê trong
vòng 99 năm với mức giá là 1,12 tỉ USD. Ở Pakistan, các
công ty năng lượng quốc doanh củaTQ đã đạt được nhiều
hợp đồngbao gồm cả quyền sở hữu các nhàmáyphát điện
và đảmbảo lợi tức hằngnăm lên đến16%.
NhữngdựáncủaTQ thôngquaconđườngngoạigiao“cho
vay”ởvùngẤnĐộDương luônđượcBắcKinhkhẳngđịnh
lànhằmmụcđíchdân sự.Tuynhiên, chuyêngiaChellaney
cho rằngnhữngdự ánnàyvẫn có thểđược chuyểnđổimục
đíchmột cáchdễdàng.TạiPakistan,BắcKinhđãđiềuđộng
tàuchiếnđếnđảmbảoanninhchocảngGwadar doTQxây
dựng, đồng thời tìmcách thiết lậpmột tiềnđồnquân sựgần
đó. Cảng Colombo của Sri Lanka, trị giá 500 triệu USD
nhưng phần lớn là do đối tácTQ quản lý, đã đón tàu ngầm
của hải quân TQ cập cảng. Trong khi đó ởMaldives, Bắc
Kinh cũng đã có những bước đi báo hiệumongmuốn xây
dựng cảngquân sựkhi chonạovét nhiều rạn sanhôđủmở
đường cho tàu chiếndi chuyển.■
Đảoquốc thiênđường
vànúinợTrungQuốc
MộtdựáncơsởhạtầngdoTrungQuốcđầutưtạiMaldives.
Ảnh:NIKKEI
NhữngbấtổntạiđảoquốcthiênđườngMaldivesphầnnàothểhiệnsức
ảnhhưởngcủaTrungQuốcthôngquanhữngkhoảnnợkhổnglồ.
MộttàuquânsựcủaTrungQuốcrờicảngTrạmGiangvàotháng7-2017để lênđườngchuyểnquânđếncăncứquânsự
ởDjibouti,phíaTâychâuPhi.Ảnh:AP
TổngthốngAbdullaYameenbanbố
tìnhtrạngkhẩncấptối5-2.Ảnh:AP
